Na elke IVF-behandeling wordt bekeken of een volgende

Wat is IVF?
IVF is een afkorting die staat voor in vitro fertilisatie. In vitro betekent in
glas en fertilisatie is bevruchting. Letterlijk betekent het dus bevruchting
in glas ofwel reageerbuisbevruchting. Een eicel en een zaadcel worden
bij elkaar gebracht in een reageerbuis om een bevruchting tot stand te
brengen. Als de bevruchting succesvol is, wordt de bevruchte eicel
teruggeplaatst in de baarmoeder van de vrouw.
Een andere vorm van een IVF-behandeling is ICSI. ICSI is een afkorting
die staat voor Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie. Een ICSI
behandeling is vrijwel hetzelfde als een IVF-behandeling; alleen de
procedure in het laboratorium is anders. Bij ICSI wordt er een
geselecteerde zaadcel geïnjecteerd in het plasma van een eicel met een
glaspipetje. Als er bevruchte eicellen ontstaan, worden er net als bij IVF
maximaal twee embryo´s in de baarmoeder geplaatst, waaruit een
zwangerschap kan volgen.
In 1978 is het eerste IVF-kindje geboren. Sindsdien zijn er vele gevolgd.
In eerste instantie werd IVF alleen toegepast op stellen die volledig
onvruchtbaar zijn als gevolg van onherstelbaar afgesloten eileiders.
Inmiddels zijn er meerdere redenen waarom stellen in aanmerking
kunnen komen voor IVF.
Deze redenen zijn:






Afgesloten of verwijderde eileiders
Endometriose
Slechte kwaliteit van het sperma
Hormonale aandoeningen waardoor er verminderde kans op
zwangerschap is
Niet goed werkende eierstokken
Het niet zwanger worden na een vruchtbaarheidsbehandeling als IUI of
een operatie ter optimalisering van de vruchtbaarheid
 Wanneer kom je in aanmerking voor IVF?
 In Nederland kom je bij de meeste ziekenhuizen in aanmerking
voor IVF na een vruchtbaarheids- of fertiliteitsonderzoek, en
eventueel voorafgaande vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IUI
of operaties die de vruchtbaarheid kunnen bevorderen. Hierbij valt
te denken aan het herstellen van afgesloten eileiders of het
verwijderen van cystes en vleesbomen bij endometriose.
Verder speelt vaak de leeftijd van de vrouw een rol; over het


algemeen komen vrouwen ouder dan 42 jaar niet meer in
aanmerking voor een IVF-behandeling.
De IVF-behandeling
In het algemeen wordt er bij IVF vanuit gegaan dat de kans op een
zwangerschap groter is als er keuze is uit zoveel mogelijk
bevruchte eicellen, embryo’s genaamd. Uiteraard zijn hiervoor dus
meerdere eicellen nodig: hoe meer en hoe rijper, hoe beter. Door
het toedienen van medicijnen bij de vrouw kunnen er meerdere
eicellen tegelijk groeien en rijpen in de eierstokken van de vrouw.
Wanneer de eicellen voldoende zijn gerijpt, volgt er een punctie
waarbij met een naald de eicellen uit de eiblaasjes in de
eierstokken gezogen worden. Daarna worden deze eicellen
samengebracht (in een reageerbuis) met de kwalitatief beste
spermacellen van de man. Als er bevruchte eicellen zijn, worden
deze binnen twee a drie dagen teruggeplaatst in de baarmoeder
van de vrouw. Meestal wordt er een bevruchte eicel (of embryo
genaamd) teruggeplaatst, maar soms ook twee. Hoeveel embryo’s
er worden teruggeplaatst, hangt af van leeftijd en de lichamelijke
conditie van de vrouw, want dit geeft aan of de vrouw zonder grote
risico’s een meerlingzwangerschap kan voldragen.
Het ondergaan van een IVF-behandeling kan vrij zwaar zijn, niet
alleen lichamelijk, en praktisch qua tijdsbelasting gezien, maar ook
is het een zware geestelijke belasting voor ieder stel, omdat er een
grote kans is dat er regelmatig teleurstellingen verwerkt moeten
worden.
Medicijnen tijdens de IVF-behandeling
In een normale cyclus van een vrouw ontstaat er vaak maar een rijpe
eicel per keer. Omdat het IVF nodig is dat er de beschikking is over
meerdere rijpe eicellen, moet de vrouw medicijnen gebruiken. Per
ziekenhuis kan het gebruik, de soort en het schema van medicijnen
verschillen, maar hieronder volgt een opsomming van de meest
toegepaste medicijnen bij een IVF-behandeling.


Medicijnen om de eierstokken te onderdrukken (Decapeptyl);
Medicijnen om de eierstokken te stimuleren (Gonal-F of Puregon of
Menopur);


Medicijnen om de eicelpunctie, ook wel follikelpunctie genaamd (het
aanprikken van de eiblaasjes) voor te bereiden (Pregnyl);
Medicijnen na de eicel- of follikelpunctie voor de ondersteuning van het
baarmoederslijmvlies (Progestan of Pregnyl).

Tijdens het gebruik van de medicijnen kunnen er bijwerkingen
optreden, alhoewel de meeste vrouwen hier weinig last van
hebben. De meest genoemde bijwerkingen zijn opvliegers,
hoofdpijn, vocht vasthouden, stemmingswisselingen, misselijkheid
en pijnlijke prikplekken.
Het behandelschema bij IVF.
Hieronder volgt een globaal en algemeen overzicht van de
chronologische volgorde bij een IVF-behandeling. Per ziekenhuis kan
deze behandeling afwijken in tijdsduur of procedure!
De eerste stap: het onderdrukken van de eigen hormonen
Voorafgaand aan de eicelstimulatie moet de vrouw medicijnen
(decapeptyl) gebruiken om de eigen hormoonhuishouding te
onderdrukken. Hierdoor is de kans op een storing bij het rijpen van de
eicellen bij stimulatie door medicijnen zo kleine mogelijk en hierdoor
wordt een spontane en te vroege eisprong voorkomen.
De tweede stap: Stimulatie van de eierstokken
Nadat de vrouw ongeveer twee weken dagelijks de decapeptyl heeft
gebruikt, vindt er een inwendige echo plaats om te zien of het
baarmoederslijmvlies dun is en of de eierstokken normaal zijn. Als uit de
echo blijkt dat dit het geval is, dan kan de vrouw starten met het
toedienen van de eicelstimulerende medicijnen (via injecties).
De derde stap: het voorbereiden van de punctie
Wanneer de eicellen voldoende gegroeid en gerijpt zijn kan de eicel- of
follikelpunctie (het aanprikken van de eiblaasjes) worden afgesproken.
Voor deze punctie dient de vrouw zich een injectie van Pregnyl toe.
Pregnyl is een hormoon dat ervoor zorgt dat de eicellen loslaten van de
wand van de eiblaasjes en uiteindelijk zal er na 36-40 uur een eisprong
plaatsvinden. Het is dus belangrijk dat de pregnyl op het juiste tijdstip
wordt toegediend, omdat dit rechtstreeks verband houdt met het moment
waarop de rijpe eicellen via de punctie geoogst kunnen worden.
De vierde stap: de follikelpunctie
In de eiblaasjes bevinden zich de eicellen. Het aanprikken van de
eiblaasjes heet follikelpunctie. Deze punctie is vrij pijnlijk en hiervoor zal
dan ook een pijnstillend middel worden voorgeschreven. De punctie
duurt meestal ongeveer een kwartier en de eicellen die zijn geoogst,
worden opgevangen in steriele reageerbuisjes. In het ziekenhuis worden
daarin de kwalitatief beste spermacellen van de man toegevoegd om
een bevruchting te bewerkstelligen.
De vijfde stap: het voorbereiden van het inbrengen van de
bevruchte eicellen.
Na de punctie moet de vrouw medicijnen gebruiken om het
baarmoederslijmvlies in een zo optimaal mogelijke toestand te brengen
voor de innesteling. Deze medicijnen, zogenaamde progestan capsules,
moeten in de vagina worden ingebracht. Deze medicijnen moeten
worden toegediend vanaf de dag van de follikelpunctie tot de dag
waarop de vrouw weet of ze zwanger is of niet.
De zesde stap: Het terugplaatsen van de embryo’s
Op de eerste dag na de punctie is bekend of de bevruchting en
ontwikkeling van de embryo’s goed verlopen is. Als dit het geval is,
worden de embryo’s met behulp van een kathether teruggeplaatst in de
baarmoeder van de vrouw. Dit gebeurt meestal poliklinisch en is vrijwel
pijnloos.
Meestal wordt slechts een embryo teruggeplaatst en in uitzonderingen
twee embryo’s. Dit is om de kans op meerlingzwangerschappen zoveel
mogelijk te beperken. Bij de bevruchting van de eicellen kunnen er
meerdere geschikte embryo’s ontstaan. Het is dan mogelijk om de
overgebleven embryo’s in te vriezen. Per embryo wordt gekeken of deze
hiervoor geschikt is.
Ingevroren embryo’s kunnen in een latere cyclus ontdooid en
teruggeplaatst worden. Dit is meestal in een spontane cyclus, dus
zonder stimulatie.
Na de terugplaatsing moet de embryo zich gaan innestelen, dit is onder
andere afhankelijk van de kwaliteit van de embryo en de ontvankelijkheid
van het slijmvlies in de baarmoederholte. Dit is niet alleen zo in een IVFbehandeling maar ook bij een natuurlijke zwangerschap.
Als er op de 16e dag na de punctie de vrouw nog geen menstruatie heeft
gekregen, wordt er een afspraak gemaakt voor een zwangerschapstest.
De zwangerschapstest wordt gedaan door middel van een urinetest of
een bloedonderzoek. De urinetest kan thuis gedaan worden en het
bloedonderzoek vindt plaats in het ziekenhuis. In het laatste geval wordt
het onderzoek ’s morgens gedaan en wordt ’s middags de positieve of
negatieve uitslag doorgegeven
Complicaties bij een IVF-behandeling
Bij iedere behandeling bestaat er een erg kleine kans op een infectie.
Een infectie uit zich meestal door het krijgen van koorts, het hebben van
buikpijn of bijzondere afscheiding.
Ook is er een risico op overstimulatie door de medicijnen. Bij
overstimulatie rijpen er teveel eicellen waardoor er hevige buikpijn kan
optreden. In het geval overstimulatie wordt er onmiddellijk gestopt met
de IVF-behandeling.
Het is ook mogelijk dat zich te weinig eicellen ontwikkelen of dat er geen
embryo’s tot ontwikkeling komen na het samenvoegen van de rijpe
eicellen en de zaadcellen. Ook in deze gevallen zal de IVF-behandeling
gestaakt worden en zal er in overleg met het ziekenhuis bekeken worden
wat er verder gedaan kan worden.
Verder lijkt de kans op een miskraam bij een zwangerschap na een
succesvolle IVF-behandeling iets hoger dan bij een spontane
zwangerschap, evenals een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Dat
laatste komt vaker voor bij vrouwen die een IVF-behandeling ondergaan
vanwege het hebben van beschadigde of dichte eileiders.
Inmiddels is bewezen dat wanneer er uit een zwangerschap na een
succesvolle IVF-behandeling een kindje wordt geboren, er niet vaker dan
normaal aangeboren afwijkingen voorkomen. Deze kindjes hebben wel
een iets grotere kans om vroeger dan de uitgerekende datum geboren te
worden en ze hebben mogelijk een iets lager geboortegewicht.
Hoe vaak IVF?
Na elke IVF-behandeling wordt bekeken of een volgende behandeling
wel zin zou kunnen hebben. Meestal vergoedt de
ziektenkostenverzekering een beperkt aantal IVF-behandelingen.
Normaal gesproken worden maximaal drie IVF-behandelingen
uitgevoerd.