een zee van tijd - Gebruikers

Werkblad 17 Ω De Franken Ω Les 1: De volksverhuizingen
Naam:
een zee
van tijd
een zee
van tijd
Volksverhuizingen
Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom.
Het wordt steeds moeilijker om de grenzen van het grote rijk te verdedigen.
De Romeinen maken afspraken met andere volkeren om het rijk niet aan te vallen.
Maar rond 375 gaat het mis. Uit het oosten komen de Hunnen. Ze vallen met hun
leider Attila het Romeinse Rijk aan. Andere volkeren zijn bang voor Attila.
Bijvoorbeeld de Goten, Angelen, Friezen en Vandalen. Ze gaan op de vlucht voor
zijn leger. Deze periode heet de tijd van de volksverhuizingen. In het jaar 476 valt
het Romeinse Rijk uit elkaar.
1
Waar of niet waar? Streep het foute antwoord door.
Het Romeinse Rijk is te groot om te verdedigen.
De Hunnen komen uit het oosten.
Attila is de aanvoerder van de Friezen.
De mensen vluchten voor Atilla. De volksverhuizing begint.
Het Romeinse leger krijgt ruzie. Het Romeinse Rijk valt uit elkaar.
waar / niet waar
waar / niet waar
waar / niet waar
waar / niet waar
waar / niet waar
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 18 Ω De Franken Ω Les 2: Een grote keizer
Naam:
Karel de Grote
Karel de Grote wordt in 742 geboren. Hij wordt in 768
koning van de Franken. Karel voert veel oorlogen. Zijn
rijk wordt steeds groter. Hij regeert over bijna heel
West-Europa en een deel van Italië. Het rijk van Karel
heet het Frankische of Karolingische Rijk. Karel is de
belangrijkste man in zijn tijd. In 800 kroont de paus
hem tot keizer. Karel de Grote regeert tot 814. Hij is
heel streng. Wie niet naar hem luistert, krijgt een
strenge straf.
1
een zee
van tijd
een zee
van tijd
Maak de vragen.
Hoe oud is Karel de Grote, als hij koning wordt?
Karel de Grote is in 742 geboren. In 768 wordt hij koning. Hij is dan 26 jaar.
Hoe oud is Karel de Grote, als hij tot keizer wordt gekroond?
Karel de Grote wordt in 742 geboren. In 800 wordt hij keizer. Hij is dus
58 jaar.
Wie kroont Karel de Grote tot keizer?
De paus.
Schrijf drie landen op die in het Frankische rijk liggen.
Bijvoorbeeld: Nederland, Duitsland, Italië.
Hoe lang regeert Karel de Grote?
Karel de Grote regeert van 768 tot 814, dus 46 jaar.
Is Karel de Grote een rustige en lieve man?
Nee, hij is streng en voert vaak oorlog.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 19 Ω De Franken Ω Les 3: Leven op een palts
een zee
van tijd
een zee
van tijd
Naam:
Palts
Van 768 tot 814 is Karel de Grote keizer van de Franken. Zijn rijk is heel groot.
Karel vindt het belangrijk dat zijn rijk goed wordt bestuurd. Daarom verdeelt hij
het in gouwen. Dat zijn graafschappen. Een graaf is de baas in een graafschap.
Hij zorgt ervoor dat alles in het graafschap gebeurt zoals Karel dat wil. In sommige
graafschappen laat Karel paleizen bouwen. Die paleizen heten paltsen. Keizer Karel
woont niet op één plek. Hij reist met zijn hofhouding van de ene palts naar de
andere. Zo controleert hij of zijn rijk goed wordt bestuurd.
1
Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn.
palts
graafschap
Karel de Grote
graaf
2
keizer
paleis
graafschap
gouw
De keizer trok van palts naar palts. Honderden mensen reisden met hem mee.
Een palts was dus heel groot.
Waarom had de keizer geen vaste plaats om te wonen?
Zo controleert hij of zijn rijk goed wordt bestuurd.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 20 Ω De Franken Ω Les 4: Een nieuw geloof
een zee
van tijd
een zee
van tijd
Naam:
Natuurgodsdienst
De Germanen geloven in veel goden. Wodan is de god van de oorlog. Donar is de
god van de donder. Freya is de godin van de liefde.
De Germanen hebben een natuurgodsdienst. Ze geloven dat de goden allerlei
dingen in de natuur laten gebeuren. Als het onweert, rijdt Donar met zijn kar over
de wolken.
In ons leven komen de Germaanse goden ook voor. De dagen van de week zijn
naar hen genoemd. Woensdag komt van de god Wodan. Donderdag van de god
Donar. En vrijdag van de godin Freija.
Sommige van onze feestdagen zijn op dagen die toen ook speciaal waren. In de
tijd dat wij Kerstmis vieren, vierden de Germanen het feest van de Zonnewende.
Dan is het feest, omdat de dagen weer langer worden.
1
Kleur het rondje bij het goede antwoord.
Waarom geloven de Germanen in meer goden?
❍ Dan hebben ze veel feesten.
❍
✘ Zo proberen ze dingen uit de natuur te begrijpen.
2
Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn.
Donar
Wodan
Zonnewende
Freija
Kerstmis
vrijdag
donderdag
woensdag
Wodan
Wodan is de baas van de Germaanse goden. Zijn naam betekent ‘De Woedende’.
Wodan rijdt op een witte schimmel met acht poten. Dat paard heet Sleipnir en
kan vliegen. In zijn hand draagt Wodan een speer. Op zijn schouder zitten twee
kraaien: Hugin en Munin. Deze kraaien vliegen over de wereld om te zien wat er
allemaal gebeurt. Dat vertellen ze aan hun baas. Wodan voert een groot leger aan
van gestorven mensen. Hij heeft maar één oog. Het andere oog heeft hij geruild
voor bijna alle kennis die er op de wereld is.
3
Kijk naar de tekeningen.
Aan welke dingen zie je dat dit Wodan is?
Aan de twee kraaien Hugin en Munin.
Aan het paard Sleipnir met acht poten.
Aan de speer in de handen van Wodan.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
een zee
van tijd
Werkblad 21 Ω De Franken Ω Les 4: Een nieuw geloof
een zee
van tijd
Naam:
Donar
Donar is de Germaanse god van de donder. Hij heeft een grote baard. Hij rijdt
met een strijdkar over de wolken. Die kar wordt getrokken door een bok. Donar
heeft een bijzondere hamer. Daar hoeft hij niet mee te mikken. Met die hamer
gooit hij altijd raak. De hamer keert vanzelf terug in zijn hand. Als het dondert,
denken de Germanen dat Donar met zijn bokkenkar over de wolken rijdt. Als hij
zijn hamer gooit, bliksemt het op aarde.
1
Kleur het rondje bij de goede antwoorden.
❍ De hamer van Donar kun je gemakkelijk vangen.
✘ Donar is heel sterk.
❍
❍
✘ De bok is het dier van Donar.
❍ De hamer van Donar zorgt voor donder.
❍
✘ Donar rijdt met zijn bokkenkar over de wolken.
Walhalla
Het Walhalla is een speciale hemel voor dode Germaanse strijders. Het is ook de
hemel waar de goden wonen. De Walkuren brengen de doden naar het Walhalla.
De Walkuren zijn mooie vrouwen op een paard. Ze hebben een schild en speer in
hun hand.
2
Schrijf de namen op de goede plaats in de tekening:
Wodan, Donar, Freya, Walkuren, schild, speer, boskat, Sleipnir.
3
1
7
2
5
8
4
6
1
Wodan
5
boskat
2
Walkuren
6
schild
3
speer
7
Freya
4
Donar
8
Sleipnir
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 22 Ω De Franken Ω Les 4: Een nieuw geloof
een zee
van tijd
een zee
van tijd
Naam:
Christendom
Karel de Grote gelooft in één god. En in Jezus, de zoon van God. Dit geloof heet
het christendom. De Germanen geloven in veel goden. Bijvoorbeeld in Wodan,
Donar en Freya. Zij hebben een natuurgodsdienst. Karel de Grote wil dat iedereen
hetzelfde gelooft als hij. De mensen mogen niet meer in hun oude goden geloven.
Hij stuurt zendelingen door het land. Die vertellen over het christendom. Twee
beroemde zendelingen zijn Willibrord en Bonifatius.
1
Zet de woorden in het goede rijtje.
Kies uit: één god, Donar, veel goden, Jezus, zendeling, Wodan, Freya, Bonifatius.
christendom
natuurgodsdienst
één god
veel goden
Jezus
Donar
zendeling
Wodan
Bonifatius
Freya
Willibrord
Van Karel de Grote mogen de stammen in ons land niet meer in hun oude goden
geloven. Zendelingen moeten alle mensen in God en in Jezus laten geloven.
Iedereen moet christen worden. In 690 trekt de zendeling Willibrord door ons
land. Het lukt hem om veel mensen te laten geloven. Maar de Friezen blijven in
hun eigen goden geloven. Willibrord gaat in 739 dood.
2
Maak de vragen.
Wie is Willibrord?
Willibrord is een zendeling.
Waarom trekt Willibrord door ons land?
Hij wil iedereen christen maken. De mensen mogen niet meer in hun oude goden
geloven.
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl
Werkblad 23 Ω De Franken Ω Les 4: Een nieuw geloof
een zee
van tijd
een zee
van tijd
Naam:
Bonifatius
Bonifatius is de opvolger van Willibrord. Het is Willibrord niet gelukt om de
Friezen te bekeren. Ze blijven in hun oude goden geloven.
In 754 probeert ook Bonifatius om de Friezen in één god te laten geloven. Maar
de Friezen willen dit niet. Ze vermoorden Bonifatius met een bijl. Een oud verhaal
vertelt dat Bonifatius de Bijbel boven zijn hoofd houdt om zijn leven te redden.
1
Waar of niet waar? Streep het foute antwoord door.
Bonifatius is een zendeling.
Bonifatius is een broer van Willibrord.
Bonifatius bekeert de Friezen.
Bonifatius redt zijn leven met de Bijbel.
2
Bonifatius wordt in het plaatsje
Dokkum vermoord.
Teken het plaatsje Dokkum op de kaart.
waar / niet waar
waar / niet waar
waar / niet waar
waar / niet waar
Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl