Lesprogramma Opleiding Fytotherapie

HERBA SANITAS
H
‘Dance, grow things and don’t be a dick’
His Dudeness
Lesprogramma Opleiding
Fytotherapie
“4 jaar nuchtere science-based kruidenkennis met ziel”
Herba Sanitas quotes
‘Planten kunnen niet wegrennen’
‘Veel planten zijn leuker, dan
sommige mensen’
‘Wij leiden geen
kruidenvrouwtjes op, maar hardcore herbies’
‘Het is chemische
oorlogsvoering in de natuur’
‘Allergisch kun je altijd zijn, dan
heb je gewoon pech’
‘Planten kunnen niet tellen en
lezen geen boeken’
‘Cannabis is gewoon een kruid’
‘Etherische olien, altijd in een
dragende olie!
‘Kruidjes? Kruiden bedoel je!’
2015/2016
Wijzigingen voorbehouden.
www.herbasanitas.nl
[email protected]
https://www.facebook.com/
groups/305750046110245/
?fref=ts
Lesprogramma Opleiding Fytotherapie
De totale opleiding van Herba Sanitas bestaat uit 4 jaar, opgedeeld in twee delen:
1.
2.
De tweejarige Basisopleiding Fytotherapie
De tweejarige Masteropleiding Fytotherapie
2 jarige Basisopleiding Fytotherapie
In deze 2 jaar wordt de basis gelegd voor een gedegen medicinale kruiden kennis. Het leerdoel na 2 jaar is dat de leerling in staat is
om kruidengeneeskunde in een biologische, historische en therapeutische context te plaatsen, veel voorkomende inheemse planten
kan herkennen en deze op verantwoorde manier kan oogsten en verwerken, diverse extractiemethoden beheerst en inzicht heeft
hoe deze verder te verwerken, kennis heeft van de belangrijkste groepen inhoudsstoffen en hun oplosbaarheid en eenvoudige
fytotherapeutische hulpvragen kan oplossen.
De Basisopleiding kan apart worden gevolgd van de Masteropleiding en wordt afgesloten met een certificaat Basisopleiding
Fytotherapie Herba Sanitas na het behalen van voldoende resultaten. Je kunt alleen worden toegelaten tot de Masteropleiding
Herba Sanitas na het behalen van de Basisopleiding Herba Sanitas. Ook potentiele leerlingen met een diploma van een andere
kruidenopleiding of natuurgeneeskundige opleiding komen niet automatisch in aanmerking voor toelating tot de Masteropleiding.
Basisjaar 1
6 modules
In dit jaar wordt de basis gelegd voor de komende jaren, dit omvat veel praktijk, met de nadruk op inheemse plantenkennis,
inhoudsstoffen, verzamelen, extractietechnieken en verwerking. Er is dit jaar ook al beperkt aandacht voor echte medicinale
toepassingen voor eenvoudige aandoeningen van huid en luchtwegen. De 26 monografieën van basisjaar 1 betreffen inheemse
planten, die dichtbij de leerling groeien en makkelijk zelf te vinden zijn. Iedere module omvat ook een thuisopdracht en wordt
afgesloten met een toets. Ook zijn er twee eenvoudige casussen en presenteert de leerling aan het eind van het jaar 3 zelfgemaakte
producten van inheemse planten, aan de hele jaargroep. Er zijn dit jaar 9 praktijklessen, een aanwezigheid van 70% is vereist.
Verplichte literatuur:
http://www.bol.com/nl/p/nieuwe-plantengids-voor-onderweg/9200000015479707/

Module 1; Introductie (4 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Plantenfamilies herkennen, classicaal determineren, wandelingen met docent
Lesmateriaal verstuurd:
Introductie kruidengeneeskunde (geschiedenis, principes, diverse richtingen binnen de fytotherapie (kort)
Basis Botanie (wat is een plant, anatomie plant, evolutie plant etc.)
Determineren (herkennen plantenfamilies, nomenclatura, werken met de flora)
Verantwoord verzamelen wilde planten
Toets

Module 2 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Drogen van zelfverzamelde planten, ervaren/proeven inhoudsstoffen, werken met- en verschillen zien van- diverse
extractiemiddelen (water, vetten, ethanol, glycerol) op kruiden en de bestanddelen van kruiden.
Lesmateriaal verstuurd:
Fytofarmacologie (stofwisseling in planten met betrekking tot het ontstaan van inhoudsstoffen, aminopathways)
Basis inhoudsstoffen
Drogen van planten
Basis extractiemiddelen
Toets

Module 3 (4 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Gericht op water als extractiemiddel (infusies/decocten), het samenstellen van een smakelijk infuus, maar ook verschillende
manieren van toepassen, proeven.
Lesmateriaal verstuurd:
EHBO met kruiden > Madeliefje, Duizendblad, Smeerwortel, Herderstasje, Smalle en Grote Weegbree
Uitleg monografieën
Terminologie binnen de fytotherapie
Eenvoudige casus EHBO
Infusies en decocten
Lijst met kruiden geschikt voor waterextractie
Toets

Module 4 (3 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Koud persen olie, het maken van diverse oliemaceraten, kennismaken met diverse basisoliën en hun eigenschappen.
Lesmateriaal verstuurd:
Het maken van oliemaceraten
Lipiden als extractiemiddel
Lipofiele inheemse planten > Driekleurig Viooltje, Vogelmuur, Kaasjeskruid, Jeneverbes, Brandnetel
Overzicht basisoliën
Toets

Module 5 (3 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Destilleren op de praktijkdag (door Patrick Hafkamp), het maken van diverse tincturen op ethanolbasis, percoleren en het maken
van een griep/verkoudheid complexmiddel.
Lesmateriaal verstuurd:
Griep en Verkoudheid > monografieën van Vlier, Echte Kamille, Moerasspirea, Malrove, Ronde Zonnedauw
Ethanol als extractiemiddel
Casus verkoudheid
Lijst met kruiden die geschikt zijn voor ethanolextractie
Maken van ethanoltincturen
Toets

Module 6 (6 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Oefenen met research (Maaike van Kregten), meenemen laptop, het maken van zalven en crèmes, voorjaarswandeling, koken met
wilde voorjaarsplanten.
Lesmateriaal verstuurd:
Inheemse medicinale bomen > monografieën van Eik, Berk, Wilg, Linde, Den
Research, hoe vergaar je kwalitatief goede informatie van het internet en uit literatuur?
Zalven en crèmes
Basisstoffen zalven en crèmes (wassen, emulgatoren en conserveringsmiddelen)
Voorjaarskruiden > monografieën van Klein Hoefblad, Groot Hoefblad, Pinksterbloem, Look-zonder-look, Veldkers,
Zevenblad.
Toets
Eindpresentatie producten (1 praktijkles, beide eerstejaars groepen samen)
Iedere leerling maakt dit jaar als opdracht 3 producten van inheemse kruiden voor alle leerlingen van het eerste jaar, vertelt over
het procedé en de werking van zijn of haar product.
Basisjaar 2
6 modules
Jaar 2 duikt verder de diepte in met nieuwe verwerkingen en praktische zaken als wetgeving en productkennis, er zijn dit jaar ook
meer praktijklessen. Casussen worden complexer, de eerste lichaamssystemen worden uitgediept met de bijpassende 50
monografieën van kruiden. Dit jaar ook uitgebreid aandacht voor aromatherapie. Verder schrijft de leerling in het tweede jaar zelf
een monografie van een zelfverkozen kruid (inclusief wetenschappelijk verantwoorde bronvermelding), maakt hier voor iedere
leerling van het tweede jaar 2 producten van dit kruid en presenteert de monografie aan het eind van het lesjaar, tijdens de
gezamenlijke presentatie, waar ook de zelfgemaakte middelen worden uitgewisseld. Er zijn dit jaar 13 praktijklessen, een
aanwezigheid van 70% is vereist.
Verplichte literatuur:
Herbal Constituents, Lisa Ganora http://www.herbalconstituents.com/
Chemisch Ecologische Flora, H. van Genderen, L.M. Schoonhoven (gratis download)
Zware Kost, Nienke Tode-Gottenbos (digitale eindscriptie)

Module 1 (5 schriftelijke lessen) 2 praktijklessen
Lesactiviteiten:
Presentatie darmflora (Nienke Tode-Gottenbos), maken complexmiddelen voor de spijsvertering, kruidenbitter (lekker), hydrolaten
voor de spijsvertering (zaden schermbloemigen), massageolie bij buikkrampen.
Lesmateriaal verstuurd:
Bitterstoffen
Bittere kruiden > monografieën van Kalmoes, Grote Engelwortel, Paardenbloem, Gele Gentiaan, Absintalsem, Bijvoet,
Cichorei, Gezegende Distel, Duizendguldenkruid, Andrographis, Schisandra
Basis spijsvertering
Inuline
Darmflora
Toets

Module 2 (5 lessen) 2 praktijklessen
Lesactiviteiten:
Maken van diverse producten bij infecties (in – en uitwendig). Oefenen casuïstiek.
Lesmateriaal verstuurd:
Infectieziekten en pathogenen > monografieën van Cat’s Claw, Echinacea, Goudsbloem, Hydrastis, Pau D’Arco, Propolis,
Manuka, Tea Tree, Mirre, Wilde Indigo, Zoethout, Knoflook.
Polysacchariden
Casus
Casuïstiek
Immunostimulanten versus immunomodulatoren
Doseringen
Toets

Module 3 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Introductie etherische oliën, aromatherapeutische opdrachten (verwerken etherische oliën in oliemaceraten en crèmes), het maken
van een hydrolaat (destilleren), kompressen en cataplasma’s, Presentatie Madeleine Knapp Hayes- Wellhüner CO2 extractie.
Lesmateriaal verstuurd:
Basis Aromatherapie
monografieën van Lavendel, Rozemarijn, Tijm, Pepermunt, Salie, Basilicum, Marjolein, Oregano.
Kompressen en cataplasma’s
CO2-extractie
Hydrolaten
Toets

Module 4 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Het verwerken van geurende producten in natuurlijke cosmetica. Oefenen met geur/kwaliteitsherkenning etherische oliën
(individuele stoffen), kwaliteitsherkenning.
Lesmateriaal verstuurd:
Basis huid > monografieën van Haver, Aloë, Psoralea, Henna, Tamanu, Prickly Pear, Neem, Middelste Teunisbloem, Olijf,
Argan, Avocado, Shea, Kokos
Natuurlijke parfums
Casus
Cosmetica
Het werken met geuren, parfums, zeep, crèmes, lotions
Toets

Module 5 (3 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen
Lesactiviteiten:
Oefenen met kritisch kijken naar CAM OTC- producten, etikettering, etc. Presentatie wetgeving fytotherapeutische middelen.
Lesmateriaal verstuurd:
Productkennis
Wetgeving (KOAG-KAG, warenwet, kruidenwetgeving (NL/Europa)
Toets

Module 6 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen
Lesactiviteiten:
Aromatherapeutische opdrachten, zeep voor kinderen met een huidprobleem, bijzondere kruidenbereidingen voor kinderen
(siroop, waterijsjes, snoepjes). Diarreemiddel kinderen maken, glycerieten vervaardigen.
Lesmateriaal verstuurd:
Kinderen en jongvolwassenen > monografieën van Roomse Kamille, Kattenkruid, Agrimonie, Bosbes, Anijs, Mandarijn,
Grote Klaproos
Casus
Aromatherapie en kinderen
Glycerol als extractiemiddel.
Lijst met kruiden geschikt voor glycerolextractie.
Doseringen voor kinderen
Therapeutische vorming, werken met kinderen
Toets
Presentatie eigen monografie en producten (1 praktijkles, beide tweedejaarsgroepen samen)
2 jarige Masteropleiding Fytotherapie
De laatste 2 jaar van de opleiding van Herba Sanitas zijn bedoeld voor die leerlingen die het aankunnen om werkelijk de diepte in te
gaan, de echte hardcore herbies, casussen worden complexer en er wordt meer van de leerling gevraagd qua inspanning, inzet en
leervermogen. Een aantal lichaamssystemen komt weer terug, maar nu met een complexere pathologie, de leerling ontvangt dit
jaar 76 monografieën. Daarnaast beschrijft de leerling de fytotherapeutische aanpak van een aandoening en presenteert deze aan
het eind van het lesjaar, met 2 zelfgemaakte producten voor deze aandoening,
Er zijn dit jaar 12 praktijklessen, een verplichte aanwezigheid van 80% wordt vereist.
Masterjaar 1
8 modules

Module 1 (6 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Het maken van complexmiddelen, oefenen met interacties.
Lesmateriaal verstuurd:
Spijsvertering plus > monografieën van Heemst, Lijnzaad, Rode Iep, Wegedoorn, Senne, Braam, Tormentil, Adderwortel,
Venkel, Dille, Kardemom.
De lever en alvleesklier > monografieën van Grote Klis, Mariadistel, Kurkuma, Zuurbes, Kutki, Stinkende Gouwe, Fenegriek,
Gymnema
Tanninen
Complexmiddelen samenstellen
Anthraquinone kruiden
Interacties tussen plantaardige en reguliere medicatie
Casus
Toets

Module 2 (4 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Siroop (hydrolaat – en decoctbasis), honingtincturen, weerstandsverhogende complexmiddelen.
Lesmateriaal verstuurd:
Luchtwegen/KNO (minus allergieën en griep en verkoudheid) > monografieën van Griekse Alant, Koningskaars, Longkruid,
Lobelia, Iers Mos
Casus
Polysacchariden
Honingtincturen
Siroop
Toets

Module 3 (4 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Maken crème voor aambeien en spataderen. Complexmiddelen maken hart en vaatziekten (tincturen)
Lesmateriaal verstuurd:
Hart en bloedvaten > monografieën van Hartgespan, Lindebloesem, Citroenmelisse, Meidoorn, Lelietje der Dalen, Zee-ui,
Vingerhoedskruid, Guggul, Knoflook, Groene thee, Daslook, Paardenkastanje, Muizendoorn, Gele Akkerhoningklaver,
Toverhazelaar.
Hartglycosiden
Flavonoïden
Casus
Toets

Module 4 (2 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Samenstellen en bereiden capsules
Lesmateriaal verstuurd:
Urinewegen > monografieën van Cranberry, Beredruif, Heide, Buchu, Maiszijde, Amerikaanse Hortensia, Selderij,
Peterselie, Kattendoorn, Khella, Kweekgras.
Arbutine
Casus
Capsules samenstellen en bereiden
Toets

Module 5 (3 schriftelijke lessen,1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Producten maken met cannabis. Weedoliebereiding.
Lesmateriaal verstuurd:
Bewegingsapparaat > monografieën van Bamboe, Heermoes, Grote Brandnetel, Wolverlei, Gewone Smeerwortel,
Duivelsklauw, Waterdrieblad.
Casus
Cannabis als medicijn
Toets

Module 6 (2 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Erotiserende massageolie, presentatie plantaardige afrodisiaca door de eeuwen.
Lesmateriaal verstuurd:
Mannenaandoeningen > monografieën van Damiana, Yohimbe, Pygeum, Zaagpalm, Muira Puama, Horny Goat Weed.
Casus
Afrodisiaca
Toets

Module 7 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Casuïstiek oudere mens, presentatie geriatrie (door Belinda Wardenaar), presentatie palliatieve zorg (Madeleine Knapp Hayes Wellhüner).
Lesmateriaal verstuurd:
Geriatrie (Alzheimer, Parkinson, Delier) > monografieën van Ginkgo, Brahmi, Huperzia, Ashwaganda, Fluweelboon
Meervoudig regulier medicijngebruik bij ouderen en het toepassen van plantaardige middelen
Casus
Palliatieve zorg
Toets

Module 8 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Presentatie kruiden in wereldverband (Maaike van Kregten), presentatie gifplanten en hun stoffen, ritueel gebruik van planten.
Maken wierook en smudgesticks.
Lesmateriaal verstuurd:
Kruiden in wereldverband (politiek/economisch, conservatie, genetische manipulatie, zaadactivisme)
Gifplanten, wat is gif? > monografieën van Doornappel, Bilzekruid, Mandragora, Wolfskers, Monnikskap, Gevlekte
Scheerling, Stinkend Nieskruid
Alkaloiden
Gifstoffen in planten en hun medicinale toepassingen
Ritueel gebruik van planten
Toets
Presentatie derdejaars (1 praktijkles)
Masterjaar 2
5 modules
Het laatste jaar Herba Sanitas, met zware onderwerpen als gynaecologie, allergieën, auto-immuunaandoeningen, pijn, kanker en
psychiatrie. Veel aandacht voor adaptogene kruiden en kruiden die inwerken op de psyche, ook aandacht voor aromatherapie,
zowel bij kanker als bij psychiatrie, er zijn dit jaar 54 monografieën. De leerling schrijft een uitgebreide onderbouwde scriptie over
een zelfverkozen kruidenonderwerp en presenteert dit aan het eind van het jaar. Bij voldoende resultaat volgt het diploma Master
Opleiding Fytotherapie Herba Sanitas.
Er zijn dit jaar 10 praktijklessen, een verplichte aanwezigheid van 80% is vereist.

Module 1 (5 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Het maken van een kruiden-kraampakket, presentatie anticonceptie/abortus door de eeuwen heen.
Lesmateriaal verstuurd:
Gynaecologie > monografieën van Framboos, Gelderse Roos, Wilde Yam, Vrouwenmantel, Squaw Vine, Zilverkaars,
Monnikspeper, Trillium, Chinese Engelwortel, Shatavari, Hop, Soja, Klaver, Alfalfa, Galega, Wilde Peen
Fyto-oestrogenen
Casus
Anticonceptie/abortifacienten
Toets

Module 2 (4 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Presentatie allergieen, auto-immuunaandoeningen, het maken van immunomodulerende producten, het maken van hypoallergene
producten voor de huid.
Lesmateriaal verstuurd:
Allergische aandoeningen
Aucubine in planten
Casus
Adaptogene planten
Medicinale paddenstoelen > monografieën van Cordyceps, Reishi, Shiitake, Mai-Take
Auto-immuunaandoeningen > monografieën van Ginseng, Amerikaanse Ginseng, Siberische Ginseng
Toets

Module 3 (4 schriftelijke lessen, 1 praktijkles)
Lesactiviteiten:
Het maken van pijnbestrijdende producten (pleisters, crèmes, zetpillen), presentatie pijnbestrijding
Lesmateriaal verstuurd:
Pijn > monografieën van Gember, Yan Huso, Rozenbottel (canina), Moederkruid, Wilg, Wintergreen, Slaapbol, Slaapmuts,
Spaanse Peper, Basilicum, Kruidnagel, Rozengeranium, Zwarte Peper
Casus
Toets

Module 4 (6 schriftelijke lessen, 2 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Presentatie kruiden bij kanker, het maken van een beschermende crème bij radiotherapie, het maken van een lymfe drainage
massageolie.
Lesmateriaal verstuurd:
Kanker > diverse kruiden gespecificeerd op complementair gebruik bij kanker
Chemotherapie en intelligent werken met kruiden
Het complementair gebruik van cannabis bij kanker
Casus
Toets

Module 5 (7 schriftelijke lessen, 3 praktijklessen)
Lesactiviteiten:
Het herkennen van psychiatrische ziektebeelden in de fytotherapeutische praktijk (Desiree Walstra). Het maken van
kruidenproducten voor de psyche, presentatie wetenschappelijk onderzoek naar plantaardige medicijnen.
Lesmateriaal verstuurd:
Psychiatrie > monografieën van Sint Janskruid, Rhodiola, Kava Kava, Kanna, Psilocybine paddenstoelen, Griffonia, Saffraan,
Glidkruid, Passiflora, Valeriaan, Salvia divinorum, Neroli, Bergamot, Iboga, Neroli, Roos, Jasmijn, Sandelhout, Bergamot
Wetenschappelijk onderzoek naar kruiden
Casus
Toets
Presentatie vierdejaars scripties 1 praktijkles, de presentaties van de vierdejaars zijn openbaar, alle leerlingen en oud-leerlingen zijn
welkom om de presentatie bij te wonen. Feestelijke afsluiting!
Het team van Herba Sanitas.
Wil je aanvullende informatie/inschrijven, dan kan dat via [email protected]