Geen diatitel

Welkom op de cursus
Basisveiligheid VCA
Versie 4.7
|1|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Telefoon uit a.u.b..
|2|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Tijdens het examen is het tonen van een geldig
legitimatiebewijs verplicht.
|3|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Introductie
Basisveiligheid VCA
Opleiding over
veiligheid
gezondheid
welzijn
voor werknemers
|4|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Introductie
Hoofdstukindeling
1. Arbeidsomstandigheden en milieu
2. Arbo in de praktijk
3. Gevaarlijke stoffen
4. Etikettering en Signalering
5. Elektriciteit
6. Brand- en explosiegevaar
7. Werken in besloten ruimten
8. Werkplekeisen algemeen
9. Hijs- en hefwerktuigen
10. Werken op hoogte
11. Handgereedschap
12. Gereedschapsmachines
13. Persoonlijke beschermingsmiddelen
|5|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Hoofdstuk 1
Arbeidsomstandigheden en milieu
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)
Rechten en plichten
Toezicht en de Inspectie SZW
Arbo-ondersteuning
Milieu en Europese richtlijnen
Vragen
|6|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 6 - 7
Belangrijkste elementen van de Arbowet:
• veiligheid en gezondheid;
• voortdurende verbetering;
• werkgever en werknemer verantwoordelijk;
• samenwerking en overleg;
• deskundige ondersteuning.
|7|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 6 - 7
Arbowet
• Arbowet

doelvoorschriften
• Arbobesluit

toelichting
Hulpmiddel bij overheidstoezicht en – handhaving
• Arbocatalogus

door werkgever en
werknemers opgesteld
• Branche brochure

informatie van Inspectie SZW voor
bedrijven
|8|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 6
Arbeidstijdenwet
Regels voor werk en rusttijden.
Maximale werktijd per dag en week.
Hoeveel uren werken en hoeveel uren rust.
Rekening houden met werknemer zijn zorgtaken in gezin.
|9|
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 8
Plichten van de werkgever:
• Risico-inventarisatie en -evaluatie
(RI&E);
redelijkerwijs
• Opstellen van plan van aanpak;
• Voeren van beleid;
• Onderzoeken, melden en
registreren van ongevallen;
• Geven van voorlichting;
• Zorgen voor veilige middelen en
werkmethoden.
| 10 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 8 - 9
Verantwoordelijkheden werknemers:
• geen gevaar veroorzaken
• beveiligingen en persoonlijke
beschermingsmiddelen toepassen
• voorlichting en instructie volgen
• gereedschap (en machines) op de
juiste manier gebruiken
• melden van gevaar
• meewerken aan ongevallen-onderzoek
| 11 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 9
Rechten van de werknemers:
recht op werkonderbreking als:
• ernstig gevaar dreigt voor mensen;
• direct dreigend;
• Inspectie SZW kan niet tijdig ter
plaatse zijn;
• direct melden aan leidinggevende.
Ook melden aan de Inspectie SZW
| 12 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 10
De Inspectie SZW
Inspecteurs van SZW controleren op naleving van de Arbowet
Inspecteurs van SZW zijn bevoegd om onderzoek te doen bij bedrijven
Inspecteurs van SZW mogen werknemers vragen naar een geldige
legitimatie
| 13 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 10 - 11
De inspecteur SZW:
•
geeft een waarschuwing
•
stelt een “eis tot naleving”
•
legt het werk stil
•
geeft een boete (lik-op-stukbeleid)
•
stelt een proces verbaal op
| 14 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 12
Deskundige ondersteuning
Om de werkgevers en werknemers te helpen bij de
uitvoering van een goed Arbo-beleid zijn er de volgende
mogelijkheden:
• Interne deskundige (bijvoorbeeld preventiemedewerker
en/of Arbodeskundige/veiligheidskundige;
• Het bedrijf is aangesloten bij een interne of externe gecertificeerde
Arbo-dienst (vangnetregeling);
• Het bedrijf heeft een contract afgesloten met een bedrijfsarts
(maatwerkregeling).
| 15 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 12
Deskundige ondersteuning
De preventiemedewerker:
• Stelt o.a. de RI&E op en het plan van aanpak (V&G jaarplan);
• De RI&E moet wel getoetst worden door een gecertificeerde
Arbodeskundige en deze adviseert over het plan van aanpak.
| 16 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Risico-inventarisatie
en Evaluatie (RI&E)
Blz 12
• Verplicht voor alle bedrijven met (ingeleend) personeel
• Inventarisatie van gevaren bij het werk en de kans op negatieve
effecten
• Evaluatie: plan van aanpak
• gevaren en risico’s voor mensen voorkomen of
• zo klein mogelijk houden
RI&E en plan van aanpak: regelmatig bijstellen
| 17 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 12 - 13
Deskundige ondersteuning
Medewerking van de interne of externe Arbodienst of van een bedrijfsarts
is verplicht bij:
• het begeleiden van zieke werknemers;
• het uitvoeren van het (vrijwillige) Periodieke Medisch Onderzoek
(PMO);
• uitvoeren van aanstellingskeuringen, als deze noodzakelijk zijn voor de
functie.
In ieder geval moeten bedrijven zelf ook Arbo-deskundigheid beschikken
| 18 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 14
WET MILIEUBEHEER
Doelen:
• Bescherming/verbetering van milieu
• Doelmatige verwijdering van afvalstoffen
Dus:
• Productieprocessen aanpassen;
• Uitstoot beperken;
• Afval verminderen en scheiden.
| 19 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbeidsomstandigheden en milieu
Blz 14
MILIEUWETGEVING
• Wet Milieubeheer, doel: bescherming en verbetering van milieu
• Wet Milieubeheer Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren:
Vergunning met voorschriften en Uitvoeringsbesluiten met regels
• Wet Milieugevaarlijke Stoffen(nu EG-verordening REACH), doel: mens
en milieu te beschermen tegen gevaarlijke stoffen
Bevat regels over Meldingsplicht, Werkzaamheden, Etikettering en
Verpakking
• REACH=Registratie Evaluatie Autorisatie Chemische stoffen
| 20 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
CE-markering
Blz 14
CE = Conformité Européene
CE = Europese richtlijn voor gebruikveiligheid van producten
• Verplicht voor o.a. arbeidsmiddelen, werkkleding, persoonlijke
beschermingsmiddelen etc.
• Verplicht in alle EU-landen
| 21 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Hoofdstuk 2
Arbo in de praktijk
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
Risico’s
Ongevalbeheersing
Preventie
Het melden van ongevallen
Taak Risico Analyse en Laatste Minuut Risico Analyse
Veilig gedrag
Procedures en instructies, signalering
Noodsituaties en Bedrijfsnoodplan
Vragen
| 22 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 18
BRONNEN VAN RISICO’S
•
Het soort werk
•
Kennis en ervaring
•
De werkplek zelf
•
Het welzijn
•
De mentaliteit
| 23 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 18
VEILIGHEID:
IS HET BEWUST NEMEN VAN
AANVAARDBARE RISICO’S
| 24 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 20
Een ongeval is ongewenst
met schade en/of letsel
tot gevolg
Wat een geluk!
| 25 |
Een bijna-ongeval
is ongewenst
maar heeft geen
schade en/of letsel
tot gevolg
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 20
Ongevallen gebeuren niet zo maar
Er gaat een reeks aan gebeurtenissen vooraf:
Ongevallen voorkomen door:
• voorkomen van onveilige handelingen
• voorkomen van onveilige situaties
Maatregelen:
bv. taak- of werkomschrijving, toezicht
instructie en voorlichting
| 26 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 21
Veiligheid is een taak voor iedereen!
20% onveilige
situaties!
80 % onveilige handelingen!
| 27 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 24
Als er toch een (bijna-)ongeval plaatsvindt ..
Intern
nummer
Melden
en
Registreren
| 28 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 26
TRA en LMRA
Taak Risico Analyse
• analyse van de gevaren
• bij uitvoering van risicovolle taken
• veiligheid en de gezondheid van werknemers.
Doel:
• risico’s te analyseren en te evalueren
• afspreken van juiste beheersmaatregelen
Toepassing bij:
• uitvoering van risicovolle taken / werkzaamheden
• uitvoering van werk in een risicovolle omgeving
| 29 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 26
TRA en LMRA
Laatste minuut risico analyse
Een LMRA of Start Werk Analyse:
•
Uitvoeren voor je echt aan het werk gaat
•
Korte risico controle en “zelf check”
•
Eerst denken dan pas doen
| 30 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 27
Veiligheidsgedrag
Veilig gedrag is:
Je zodanig gedragen dat je jezelf en anderen niet in gevaar brengt
Dat bereik je door:
• je aan de veiligheidsvoorschriften houden;
• aanwijzingen en instructies opvolgen;
• onveilige handelingen stoppen;
• onveilige situaties opheffen;
• onveilig gedrag: persoon aanspreken of melden aan leidinggevende;
• orde en netheid betrachten.
| 31 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 27
Veiligheidsgedrag
Gevaar van alcohol en drugsgebruik:
•
•
•
•
•
•
verminderde waakzaamheid;
verminderd of problematisch functioneren;
verminderd inschattingsvermogen van situaties;
drempelverlagend voor grensoverschrijdend gedrag;
overschatting van de eigen mogelijkheden;
verhoogde werkdruk op collega’s en verstoring van de
werkorganisatie.
| 32 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 28
Procedures en instructies
Algemene veiligheidsregels hebben betrekking op:
• aan en afmelden;
• verkeersregels op het terrein;
• hoe te handelen bij calamiteiten;
• scheiden van afval;
• melden van ongevallen, brand en incidenten.
Deze zijn bedoeld voor:
• de gehele organisatie;
• eigen personeel;
• uitzendkrachten;
• andere personen op de locatie;
• personeel van aannemers en onderaannemers.
| 33 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 28
Procedures en instructies
Specifieke veiligheidsregels hebben betrekking op:
• betreden van besloten ruimten;
• werken op hoogte;
• warm/heet werk;
• werken in explosiegevaarlijke omgeving;
• gebruik van de vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen;
• graafwerkzaamheden;
• gebruik van specifieke gereedschappen, apparatuur en werktuigen.
Zij hebben betrekking op:
- toezicht
- afscherming
- signalering
- opleiding
- ventilatie
- markering
- inspectie
| 34 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 29
Bedrijfshulpverleningsplan
Doel:
• voorbereid zijn op noodsituaties;
• noodsituaties bestrijden;
• slachtoffers voorkomen en beperken;
• slachtoffers helpen.
Het BHV plan moet bij iedereen bekend zijn, dus ook bij bezoekers.
| 35 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 29
Bedrijfshulpverleningsplan
In de instructies staat onder meer het volgende:
• onmiddellijk werk onderbreken, externe communicatie stoppen;
• instructies van de opdrachtgever opvolgen;
• zich naar de evacuatieplaats begeven, conform evacuatieplan of
instructies BHV-er;
• evacueren dwars op de windrichting;
• bij aankomst op de evacuatieplaats aanwezigheid melden.
Gebruik geen liften!
| 36 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Arbo in de Praktijk
Blz 29
Wat te doen in geval van nood:
•
eerst melden / alarmeren
•
handelen en maatregelen nemen
•
situatie veiligstellen en erger voorkomen
•
beëindiging incident / noodsituatie door hoofd bedrijfsnoodorganisatie
| 37 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Hoofdstuk 3
Gevaarlijke stoffen
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
Risico’s door opname van gevaarlijke stoffen
Gevaarlijke stoffen en vergiftiging
Soorten gevaarlijke stoffen
Industriële gascilinders en opslag in vaten en tanks
Biologische stoffen
Grenswaarden
Maatregelen tegen gevaarlijke stoffen
Vragen
| 38 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 32
Opname van gevaarlijke stoffen via:
• Spijsverteringsorganen (mond)
• Ademhalingsorganen (longen)
• Huid
| 39 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 32
Voorkomen van opname in het lichaam:
• Draag beschermende kleding en schoeisel;
• Zorg voor goede ventilatie en/of adembescherming;
• Eet, drink en rook niet op de werkplek;
• Trek vuile werkkleding uit bij pauzes en einde werkdag;
• Was altijd eerst je handen en gezicht als je gaat eten, drinken en roken;
• Verzorg wondjes zoals het hoort.
| 40 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 34
Vergiftiging
ACUUT
CHRONISCH
| 41 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 34
Risico’s van gevaarlijke stoffen:
•
Reukgrens ligt hoger dan de grenswaarde;
•
Sommige gevaarlijke stoffen ruiken aangenaam;
•
Sommige gevaarlijke stoffen schakelen de reukzenuw al bij lage
concentraties uit waardoor je denkt dat je veilig bent (H2S);
Maskering van gevaarlijke stoffen door andere (niet) gevaarlijke
stoffen;
•
•
Geur is persoonsafhankelijk.
| 42 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 36
Vormen waarin gevaarlijke stoffen
kunnen voorkomen:
•
Gas
•
Damp
•
Vloeistof
•
Vaste stof
•
Nevel
•
Stof
| 43 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 36
Eigenschappen:
• Explosief
• Oxiderend
• Zeer licht ontvlambaar, licht ontvlambaar, ontvlambaar
• (Zeer) giftig.
• Schadelijk of irriterend
• Bijtend of corrosief
• Kankerverwekkend
• Milieugevaarlijk
• Sensibiliserend
| 44 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 37
Soorten:
• (Organische) oplosmiddelen
• Cyclische verbindingen
• Zuren en logen
• Zware metalen
• Koolmonoxide
• Asbest
• Cement
• Huishoudmiddelen
| 45 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 37
Huishoudmiddelen
Gebruik van gevaarlijke stoffen in het huishouden.
Risico’s zijn dezelfde als in het bedrijf. Dus:
• Dezelfde beschermende maatregelen nemen als in het bedrijf!
• Houdt kinderen uit de buurt
• Zorg dat kinderen er niet bij kunnen komen door gevaarlijke stoffen
achter slot en grendel op te slaan.
• Brandgevaarlijke stoffen koel opslaan.
| 46 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 38
Industriële gascilinders
•
Kleurcodering op schouder van cilinder.
•
Correct opslaan.
•
Batterijen gasflessen niet opstellen op arbeidsplaats.
•
Voldoende ventilatie van opslagruimte.
•
Nooit opslaan in of bij kelders, putten en sleuven.
•
Zuurstofflessen gescheiden houden van flessen met brandbare
gassen.
•
Aangepaste blusmiddelen.
•
Water als koelmiddel bij opslagruimte.
| 47 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 38
Preventieve maatregelen
• Controleer opslagvaten en tanks regelmatig op lekkage.
• Controleer bedrijfsinstallaties zoals leidingen, filters, afsluiters en
verdeelstukken op lekkages.
• Zorg voor voldoende lekbakken.
• Ruim gelekte producten zo snel mogelijk op.
| 48 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 39
Biologische stoffen
Biologische stoffen komen bijvoorbeeld voor in de:
• Afvalverwerkingsindustrie;
• Gezondheidszorg;
• Landbouw;
• Voedingsindustrie;
• Waterzuiveringsinstallaties.
| 49 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 39
Biologische stoffen
Risico’s bij blootstelling:
• Infecties;
• Vergiftigingen;
• Allergie;
• Schimmels.
Wanneer?
• Bij contact met dieren;
• Werken in riolen;
• Werken in vervuilde grond
• Werken in bepaalde afdelingen van ziekenhuizen en verpleegcentra.
| 50 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 39
Preventieve maatregelen bij Biologische stoffen:
•
Inenten;
•
Blootgestelde werknemers beperken;
•
Duur blootstelling beperken;
•
Beschermende kleding gebruiken;
•
Huidcrème gebruiken;
•
Oogbescherming gebruiken;
•
Na het werk en bij pauze de handen en gezicht wassen.
| 51 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 40
Grenswaarde
Wordt uitgedrukt in:
• deeltjes (gas) per miljoen deeltjes lucht [ppm]
of
• milligram stof per kubieke meter [mg/m3]
| 52 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 40
Grenswaarde
•
Grenswaarde-TGG (Tijd gewogen gemiddelde)
= maximaal 8 uur per dag of maximaal 40 uur per week
•
Grenswaarde-C (Ceiling)
= plafondwaarde ofwel maximale waarde ongeacht
tijdsduur
•
Grenswaarde-H
Stoffen gaan gemakkelijk door de huid
| 53 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 40
Grenswaarde
Grenswaarden zijn gezondheidskundige waarden.
De grenswaarde geldt voor mensen die:
• Niet meer dan 8 uur per dag werken;
• Niet meer dan 40 uur per week werken;
• Volwassen en gezond zijn;
• Onder normale omstandigheden werken en geen zwaar werk doen.
Blz 40
| 54 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gevaarlijke stoffen
Blz 42
Maatregelen ter voorkoming aan blootstelling:
• Maatregelen aan de bron
• Ventilatie
• Scheiden van mens en bron
• Persoonlijke bescherming
| 55 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Etikettering en signalering
• Hoofdstuk 4
• Etikettering en signalering
4.1
4.2
4.3
Etikettering, bijzondere risico’s en veiligheidsmaatregelen
Chemiekaarten, veiligheidsinformatiebladen, signaleringsborden
en markeringen
Vragen
| 56 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Etikettering en signalering
Blz 46
Etiketten op kleinverpakkingen:
• ( Chemische) naam van de stof;
• Het gevaarsymbool;
• H-zinnen (voorheen R-zinnen);
• P-zinnen (voorheen S-zinnen);
• Naam van de fabrikant/leverancier.
| 57 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Etikettering vlgs het GHS
(global harmonized system)
explosief
((zeer) licht)
ontvlambaar
oxiderend
Blz 47
milieuschadelijk
nieuw; lange termijn
Gezondheidsschadelijk.
(kankerverwekkende,
mutagene en/of
reprotoxische stoffen)
corrosief
nieuw;
gassen onder druk
(zeer) giftig
Schadelijk
of irriterend
klein chemisch afval
Nieuwe etiketten 2010 ingevoerd
en vanaf 2017 verplicht
| 58 |
( geen GHS klasse)
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Etikettering en signalering
Bijlage
Chemiekaart aceton
| 59 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Etikettering en signalering
Blz 50 - 53
Signalering
Signalering van gevaren op de werkvloer verplicht
Vorm
Vergelijkbaar met de
verkeerstekens
Kleur
rood
Vijf groepen signaleringstekens:
•
verbodsbord;
•
gebodsbord;
•
veiligheidsvoorzieningenbord;
•
waarschuwingsbord;
•
mededelingbord.
| 60 |
verbod
geel
Attentie,
mogelijk gevaar
groen
blauw
Verder wordt gebruik gemaakt
van markeringen in de vorm van
strepen en linten
betekenis
Noodvoorziening
en vluchtroutes
gebod
informatie
-u mag niet…
-verboden…
-stop…
let op…
-gevaar voor…
Waar is:
-nooduitgang,
-vluchtweg
-nooddouche
-EHBO-post
-….
U moet…
-pbm’s dragen
-hier oversteken
-hier parkeren
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Hoofdstuk 5
Elektriciteit
5.1
5.2
5.3
5.4
Risico’s bij het werken met elektriciteit
Veilig werken met elektriciteit
Bijzondere gevaren bij elektriciteit
Vragen
| 61 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 56
Veiligheid bij elektriciteit
• Ongevallen
• Weerstand kleiner
 Stroomsterkte groter
• Stroomsterkte groter
 Warmteontwikkeling groter
| 62 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 56
Stroomdoorgang kan dodelijk zijn!
De grootte en aard van het letsel is afhankelijk van:
• Weg van stroom door lichaam
• Aanrakingsoppervlak
• Stroomsterkte
• Tijd stroomdoorgang
• Soort en hoogte spanning
• Lichamelijke conditie
| 63 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 56
Stroomsterkte
0,2 - 2 mA
Licht prikkelend gevoel
2 mA - 10 mA Sterk wordende pijnlijke spierkramp
10 - 20 mA
Grensstroomsterkte; onder spanning staande delen
kan je niet meer loslaten
>20 mA
Ademhaling wordt belemmerd;
snelle hulp is nodig om verstikking te voorkomen
100 mA
Hartfibrillatie is dodelijk als niet direct wordt
ingegrepen (directe elektrocutie)
| 64 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 56
Stroomsterkte fataal
Afhankelijk van:
• Huidweerstand;
• Aanrakingsoppervlak;
• Standplaats;
• Soort en hoogte spanning
Veilige spanning is
• Maximaal 120 V gelijkspanning
| 65 |
~
• Maximaal 50 V wisselspanning
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 58
Veiligheidsmaatregelen zijn:
• Alleen handelingen door deskundigen;
• Geen deskundigheid? NIET AANKOMEN!
• Gebruik "veilige spanning" (in besloten ruimten);
• Veiligheidsaarding van uitwendig metalen omhulsel aarding steigers;
• Bij bouwwerken aardlekschakelaar in elektrische voeding
(aanspreekstroom 30 mA);
• Aarding van metalen werkplaats- en opslagcontainers;
• Deugdelijke kabels (mechanische bescherming).
| 66 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 58 - 59
Veiligheidsmaatregelen zijn (vervolg):
• Fysieke afscherming;
• Isolatie;
• Dubbele isolatie;
• Aardlekbeveiliging;
dubbel geïsoleerd
• Lage spanningen;
• Veiligheidstransformator;
• Jaarlijkse controle.
| 67 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 60
Statische elektriciteit
•
Risico bij:
•
•
•
•
slecht geleidende stoffen;
geïsoleerde (niet-geaarde) opstelling.
Oplading door wrijving
Vonkoverslag als elektrische lading niet kan weglekken via aardleiding.
| 68 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Elektriciteit
Blz 60
Statische elektriciteit, preventieve maatregelen zijn:
• Toevoegen anti-statische dope (ASA);
• Beperken stroomsnelheid;
• Goede aarding leidingen, apparatuur, tanks;
• Valhoogte in opslagvat beperken;
• Hogedrukspuit aarden;
• Toepassen inert gas (bijvoorbeeld stikstof);
• Aansluiten op aardleidingnet;
• Verhogen luchtvochtigheid bij droge stof.
• Draag altijd antistatisch schoeisel, kleding
| 69 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Hoofdstuk 6
Brand- en explosiegevaar
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
Wat is brand?
Risico’s bij brand
Blusmiddelen
Wat te doen bij brand?
Vragen
| 70 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 64 - 65
Type brand:
| 71 |
Vaste stof
Gas
Vloeistof
Metaal
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 65
5 componenten
voor brand
| 72 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 67 - 68
Risico’s van brand:
•
Vlampunt;
•
Explosiegrenzen;
•
Zuurstofgehalte;
•
Reactiebevordering;
•
Reactie met water;
•
Zelfontbranding;
•
Brandbevorderende stoffen.
| 73 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 67 - 69
Vlampunt:
• Bij vloeistoffen en dampen
• Temperatuur waarbij de damp
(in juiste mengverhouding met
omgevingslucht) kan worden
ontstoken
(met bv. aansteker, lucifer)
| 74 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 67 - 69
Explosiegrenzen
• Bij gas, stof (stofexplosie)
• Volumepercentage gas of stof dat
(in juiste mengverhouding met
omgevingslucht) kan exploderen
(ontsteking door vlam, vonk)
Elk gas heeft eigen explosiegebied
| 75 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 67
Explosie gevaarlijke omgevingen zijn:
•
Gas en Oliewinninginstallaties;
•
Raffinaderijen;
•
Overlaadstations;
•
Opslag brandbare stoffen;
•
Graansilo’s.
| 76 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 68
In explosiegevaarlijke omgevingen is het streng
verboden om:
• Zonder toestemming te betreden;
• Zonder toestemming materialen en middelen mee te nemen die een
gevaar kunnen opleveren;
• Zonder werkvergunning werkzaamheden uit te voeren.
| 77 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 70
Blussen door middel van:
•
Natte blusstoffen
• water, schuim en AFFF
•
Droge blusstoffen
• zand en bluspoeder
•
Gasvormige blusstoffen
• kooldioxide (CO2) ook wel koolzuursneeuw
| 78 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 70
Blusstof:
Water (stoom)
-
koelende werking
zuurstofverdringing (door stoom)
Schuim
-
zuurstofafsluiting
Zand
-
zuurstofafsluiting en koelend
Bluspoeder
-
negatieve katalyse
CO2
-
zuurstofverdringing
AFFF
-
zuurstofafsluiting
| 79 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Brand- en explosiegevaar
Blz 73
Wat als……?
•
Zorg voor eigen veiligheid
•
Meld de brand
•
Waarschuw mensen in de omgeving
•
Doe deuren en ramen dicht
•
Breng mensen in veiligheid
Onderneem alléén een bluspoging als het veilig kan
| 80 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Hoofdstuk 7
Werken in besloten ruimten
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
Risico’s in besloten ruimten
Maatregelen
Graafwerkzaamheden
Steekflenzen
Werkvergunningen
Vragen
| 81 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 78
Besloten ruimten
Eigenschappen:
• erg klein;
• moeilijk te ventileren;
Voorbeelden:
• kleine in- en uitgangen;
• opslagtanks;
• slecht verlicht;
• reactieketels;
• kelders;
• riolen;
• liftschachten;
• putten/sleuven.
| 82 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 78 - 79
Risico’s van besloten ruimten:
•
Brand en explosie
•
•
Gevaarlijke stoffen
Zuurstoftekort
•
Elektrocutie
•
Vallen en struikelen
| 83 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 80
Maatregelen bij werken in besloten ruimten
• Voorbereidende werkzaamheden
• Tijdens het werk
| 84 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 80
Voorbereidende werkzaamheden
• Organiseren;
• Toezicht en verblijfsduur;
• regelen: veiligheidswacht
• Metingen verrichten.
| 85 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 80
Metingen vooraf:
• zuurstof
:
• explosiegevaar
: < 10% LEL
• giftige stoffen
: < grenswaarde
| 86 |
19-21%
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 81
Maatregelen tijdens het werk:
• Bereikbaarheid en vluchtmogelijkheid
• Ventileren
• Specifieke maatregelen nodig bij:
• lassen;
• verven;
• overige bijzondere werkzaamheden
| 87 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 83
Graafwerkzaamheden
Maatregelen vooraf:
• Melden bij het KLIC
• Geldige graafvergunning
• Eventueel opspoorapparatuur gebruiken
Begin met:
• Proefsleuf graven (binnen 1,5 meter van opgegeven locatie)
• Afwijkingen van leidingen en kabels melden.
• Graven met machine met een niet-getande graafbak
• Denk aan opstelling van machines
• Ook een sleuf kan worden beschouwd als besloten ruimten
• Houdt rekening met instortingsgevaar!
• Neem de juiste voorzorgsmaatregelen!
| 88 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 84
Steekflens
Isoleren van leidingen met behulp
van een steekflens (zo dicht
mogelijk bij de besloten ruimte!)
| 89 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 86
Doel werkvergunning:
Werk
vergunning
…………
…………….
….
……..
………….
• Overleg tussen betrokkenen;
• Bindende afspraken;
• Vastleggen van voorwaarden
voor uitvoeren van werk.
| 90 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 86
Specifieke werkvergunningen zijn:
• Heetwerkvergunningen t.b.v. laswerkzaamheden;
• Graafvergunningen t.b.v. graven van bijvoorbeeld sleuven om kabels
en leidingen te repareren of toe te voegen;
• Werken met gevaarlijke stralingsbronnen;
• Verwijderen van asbest.
| 91 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken in besloten ruimten
Blz 88
Onderdelen werkvergunning:
• Aanvraag werkzaamheden
Werk
vergunning
…………
…………….
….
……..
………….
• Maatregelen door verstrekkende
afdeling
• Maatregelen door houder
• Bekrachtiging
Je moet de inhoud kennen en
begrijpen!
| 92 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Hoofdstuk 8
Werkplekeisen algemeen
8.1
8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
8.8
Voorkom struikelen, uitglijden en verstappen
Risico’s bij tillen
Gevaren van geluidshinder
Risico’s bij sloopwerk
Gevaren bij lassen en snijden
Werken in kou en hitte
Hoge drukpompen en – leidingen
Vragen
| 93 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 92
Struikelen, uitglijden en verstappen
Oorzaken:
- niet-egale ondergrond
- gladde ondergrond
- hoogteverschil
- beperking menselijk lichaam
Preventie:
- aanpak bij de bron
- scheiden van mens en gevaar
- markeringen
- persoonlijke bescherming/gedrag
| 94 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 94
Tillen
• Juiste houding
• Gebruik bescherming
• Gebruik hulpmiddelen
| 95 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 96
Gevaren van lawaai op de werkplek:
• Hinder in de vorm van concentratieverlies;
• Vermindering van de spraakverstaanbaarheid;
• Tijdelijke gehoorvermindering.
80 dB(A): blijvende schade aan gehoor mogelijk
gehoorbescherming dragen geadviseerd
werkgever moet maatregelen nemen
85 dB(A): gehoorbescherming verplicht
| 96 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 96
Mogelijke gevolgen van geluidhinder kunnen zijn:
• Verstoring van de communicatie;
• Niet horen van waarschuwingen of hulpgeroep;
• Blijvende gehoorschade;
• Nervositeit;
• Verminderde concentratie, vermoeidheid;
• Hoofdpijn;
• Versnelde ademhaling;
• Maag- en darmklachten;
• Verhoogde bloeddruk.
| 97 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 96
Blijvende gehoorschade heeft tot gevolg:
• Moeite hebben met het horen van hoge tonen of zachte geluiden,
• Moeite hebben met telefoneren,
• Moeite hebben met het volgen van een gesprek in rumoerige
omgeving,
• Horen van fluit, piep- of bromtonen, die niet uit de omgeving komen.
Gehoorschade is definitief
Gehoorschade is niet te genezen
| 98 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 97
Gevaren bij sloopwerkzaamheden zijn:
• Verstappen en struikelen;
• Uitstekende constructiedelen;
• Werken op hoogte;
• Instabiliteit bij sloopfront;
• Vallend sloopmateriaal;
• Instorting;
• Vrijkomen gevaarlijke stoffen;
• Lawaai.
| 99 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 97
Veiligheidsmaatregelen bij slopen zijn:
• Persoonlijke valbeveiliging gebruiken
• Rekening houden met draagkracht van overblijvende constructie
• Zonder specifiek plan niet boven of onder elkaar werken
• Gebruik stortkokers
• Persoonlijke beschermingsmiddelen; helm,
• Veiligheidsschoenen, overall, adembescherming,
• Gehoorbescherming gebruiken
• Inventariseren concentratie gevaarlijke stoffen (bv.
asbestinventarisatie)
| 100 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 98
Mogelijke gevaren bij elektrisch lassen zijn:
• Elektrocutie;
• Brand en explosie door hittevorming en wegspringende spetters;
• Verbranding van de huid door vrijkomende UV-straling;
• Verbranding van het hoornvlies door vrijkomende UV- straling;
• Verblinding van de ogen door vrijkomende infrarood straling;
• Warmtestraling;
• Vergiftiging door lasrook;
• Longaandoeningen door inademen van lasrook;
• Verkeerde werkhouding.
| 101 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 98
Veiligheidsmaatregelen bij elektrisch lassen zijn:
• Spanningverlagend relais (in besloten ruimten verplicht);
• Persoonlijke bescherming:
- laskap
- laskleding
- Lucht geventileerde laskap;
- lasschort
- veiligheidsschoenen
• Lasgordijnen voor bescherming van personen in de omgeving tegen
UV en infraroodstraling;
• Plaatselijke afzuiging van lasrook;
• Ruimtelijke ventilatie;
• Blusmiddelen onder handbereik;
• Werkvergunningensysteem indien vereist.
| 102 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 98
Enkele gevaren bij Autogeen lassen, snijden en branden zijn:
• Geraakt worden door spetters gloeiend materiaal;
• Brand door brandbaar materiaal dat vlam vat;
• Vlamterugslag;
• Lekkage van gas en zuurstof;
• Sommige gassen zoals propaan zijn zwaarder dan lucht en blijft
hangen in putten, uitgravingen en kelders.
| 103 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 98
Veiligheidsmaatregelen bij autogeen lassen, snijden en branden zijn:
• Draag de juiste beschermende kleding;
• Verwijder eerst de brandbare materialen in je omgeving of dek ze af;
• Gebruik van vlamdover in de slang tussen acetyleenfles en brander;
• Terugstroombegrenzers op gas en zuurstofslang van brander;
• Wees bedacht op lekkage van gas en zuurstof in laaggelegen
werkomgeving;
| 104 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 98
Veiligheidsmaatregelen bij autogeen lassen, snijden en branden zijn
(vervolg):
• Slangbreuk beveiliging toepassen;
• Continue gas meten;
• Acetyleenfles rechtopstaand gebruiken of minimaal onder een hoek
van 30 graden;
• Plaatselijke afzuiging van lasrook en gassen;
• Ruimtelijke ventilatie.
• Blusmiddelen onder handbereik;
• Werkvergunningensysteem indien vereist.
| 105 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 99
Het gevaar bij werken in kou is:
• Versnelde afkoeling met gevolg:
• bevangen raken door de koude;
• bevriezingsverschijnselen;
• veel materiaal niet veilig te gebruiken.
Maatregelen hiertegen zijn:
• Warmteondergoed en isolerende kleding dragen;
• Op beschutte werkplek je werk uitvoeren;
• Nooit in tocht werken;
• Geschikt gereedschap gebruiken;
• Op tijd extra pauzes inlassen;
• Afwisselen met collega’s.
| 106 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 99
Het gevaar bij werken in warmte is:
• Bevangen raken en flauwvallen;
• Onvoldoende afvoer van lichaamswarmte;
• Verlies van lichaamsvocht.
Maatregelen hiertegen zijn:
• Voldoende pauzes inlassen;
• Afwisselen met collega’s;
• Op tijd voldoende drinken;
• Ademende werkkleding gebruiken;
• Hitte werende werkkleding gebruiken.
| 107 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werkplekeisen algemeen
Blz 100
Gevaren bij werken met hoge druk zijn:
• Openbarsten van leidingen;
• Doorspuiten van onderdelen van installaties;
• Geraakt worden door wegschietende onderdelen;
• Onbevoegd en onbekwaam werken met hoge druk machines zoals
industriële hoge druk reinigers.
Maatregelen hiertegen zijn:
• Voor ingebruikname installaties en machines testen;
• Afpersen van installaties met vloeistof, meestal water;
• Testen en afpersen met zo weinig mogelijk personeel en gebied
afschermen/afzetten;
• Veiligheidsinstructies nauwkeurig opvolgen;
• Alleen hiertoe opgeleid personeel inzetten.
| 108 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Hoofdstuk 9
Hijs- en hefwerktuigen
9.1
9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
9.7
9.8
Hijskranen
Kettingwerk
Staalkabels
Touw en hijsbanden
Samenstel, stroppen, lengen en hijsjukken
Takels
Vorkheftrucks en Palletwagens
Vragen
| 109 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 104
Hijsen:
• Manueel;
• Hulpmiddelen (takels e.d.);
• Mobiele hulpmiddelen (steekwagen, vorkheftruck);
• Hijskranen.
Voorbeelden:
• Mobiele kraan;
• Portaalkraan;
• Auto laadkraan;
• Bouwkraan.
| 110 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 104
Regels voor hijswerktuigen zijn:
• Kraanboek aanwezig;
• Hijstabellen en hijsgrafieken aanwezig;
• Keuringscertificaten aanwezig.
| 111 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 104
Vereisten voor de bediener van een hijswerktuig:
• Deskundigheidsbewijs STVT (Verplicht voor torenkranen, mobiele
kranen en heistellingen)
• Registratieboekje (Ervaring en geneeskundige verklaring)
| 112 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 105
Risico’s bij hijswerktuigen:
•
Personen binnen draaibereik;
•
Afstempelen;
•
Zware lasten;
•
Windkracht;
•
(naderend)onweer.
| 113 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 106 - 113
Hijsgereedschap:
• Kettingwerk
• Staalkabels
• Touw
• Stroppen, lengen en
hijsbanden
Let op:
maximale werklast
• Haken en ogen
• Takels
hoeken van lengen
mogelijke slijtage
| 114 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 114
Risico’s van takels zijn:
• Mechanische breuk van takel of van bevestigingspunt;
• Overbelasting.
Niet doen:
• Overbelasten;
• Vastmaken aan bordessen, railing en leidingwerk;
• Op de punt belasten;
• Niet zijdelings belasten.
Wel doen:
• Regelmatig controleren, zeker voor elk gebruik;
• Defecten direct melden.
| 115 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 116
Vorkheftrucks:
• Wettelijke verplichtingen;
• Voorzieningen;
• Veilig gebruik;
• Markering en keuring.
| 116 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 116
Verboden bij het werken met een vorkheftruck:
• Meerijden tenzij er een 2e zitplaats is;
• Personen te heffen tenzij speciale voorziening aanwezig is;
• Hijsen tenzij juiste aanpassing aanwezig is;
• Het contragewicht te verzwaren;
• Te roken bij elektro-heftrucks.
Verplicht bij het werken met vorkheftrucks :
• De chauffeur moet goed zicht hebben;
• Gebruik van de veiligheidsgordel.
| 117 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Hijs- en hefwerktuigen
Blz 117
Palletwagen:
• Altijd op een vlakke ondergrond gebruiken;
• Denk aan obstakels;
• Zorg voor voldoende transportruimte.
| 118 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Hoofdstuk 10
Werken op hoogte
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
Risico’s op hoogte
Ladders
Stalen steigers
Rolsteigers
Hangsteigers
Hoogwerkers
Werkbakken
Vragen
| 119 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 120
Werken op hoogte
2,5 m
meer dan 2,5 m valgevaar
| 120 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 121 - 121
Bij schuine en platte daken of
gaten in vloeren en wanden:
• Gebruik individueel veiligheidsharnas
• Gebruik loopplanken (hellend dak);
• Gebruik dakrandbeveiliging of vangnet (plat dak);
• Dek gaten af met stevig materiaal;
• Breng beveiligingen en markering aan op
gevaarlijke plaatsen.
| 121 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Ladders: •
•
•
•
Blz 122 - 123
enkele ladder;
opsteekladders;
schuifladders;
reformladders.
Gebruiksregels voor ladders:
•
•
•
•
•
| 122 |
in goede staat houden;
niet verven;
niet zelf repareren;
zorgvuldig en goed opstellen;
op de juiste wijze gebruiken.
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 124
Voor steigers geldt:
• streng verboden zelf te
(ver)bouwen aan steiger;
• geen materiaal achterlaten;
• houdt de vloer stroef;
• gebruik geen los klimmateriaal
op de steiger.
• let op de maximale belasting
• gebruik stortkokers voor afvoer
materiaal
• gebruik de bouwlift veilig
(personenlift of goederenlift)
| 123 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 124
Ook zijn er bij steigers regels voor:
• Kantplanken en leuningen
• Inspectiewerk
• Werkzaamheden
• Hulpsteigers
• Liften
• Takels
Steigerkaart geeft veiligheidsstatus aan.
Geen steigerkaart of gebreken? Steiger niet betreden!
| 124 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 126
Rolsteigers: Risico = verplaatsbaarheid
Aandachtspunten bij het werken met rolsteigers:
• Blokkeren wielen
• Van binnenuit beklimmen
• Denk aan gereedschap (kan vallen)
• Sta niet op de schoren
• Houd de steiger schoon
• Niet verplaatsen als er iemand op staat
• Verrijden op vlakke ondergrond door 2 personen
• Gebruik de persoonlijke beschermingsmiddelen
| 125 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 128
Voorbeelden van hangsteigers zijn:
• Hangbrug;
• Hangsteiger;
• Eenmanswerkbrug.
Aandachtspunten bij het werken met hangsteigers zijn:
• Vanaf windkracht 7 Bft niet mee werken;
• Let op bedieningsorganen;
• Bij storing niet verder werken maar (laten) repareren;
• Nooit gebruiksklaar achterlaten;
• Hulpmiddelen gebruiken voor communicatie, vanaf 25 m verplicht (en
als normale communicatie niet mogelijk is)
| 126 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 130
Hoogwerkers
Vast opgesteld
Mobiel
Risico voor beknelling (schaararm) en omvallen
Vanaf windkracht 7 Bft, niet mee werken
Daarom:
- getraind/opgeleid personeel
- signalering maximum werklast
- specifieke gebruiksregels
| 127 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Werken op hoogte
Blz 132
Voor het werken met werkbakken geldt:
• Alleen gebruiken als het echt niet anders kan;
• Windkracht vanaf 7 Bft verboden;
• De kraanmachinist en persoon in de werkbak
moeten elkaar zien en verstaan;
• Iedere persoon in de werkbak draagt een
individueel veiligheidsharnas (vast aan de
werkbak);
• In- of uitstappen alleen toegestaan als werkbak
op stevige ondergrond staat
| 128 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Hoofdstuk 11
Handgereedschap
11.1
11.2
11.3
11.4
11.5
Eenvoudig handgereedschap
Elektrisch handgereedschap
Pneumatisch en hydraulisch handgereedschap
Handslijpmachines
Vragen
| 129 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 136
Eenvoudig handgereedschap
Risico door:
• Slecht onderhoud;
• Slecht gebruik.
| 130 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 138
Handgereedschap met elektrische aandrijving
Risico door:
• Elektrocutie
Veilige spanning:
• 50 V ~
(wisselspanning)
• 120 V =(gelijkspanning)
• Verbranding (vonken)
dubbel geïsoleerd
| 131 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 140
Aandachtspunten bij gebruik van een nietmachine:
•
Gebruik met maximale werkdruk;
•
Geleider leeg bij plaatsen lader;
•
Nagels/nieten aangepast aan apparaat.
Mogelijke risico’s:
•
Wegschieten van de nagel;
•
Terugslaan van de nagel;
•
Doorboren van het werkstuk.
| 132 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 140
Aandachtspunten bij het gebruik van de
Handcirkelzaag:
• Beschermkap over het deel van de zaag dat zaagt
(vast aan het frame en scharnierend deel aan
geleider);
• Automatische beschermkap over snijdend deel van
de zaag, ook als deze niet zaagt;
• Spouwmes aangepast aan diameter en dikte van
de zaag.
| 133 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 141
Aandachtspunten bij het gebruik van een kettingzaag:
• Bedieners minimaal 18 jaar oud;
• Opleiding met toets gehad hebben;
• Voorgeschreven PBM gebruiken;
• Stilstand ketting bij stationair toerental;
• Kettingrem binnen 0,15 sec werken;
• CE markering.
| 134 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 142
Handgereedschap met pneumatische aandrijving
Risico door:
• Trillen
• Geluid
Dodemansknop en
gehoorbescherming
verplicht.
| 135 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 142
Handgereedschap met hydraulische aandrijving
Risico door:
• Oliedruk
• Bevestigingen
Dodemansknop en
onderhoud verplicht.
| 136 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Handgereedschap
Blz 144
Handslijpmachines
Risico door:
•
•
•
•
•
•
Rondvliegende delen;
Aanraken slijpschijf;
Uit elkaar springen van schijf;
Brand door vonken;
Doorslijpschijven
Geluid;
Afbraamschijven
Verkeerd gebruik.
| 137 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gereedschapsmachines
Hoofdstuk 12
Gereedschapsmachines
12.1
12.2
12.3
12.4
Gereedschapsmachines en kolomboormachines
Vast opgestelde slijpmachines
Zaagmachines
Vragen
| 138 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gereedschapsmachines
Blz 148
Voorbeelden van gereedschapsmachines zijn:
• Vast opgestelde boormachines
• let op: 'happen' in werkstuk
• Vast opgestelde slijpmachines
• let op: uit elkaar vliegen slijpsteen
• Cirkelzagen
• let op: snijgevaar
| 139 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Gereedschapsmachines
Blz 152
Cirkelzagen:
• Universele cirkelzaagmachine;
• Bouwcirkelzaag machine (met noodstop
en als extra eis nulspanningschakelaar);
• Voor machines met
meerdere bedieningsplaatsen
gelden aanvullende eisen.
| 140 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Hoofdstuk 13
Persoonlijke beschermingsmiddelen
13.1
13.2
13.3
13.4
13.5
13.6
13.7
PBM’s in het algemeen
Adembescherming
Gehoorbescherming
Lichaamsbescherming
Oogbescherming
Valbeveiliging
Vragen
| 141 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 156
Gebruik persoonlijke
beschermingsmiddelen als het
echt niet anders kan.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
beschermen tegen:
De gevolgen van onveiligheid en
ze voorkomen erger letsel
| 142 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 156
Fabrikant zorgt voor PBM’s die
•
sterk
•
betrouwbaar
•
getest
zijn.
Gebruiker:
• Beheert ze, controleert ze,
• Zorgt voor veilige opslag en
• Gebruikt ze goed.
| 143 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 156
CE-markering
| 144 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 156
Drie belangrijke wettelijke eisen ten aanzien
van persoonlijke beschermingsmiddelen:
Doeltreffende bescherming
Ergonomisch verantwoord
Goede gebruiksaanwijzing
| 145 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Zuurstofconcentratie < 19%
Bijzondere stof
Overschrijding grenswaarde
Blz 158
Omgevingslucht
filteren
Afhankelijke
adembescherming,
bijvoorbeeld een
filterbusmasker.
Onafhankelijke adembescherming,
bijvoorbeeld persluchtapparatuur verseluchtkap
LET OP GEBRUIKSREGELS
| 146 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 162
Gehoorbescherming:
• Boven 80 dB(A) aanbevolen
watjes
pluggen
oordoppen
otoplastieken
gehoorkappen
• Boven 85 dB(A)
| 147 |
wettelijk
verplicht!
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 164 - 165
Voorbeelden van bescherming van lichaamsdelen:
• Hoofdbescherming;
• Bescherming voor handen en armen;
• Bescherming voor voeten;
• Bescherming voor het lichaam.
| 148 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 166 - 167
Voorbeelden van oogbescherming:
• Normale veiligheidsbril;
• Ruimzichtbril;
• Gelaatsscherm;
• Lasbrillen en laskappen.
| 149 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Blz 168
Bescherming van lichaamsdelen
Valbeveiliging:
| 150 |
•
Gebruik altijd een individueel veiligheidsharnas(na valbelasting vernietigen);
•
Eventueel met remchute of nonchute en vallijn
(na valbelasting controle).
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |
Tot slot
Voor het examen geldt:
• Lees vragen goed door.
• Kies het meest juiste antwoord.
• Controleer of je alle vragen goed hebt
beantwoord.
| 151 |
B-VCA v 4.7 | © Koninklijke PBNA | not for general distribution |