10-02-2005 12:13 DOOR JELMER STEENHUIS Pagina 90 ILLUSTRATIE MARIET NUMAN SPEL & SCHAAK Van de winter naar de lente Het gebied tussen winter en lente kunnen we invullen met de volgende woorden: Woorden met twee letters: do, ge, in, me, no, or, po, va; van drie letters: ing, len, los, ona, ren, ver, you; van vier letters: cant, eric, zand; van vijf letters: slaap, sport, stand, wagen. Met deze woordjes kunnen wij langere woorden maken. Met va en cant kan bijvoorbeeld het woord vacant gemaakt worden. Deze 22 woorden zijn in het schema verbonden met lijnen. De verbindingen geven aan dat de woorden aan elkaar zijn gekoppeld en dat ze deel uitmaken van een langer woord. De opdracht is om de woorden in het stelsel te plaatsen en zoveel mogelijk lange woorden te maken. De verbindingen kunnen alle kanten op lopen. De woordjes mogen meerdere keren in een lang woord gebruikt worden. Genot Telkens als een hokje geldig wordt verbonden, levert dat een punt op. Een lange verbinding waarbij zes hokjes betrokken zijn, levert dus zes punten op. Een hokje kan deel uitmaken van verschilende verbindingen. Ikzelf fabriceerde – in alfabetische volgorde – een aanslibbing, autoonderdeel, ex-koningin, Franse voetballer, kinderspel, land, lol, onduidelijke toestand, onsamenhangende grond, revolutionair, Schlagerzangeres, sloom iemand, sneeuwpret, snelle auto, status, stoelpositie, tv-programma, twee popsongs (Abba en Police), twee rijtuigen, twee steden (Engeland en India), verdoofde toestand, verkleuren, voorzanger en iets waar jockeys zich mee bezighouden. Zo ben ik op 60 punten gekomen. Apostrofs en accenten heb ik erbij bedacht als het mij uitkwam. Kunt u mij evenaren of – beter nog – verslaan? De beste inzender krijgt een boekenbon van 50 euro. Oplossingen februari 2005: Toontaal Horizontaal: a-so, g-e-sol-d, La-ut-re-c, so-fa, mi-g, f-as-e, c-re-do, ces-si-es, ti-mi-d-e, f-e-e, a-g-a, as-si-g. Verticaal, la-a-g, do-f, so-e-la-as, re-sol-ut-e, re-ces, dis-c-re-ti-e, so-do-mi-e, Fa-ces, d-a-as, Si-e-g, ges-la-a-g-d. Het langste woord in toontaal dat is ingestuurd, is ‘assimilatiereactie’, maar dit woord staat niet 90 nrc handelsblad in de Van Dale. Wel in de Van Dale staan ‘desassimilaties’ en ‘dagbladredacties’. Omdat ‘desassimilaties’ vijftien en ‘dagbladredacties’ zestien letters heeft, wint de laatste, waarvan er vier zijn ingestuurd. De winnaar zijn: H. Peters (Hengelo) en A. de Geus (Huizen). DOOR HANS REE Oplossingen van Van de winter naar de lente Deze worden gepubliceerd in M van 2 april. De oplossingen sturen naar: NRC Handelsblad, Redactie M, Postbus 8987, 3009 TH Rotterdam o.v.v. ‘Winter/lente’ of per e-mail naar: [email protected] Uw inzending dient uiterlijk 10 maart om 12.00 uur binnen te zijn. In een televisiefilm uit 1976 die ik laatst weer eens zag liep de schrijver Stefan Themerson pijprokend op het strand. Je ziet niet vaak meer rokende mensen op de televisie en zeker niet als ze langs de zee lopen. Het was een oergenoeglijk gezicht, een beeld uit een andere wereld. De ongedwongen houding tegenover genotsmiddelen die vroeger in de schaakwereld bestond, kunnen wij ons nauwelijks meer voorstellen. In 1886 kregen Steinitz en Zukertort tijdens hun partijen om het wereldkampioenschap champagne te drinken, omdat dat goed voor de hersenactiviteiten was. Roken was toen ook nog goed voor de hersenen. De Engelsman Amos Burn (18481925) was een van de sterkste spelers ter wereld. Aan het schaakbord installeerde hij zich met een rijtje pijpen, een mes met een pijpenrager, 17 kleine mesjes, een kurkentrekker en een schoenlepel; een zak tabak, een aantal sigaren, lucifers, een asbak en een spuwbak. Na een grondige inspectie van zijn uitstalling speelde hij met een uitdrukking van groot welbehagen de zet 1. d2-d4. Ik ken zelf ook nog iemand die vaak zo’n uitstalling op zijn schaaktafel neerzette, de Hongaar Andras Adorjan. Bij hem waren het geen genotsmiddelen, maar poeders, doeken en zalfjes. Als hij het potje met de tijgerbalsem opende, bood je hem maar remise aan. Zonder tijgerbalsem speelde Adorjan al heel sterk, maar met balsem was hij onverslaanbaar. Er zullen ook wel schakers zijn geweest die last hadden van de genotzucht van Amos Burn, maar het was toen nog onbeleefd om dat te zeggen. Wit begint en wint. Burn – De Vere, Londen 1870. Oplossing Schaken: 1. Tg1xg7+ Kg8xg7 (na 1...Kh8 2. Df6 gaat zwart mat) 2. Pc7-e6+ en zwart gaf op. Waar hij ook heengaat met de koning, hij verliest altijd zijn dame. 90-90 spel • tb klw