Training Seksuele diversiteit Het bespreekbaar maken van en omgaan met seksuele diversiteit Doelstellingen Het makkelijker bespreekbaar maken van seksuele diversiteit bij jongeren Inzicht in de emotionele beladenheid van homoseksualiteit Omgaan met leerlingen met mogelijke homogevoelens Seksualiteit bespreekbaar maken bij gelovige jongeren Seksuele diversiteit integreren in het schoolbeleid 2 ADV Limburg Uitvoeren wet ADV 30 Limburgse gemeenten Professioneel & neutraal Onafhankelijk Klachtmelding en klachtbehandeling Voorlichting en (beleid-)advies Doorverwijzing http://www.facebook.com/AntidiscriminatievoorzieningLimburg http://nl.linkedin.com/company/anti-discrimatie-voorziening-limburg https://twitter.com/#!/ADVLimburg 3 Wat is discriminatie? Het ongelijk behandelen van (groepen) mensen vanwege kenmerken die er in die situatie niet toe doen Wettelijke grond Ras Geslacht Godsdienst Seksuele gerichtheid Handicap/chronische ziekte Leeftijd Levensovertuiging Nationaliteit Politieke overtuiging Burgerlijke staat Arbeidsmarkt Soort contract Arbeidsduur 4 Onderliggende factoren discriminatie Vooroordelen Sociale categorisatie De maatschappelijke norm Stereotypering Beeldvorming Afwijkingen van de norm Stereotypering Negatieve Gedragingen Negatieve Gevoelens Negatieve Houding 5 Lesgeven over seksuele diversiteit Manier 1: Gradueel opbouwen naar leeftijd Manier 2: Kennis leidt tot meer acceptatie Manier 3: Diverse vormen van directe educatie 6 Verschillende gradaties Jaar 1: Onderscheid tussen seksen en rolgedrag Jaar2: ‘Afwijken’ van de groep Jaar 3: Ontwikkeling definitieve mening en vergroten onderlinge waardering Jaar 4: Aanreiken van vaardigheden bij identiteitsontwikkeling 7 Kennis leidt tot meer acceptatie Inventariseren betekenis van kernwoorden als respect, pesten, uitsluiting, vooroordelen en diversiteit Leerlingen samen in dialoog over diversiteit in het algemeen Diverse meningen inventariseren over diversiteit (waarin ben jij ‘anders’ dan de anderen?) Leerlingen samen in dialoog over seksuele diversiteit 8 Diverse vormen van educatie Seksuele vorming Geschiedenis Specifieke voorlichting Godsdienst Introduceren op boekenlijsten Andere vakken als economie 9 Emotionele beladenheid Onzichtbare discriminatie: De keuze om zich als zodanig wel of niet te tonen Wat betekent het om buiten de groep te vallen? Plaats je jezelf buiten de groep? Wanneer praat je er wel over en wanneer niet? waarom praat je er niet over? 10 Heteronormativiteit Samenhangende normen en waarden Verwachtingspatronen Mannelijke en vrouwelijke eigenschappen Idealistisch en romantisch beeld over relaties Afwijkend gedrag in de eigen gemeenschap onzichtbaar houden 11 VOORKEUR Waar komt homoseksualiteit vandaan? Is het door de opvoeding gekomen? Is het erfelijk? Komt het door verleiding? ROLPATRONEN Ben jij het mannetje of ben jij het vrouwtje? Zijn homo’s verwijfd? Zijn potten manwijven? Hoe doen jullie dat dan in de huishouding? LEEFSTIJL Zijn homo’s promiscue? Ga je naar sekssauna? Hoe leggen jullie nou contact? Hoe doen vrouwen het nou met elkaar? OPENLIJKHEID Hoe vertelde je het je ouders, vrienden en familie? Ben je wel eens in elkaar geslagen? Heb je eigen bars? Waarom moeten jullie zo nodig jullie eigen evenementen hebben? 12 Leeftijd ca. 4-6 jaar ca 7-10 jaar ca 11-15 jaar ca 16-21 jaar Thema sekse-identiteit en rolpatronen Toelichting Kinderen leren de verschillen tussen mannen en vrouwen kennen en het daarbij verwachte rolgedrag. Afwijkingen worden nog niet veroordeeld. groepsnormen en Kinderen leren onderscheid te maken tussen liefde, openlijkheid vriendschap, wie er bij hoort en wie buiten de groep valt. Jongens gaan meisjes stom vinden en andersom. Pesten wordt een thema op de basisschool. Seksuele Jongeren leren hun seksuele gevoelens kennen en doen hun voorkeur en eerste poging om vorm te geven aan een identiteit. Deze identiteit periode is voor hen zo onzeker dat afwijkend gedrag sterk wordt veroordeeld. relaties en Jongeren geven verdere vorm aan hun identiteit en leefstijlen seksualiteit in interactie met andere jongeren. Zodra hun identiteit enigszins stabiel geworden is, ontstaat ruimte voor tolerantie ten opzichte van andere identiteiten en leefstijlen. 13 Domeinen van Kratwohl Het psychomotorische domein, waarin doelen worden gesteld voor handvaardigheden en fysieke vaardigheden Het cognitieve domein, waarin doelen worden gesteld voor “weetjes” en kennis Het affectieve domein waarin het gaat over doelen die betrekking hebben op de emotionele en waarde ontwikkeling 14 Affectieve domein Aandacht Positieve aandacht krijgen voor het onderwerp (passieve aandacht) Interesse Intrinsieke motivatie (actieve aandacht) Waardering Eigen mening over het onderwerp ontwikkelen (waardeoriëntatie) Organisatie Vanuit een samenhangend waardesysteem goed reageren op nieuwe situaties Karakterisering De eigen mening en de eigen waarden en normen consequent in gedrag omzetten 15 Seksualiteit en gelovige jongeren Vier manieren van aanpak Het bespreken interpretatie van ‘heilige teksten’ Het bespreken van de persoonlijke band met god Het bespreken van diversiteit Het bespreken van omgangsvormen en respect 16 Omgaan met ‘fundamentalistische meningen Welke beelden heeft men van homoseksualiteit en waar zijn die op gebaseerd? Sommige culturen kennen geen woord voor homoseksualiteit Discussies over homoseksualiteit en de mening van anderen respecteren Aan boodschappen van ouders en van religieuze voormannen ontlenen veel mensen hun zekerheid Belang om open te staan voor hun ideeën en achtergronden, na te gaan waar onzekerheid speelt en hierover een open en respectvolle bespreking aangaan. 17 Schoolbeleid Waarom sturen personen aan op een ‘verplichting’? Ongerustheid over de veiligheid van homoseksuele, lesbische en transgender leerlingen en onderwijspersoneel Homoseksuele docenten hebben een veel lager niveau van gezondheid en welzijn dan hun heteroseksuele collega’s Homoseksuele leerlingen denken dat de schoolleiding niet optreedt tegen homovijandig geweld Homoseksuele scholieren denken dat de schoolleiding doorgaans niet helpt als je een hulpvraag hebt. 18 Mogelijke vormen van ‘verplichting’ Wet op kwaliteitszorg Kerndoelen Arbo-wet Cao's Algemene Wet Gelijke Behandeling 19 Aanbevelingen schoolbeleid Geen verplichting maar kwaliteitscriterium Inbouwen als criterium in het veiligheidsplan Het kwaliteitscriterium geeft zowel belangenorganisaties als individuen een aanknopingspunt om hun rechten te eisen of om mee te praten over de aanpak Veiligheidsplan opnemen in de onderwijs Cao's. 20 Praktische tips Zorg voor “zichtbaarheid” binnen de school door posters en folders Gebruik gender-neutrale uitdrukkingen als u vragen stelt over relaties Ga een open gesprek aan met leerlingen die toespelingen maken op hun geaardheid Dwing een leerling niet tot een coming-out Weet waar de dichtstbijzijnde homo-organisaties en uitgaansgelegenheden zijn voor jongens of meiden Stimuleer collega’s Stimuleer en ondersteun een integraal schoolbeleid 21 Informatie en advies ADV Limburg www.advlimburg.nl College voor de Rechten van de Mens www.mensenrechten.nl COC Limburg www.coclimburg.nl EduDivers: www.edudivers.nl Transgendernetwerk www.transgendernetwerk.nl 22