Implementatie van de nieuwe SOA-standaard in de praktijk

Implementatie van de standaard ‘Het
SOA-consult’ (2013) in de praktijk
Ingrid van den Broek – epidemioloog - RIVM
Gé Donker, huisarts-epidemioloog, NIVEL
NHG-expertgroep Seksuele Gezondheid
Wanneer een SOA-consult?
1.
Op verzoek van patiënt
2.
Bij klachten passend bij soa’s
3.
Proactief bij mogelijk risico
Bijvoorbeeld
Seksueel risicogedrag
Anticonceptievraag
Seksueel geweld
De drie C’s van het SOA-consult
CURATIE
• Risicoanamnese
• Diagnostiek
• Behandeling
COUNSELING
Bespreken van
gedrag / veilige
seks
CONTACTOPSPORING
Partnerwaarschuwing
en -behandeling
Jongeren <25 jaar = risicogroep
• Chlamydia komt meest voor, met name bij
• Jongeren (m > j)
• Antilliaanse / Surinaamse groepen
•
Vrouwen / Mannen:
4,4% / 3,8%
•
Antilliaans / Surinaams:
9,8% / 8,2%
Recidief
Chlamydia
na 6 maand:
9,2%
Bron: Factsheet, Chlamydia Screening Implementation 2009
Een gemiddelde praktijk in een kleine stad
5-9% van de
mannen heeft
wel eens seks
met een man
10% is
tussen 1624 jaar
?
5% van de
mannen
bezocht dit jaar
een prostituee
10-20%
afkomstig uit
soa- endemisch
gebied
Wat betekent dat voor een praktijk?
2.500 patiënten
Seksueel actieve leeftijdsgroepen:
• 10% tussen 16 - 25 jaar (= 250)
• 40% tussen 25 - 49 jaar (= 1000), waarvan
10-20% afkomstig is uit soa-endemisch gebied (= 100 - 200)
 5-9% van de mannen ooit seks met mannen heeft (= 25 - 45)
 5% van de mannen in afgelopen jaar een prostituee bezocht (= 25)
Verhoogd risico = 250 + (100-200) + (25-45) + 25 = 400 - 520
Schatting van het aantal soa’s (5-10%) = 20 - 52
Seksuele risico anamnese is cruciaal
Aanwezigheid van een van de volgende risicofactoren:
 MSM?
 Wisselende contacten?
 Afkomstig uit soa-endemisch gebied?
 Seksueel contact tegen betaling?
 Partner met verhoogd risico?
JA
Testen op BIG FIVE
(= Chlamydia, Gonorroe, Syfilis,
Hiv, Hepatitis B)
NEE
Testen op CHLAMYDIA
en GONORROE
Locaties chlamydia
Heteromannen
N= 3969
MSM
N=2016
Vrouwen
N=5541
Alleen genitaal
98,6%
28,4%
89,1%
Genitaal +
extragenitaal
0,3%
10,7%
8,0%
Alleen
extragenitaal
0,4%
60,9%
3,7%
56,0% anaal
2,6% oraal
2,3% anaal +
oraal
Bron: RIVM rapport, 2011 cijfers soa poliklinieken
Locaties gonorrhoe
Heteromannen
N= 546
MSM
N=1614
Vrouwen
N=655
Alleen genitaal
93,8%
17,5%
60,0%
Genitaal +
extragenitaal
1,1%
14,5%
20,9%
Alleen
extragenitaal
5,1%
66,2%
16,6%
3,8% oraal
26,0% anaal
28,3% oraal
12,9% anaal +
oraal
2,7% anaal
12,7% oraal
1,2% anaal +
oraal
Bron: RIVM rapport, 2011 cijfers soa poliklinieken
Chlamydia- en gonorrhoescreening
• Heren: eerstestraalurine • Dames: vaginale swab
• 2-5 cm. Inbrengen
• 10 keer draaien
Chlamydia- en gonorrhoe extragenitaal
• Rectaal: wattenstokje
• 1 cm. Inbrengen
• een paar keer draaien
• Oraal: wattenstokje keel
• Een paar keer draaien
Seksuele risico anamnese cruciaal
• Bij risicogroep + klachten: test op de big five: Chlamydia,
gonorroe, syfilis, hiv en hepatitis B
• Test laagdrempelig op hiv en hepatitis-B bij mensen afkomstig
uit hiv-endemische gebieden en bij MSM (ook indien klachten
afwezig).
• Test jongeren < 25 jaar laagdrempelig op chlamydia
• Test ook oraal en rectaal (MSM) indien geïndiceerd
Wat is er veranderd?
• Test op chlamydia/gonorroe vrouw: vaginale wattenstok
(door de vrouw of de huisarts).
• Test op chlamydia/gonorrhoe man: eerste-straalurine
• Herpes genitalis is klinische diagnose. Bij twijfel PCR
(blaasjesvocht).
• Behandeling chlamydia infectie: eenmalig azitromycine 1 g
oraal, bij mannen en vrouwen, inclusief zwangeren.
• Gonorroe: eenmalig ceftriaxon 500 mg i.m. (ivm resistentie)
• Actievere opsporing hiv en hepatitis B ivm effectieve
behandeling.