Geschiedenis - Goed voorbereid naar de pabo

 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis toetsinformatie
aantal opgaven:
afnameduur
58 meerkeuzevragen
90 minuten
(met een dyslexieverklaring: 30 minuten verlenging)
toetsresultaat
Je kunt de gemaakte voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis nakijken met
behulp van het Geschiedenis antwoordbestand. Het aantal goed beantwoorde
opgaven bepaalt je totaalscore op de voorbeeldtoets.
Het is niet mogelijk om aan te geven met welke score je geslaagd zou zijn voor
een toelatingstoets pabo, omdat de grens voldoende / onvoldoende voor de
toelatingstoetsen nog niet is vastgesteld.
Om toch een richtlijn te geven; hieronder het percentage opgaven dat een
pabo-student op dit moment goed moet hebben om te slagen voor de
entreetoets Mens en Wereld.
MenW-entreetoets Geschiedenis:
geslaagd bij 62% van de opgaven goed
LET OP: aan dit percentage kan voor de toelatingstoets pabo
Geschiedenis geen enkel recht ontleend worden.
Deze toets is in opdracht van de MBO Raad ontwikkeld door Cito.
© MBO Raad, 2014. Alle rechten voorbehouden.
NB: Cito (uitgever van deze toets) heeft ernaar gestreefd de auteursrechten van het in
deze toetsen gebruikte materiaal te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Wie
desondanks meent zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht contact op te
nemen via het e-mailadres: [email protected].
vraag 1
Begin van de opstand
De Nederlandse Opstand duurde tachtig jaar en wordt ook wel de Tachtigjarige
Oorlog genoemd. De Opstand tegen Spanje leidde uiteindelijk tot de erkenning
van de Nederlanden als een onafhankelijke staat.
Welke gebeurtenis wordt beschouwd als het startpunt van de Opstand of
de Tachtigjarige Oorlog?
A
B
C
D
de inname van het stadje Den Briel door de Watergeuzen
de inval van de legers van Willem van Oranje in de Nederlanden
de vernieling van de katholieke kerken door de protestanten
het afzweren van koning Filips II door de Nederlandse edelen
vraag 2
Michiel de Ruyter
Een historicus doet onderzoek naar het leven van de zeventiende-eeuwse
admiraal Michiel de Ruyter. De historicus is de grootste expert in Nederland op
dat gebied. Hij is op zoek naar nieuwe informatie over het leven van De Ruyter.
Welke bron kan hem die nieuwe informatie waarschijnlijk geven?
A
B
C
D
een
een
een
een
vraag 3
nieuwe uitgave van de brieven van Michiel de Ruyter
onlangs uitgezonden documentaire over het leven van Michiel de Ruyter
onlangs ontdekte bladzijde uit het dagboek van Michiel de Ruyter
precies nagebouwde versie van het vlaggenschip van Michiel de Ruyter
Schoenmaker in Middelburg
Vrij vertaald uit een middeleeuwse bron:
‘Niemand mag het beroep van schoenmaker
uitoefenen in Middelburg als hij geen inwoner
is van die stad.’
‘Iedereen die schoenmaker in deze stad is, is
het verboden 's nachts te werken of te werken
op een heilige feestdag.’
‘Geen schoenmaker in Middelburg is het
toegestaan meer dan één winkel te bezitten.’
Wie heeft deze regels opgesteld?
A
B
C
de graaf van het gebied waar Middelburg onder viel
het bestuur van het schoenmakersgilde van Middelburg
het stadsbestuur van Middelburg
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 1/31 vraag 4
Kinderarbeid
Aantal kinderen werkzaam in 409 fabrieken en bedrijven in Nederland:
jongens meisjes
leeftijd
totaal
5 jaar
2
1
3
6 jaar
3
2
5
7 jaar
14
14
28
8 jaar
38
19
57
9 jaar
97
55
152
10 jaar
230
80
310
11 jaar
352
134
486
12 jaar
751
212
963
13 jaar
829
283
1.112
2.316
800
3.116
totaal
In een bepaalde periode in de geschiedenis was kinderarbeid in Nederland een
algemeen verschijnsel. Maar vanaf een bepaald moment beginnen steeds meer
mensen daar tegen te protesteren. Een Staatscommissie deed toen onderzoek
naar kinderarbeid in Nederland. Deze tabel stond in het verslag van de
commissie..
Uit welk jaar kunnen deze gegevens stammen?
A
B
C
D
uit
uit
uit
uit
1783
1823
1863
1913
vraag 5
Partijprogramma
Uit het programma van een politieke partij in de 20e eeuw:
‘Voor het zedelijk en lichamelijk welzijn van een volk is nodig een krachtig
staatsbestuur, zelfrespect van de natie, tucht, orde, solidariteit van alle
bevolkingsklassen en het voorgaan van het algemeen nationaal belang boven het
groepsbelang en van het groepsbelang boven het persoonlijk belang.’
Bij welke partij hoort dit partijprogramma?
A
B
C
D
bij
bij
bij
bij
de
de
de
de
© 2014 ARP, een confessionele partij
Liberale Unie, een liberale partij
NSB, een nationaalsocialistische partij
SDAP, een socialistische partij
voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 2/31 vraag 6
Inkomsten uit Nederlands-Indië
Hieronder een overzicht van de inkomsten uit Nederlands-Indië voor de
Nederlandse schatkist tussen 1831 en 1860:
1831 - 1840
1841 - 1850
1851 - 1860
93 miljoen gulden
141 miljoen gulden
267 miljoen gulden
Waarom namen de inkomsten in deze periode toe?
A
B
C
Door gebiedsuitbreiding kregen de Nederlanders meer grondgebied om
producten op te verbouwen.
Door het verslaan van hun concurrenten verwierven Nederlandse kooplieden
een monopolie op veel producten.
Door de inheemse boeren te dwingen bepaalde gewassen te verbouwen
kreeg Nederland meer producten om te verkopen.
vraag 7
Cubacrisis
In 1962 stonden president John Kennedy van de Verenigde Staten en de leider
van de Sovjet-Unie tegenover elkaar vanwege de plaatsing van Russische
raketten op Cuba. Professor Ten Tije zoekt een betrouwbare bron om te
achterhalen wat er in die tijd nu echt gebeurd is.
Welke bron is voor hem het meest geschikt?
A
B
C
Een boek over de Cubacrisis van Robert Kennedy, die toen als minister
nauw bij die gebeurtenis betrokken was.
Geluidsopnames van privégesprekken die tijdens de Cubacrisis door
president Kennedy zijn gevoerd.
Krantenartikelen over de Cubacrisis in Pravda, in die tijd de belangrijkste
krant in de Sovjet-Unie.
vraag 8
Kieswetwijziging
In 1917 vond een belangrijke wijziging plaats in de kieswet in Nederland.
Wat hield deze verandering in?
In 1917 kregen …
A
B
C
D
alle
alle
alle
alle
al.
© 2014 mannen die een minimumbedrag aan belasting betaalden het kiesrecht.
mannen én alle vrouwen van 23 jaar en ouder het kiesrecht.
mannen van 23 jaar en ouder het kiesrecht, maar vrouwen niet.
vrouwen van 23 jaar en ouder het kiesrecht; mannen hadden dit toen
voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 3/31 vraag 9
Grottschildering
agers-verzzamelaars gemaakt in een gro
ot in Frank
krijk.
Deze schildering is door ja
ud is deze schildering?
Hoe ou
A
B
C
D
on
ngeveer
on
ngeveer
on
ngeveer
on
ngeveer
3.000.000 jaar
j
oud
300.000 jaar oud
30.000 jaar oud
3000 jaar oud
o
vraag 10 Nede
erlanders
s in Indië
ë
In 1942 veroverd
den de Jap
panners N
Nederlands
s-Indië. Do
oor veel in
nwoners va
an dat
J
s beschouw
wd als bev
vrijders van het kolo
oniale besttuur
land werden de Japanners
van de
e Nederlanders. Op dat
d mome nt woonde
en er duize
enden Ned
derlanders
s in
Indië.
ebeurde er met de
e Nederla
andse inw
woners va
an Indië n
na de inv
val van
Wat ge
de Jap
panners?
A
B
C
D
Zij werden ongemoeid gelaten,, maar mo
oesten zich
h wel dage
elijks bij de
apanners melden.
m
Ja
Zij werden opgesloten in specia
aal voor hen gebouw
wde kamp
pen.
en gezet e n teruggestuurd naa
ar Europa .
Zij werden op schepe
e moeste
en onderdu
uiken om niet gedoo
od te word
den.
Zij werden vervolgd en
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschiiedenis paggina 4/31 vraag 11 Trechterbeke
ercultuur
3000 v.C. vestigde
v
zich
z
een niieuw volk van boere
en in Nede
erland. Naa
ar de
Rond 3
vorm v
van hun aa
ardewerk werden
w
zijj later het Trechterb
bekervolk g
genoemd.
ben zij zic
ch gevestigd?
Waar in Nederlland hebb
A
B
C
D
biij
biij
biij
biij
A
B
C
D
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschiiedenis paggina 5/31 vraag 12 Mate
erialen in de prehiistorie
Hierond
der staan vier mate
erialen die in de preh
historie we
erden geb ruikt om
gebruik
ksvoorwerrpen te ma
aken:
1
2
3
4
bot
huid
ijzer
wol
e materialen werde
en gebru ikt door prehistor
rische jag
gers en
Welke
verzam
melaars?
A
B
C
D
allleen 1 en 2
allleen 1 en 4
allleen 1, 2 en 4
allle materia
alen
vraag 13 Restten van ee
en Rome ins bouw
wwerk
at voor re
esten gaa
at het op deze foto
o?
Om wa
Om re
esten van...
A
B
C
de
e heteluch
htverwarm
ming van ee
en badhuis.
de
e mozaïek
kvloer van een villa.
de
e watertoe
evoer van een stad.
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschiiedenis paggina 6/31 vraag 14 Auto
oloze zond
dag
ochten er in
i de jaren
n '70 van de
d regerin
ng geduren
nde een
In Nederland mo
een auto'ss rijden. De
D reden was
w dat er een tekorrt was
bepaalde tijd op zondag ge
enzine.
aan be
Wat w
was de oorzaak van
n dat tek
kort?
A
B
C
D
Arabische la
anden stra
aften Nede
erland doo
or geen aardolie mee
er te leverren.
kende olie
ebronnen w
waren uitg
geput en nieuwe
n
bro
onnen waren nog
De toen bek
boord.
niiet aangeb
Doordat auto's toen veel
v
minde
er zuinig waren,
w
waren de ben
nzinevoorrraden
op
pgeraakt.
Door een sttaking van
n de chaufffeurs van tankauto's werden benzinepo
ompen
a
.
niiet meer aangevuld.
vraag 15 Het christend
c
dom in he
et Romein
nse Rijk
Rond 3
300 onder keizer Constantijn v
veranderd
de de posittie van hett christend
dom in
het Romeinse Rijjk.
e verande
ering in?
Wat hield deze
A
B
C
D
Het christen
ndom
Het christen
ndom
ood.
do
Het christen
ndom
Rijk.
ndom
Het christen
© 2014 begon zich in het Rome
einse Rijk te
t verspre
eiden.
werd verbode
en in het Romeinse
R
Rijk
R
en besstraft mett de
werd naast an
ndere gelo
oven toege
estaan in h
het Romeinse
werd de enige
e toegesta
ane godsdienst in he
et Romeins
se Rijk.
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschiiedenis paggina 7/31 vraag 16 Arch
heologisch
he vonds
sten in ee
en Friese terp
t
vondst 1 een go
ouden arm
mband
vondst 2 een glazen flesje
dt, beweert dat de bewoners v
van de terp
De archeoloog die de opgrraving leid
of indirectt contact met
m de Rom
meinen moeten hebben gehad
d.
direct o
sis van welke
w
von
ndst kan h
hij dat be
eweren?
Op bas
A
B
C
allleen op ba
asis van vondst 1
allleen op ba
asis van vondst 2
op
p basis van beide vo
ondsten
vraag 17 Mono
opolie
Gedure
ende de ze
eventiende
e eeuw ha dden Nederlandse kooplieden
k
n een mon
nopolie
op bela
angrijk handelsproducten. Daa
n.
ardoor konden zij grote winstten maken
e twee ha
andelspro
oducten h
hoorden daar
d
zeker bij?
Welke
A
B
C
D
ko
offie en th
hee
no
ootmuskaa
at en kruid
dnagels
su
uiker en ta
abak
zijde en porrselein
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschiiedenis paggina 8/31 vraag 18 Logb
boek
Uit het logboek
k van een
n ontdekk
kingsreiziiger:
aar beslote
en uwe Ho
oogheden om mij te
e zenden n
naar de
'In het huidige ja
genoem
mde streke
en van Ind
dië om die
e vorst, die
e volkeren
n en plaatssen te bez
zoeken
en om de kansen
n te overw
wegen hen tot ons heilige gelo
oof te beke
eren. Aldu
us
kreeg iik de opdrracht om niet,
n
zoals tot nu toe
e de gewoo
onte was, over land
d naar
het Verre Oosten
n te gaan, maar in w
westelijke richting te
e vertrekk
ken langs een
e
e bij ons weten
w
tot op de huid
dige dag nog
n
door niemand w
was bevare
en.'
weg die
Welke
e ontdekk
kingsreiziger heeftt deze tek
kst gesch
hreven?
A
B
C
D
Ba
artolomeu
us Diaz
Christoffel Columbus
C
ernando Magelhaes
M
Fe
Va
asco da Gama
vraag 19 Williibrord
Willibro
ord was ee
en Engelse
e monnik. Hij kwam
m naar Friesland om het christelijk
geloof te brengen. Toen hij stierf wa
as het chriistendom daar het b
belangrijks
ste
n.
geloof geworden
welke tijd
d leefde Willibrord
W
d?
Rond w
A
B
C
D
in
n
in
n
in
n
in
n
tijd
tijd
tijd
tijd
© 2014 A
B
C
D
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschiiedenis paggina 9/31 vraag 20 Kaart
N
0
1000 km
Welke titel past bij deze kaart?
A
B
C
'Handelsroutes van de Hanze'
'Verspreiding van het Christendom'
'Volksverhuizingen'
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 10/31 vraag 21 Drie bouwwe
erken van
n de Rome
einen
bouww
werk A
b
bouwwerk
kB
werk C
bouww
aande, Rom
meinse bo
ouwwerken
n.
Je ziet hier drie, nog besta
bouwwerrk heeft te maken met een belangrijjke vorm
m van verm
maak
Welk b
bij de Romeine
en?
A
B
C
bo
ouwwerk A
bo
ouwwerk B
bo
ouwwerk C
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 11/31 vraag 22 Eerste televis
sie-uitzen
nding
ven zie je een foto van
v
de voo
orbereidin
ngen op de
e eerste te
elevisieHierbov
uitzend
ding in Ned
derland. Er
E waren to
oen een paar honde
erd huisho udens met een
tv-toes
stel die de uitzending konden ontvangen. Vanaf dat
d momen
e
nt waren er
regelm
matig uitzendingen op televisie
e te zien.
al deze ee
erste tele
evisie-uitz
zending geweest
g
z
zijn?
In wellk jaar za
A
B
C
D
in
n
in
n
in
n
in
n
1931
1951
1961
1971
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 12/31 vraag 23 Vikin
ngschat Wieringen
W
n (Noord--Holland)
)
king begra
aven.
Deze schat is door een Vik
st weten onderzoeke
ers dat de Vikingen niet alleen
n kwamen
n om te
Door deze vonds
eren, maarr dat ze hier ook gew
woond heb
bben.
plunde
s
beg
graven zijjn?
In wellke tijd kan deze schat
A
B
C
D
n
in
in
n
in
n
in
n
tijd
tijd
tijd
tijd
A
B
C
D
vraag 24 Boek
ken overs
schrijven
In de m
middeleeuw
wen werde
en boeken
n met de hand
h
overg
geschreve n.
wie werden boeke
en vooral overgesc
chreven?
Door w
A
B
C
D
do
oor
do
oor
do
oor
do
oor
© 2014 geleerrden in de universite
eiten
getrain
nde ambachtslieden
n in de steden
monniiken in klo
oosters
vrouw
welijke edellieden in kastelen
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 13/31 vraag 25 Kathedraal
Op welke afbeelding zie je de plattegrond van een middeleeuwse
kathedraal?
A
B
C
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 14/31 vraag 26 Floriis V
eefde Flor
ris V?
In wellke tijd le
A
B
C
D
in
n
in
n
in
n
in
n
tijd
tijd
tijd
tijd
A
B
C
D
vraag 27 Onte
evredenheid
Aan he
et eind van
n de tijd va
an Steden
n en staten
n waren de
e hertogen
n van
Bourgo
ondië de baas in de zuidelijke Nederland
den. Veel steden da
aar waren
ontevre
eden overr de hertog
g.
om waren
n deze ste
eden mett name on
ntevreden
n?
Waaro
Omdatt de herto
og …
A
B
C
D
de
e burgers van de sta
ad dwong om te vec
chten in allerlei oorl ogen.
stteeds mee
er macht naar
n
zich to
oe trok ten koste va
an de sted
den.
te
e weinig ge
eld gaf aan de stede
en in tijden van economische crisis.
ze
elf handel ging drijven waardo
oor de han
ndel in de steden te rugliep.
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 15/31 vraag 28 Mode
el van ee
en huis uitt de preh
historie
ouwd met houten pa
alen die in
n de grond
d
Het huis op de afbeelding werd gebo
n geslagen
n.
werden
eer werden voor het
h eerst dit soortt huizen in het geb
bied van het
Wanne
huidig
ge Nederland gebo
ouwd?
A
B
C
D
ro
ond
ro
ond
ro
ond
ro
ond
© 2014 10000
0 v.C. met de komstt van de Rendierjage
R
ers
5000 v.C.
v
met de
d komst v
van de Bandkeramie
ekers
3000 v.C.
v
met de
d komst v
van de Hunebedbouwers
50 me
et de koms
st van de R
Romeinen
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 16/31 vraag 29 Gediicht
Gedich
ht over de
e inname
e van Haa
arlem (15
572):
Haarlem
m, wat he
eb jij geled
den
boven alle anderre steden,
wat voor een ong
geluk heefft
die burrgerij van u beleefd..
Burgerrs, knechte
en, menig held
wurgt, vermoord
dt men, on
ngeteld.
dicht komtt uit de tijd
d van de N
Nederlands
se Opstand. Het is n
niet beken
nd wie
Dit ged
het hee
eft geschreven.
wie zou ditt gedichtt afkomsttig kunnen zijn?
Van w
A
B
C
va
an een kattholieke priester
va
an een Spaanse sold
daat
va
an een Wa
atergeus
vraag 30 Grafmonument van W
Willem van
n Oranje (1533-15
584)
nje kwam op
o geweld
ddadige wijjze om tijd
dens de N ederlandse
Willem van Oran
nd (1568-1
1648).
Opstan
s Willem van
v
Oranjje om he t leven gekomen?
?
Hoe is
A
B
C
Hij is door de
d Spanjaarden gev
vangen genomen en onthoofd .
Hij is in opd
dracht van
n Spanje d
door een huurmoordenaar doo
odgeschote
en.
Hij is tijden
ns een veld
dslag tege
en de Span
njaarden gesneuveld
g
d.
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 17/31 vraag 31 Maatregelen
Maatregelen tegen handel met Engeland
art 1 De Britse eilanden zijn in
blokkadetoestand verklaard.
art 2 Alle handel en alle verkeer met de Britse
eilanden is verbroken.
art 3 De handel met Engelse waren is
verboden en alle waar die aan Engeland
toebehoort zal in beslag worden
genomen.
art 7 Geen schip dat onrechtstreeks van
Engeland of de Britse koloniën komt, of
dat sedert de bekendmaking van dit
decreet daar is geweest, zal in om het
even welke haven worden binnengelaten.
Bovenstaande maatregelen golden voor het Nederlandse grondgebied.
Wanneer was dat?
A
B
C
tussen 1609 en 1621, tijdens de Nederlandse Opstand
tussen 1806 en 1814, tijdens de Napoleontische oorlogen
tussen 1914 en 1918, tijdens de Eerste Wereldoorlog
vraag 32 Romeinse cultuur
In de cultuur van veel landen die vroeger tot het Romeinse Rijk hebben behoord,
zijn nog veel sporen te vinden die teruggaan op de cultuur van de Romeinen.
Hoe verliep de vestiging van de Romeinse cultuur in de gebieden die
door de Romeinen veroverd werden?
A
B
C
De oorspronkelijke bevolking mocht van de Romeinen hun eigen cultuur niet
meer houden, maar moest die van de Romeinen overnemen.
De oorspronkelijke bevolking zag de gebruiken van de Romeinen als een
verbetering en nam die vaak vrijwillig over.
De oorspronkelijke bevolking werd verjaagd en de Romeinen vestigden zich
met hun eigen cultuur in de nieuwe gebieden.
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 18/31 vraag 33 Unie
e van Utre
echt
Unie van U
Utrecht in 1579 spra
aken de no
oordelijke gewesten
n in de
Bij de U
Nederla
anden af dat
d ze van
naf dat mo
oment zouden gaan samenwerrken.
elk gebied
d vond die samenw
werking vooral
v
pla
aats?
Op we
A
B
C
Op het gebied van de
efensie: ze
e zouden vanaf
v
nu samen
s
oorrlog voeren
n.
conomie: zze zouden vanaf nu meer han
ndel met elkaar
Op het gebied van ec
oeren.
vo
Op het gebied van po
olitiek: ze zouden va
anaf nu va
allen onderr één centtraal
estuur.
be
vraag 34 Vier schepen
A
B
C
D
n schip da
at werd g
gebruikt door
d
de VOC?
V
Waar zie je een
A
B
C
D
op
p
op
p
op
p
op
p
afbeeldin
ng
afbeeldin
ng
afbeeldin
ng
afbeeldin
ng
© 2014 A
B
C
D
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 19/31 vraag 35 Verbod
Verbod in een periode van de Nederlandse geschiedenis:
Het is vanaf vandaag voor rooms-katholieke schoolmeesters verboden
om les te geven.
1e overtreding: 50 gulden
2e overtreding: 100 gulden
3e overtreding: opsluiting
In welke periode van de Nederlandse geschiedenis kan zo'n verbod als
hierboven zijn ingevoerd?
A
B
C
D
tijdens
tijdens
tijdens
tijdens
© 2014 het bewind van Filips II rond 1560
de Gouden Eeuw rond 1655
de Franse tijd rond 1806
de Duitse Bezetting rond 1942
voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 20/31 vraag 36 Rom
meinse res
sten
ederland zijn
z
onder de grond de resten gevonden
n van een
In een stad in Ne
Romein
ns castellu
um.
In wellke stad op
o de kaa
art kunne
en deze re
esten gev
vonden ziijn?
C
A
D
B
A
B
C
D
n
in
in
n
in
n
in
n
stad
stad
stad
stad
© 2014 A: Amsterdam
A
m
B: Utrecht
U
C: Zwolle
Z
D: Zutphen
Z
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 21/31 vraag 37 Lodewijk XIV
Welke omschrijving past bij het koningschap van de Franse koning
Lodewijk XIV (1638-1715)?
Koning Lodewijk …
A
B
C
D
gaf zijn land in leen aan edelen die ieder zelfstandig hun gebied konden
besturen.
moest zich houden aan de wet en nieuwe wetten voorleggen aan een
volksvertegenwoordiging.
stond boven de wet en kon regeren zonder met de volksvertegenwoordiging
samen te werken.
was alleen koning in ceremoniële zin en had geen werkelijke invloed op het
bestuur van het land.
vraag 38 Belofte
Belofte van Nederlandse volksvertegenwoordigers
'Wij verklaren vrij en eerlijk: dat wij voorstanders zijn van de rechten van mens
en burger en vijanden zijn van het stadhouderlijk, adellijk en eenhoofdig bestuur.
Wij zijn onafhankelijk en kunnen daarom op grond van vrijheid en gelijkheid
zorgen voor geluk van het volk.'
Uit welke tijd komt deze bron?
A
B
C
D
uit
uit
uit
uit
de
de
de
de
tijd
tijd
tijd
tijd
van
van
van
van
de
de
de
de
Nederlandse Opstand rond 1581
oprichting van de Bataafse Republiek rond 1795
wijziging van de Grondwet van 1848
invoering van het algemeen kiesrecht in 1917
vraag 39 Officiële historische tekst
Vrij vertaald uit een officiële historische tekst:
'Wij beschouwen deze waarheden als vanzelfsprekend: dat alle mensen gelijk
zijn, dat zij rechten hebben die hen niet kunnen worden afgenomen, zoals leven,
vrijheid en het nastreven van geluk. Verder geloven wij dat de regering van een
land deze rechten moet beschermen.'
Deze tekst staat in een document dat regelde hoe een bepaald land bestuurd
moest worden.
Rond welke tijd werden voor het eerst in meerdere landen zulke ideeën
toegepast in het bestuur?
A
B
C
D
rond
rond
rond
rond
© 2014 1610
1680
1710
1780
voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 22/31 vraag 40 Misstand
Rond 1770 ontstond in Groot-Brittannië vooral onder gegoede burgers een
beweging die een einde wilde maken aan iets wat zij als een grote misstand
beschouwden. Ook in Nederland kreeg deze beweging veel aanhangers.
Voor de bestrijding van welke misstand zette deze beweging zich in?
Voor de bestrijding van …
A
B
C
D
de achterstelling van de vrouw.
de handel in slaven.
de slechte woonomstandigheden in de steden.
kinderarbeid.
vraag 41 Buitenlandse hulp
De Patriottenbeweging was opgericht door burgers die meer inspraak wilden in
het bestuur van de Republiek. Uiteindelijk lukte het hen in 1795 met
buitenlandse hulp de regering te verjagen en zelf aan de macht te komen.
Van welk land kregen de Patriotten deze hulp?
A
B
C
D
van
van
van
van
de Verenigde Staten
Engeland
Frankrijk
Pruisen
vraag 42 Bron over ’s-Hertogenbosch
Uit een oude bron over 's-Hertogenbosch
- De burgers van de stad zijn voortaan vrij.
- De burgers hoeven aan de hertog van Brabant geen tol te betalen.
- De burgers mogen zelf rechtspreken zonder tussenkomst van de hertog.
- Iedereen mag burger van de stad worden als hij 5 pond betaalt.
Uit welke tijd stamt deze bron?
A
B
C
uit de tijd rond 800
uit de tijd rond 1200
uit de tijd rond 1800
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 23/31 vraag 43 Keerrpunt
at de Russische stad
d die tegen
nwoordig Volgograd
V
heet.
Op de kaart staa
ze plek bra
acht een Russische
R
lleger een groot inva
asieleger u
uit het wes
sten tot
Op dez
staan. Dat betek
kende het keerpunt in een gro
ote oorlog.. De stad h
had toen een
e
andere
e naam.
g was de slag bij d
deze stad
d een belangrijk k
keerpunt?
?
In wellke oorlog
A
B
C
D
in
n
in
n
in
n
in
n
de
de
de
de
oorlog
g tegen Na
apoleon (1
1799-1815
5)
Eerste
e Wereldoo
orlog (191
14-1918)
Tweed
de Wereldoorlog (19
939-1945))
Koude
e Oorlog (1949-199 1)
vraag 44 Eed
Eed (a
achtste ee
euw)
"Ik heb
b mij onde
er deze voorwaarden
n onder uw
w bescherming gepl aatst: u geeft
g
mij een
n stuk grond dat ik namens u mag bestturen. Ik van
v
mijn k
kant moet u,
zolang ik leef en zoals het bij een vrrij man ho
oort, met krijgsdiens
k
st dienen en
e
gehoorrzamen. "
egde deze
e eed af?
Wie le
A
B
C
D
ee
en
ee
en
ee
en
ee
en
© 2014 geestellijke
horige
leenhee
er
vazal
vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 24/31 vraag 45 Rechten van de mens
Uit de Verklaring van de Rechten van de mens:
art 1
De mensen worden vrij en met gelijke
rechten geboren en blijven dit.
art 4
De vrijheid bestaat daaruit, alles te
kunnen doen wat een ander niet
schaadt.
art 10 Niemand mag vanwege zijn opvattingen,
ook niet godsdienstige, worden lastig
gevallen.
Wanneer zijn deze rechten voor het eerst opgesteld?
A
B
C
D
in
in
in
in
1517
1648
1789
1848
tijdens de Reformatie
in de Vrede van Münster
tijdens de Franse Revolutie
in de Grondwet van Thorbecke
vraag 46 Handweefgetouwen
Handweefgetouwen in Twente 1860-1890:
jaar
aantal
1860/61
ca. 8.500
1871
2.800
1881
1.325
1891
375
Waarom nam in deze periode het aantal handweefgetouwen
in Twente af?
A
B
C
Door de import van goedkope geweven stoffen waren ze te duur geworden.
Door de economische crisis nam de vraag naar geweven stoffen af.
Door de komst van machines in fabrieken waren ze overbodig geworden.
vraag 47 Overgave
Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen. Na vijf dagen van
gevechten gaf de Nederlandse legerleider zich over.
Wat was de directe aanleiding voor deze overgave?
A
B
C
D
de massale aanval van de Duitsers op de verdedigingslinie rond de
Grebbeberg
de vernietiging van alle Nederlandse militaire vliegtuigen
het bericht dat de Nederlandse regering naar Engeland was gevlucht
het Duitse dreigement om na Rotterdam andere steden te bombarderen
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 25/31 vraag 48 Het nieuwe geloof
Vrij vertaald uit een historische bron:
'Toen Abu Bakr had afgerekend met de ongelovige Arabieren, besloot hij zijn
troepen tegen Syrië en Irak te richten om daar het nieuwe geloof te brengen.
Daarom riep hij het volk van Mekka op en maakte hen enthousiast voor een jihad
tegen de christenen en voor de buit die ze op de christenen zouden veroveren.'
In welke tijd speelden de gebeurtenissen die in de bron beschreven
worden?
A
B
C
D
tussen
tussen
tussen
tussen
200 en 300
600 en 700
1100 en 1200
1500 en 1600
vraag 49 Vergelijking
Een historicus vergelijkt de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) met de Eerste
Wereldoorlog (1914-1918).
Hij verzamelt de volgende feiten over de Tweede Wereldoorlog:
1.
2.
3.
4.
Duitse duikboten brachten vijandelijke schepen tot zinken.
Er werden bij enkele bombardementen atoomwapens gebruikt.
Niet alleen soldaten, maar ook miljoenen burgers waren slachtoffer.
Nederland probeerde neutraal te blijven tegenover de partijen.
Welke feiten zijn overeenkomsten met de Eerste Wereldoorlog?
A
B
C
D
feit
feit
feit
feit
1
2
1
1
en
en
en
en
2
3
3
4
vraag 50 Schout
Schouten hadden in de tijd van Steden en staten (1000-1500) een belangrijke
functie.
Welke functionaris oefent tegenwoordig een groot deel van de taken van
de schout uit?
A
B
C
D
de
de
de
de
burgemeester
minister-president
opperbevelhebber van het leger
president van de rechtbank
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 26/31 vraag 51 Polittieke bew
weging
Twee teksten van
v
een politieke
p
b
beweging
g
tekstt 1
Onze beweging
g mag nooit uit het o
oog verliez
zen, dat wij
w de verte
egenwoord
digers
van d
de hoogste
e mensens
soort op aa
arde zijn. Alleen een
n levensru imte van
voldoende afme
etingen ka
an ons vol k voldoende vrijheid
d van besttaan geven
n.
tekstt 2
Voor onze bewe
eging is de
e wereld n
niet een wereld waarin de men
ns een ind
dividu
is datt apart van
n alle ande
eren besta
aat en alleen maar bezig
b
is me
et zijn eigen
leventje. De me
ens is volg
gens ons a
als persoon
n in wezen
n één mett natie en
vaderrland.
scisme en het nation
naalsociali sme zijn politieke
p
sttromingen
n die veel
Het fas
overee
enkomsten
n hebben, maar er z ijn ook ve
erschillen.
e tekst ho
oort duide
elijk allee
en bij hett nationaa
alsocialis
sme?
Welke
A
B
C
D
be
eide tekste
en
allleen tekstt 1
allleen tekstt 2
ge
een van beide teksten
vraag 52 Hugo
o de Groo
ot
door is Hu
ugo de Gr
root onde
er meer bekend
b
ge
eworden?
?
Waard
A
B
C
D
Hij maakte een vertaling van d
de Bijbel en had grotte kritiek o
op de kerk
k.
ocht met een telesco
oop de hem
mel en onttdekte de manen va
an
Hij onderzo
upiter.
Ju
Hij tekende
e kaarten van
v
pas on
ntdekte ge
ebieden en
n gaf een a
atlas uit.
o
cht en het recht op een
e
vrije d
doorgang over
o
Hij schreef over het oorlogsrec
ee.
ze
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 27/31 vraag 53 Resolutie
Resolutie 1255 (1999)
Wij zijn vastbesloten om de ernstige humanitaire situatie in Kosovo in
Joegoslavië te verbeteren en alle vluchtelingen te helpen om weer naar huis te
gaan.
Wij besluiten om in Kosovo te zorgen voor een internationale aanwezigheid om
de veiligheid in het gebied te kunnen garanderen.
Wij geven onze lidstaten toestemming om aan deze internationale aanwezigheid
een bijdrage te leveren.
Van wie is deze resolutie afkomstig?
A
B
C
van de Europese Commissie van de Europese Unie
van de secretaris-generaal van de NAVO
van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties
vraag 54 Grondwet politicus
In Nederland moeten de ministers verantwoording afleggen aan de Tweede
Kamer. Deze regel is ingevoerd dankzij een belangrijke wijziging van de
Grondwet.
Door welke politicus is deze grondwetswijziging tot stand gekomen?
A
B
C
door Hendrikus Colijn
door Johan Thorbecke
door Willem Drees
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 28/31 vraag 55 Vuurrsteen be
ewerken
echniek va
an het mak
ken van sttenen gebruiksvoorw
werpen is een
Kennis van de te
et onderzo
oeken van bepaalde
e volken uit het verle
eden.
hulpmiddel bij he
der staan drie volke
en die doo r historici onderzoch
ht worden :
Hierond
1 Rend
dierjagers
2 Band
dkeramiek
kers
3 Bataven
onderzoek naar we
elk volk k
kan kennis van de
eze techn iek van belang
b
Voor o
zijn?
A
B
C
allleen voor onderzoek naar vollk 1
allleen voor onderzoek naar vollk 1 en volk 2
vo
oor onderz
zoek naar volk 1, vo
olk 2 en vo
olk 3
© 2014 vo
oorbeeld to
oelatingstoe
ets pabo Geschieedenis pagina 29/31 vraag 56 Ontkerkelijking in Nederland
De grafiek laat het aantal kerkelijken in Nederland zien over een periode van
honderd jaar. De pijl geeft het moment aan waarop een belangrijk keerpunt
plaatsvond.
Welk jaartal hoort daar te staan?
A
B
C
D
1920
1940
1960
1980
vraag 57 Slavenhandel
De West-Indische Compagnie (WIC) haalde in de zeventiende en achttiende
eeuw slaven uit Afrika.
Wat voor werk moest verreweg het grootste deel van deze slaven doen?
Zij moesten werken als…
A
B
C
D
arbeidskrachten op landbouwbedrijven.
bedienden in de huizen van rijke kooplieden.
mijnwerkers in goud- en zilvermijnen.
zeelieden op de schepen naar Amerika en Azië.
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 30/31 vraag 58 Uit een krantenartikel
In de prehistorie kwamen twee manieren van leven voor, die van de jagersverzamelaars en die van de boeren.
Welke groep zal verantwoordelijk zijn voor dit soort schade aan de
natuur?
A
B
C
Alleen de prehistorische jagers-verzamelaars, omdat zij door hun primitieve
omgang met de natuur veel meer schade aanbrachten aan de natuur dan de
boeren.
Alleen de prehistorische boeren, omdat zij de natuur naar hun hand wilden
zetten en jagers dat niet of nauwelijks deden.
Prehistorische jagers én boeren, omdat beide groepen ondanks hun
verschillende levenswijze op een ingrijpende manier met de natuur
omgingen.
einde
© 2014 voorbeeld toelatingstoets pabo Geschiedenis pagina 31/31