EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK ( 3 p

1
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK ( 3 p. 5)
SEKTEN EN/OF NIEUWE RELIGIEUZE BEWEGINGEN
A. Verschillende benaderingen
Waar legt elke benadering de nadruk op?
Een theologische benadering:
Een beweging die zich heeft afgescheurd van
de kerk is een sekte.
Sekten zijn bewegingen die een deelwaarheid
van de kerk verabsoluteren, die verkondigen
de volle waarheid in pacht te hebben, zij
bieden kritiek op de kerk en maken een breuk
met de kerk zonder smart.
H. Veldhuizen
Een sociologische benadering:
Sociologisch gezien is een sektarische groep een
beweging die volgzaam is ten opzichte van een
leider die beweert waarheid en redding in pacht te
hebben. De hele beweging behartigt de belangen
van de goeroe en zijn naaste medewerkers. Buiten de
groep kan niet om bijstand worden verzocht.
Mevr. Nyssens
Een antropologische benadering:
Een sekte is een religieuze groep waarvan het eigen
karakter bepaald wordt door de werving en toetreding van
telkens weer nieuwe leden. De sterk gemotiveerde
nieuwkomers geven de groep een hechte binding. Insiders
wijzen de buitenwereld af en waken over de zuivere leer.
J. Leman
Volstaat één benadering om het fenomeen sekten en nieuwe religieuze bewegingen te
verduidelijken?
B. Vanwaar komen de woorden sekte en nieuwe religieuze beweging?
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI
2
Sekte:
- 'secare' =
afsnijden
af gesneden zijn
- 'sequi' =
het volgen van een
bepaalde leer
bepaalde denkwijze
bepaalde school
bepaalde partij
De meest gebruikte betekenis is deze van 'secare'.
Een sekte is een beweging die zich van een andere verwijdert om bepaalde
redenen. De afscheuring op zich wil niet zeggen dat het gaat om een
gevaarlijke schadelijke beweging.
Nieuwe Religieuze Beweging:
zijn bewegingen die niet afkomstig zijn van een oudere traditie. Ze vertrekken
vanuit een nieuwe opvatting van levensbeschouwelijke of godsdienstige aard.
Deze beide groepen zijn op zich niet gevaarlijk. Wel kunnen er zich gevaarlijke en
schadelijke praktijken in voordoen. Dan gaat het om gevaarlijke sekten of nieuwe
religieuze bewegingen.
C. Gevaarlijk, schadelijk of onschuldig?
1) Criteria ter onderscheiding
onschuldig
gevaarlijk, schadelijk
1. INTELLIGENTIE
- aanzetten om zelf te denken
- ruimte om zelf kritische overwegingen
te maken
- blindelings gehoorzamen aan de
leider
2. INTERN GEZAG
- iedere organisatie heeft leiding nodig
- wordt gecontroleerd door andere of
is in samenspraak met andere
- geeft anderen te ruimte om zich te ontwikkelen, beiden kunnen ook zonder
elkaar leven
- toegekend aan één persoon
- ongecontroleerd en men moet
geen verantwooding afleggen
- maakt de anderen afhankelijk
zowel van de beweging als van de
leider
- zonder enige bemiddeling
rechtstreeks afkomstig van God
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI
3
3. RELATIE MET DE BUITENWERELD
- men kan zich om bepaalde redenen
van de buitenwereld afzonderen
- afzondering gaat gepaard met een
vijandige houding (dualistisch
wereldbeeld)
4. VRIJHEID
- één van de belangrijkste geschenken van
de mens
- men heeft de vrijheid om zelf persoonlijke
beslissingen en keuzes te maken
- wordt ontnomen of komt in het
gedrang
- persoonlijke beslissingen worden
door anderen genomen
5. CONTROLE VAN DE LEDEN
- men heeft normen en geboden nodig om
te kunnen samenleven
- gaat gepaard met technieken van
isolatie, herhaling, lichamelijke
uitbuiting
- men heeft enkel contact met leden
van dezelfde beweging
6. TOLERANTIE
- ondanks de verschillende mening staat
open voor dialoog met de ander
- het oprecht en passioneel geloof men
is veranderd in een bijv dogmatische
intolerantie
7. LIEFDE
- ook buiten de beweging
- liefde reikt niet verder dan enkel
degene die tot dezelfde groep
behoren
8. DE LEEFWERELD
- de beweging doordringt je hele leven
- ze geeft je kracht en doorzettingsvermogen zodat je moeilijke situaties
kan trotseren
- je leefwereld is beperkt tot een
schijnwereld
Deze criteria ter beoordeling zijn algemeen menselijk. D.w.z. dat men ze ook kan toepassen
op niet religieuze bewegingen en dat ze niet gebonden zijn aan een bepaalde organisatie of
traditie.
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI
4
2) Documenten
Gaat het hier om gevaarlijke, schadelijke of onschuldige bewegingen? Waarom?
"Opvallend is dat er, naast de gewone omhalingen (a
oferta), waarbij de gelovigen geld in een roodfluwelen
zak deponeren, om de haverklap nieuwe campagnes van
start gaan. De aanwezigen krijgen dan telkens een
enveloppe toegestoken, waarin ze een verzoek aan God
én geld kunnen steken. Daarbij worden vaak "tarieven"
voorgesteld die gaan van 2000 tot 10000 fr. De tekst op
de enveloppe illustreert trouwens het 'credo' van de
Universele kerk. Op die van de onlangs gestarte
'campagne van het hart' stond: Vertrouw op de Heer en
Hij zal al uw hartenwensen vervullen.
In Antwerpen vonden de eerste bijeenkomsten in 1994
plaats in het hotel Prince aan de Keizerstraat. Begin
vorig jaar verhuisde de kerk naar de voormalige ciné
Rubens, waarvoor ze, naar verluidt, maandelijks
235.000 fr. huur betalen.
Een fragment uit een brief van David Berg, stichter van
de Children of God (ook the Family genoemd),
geschreven in de jaren '70 en '80:
Wat seks met leeftijd te maken heeft? God heeft geen
leeftijdsgrenzen gesteld aan seksuele gevoelens en
orgasmen, maar het Systeem (Family-jargon voor de
buitenwereld) heeft het verboden tot je 18 jaar bent! God
heeft incest niet verboden, maar waag het niet om erover
te praten, laat staan dat je je ermee inlaat! Er zijn in het
Systeem een hoop krankzinnige wetten tegen alles dat
met seks te maken heeft."
HET POTENTIEEL SEKTELID
Wie sluit zich aan bij een sekte of nieuwe religieuze beweging?
Wie sluit zich volgens de film 'Signs and Wonders' aan bij een sekte of nieuwe
religieuze beweging?
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI
5
1. Hoorzittingen en wetenschappelijk onderzoek hebben duidelijk
gemaakt dat
a) een bepaald persoonlijkheidstype dat onherroepelijk zou leiden tot
lidmaatschap aan een sekte niet bestaat en dat omgekeerd niemand
immuun is tegen de beïnvloeding van een sekte,
b) dat er wel bepaalde kwetsbaarheidsfactoren zijn die de kans op
beïnvloeding verhogen en
c) dat sekten en sektarische groepen gebruik maken van erg
uiteenlopende technieken om nieuwe leden te rontselen.
Wie wordt gerekruteerd? Nagenoeg iedereen kan binnen bepaalde
voorwaarden in de ban geraken van sektarische groepen. De
stereotiepen dat vooral jongeren en verder neurotische en psychische
instabiele personen worden gerekruteerd, worden door de feiten
tegengesproken. De meeste gerekruteerden zijn goed aangepaste, zelfs
carrièregerichte personen uit intacte families, normaal begaafd, en vaak
idealistisch. In slechts uitzonderlijke gevallen is er sprake van
geestesstoornissen of -ziektes. Wel bevindt een groot aantal nieuw
gerekruteerden zich in een toestand van psychische en emotionele
onrust ten gevolge van een specifieke levensfase (jongeren) of van een
gebeurtenis
die
de
betrokkene
heeft
ontredderd
(overlijden,
echtscheiding, jobverlies, ...)
uit: Parlementair onderzoek met het oog op de beleidsvorming ter
bestrijding van de onwettige praktijken van de sekten en van de gevaren
ervan voor de samenleving en voor het individu, inzonderheid de
minderjarigen. Verslag. Belgische Kamer van Volkvertegenwoordigers.
Gewone zitting 1996 - 1997. Deel II, p. 136.
Andere reacties:
"Dat het simpelweg niet waar is dat iedereen ontvankelijk is voor 'verlokkingen van de
sekten'. Wat wel waar is, is dat er mensen zijn waarvan anderen hadden gedacht dat ze
immuun waren voor NRB'n en die toch bij een of andere beweging betrokken zijn
geraakt."
E. Barker
"De zoekende die door hartstocht naar een betere wereld gedreven worden, zijn de
potentiële slachtoffers van een sekte."
H. Stamm
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI
6
WELKE HOUDING NEMEN WIJ AAN?
Welke houding van niet-sekteleden kan je uit volgende documenten afleiden?
"Op de dag dat we ons realiseerden dat X voor de eerste keer in zijn leven
zich voor iets had ingezet in de plaats zich weer eens in een vluchtig
avontuurtje te storten, heb ik hem, met instemming van mijn vrouw, uit
mijn testament geschrapt en, voor zover mogelijk, uit mijn gedachten.
(...) Mijn vrouw en ik hebben in X veel tijd en energie geïnvesteerd opdat
hij zijn verstandelijke en lichamelijke capaciteiten zo goed mogelijk zou
benutten. We zijn echter wijs genoeg om te weten dat dat niet altijd
voldoende is en dat je in sommige gevallen de investering die niets
oplevert, moet afschrijven. Dat hebben we dan ook gedaan."
"Noël H. (pseudoniem) was jarenlang een trouw lid
van de Krishna-beweging. Tot enkele jaren geleden.
Toen had hij er genoeg van. "Een vriend 'uit de
buitenwereld' bracht het nodige geduld op mij telkens
te wijzen op de onzin die ik vertelde. Dankzij hem
ging het laatste greintje kritische reflectie in mij niet
verloren. Alleen had ik het nooit gered". "
Welke houding?
* Steeds contact houden met het sektelid, ondanks de moeilijkheden
dat dit met zich meebrengt.
* Trachten een dialoog aan te gaan
* Vragen wat de ander juist gelooft, om daar op in te spelen
* Gevoel van vertrouwen geven
* Informatie inzamelen over de beweging
* Informatie inzamelen van en over de persoon zelf
* De situatie inschatten
* Directe agressieve confrontatie vermijden
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI
7
EEN AFSLUITERTJE
Jan Terlouw, Gevangenis met open deur, Rotterdam, 1988, p. 126:
"Er zijn talloze groeperingen waar mensen samenkomen om iets te geloven
of iets na te streven. Op duizend manieren wordt de God van de bijbel
aangeroepen en vereerd. Er zijn mensen die bij elkaar willen zijn en het met
elkaar eens willen zijn op grond van een religie, een politiek,
vaderlandsliefde, hun houding ten opzichte van de natuur en zo kun je
doorgaan. Dat is allemaal prima, had Keizer voor zichzelf besloten, zolang
het in die groepen mogelijk is kritische vragen te stellen. Zolang mensen
kunnen en mogen blijven nadenken. Als mensen niet meer mogen
nadenken, als er blinde gehoorzaamheid geëist wordt, als er een niet
gekozen en niet afzetbare leider gevolgd wordt, wàt hij ook zegt, hoe gek
hij ook doet, dan is er iets mis. Dan wordt het gevaarlijk."
OPDRACHT
Bespreek nu zelf een ‘Nieuwe Religieuze Beweging’ of een ‘Sekte’
AANDACHTSPUNTEN:
-
Pas de verschillende criteria toe!! (waarom een sekte?)
-
Maakt achteraan een bibliografie (al je gebruikte bronnen)
-
Pleeg geen plagiaat!! = 0
-
Een werkje maken is niet knippen en plakken!! Je moet je gevonden materiaal
samenbrengen in een zelf geschreven tekst
Op het einde maak je zelf een kritische bedenking bij deze beweging
EXTRA BIJ SOORTEN ETHIEK
GODSDIENST 5 HANDEL 2007 – 2008
Geuens, SJI