Soorten Financiële instrumenten

BOCKLANDT BVBA
Beursvennootschap
Onze Lieve Vrouwstraat 2 bus 1
9100 Sint-Niklaas
Tel 03/760.09.70
H.R. 47879
Fax 03/760.09.79
INFORMATIENOTA : Soorten Financiële instrumenten
Er zijn diverse soorten financiële instrumenten (soorten beleggingen) elke met hun eigen risico’s, naast
de algemene risico’s die aan beleggingen zijn verbonden, zoals daar zijn : risico’s van politieke aard (het
landenrisico), van economische aard (geldontwaardring, veranderingen in de rentestand en
wisselkoersschommeling) of van beurstechnische aard (liquiditeit, verhandelbaarheid zonder
koersstoring). Voor een uitvoerige beschrijving van de diverse soorten beleggingsinstrumenten en hun
risico’s, verwijzen wij naar de informatiebrochure van Febelfin (www.febelfin.be/febelfin/nl/publication/).
Soorten risico’s :
-
Solvabiliteitsrisico : het risico dat te maken heeft met de mogelijkheid dat de emittent
(uitgever) van de roerende waarde zijn verbintenissen niet meer kan
nakomen.
-
Liquiditeitsrisico :
het risico dat de belegger moeilijkheden ondervindt om zijn geld voor de
vervaldatum terug te krijgen, door wederinkoop of verkoop van zijn
roerende waarde.
-
Wisselrisico :
het risico dat het rendement van de belegging daalt als gevolg van een
ongunstige evolutie van de valuta (munt) waarin men heeft belegd.
-
Renterisico :
het risico verbonden aan een wijziging van de rentetarieven op de markt
met een koersdaling van het effect als gevolg (bij vastrentende
beleggingen door een daling van de koers van het effecten, bij
beleggingen met een variabele rente door een daling van het rentetarief
of een negatieve invloed op de beurskoers van aandelen bij een
rentestijging)
-
Volatiliteitsrisico :
de mogelijkheid dat de koers van een belegging met variabele opbrengst
onderhevig is aan sterke of zwakke schommelingen met een
waardevermeerdering of waardeverlies tot gevolg.
-
Risico van gebrek aan inkomsten :
De mogelijkheid dat de belegger geen inkomsten uit zijn belegging haalt
-
Kapitaalrisico :
mogelijkheid dat de belegger zijn aanvangsinbreng niet volledig
terugkrijgt op de vervaldatum of op het ogenblik waarop hij uit de
belegging stapt.
Hieronder willen wij een beknopte omschrijving geven van de diverse soorten beleggingsinstrumenten,
die via onze beursvennootschap kunnen verhandeld worden:
1. Rekeningen
Naast de gewone zichtrekeningen, bestaat de spaarrekening en de termijnrekening.
Beide soorten rekeningen zijn rekeningen op zicht met een rentevergoeding die afhankelijk is van
de looptijd (termijnrekening), aanpasbaar volgens de marktvoorwaarden. Het risico hangt samen
met de solvabiliteit van de financiële instelling. Het Beschermingsfonds van Deposito’s en
Financiële Instrumenten biedt een zekere garantie.
Onze beursvennootschap heeft geen aparte spaarrekeningen en termijnrekeningen, maar
hanteert een gemiddeld rentetarief volgens de marktvoorwaarden, met verrekening op het einde
van het boekjaar.
1
2. Obligaties en ander vastrentende papier
a. Obligaties
Een obligatie is een schuldinstrument van een uitgever (emittent) voor een welbepaalde
termijn, waarbij de emittent zich garant stelt tot het betalen van een periodieke intrestvoet en
de terugbetaling van het kapitaal (in de desbetreffende munt) op de vooraf vastgestelde
eindvervaldag.
Diverse soorten obligaties afhankelijk van de uitgever (emittent) :
- kasbons : in EUR, uitgegeven door een kredietinstelling
- staatsbon : in EUR, uitgegeven door de Staat
- corporate bonds : uitgegeven door onderneming uit de privésector, uitgegeven in EUR en in
andere valuta.
- Euro-obligaties : uitgegeven op internationaal niveau en doorgaans uitgedrukt in
verschillende valuta’s. Naast de gewone euro-obligaties bestaan hierin ook bijzondere
soorten, zoals :
- de Euro-obligatie met vlottende koers (FRN), waarbij intrest op geregelde tijdstippen
opnieuw bepaald wordt,
- de zero-coupon, euro-obligatie zonder jaarlijkse intrest, maar waarvan de intrest op
eindvervaldag wordt gekapitaliseerd, uitgedrukt in een verlaagde uitgifteprijs
- de geïndexeerde euro-obligatie : rendement is afhankelijk van de evolutie van één of
andere referte-index.
Algemeen :
De schuldinstrumenten zijn verhandelbaar op de kapitaalmarkt.
Zij zijn onderhevig aan, het wisselkoersrisico (op de vreemde valuta waarin de obligatie wordt
uitgedrukt), aan het risico van de verandering van de rentestand, en vooral van de
solvabiliteit van de emittent.
De kredietwaardigheid van de emittent van de obligatie (op een bepaald moment) wordt
weerspiegeld in haar rating. De belangrijkste analysebureau’s voor de bepaling van de rating
van een emittent zijn Moody en Standard & Poor’s.
De houder van een obligatie behoort tot de bevoorrechte schuldeisers bij vereffening van de
emittent, wanneer hij in het bezit is van een niet-achtergestelde obligatie.
Op de uitgekeerde intresten wordt 15% roerende voorheffing afgehouden.
b. Converteerbare obligaties
= een obligatie uitgegeven door een onderneming en recht geeft op de omzetting in aandelen
van diezelfde of een andere onderneming, tijdens een bepaalde periode en volgens vooraf
bepaalde voorwaarden.
Over het algemeen is het rendement, tot op datum van omzetting, lager dan dat van een
gewone obligatie. Het is een ingewikkeld product dat enige inzicht vergt in de beleggingen.
De koersschommelingen zijn eerder hoog, aangezien de obligatie bij mogelijkheid tot
omzetting meestal de koersschommelingen van het onderliggend aandeel volgt.
Meestal is er een beperkte liquiditeit en is de solvabiliteit van de uitgever doorgaans minder
hoog.
c.
‘Reverse Convertible’ obligaties
Reverse convertibles zijn schuldbewijzen waarbij de emittent de keuze heeft om de houder
op eindvervaldag, ofwel het nominaal bedrag terug te betalen, ofwel een bij de uitgifte
vastgesteld aantal aandelen van een beursgenoteerd bedrijf. Het betreft hier een combinatie
van een geschreven put-optie met het aanhouden van een cash bedrag.
De houder loopt het risico dat hij zijn (volledig) kapitaal niet zal terugkrijgen. De keuze ligt
hier niet bij de belegger, maar bij de emittent. Het risico op koersschommelingen met een
minderwaarde tot gevolg is tamelijk groot, evenals het kapitaalrisico op eindvervaldag
2
aangezien beide factoren afhankelijk zijn van de koersevolutie van het onderliggende
aandeel (beursindex, aandelenkorf)
d. gestructureerde obligaties
Dit soort schuldinstrument is meestal uitgegeven door financiële instellingen, al of niet
uitgegeven met kapitaalzekerheid, voor een bepaalde maximum looptijd (mogelijkheid tot
vervroegde terugbetaling), en meestal met een hogere coupon dan een gewone obligatie.
De meerwaarde (al of niet couponuitkering) zal veelal bepaald worden door de evolutie van
een onderliggend aandeel, een groep aandelen (aandelenkorf), een aandelenindex,
grondstoffen, spread (verschil) tussen 2 indexen.
De risico’s bestaan erin dat :
- er een koersschommelingsrisico bestaat afhankelijk van diverse factoren (emittent,
liquiditeit, onderliggende waarde, resterende looptijd tot eindvervaldag)
- gebrek aan inkomsten, zijnde intresten of coupons
- kapitaalrisico bij gestructureerde obligaties zonder kapitaalbescherming
3. Aandelen
a. Algemeen
Een aandeel is een eigendomstitel betreffende een bepaald deel van het kapitaal van een
vennootschap. Een aandeel heeft geen vervaltermijn, geen vaste inkomsten (meestal een
jaarlijks dividend o.b.v. de gerealiseerde winsten van de onderneming), heeft geen nominale
waarde, noch een vaste waarde.
De beurs maakt voortdurende een raming van de risico’s verbonden aan elk aandeel. De
koers van een aandeel is een compromis tussen de inkomsten (dividenden en meerwaarde)
en de risico’s die o.a. verband houden met feiten binnen de onderneming zelf (b.v. haar
financiële, technische en commerciële situatie, haar investeringen, haar vooruitzichten, …)
als met externe feiten (evolutie beurs door politieke, economische en monetaire toestand,
zowel op nationaal als op internationaal vlak, irrationele en emotionele elementen die de
schommelingen van de beurskoers kunnen versterken, …) Een belegging in aandelen dient
dan ook als een belegging op lange termijn te worden beschouwd.
Op de uitgekeerde dividenden wordt 25% roerende voorheffing afgehouden, tenzij mits
voorlegging van een overeenstemmende strip (verlaging tot 15% RV).
Een aandelenbelegging dient dan ook als risicodragende belegging te worden aanzien
(wisselrisico bij aandelen uitgedrukt in vreemde valuta, renterisico (bij verhoging van
marktrente meestal een negatieve invloed op aandelenbeurzen), koersschommelingen,
kapitaalrisico, marktrisico, solvabiliteitsrisico (bij vereffening van emittent behoort de
aandeelhouder tot de achtergestelde schuldeisers))
b. Trackers
Een tracker is een beursgenoteerd indexfonds, dat nauwgezet de aandelenindex van een
bepaalde markt, een bepaald land, een bepaalde sectorindex of een brede basis-index (bv.
Goud)
De belegging in een tracker is een aandelenbelegging die het risico spreid in een korf van
ondernemingen, aan eerder geringe kosten (zoals bij gewone aandelenbelegging), in meestal
voldoende liquide markten.
3
4. Afgeleide financiële instrumenten
a. Algemeen
Afgeleide instrumenten zijn ontworpen voor het indekken van het wisselrisico, het renterisico
en vooral het volatiliteitsrisico. De benaming ‘afgeleid’ heet te maken met het feit dat die
instrumenten ‘zijn afgeleid’ van de onderliggende financiële instrumenten waarvoor ze als
dekking zijn bedoeld. Ze kunnen als dekking of speculatief worden gebruikt.
Een afgeleid financieel instrument geeft aan de eigenaar ervan het recht of de plicht om een
onderliggende waarde (bv. aandeel, valuta of beursindex) aan te kopen of te verkopen tegen
een vooraf vastgestelde prijs en gedurende een bepaalde periode.
Een afgeleid product mag niet worden verward met een belegging in een onderliggende
waarde. Nadat de uitoefenperiode is verstreken, verliest het product al zijn waarde.
Afgeleide instrumenten bieden de mogelijkheid om een in verhouding tot de inbreng zeer
hoge winst te halen. (hefboomeffect). Het zijn erg riskante beleggingen en enkel voor
beleggers die risico’s durven nemen.
Er zijn 3 soorten afgeleide instrumenten : opties, warrants en futures.
b. Opties
Opties zijn voorwaardelijke contracten waarbij de koper van een call het recht heeft om de
onderliggende waarde voor de vervaldag te kopen tegen een afgesproken prijs. De koper van
een put heeft het recht om de onderliggende waarde voor de vervaldag te verkopen tegen
een afgesproken prijs. Het eventuele verlies is dan beperkt tot de inzet.
De verkoper van een optie (schrijver) neemt de verplichting op zich om de onderliggende
waarde te verkopen (call) of te kopen (put) tegen de uitoefenprijs. Hij ontvangt bij het
schrijven hiervoor een premie.
Kopers van opties kunnen verlies lijden tot het maximum van hun inleg.
Schrijvers van putopties lopen een groot risico omdat zij de onderliggende waarde moeten
betalen tegen de overeengekomen prijs in vaak snel en sterk dalende beurzen. De koersen
van opties zijn zeer volatiel en gevoelig voor financiële berichten.
Schrijvers van callopties lopen een risico wanneer zij de onderliggende waarde niet bezitten.
Zij moeten de effecten leveren tegen de afgesproken prijs in soms sterk stijgende beurzen.
De schrijver van opties moet een waarborg verstrekken zodat hij steeds aan zijn
verplichtingen (margin) kan voldoen.
c.
Warrants
Warrants zijn, zoals opties, voorwaardelijke contracten tot aankoop of verkoop van aandelen
of financiële instrumenten. Zij hebben een fel schommelend koersverloop en een beperkte
verhandelbaarheid op de beurs. Een gedekte warrant is uitgegeven door een bank die niet de
emittent van het aandeel of de index is. Een ‘naakte’ warrant is uitgegeven door een bedrijf
zelf. De solvabiliteit van de emittenten is van groot belang. De risicograad is perfect
vergelijkbaar met opties.
4
5. Beleggingsfondsen
Beveks en beleggingsfondsen verzamelen effecten die voor rekening van de deelnemers beheerd
worden. Het individueel risico van afzonderlijke effecten wordt in een ruim gespreide portefeuille
vervangen door een globaal risico (landenrisico, sectorrisico, beursrisico). De kwaliteit van het beheer
is te volgen aan de hand van tabellen met vergelijkende returns, die door de overkoepelende
organisatie BEAMA wordt opgesteld.
Er wordt onderscheid tussen distributieaandelen (met jaarlijkse couponuitkering) en
kapitalisatieaandelen (zonder jaarlijkse uitkering, maar automatisch herbelegd in fonds).
Anderzijds is er een onderscheid al naargelang de beleggingsstrategie (obligatiefondsen, monetaire
fondsen (munten), aandelenfondsen, indexfondsen, fondsen met kapitaalbescherming), gemengde
fondsen, pensioenspaarfondsen, vastgoedfondsen, dakfondsen (fondsen belegd in fondsen), privaks
(belegd in niet-beursgenoteerde vennootschappen en groeivennootschappen))
Het risico per fonds wordt bepaald door het soort belegging waaruit het fonds wordt samengesteld.
6. Vastgoedeffecten
Het risico van een vastgoedbelegging situeert zich tussen een obligatie- en een aandelenbelegging.
Er is geen vaste eindwaarde, maar in principe brengen vastgoedeffecten elk jaar inkomsten op,
voornamelijk afkomstig van huuropbrengsten.
Er zijn 2 soorten vastgoedbeleggingen:
a. Vastgoedcertificaten:
Het certificaat vertegenwoordigd de economische deelname in één bepaald project.
Ze zijn gewoon verhandelbaar op Euronext Brussels, in een eerder krappe markt.
b. Vastgoedbevaks:
Vastgoedbevaks spreiden hun investeringen over verscheidene vastgoedprojecten, en
dienen te voldoen aan tal van voorwaarden (max. schuldgraad, verplichte uitkering van 80%
van haar (gecorrigeerd) resultaat). Deze bevaks zijn ook beursgenoteerd.
7. Goud, goudmijnen en andere edele metalen
Goud is het meest gebruikte edel metaal voor beleggingsdoeleinden. Sedert lang wordt goud als
toevluchtsoord beschouwd, ingeval van uitzonderlijke omstandigheden (vooral oorlog en politieke
instabiliteit)
Goud heeft, in vergelijking met sommige andere beleggingsvormen, het voordeel dat het gemakkelijk
kan worden verhandeld overal ter wereld tegen een gekende prijs die is uitgedrukt volgens
internationale normen.
Beleggen in goud kan via :
- materieel goud :
- in aandelen van goudmijnen :
- in opties of futures :
in goudstaven (999,9) of in goudstukken (Krugerrand, Maple
Leaf, Napoleon, Eagle, Ponden, Vreneli, …)
volatiele aandelen die meestal een dividend uitkeren, maar ook
gevoelig zijn aan muntschommelingen van USD of ZAR
meestal in USD via de Amerikaanse markten.
5
BOCKLANDT BVBA
Beursvennootschap
Onze Lieve Vrouwstraat 2 bus 1
9100 Sint-Niklaas
H.R. 47879
Tel 03/760.09.70
Fax 03/760.09.79
MiFID-PROFIEL : SOORT FINANCIEEL INSTRUMENT PER BELEGGERSPROFIEL
Rekeningen
Risicograad
1
Obligaties in EUR
1
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Obligaties in vreemde valuta
2
Max 50%
Ja
Ja
Ja
Ja
Bevek in obligaties
2
Max 50%
Ja
Ja
Ja
Ja
Aandelen
Trackers
5
4
Fondsen in aandelen
Gemengde fondsen
4
3
Vastgoedcertificaat
Vastgoedbevak
4
3
Max 15%
Max 40%
Max 60%
Max 85%
Ja
Materieel Goud
Goudmijnaandelen
3
5
Opties
5
Nee
Nee
Nee
Ja
Ja
Warrants
5
Nee
Nee
Nee
Ja
Ja
Reverse convertibles
4
Nee
Nee
Max 20%
Ja
Ja
Gestructureerde obligatie
Met kapitaalzekerheid
Zonder kapitaalzekerheid
2
3
Nee
Nee
Ja
Nee
Ja
Max 50%
Ja
Ja
Ja
Ja
Product
Defensief
Laag
Evenwichtig
Hoog
Dynamisch
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Vastrentend
Aandelengebonden
Complexe
producten
6