MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING EXAMENBUREAU UNIFORM EINDEXAMEN MULO 2012 VAK : BIOLOGIE DATUM : DINSDAG 10 JULI 2012 TIJD : 07.45 – 9.00 UUR DEZE TAAK BESTAAT UIT 40 ITEMS. TENZIJ ANDERS AANGEGEVEN, GAAT HET STEEDS OVER GEZONDE ORGANISMEN EN NORMALE OMSTANDIGHEDEN. WEEFSELS EN ORGANEN STEVIGHEID 1 3 Enkele organen in het lichaam van de vrouw zijn: 1. 2. 3. 4. eierstokken lever longen nieren A B C D Welke van deze organen liggen onder het middenrif? A B C D alleen 1 en 2 alleen 1, 2 en 3 alleen 1, 2 en 4 1, 2, 3 en 4 4 Wat zal na een tijd met de cellen van deze plant gebeuren? De tekening stelt een schematische doorsnede van een blad voor. 1 2 Hoe worden de weefsels genoemd die met de cijfers 1 en 2 zijn aangegeven? A B C D alleen de bladeren alleen de stengels alleen de wortels de bladeren, de stengels en de wortels Iemand doet een bitawiwiriplant in een bak met sterk zoutwater. 2 cijfer 1 bastweefsel opperhuid palissadenweefsel sponsweefsel Welke delen van houtachtige planten krijgen hun stevigheid door houtvaten? cijfer 2 houtweefsel bastweefsel sponsweefsel palissadenweefsel A De cellen van de plant zullen meer water afgeven. B De cellen van de plant zullen meer water opnemen. C De druk van de cellen op de celwand zal hoger worden. D De turgor in de cellen van de plant zal groter worden. 5 De tekening is een schematische voorstelling van de wervelkolom van de mens. De verschillende groepen wervels zijn met letters aangegeven. 7 Het gebit van een zoogdier is aangepast aan het voedsel dat het gebruikt. Wat voor kiezen heeft een poes en waarom? A B C D K Knipkiezen, want zij is een alleseter. Knipkiezen, want zij is een vleeseter. Plooikiezen, want zij is een alleseter. Plooikiezen, want zij is een vleeseter. 8 Door welke bewegingen van het middenrif en van de ribben wordt de inhoud van de borstkas bij de inademing groter? L A B C D M het middenrif gaat omhoog omhoog omlaag omlaag de ribben gaan omhoog omlaag omhoog omlaag 9 Welke bewering over processen die plaatsvinden in plantencellen is juist? N Aan welke wervels zitten de ribben vast? Aan de wervels aangegeven met letter A B C D K. L. M. N. A In alle cellen vindt fotosynthese plaats. B In alle cellen vindt verbranding plaats. C In alle levende cellen vindt fotosynthese plaats. D In alle levende cellen vindt verbranding plaats. 10 STOFWISSELING 6 Enkele organen in het lichaam van de mens zijn: Enkele stoffen zijn: 1 glucose, 2 koolstofdioxide, 3 zuurstof Welke van deze stoffen kunnen verbruikt worden in de cellen van de cassavewortel? alvleesklier, lever, maag en speekselklier. Welke van deze organen produceert zowel enzymen voor de vertering van koolhydraten als enzymen voor de vertering van vetten? A B C D de alvleesklier de lever de maag de speekselklier A B C D alleen 1 en 2 alleen 1 en 3 alleen 2 en 3 1, 2 en 3 11 Enkele processen die in het lichaam van de mens plaatsvinden zijn: 14 Enkele beweringen over bloedcellen in het lichaam van de mens zijn: 1. De cellen vervoeren zuurstof. 2. De cellen kunnen een haarvat via de wand verlaten. 3. De cellen bestrijden bacteriën. 1. opbouw van eiwitten 2. spijsvertering 3. verbranding Welke van deze processen vinden al plaats bij een ongeboren kind? A B C D 1 en 2 1 en 3 2 en 3 1, 2 en 3 Welke van deze beweringen geldt (gelden) voor witte bloedcellen? A B C D alleen 2 alleen 3 alleen 2 en 3 1, 2 en 3 TRANSPORT 12 Welk kenmerk van nerven is onjuist? A B C D Nerven bevatten alleen bastvaten. Nerven bevatten houtvaten. Nerven geven stevigheid aan het blad. Nerven komen in bladeren voor. 13 Welk bloedvat is waarschijnlijk vernauwd bij iemand die een hartinfarct (hartaanval) krijgt? 15 Een landbouwer wordt door een gifslang in zijn been gebeten. Het slangengif verspreidt zich via de bloedvaten door het lichaam. Welk orgaan zal het eerst door het gif bereikt worden? A B C D de hersenen een long een nier het hart 16 A B C D de aorta de holle ader een kransslagader een longslagader Sharda heeft pokken gehad. Ze is nu immuun voor deze ziekte. Deze immuniteit wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van … in het bloed. Wat moet er worden ingevuld? A B C D antistoffen bloedplaatjes fibrinogeen hemoglobine UITSCHEIDING 20 17 Bij iemand wordt de schildklier zeer actief. Welke stoffen kan de plant via de huidmondjes afgeven? Wat zou hiervan een gevolg kunnen zijn? A B C D A B C D alleen glucose en zuurstof alleen koolstofdioxide en waterdamp glucose, koolstofdioxide en waterdamp koolstofdioxide, waterdamp en zuurstof Er wordt minder adrenaline geproduceerd. Er wordt minder insuline geproduceerd. De stofwisseling wordt versneld. De stofwisseling wordt vertraagd. 18 21 De afbeelding stelt een schematische doorsnee van een nier van de mens voor. Twee beweringen over het zenuwstelsel en het hormoonstelsel zijn: I 1 2 3 A B C D alleen I is juist. alleen II is juist. I en II zijn beide juist. I en II zijn beide onjuist. In het lichaam wordt een hormoon gemaakt dat het glucosegehalte van het bloed verhoogt en een hormoon dat het glucosegehalte verlaagt. 19 Reuzengroei ontstaat door het niet goed functioneren van de bijnieren. de hypofyse. de schildklier. de testes. Voor deze beweringen geldt: 22 alleen in 1. alleen in 2. alleen in 1 en 2. in 1, 2 en 3. ENDOCRIENE BEÏNVLOEDING A B C D II Prikkels van het hormoonstelsel werken over het algemeen langzamer. A B C D Urine wordt gevormd De prikkels van het zenuwstelsel lopen langs vaste banen. Waar in het lichaam worden beide hormonen gemaakt? A B C D in de eilandjes van Langerhans in de hypofyse in de lever in de schildklier ZENUWSTELSEL ZINTUIGEN 23 27 Hoe zijn zenuwcellen met elkaar verbonden? A B C D door de cellichamen door de korte uitlopers door de isolerende laag door de lange uitlopers 24 Welke delen in de neusholte beschermen ons tegen stofdeeltjes en ziektekiemen? A B C D alleen de neusharen alleen het neusslijmvlies de neusharen en het neusslijmvlies de neusharen, het neusslijmvlies en het reukzintuig Iemand struikelt en probeert te voorkomen dat hij valt. Spelen hierbij impulsen in de kleine hersenen een rol? En impulsen in de grote hersenen? A B C D impulsen in de kleine hersenen ja ja nee nee impulsen in de grote hersenen ja nee ja nee 25 Bij welke gebeurtenis is er geen sprake van een reflex? A Watertanden bij het zien van lekker eten. B De zuigbeweging bij een baby die borstvoeding krijgt. C Het doorgeven van geluidstrillingen door de drie gehoorbeentjes. D De verandering van de pupil als er meer licht in het oog valt. 26 Wat kan er gebeuren als bij iemand de kleine hersenen beschadigd zijn? De persoon kan niet goed meer A B C D horen. lopen. ruiken. zien. 28 Als men ouder wordt, neemt het accommodatievermogen van de ogen af, waardoor men een leesbril nodig heeft. Bij deze afwijking kunnen de ooglenzen niet voldoende ..1.. worden. De voorgeschreven leesbril heeft dus ..2.. lenzen. Wat moet er bij 1 en 2 worden ingevuld? A B C D bij 1 afgeplat bol afgeplat bol bij 2 holle holle bolle bolle 29 In welk deel van het oor liggen de zintuigcellen? A B C D in de gehoorgang in de halfcirkelvormige kanalen in het slakkenhuis in het trommelvlies 30 Samira laat haar voeten verzorgen. Ze krijgt eerst een warm voetbad waarna de voeten gemasseerd worden. 33 In de afbeelding zijn de ontwikkelingsstadia weergegeven van drie insecten. Welke zintuigen in de huid van de voetzool van Samira zullen geprikkeld worden? 1 A B C D 2 alleen de druk- en de warmtezintuigen alleen de tast- en de warmtezintuigen alleen de druk- en de tastzintuigen de tast-, druk- en de warmtezintuigen 3 GROEI EN ONTWIKKELING 31 Waar vindt gewoonlijk versmelting van de kernen van een eicel en een spermacel plaats bij de mens? A B C D in de baarmoeder in een eierstok in een eileider in de vagina Welk insect heeft (welke insecten hebben) een volkomen gedaantewisseling? A B C D alleen 1 alleen 2 1 en 2 1 en 3 34 32 De tekeningen stellen doorsneden van drie verschillende bloemen voor. Uit tekening 2 blijkt dat er in de wortel lengtegroei heeft plaatsgevonden. bloem 1 2 Deze lengtegroei wordt vooral veroorzaakt door celstrekking. kerndeling. plasmagroei. worteldruk. bloem 3 In welke van deze bloemen kunnen zaden gevormd worden? 1 A B C D bloem 2 A B C D alleen in 1 alleen in 2 alleen in 1 en 3 in 1, 2 en 3 35 Vier planten die in Suriname voorkomen zijn: 1 ananas, 2 cassave, 3 komkommer, 4 tomaat Welke van deze planten is/zijn ontstaan door ongeslachtelijke vermenigvuldiging? A B C D alleen 1 alleen 2 alleen 1 en 2 alleen 3 en 4 TROPISCHE HYGIËNE 38 John heeft malaria opgelopen. Als gevolg hiervan lijdt hij aan bloedarmoede. Deze bloedarmoede wordt veroorzaakt door A eencellige organismen die de rode bloedcellen beschadigen. B wormen die de rode bloedcellen beschadigen. C eencellige organismen die de witte bloedcellen beschadigen. D wormen die de witte bloedcellen beschadigen. MILIEU 39 36 Welke is de juiste omschrijving voor het begrip populatie? A Een groep organismen van dezelfde soort in een bepaald gebied. B Een groep organismen van verschillende soorten in een bepaald gebied. C Groepen organismen van één soort in verschillende gebieden. D Verschillende organismen in verschillende gebieden. 37 Hieronder zijn enkele afvalsoorten genoemd: 1. blikjes 2. gemaaid gras 3. glas 4. markoesa pitjes 5. plastic cups 6. gesnoeide takjes Van welke afvalsoorten kan men compost maken? A B C D alleen van 1 en 3 alleen van 1, 3 en 5 alleen van 2, 4 en 6 alleen van 1, 2, 4 en 6 Welke bewering over dengue en gelekoorts is niet juist? A Beide ziekten worden overgebracht door een muskiet. B Bij beide ziekten krijgt men koorts. C Beide ziekten worden veroorzaakt door een virus. D Door vaccinatie kun je beide ziekten voorkomen. 40 Welke van de onderstaande worm(en) heeft (hebben) tijdens de ontwikkeling een tussengastheer nodig? A B C D bilharziaworm lintworm geen geen geen wel wel geen wel wel