Friesch Dagblad, 19 september 2016, pagina 16. Centrale bypass Dokter in Drachten Martijn Möllers, chirurg in Nij Smellinghe O nderweg naar mijn werk in Drachten heb ik de afgelopen jaren de aanleg van de Centrale As dagelijks op de voet gevolgd. Met diep respect voor alle werklieden die in weer en wind, en soms bij nacht en ontij, keihard hebben gewerkt om de weg op tijd klaar te krijgen. En het resultaat mag er zijn. Volgende maand kunnen we, na jarenlange plan- en besluitvorming, informatiebijeenkomsten, aanbestedingstrajecten en onteigeningsprocedures eindelijk over de As van Dokkum naar Nijega rijden. Voor mij persoonlijk betekent deze weg een groot verschil: ik kan dan tijdens een dienst naar huis en vanuit daar oproepbaar zijn. Ik hoef niet meer in het ziekenhuis te blijven terwijl mijn fysieke aanwezigheid daar niet nodig is. De kortere reistijd maakt het verschil tussen op tijd zijn bij een noodsituatie of net te laat. Ik woon nu al geruime tijd in Noordoost-Fryslân en in de oude verkeerssituatie ergerde ik me dagelijks aan de traagheid van de lange stroom auto’s die zich een weg zocht langs dorpen, stoplichten en rotondes. Zeker in de donkere maanden, als het ook nog eens glad was of ijzelde, moest ik in de auto vaak aan mijn collega vaatchirurgen denken. De eindeloze stroom rode lichtjes achter elkaar leken in mijn ogen af en toe net rode bloedcellen, op weg naar een verder gelegen doel dat soms wel, soms niet op tijd bereikt kon worden. Eigenlijk is ons bloedvaatstelsel goed vergelijkbaar met het wegennet. Onze cellen kunnen niet zonder zuurstof en voedingsstoffen. Het bloed heeft als functie deze belangrijke stoffen naar onze cellen te transporteren. Voortgestuwd door de pompfunctie van ons hart fungeren de slagaderen als de snelwegen van ons lichaam, waarna de bloedcellen (die het zuurstof transporteren) via kleinere wegen hun uiteindelijke doel bereiken. In een gezond vaatstelsel lukt het de bloedcellen om op tijd op de plaats van bestem- De eindeloze stroom rode lichtjes achter elkaar leken in mijn ogen af en toe net rode bloedcellen ming te komen. Maar als er vernauwingen zijn, zoals door vaatverkalking of vernauwing door roken, dan lukt dat soms niet en krijgen onze cellen het moeilijk. Met alle risico’s van dien. Vaatchirurgie is wat dat betreft een simpel vak: als de oorspronkelijke weg van A naar B niet meer voldoet, dan moet die weg worden verbreed (dotteren noemen we dat) of er moet een nieuwe weg aangelegd worden: een bypass. Dat kan door eigen aderen te gebruiken en die op de slagaderen te hechten, maar tegenwoordig zijn er ook allerlei soorten kunststof buisjes die goed voldoen. Een goede doorstroming maakt voor een patiënt met bijvoorbeeld vaatproblemen in een been vaak het verschil tussen blijven lopen of een amputatie. Zo verbetert de veiligheid en leefbaarheid voor die patiënt. De Centrale As heeft ook tot doel de veiligheid en leefbaarheid te verbeteren en ik hoop van harte dat er na oktober veel vers ‘bloed’ naar en door Noordoost-Fryslân mag gaan stromen.