Is de islam als godsdienst een rem op de integratie van moslims

Is de islam als godsdienst
een rem op de integratie
van moslims?
• Paul De Greef S.J.
1
1.1 Inleiding
• Vraagstelling
• Uitgangspunt
• Mijn stelling
• Mijn bronnen
2
1.2 Inleiding
1. Islam als religie in de
integratieproblematiek
• Probleem van de westerling:
- God en religie zijn vraagtekens
- Verschillende invulling van het
begrip godsdienst
3
1.3 Inleiding
• Oorzaken van dit verschil in de
geschiedenis:
- begin
- ontwikkeling
- moderne tijd
4
1.4 Inleiding
• De eerste keer in de geschiedenis dat
moslims een minderheid zijn in een
niet-moslim maatschappij
→ vandaar een probleem van integratie
5
2. Vier houdingen van moslims tegenover
integratie:
- niet willen integreren
- niet durven
- niet kunnen
- niet mogen
6
2.1 Sommige moslims willen niet integreren
Islamisten willen de wereld veranderen
via de politiek
– met geweld
– zonder geweld
– mislukking van de politieke islam?
7
2.1 Sommige moslims willen niet integreren
Fundamentalisten willen vooral religieus
vernieuwen: eerst de islam, dan de
wereld
- Salafisten
- Wahabieten
8
2.2 Veel moslims durven niet integreren
• De sociale controle is een rem
• De traditie is een rem
• De jongeren?
9
2.3 Veel moslims kunnen niet integreren
• Laag geschoold op algemeen niveau
• Laag geschoold in kennis van de islam
• Gevolg: vasthouden aan de traditie
• De jongeren?
10
Is de islam achterlijk?
• Schitterend verleden
• Verstarring in de huidige cultuur
• De Arabische component
11
2.4 De meeste moslims menen niet(s) te mogen
veranderen
• Stelling: de reden voor dat ‘niet mogen’ ligt
in hun opvatting van de openbaring
• Openbaringsgodsdiensten: een God die
tot de mensen spreekt:
– godsbeeld
– godservaring
– openbaringsschrift
12
2.4.2 Niet(s) mogen veranderen
• Exclusief verticale en a-historische
opvatting over openbaring
13
2.4.2 Niet(s) mogen veranderen
• De Koranfactor:
- Allah’s letterlijk eigen woord
- de te volgen weg
14
2.4.3 Niet(s) mogen veranderen
• Kenmerken van de openbaring:
– eenheid
– onveranderlijk
– onbetwijfelbaar
– allesomvattend
15
2.4.4 Niet(s) mogen veranderen
• Houding van de mens tegenover die
openbaring
- overgave of islam
- gehoorzaam volgen van de voorgeschreven
weg: de islamitische wet
16
Voorlopig besluit
Islam als puur godsdienstige, koranische
inspiratie is geen rem op integratie.
17
3.1 Culturele factoren als een rem
• Toch zijn er twee culturele factoren die
een rem zijn:
– een te sterke wettische interpretatie van de
Koran en veralgemening van lokale
elementen
– een miskenning van de historische relativiteit
van schrift en traditie
18
3.2 Cultuurgebondenheid
• Elke godsdienst is cultuurgebonden:
– de historische context van zijn ontstaan
– de historische context van zijn schrift
– de historische context van de taal van die
schrift
– de historische ontwikkeling van die taal
– de historische ontwikkeling van de traditie
19
3.3 Fundamentalisme? 1
• de moslims belijden dat de koran het
letterlijke eigen woord van God is
• de meeste moslims passen een letterlijke
lezing en interpretatie toe op de teksten
• deze letterlijke lezing botst met de
moderne benadering van oude teksten
20
3.3 Fundamentalisme? 2
• de moslimsgemeenschap heeft recht op
haar letterlijke lezing
• de gevolgen daarvan zijn meestal niet
nadelig voor de moslims zelf
• deze lezing schept wel problemen voor de
gehele samenleving
21
3.3 Fundamentalisme? 3
• De letterlijke lezing leidt tot verstarring
• Deze verstarring is een rem op integratie
• Mystieke belevingen en persoonlijke
vroomheid houden de echte islam levend
• Geen botsing met het christendom, wel
met de moderniteit
22
Conclusie
• De koranische islam als godsdienstige
inspiratie hoeft geen rem te zijn op de
integratie
• Culturele factoren zoals de letterlijke en
wettische lezing van de teksten zijn
- in hun gevolgen –
wel een rem op de integratie
23