Filip Verstraete
advertisement
Tolkvoorziening voor dove patiënten in Vlaamse ziekenhuizen Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties Studiedag omtrent tolken in een medische setting 10/12/2014 Inhoud lezing ▪ Algemene knelpunten voor doven in ziekenhuizen ▪ Tolk/communicatie: organisatie in ziekenhuizen ▪ Aanvulling op ‘vaststellingen’ en ‘bevindingen’ in lezing van dr. Myriam Vermeerbergen ▪ Gebruik van afstandstolken in ziekenhuizen en knelpunten ▪ Onze wensen voor de tolkorganisatie in ziekenhuizen Algemene knelpunten voor doven in ziekenhuizen ▪ communicatiebarrière met behandelende artsen en ander medisch personeel ▪ onwetendheid in omgang met dove mensen/Dovencultuur/VGT/… ▪ medici en paramedici niet doofbewust: er is vaak een informatietekort bij dove personen ▪ auditieve en geschreven informatie is niet toegankelijk ▪ discriminatie ▪ geen of weinig kennis van bestaande wetgeving ivm rechten Toegankelijkheid voor dove personen = toegankelijkheid van informatie en van communicatie Volledig toegankelijke informatie en communicatie voor dove personen kan enkel in de voor hen enige 100% toegankelijke taal: Vlaamse Gebarentaal Communicatie/informatie voor doven in ziekenhuizen In de lezing van dr. Myriam Vermeerbergen : De huidige situatie in Vlaanderen is verre van ideaal! Waar en wanneer is VGT nodig in ziekenhuizen ? Overal in het ziekenhuis: zowel voor dove patiënten (residentieel of ambulant) als voor dove bezoekers. Gesprekken met een dokter, verpleegster, sociale dienst, infobalie, kinesist, in het mortuarium… Voor sommige situaties is een basis VGT OK, maar voor andere situatie is een tolk VGT zeker nodig! Informatie die verspreid wordt via een omroepsysteem moet getolkt worden. Momenteel is het tolkgebruik en VGT-communicatie in ziekenhuizen zeer beperkt. Huidige situatie organisatie tolken/communicatie voor doven in ziekenhuizen Verschillende manieren : freelance tolken (meeste ziekenhuizen werken hiermee) een tolk in dienst nemen/ personeelslid dat toevallig ook tolk VGT is Tolkwerk als hoofdtaak Tolkwerk als bij-taak (nadeel !) afstandstolk personeelsleden met kennis VGT (zonder diploma tolk VGT) wordt als tolk ingeschakeld Bv horende persoon van dove ouders die in de keuken werkt Bv slechthorende persoon die in een ziekenhuis werkzaam is Visie toegankelijkheid van diensten voor dove personen Gelijke toegang tot dienstverlening voor dove mensen is een heel belangrijke mensenrechten- en gelijkheidskwestie. Beperkt bewustzijn bij ziekenhuizen en gebrek aan planning op beleidsniveau leiden tot slechte communicatie tussen de dove personen en hun omgeving en hebben daar nog steeds de dagelijkse uitsluiting en discriminatie van dove mensen als resultaat. Hoe aanpakken ? Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding verspreidde in het najaar van 2011 een aanbeveling met betrekking tot het aanbieden van tolkdiensten VGT en LSFB in ziekenhuizen. Momenteel helaas nog steeds geen verplichte wetgeving ivm het inschakelen van tolken in ziekenhuizen. Geen resultaat, betekent : meeste ziekenhuizen weten nu nog altijd niets of hebben geen procedure/beleid over tolken VGT in ziekenhuizen meeste ziekenhuizen doen heel erg moeilijk ivm de betaling voor tolkuren Momenteel onderzoekt het CGKR wie de bevoegdheid heeft om tolkuren in ziekenhuizen te subsidiëren. Enkele belangrijke vaststellingen (aanvulling op “belangrijkste bevindingen” – lezing dr. Myriam Vermeerbergen) Zeer weinig tolken ingeschakeld tijdens spoedopname wegens praktische problemen Tolken voor een heel korte opdracht - zoals gesprekken met dokters - moeilijk te vinden wegens onaantrekkelijk aanbod Vaak zit men langer in de wachtzaal bij de dokter langer dan gepland. Dit veroorzaakt soms ergernissen/stress bij zowel de dove persoon als bij de tolk. Een postoperatief bezoek door de behandelende dokter wordt nooit aangekondigd. Gevolg: er kan geen tolk geboekt worden In de lezing van dr. Myriam Vermeerbergen : twee belangrijke aanvullingen : Aanvulling : - Informatie/vorming wordt best gegeven door dove ervaringsdeskundigen ! - Inhoudelijke info over doven moet dringend vernieuwd worden in opleidingspakketten van hogescholen/universiteiten! Studenten moeten deze vroeg krijgen, anders zitten ze al op voorhand vast in een bepaalde visie. In de lezing van dr. Myriam Vermeerbergen: Aanvulling : Nood aan vorming over rechten van dove personen Vaststelling : Zeer weinig doven zijn zich bewust van bestaande wetgeving zoals: - Patiëntenrechten - VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap - Antidiscriminatiewet - Vlaamse gelijkekansendecreet - Procedure voor het indienen van klachten bij ombudsdienst, CGKR,… Belangrijkste bevindingen (aanvulling lezing dr. Myriam Vermeerbergen) De huidige kwaliteit van Vlaamse tolken VGT: zeer weinig tolken behalen momenteel een aanvaardbaar niveau! In sommige situaties weigeren doven ze zelfs in te schakelen. In het algemeen, waaronder ook in medische situaties, voeren tolken soms opdrachten uit die ze niet aankunnen. In Vlaanderen bestaat er geen systeem voor kwaliteitsbewaking van tolken VGT… Afstandstolken Afstandstolken : benodigdheden Een mainstream toestel zoals laptop, computer met webcam, tablet, smartphone Een gespecialiseerde software het internet Afstandstolken in Vlaanderen 1/ Afstandstolkendienst in het CAB (Communicatie Assistentie Bureau) 2/ Afstandstolkendienst voor ziekenhuizen, gehuisvest in UZ-Gent Momenteel staan deze twee sytemen los van elkaar en zijn niet compatibel. Fevlado vraagt hieraan te werken, zodat er een win-win situatie kan gecreëerd worden. Afstandstolkendienst in het CAB - Twee mogelijkheden : - live gesprekken - Bellen - max 30 à 40 minuten - Gebruik in alle situaties - Momenteel nog in experimentele fase - Gebruikt de Zweedse software “Mymmx” Afstandstolkendienst in het CAB kent ook een aantal knelpunten: - Openingsuren te beperkt - Afhankelijk van lokale wifi (gebruiken voor gesprekken) - Software Mymmx niet gebruiksvriendelijk : vrijwel alle servers blokkeren dit - Deze dienstverlening is pas 2 jaar geleden opgericht. In vergelijking met het buitenland maken dove personen in ons land hier zeer weinig gebruik van. Zowel dove personen als professionelen hebben tijd nodig om hier bewust mee om te gaan. Alle informatie over afstandstolken vind je via www.cabvlaanderen.be/afstandstolken en www.afstandstolkenvgt.be Afstandstolkendienst voor Vlaamse ziekenhuizen Afstandstolkendienst voor ziekenhuizen, gehuisvest in UZ-Gent Gebruik in ziekenhuizen, maar ook in groepspraktijken van huisartsen Momenteel enkele tientallen in Vlaanderen Alle info vind je op www.vgtvideo-gezondheid.be Afstandstolkendienst voor ziekenhuizen, gehuisvest in UZ-Gent - Momenteel ongeveer 30 plaatsen in Vlaanderen, maar slechts een paar van hen maakt er gebruik van. Knelpunten zijn de volgende: - Zeer weinig tolkbewustzijn en onwetendheid van het bestaan van dit systeem bij het personeel en de medici in ziekenhuizen - Openingsuren van deze dienst zijn beperkt tot enkele dagen per week - Gebruik alleen voor gesprekken met medici - Technische/praktische problemen - Ervaring van afstands- en live tolk VGT Ingeborg Scheiris, UZ Gent: “Er is een grotere weerstand voor afstandstolken (cf. praktische rompslomp (laptop moet geïnstalleerd worden in kabinet), technische storingen, schrik voor het onbekende), maar eens zo’n interventie goed is verlopen, vinden ze het meestal een handige manier van werken” “Hors catégorie: afstandstolken Afstandstolken in de gezondheidszorg kan voor mij alleen wanneer er een aantal randvoorwaarden in orde zijn. In de eerste plaats moet er een voldoende performante wifi-verbinding zijn langs beide kanten. Niets is zo storend dan tijdens een consultatie een aantal keren om herhaling te moeten vragen omdat het geluid wegvalt of het beeld bevriest. Eens technisch alles in orde is (+ patiënt goed in beeld, arts op hoorbare afstand van laptop), biedt het zeker een meerwaarde. Het voordeel is dat het een volledig gratis dienstverlening is. Het kost het ziekenhuis niets. Er is dus geen enkele reden voor ziekenhuizen om niet in dat project te stappen.” Afstands- en live tolk VGT Ingeborg Scheiris, medewerker UZ-Gent Fysieke tolken of afstandstolken in ziekenhuizen ? Voorkeur van tolkgebruikers ? Dokters: fysieke tolken – willen geen tijd investeren in technologische problemen of belemmeringen Dove tolkgebruikers: ook fysieke tolken. Redenen : Aangenamer voor de communicatie Er is een verschil tussen 2D – 3D Tolk kan beter volgen wat er op de achtergrond gebeurt Hebben weinig vertrouwen in de technologie wegens heel wat technische problemen of hebben weinig/geen ervaring met het omgaan met afstandstolken Fysieke tolken of afstandstolken in ziekenhuizen ? Voorkeur van tolkgebruikers ? Algemeen : De afstandstolkendienstverlening vervangt het live (of gemeenschaps-) tolken niet! Het is een aanvullende, geen vervangende dienstverlening. In sommige situaties blijft een live tolk nog steeds aangewezen: Lange gesprekken Vergaderingen met meerdere personen Mobiele situaties Plaatsen waar er geen internet is of een zwak signaal Als het gesprek gevoelig is, zoals bv met een dokter die een ernstige mededeling heeft Als de dove persoon het verkiest… Aandachtspunten bij gebruik van een afstandstolk in ziekenhuizen • Draadloze internetverbinding: moet overal in het gebouw bereikbaar zijn! • Gebruik ook geen te moeilijk paswoord of nog beter: maak het inloggen overbodig • Software ‘mymmx’ op aanvaardbare sofwarelijst • Neem gebruiksvriendelijke toestellen (zoals tablet, toestel ‘Octupus’) Afstandstolkendienst voor ziekenhuizen Besluit : veel sensibilisering nodig Wellicht vinden dove personen over 10 jaar het gebruik van afstandstolkenvanzelfsprekend ? Rol van de tolk / ethische kwesties Rol van de tolk / ethische kwesties In de toekomst is het noodzakelijk dat dove tolken en interculturele dove bemiddelaars ingeschakeld worden, vooral voor dove anderstaligen en doven met een lager opleidingsniveau of een verstandelijke beperking Twee voorbeelden van goede praktijken - In Frankrijk zijn er ziekenhuizen die toegankelijk zijn voor dove personen. Ze worden gesubsidieerd door de Franse overheid - dokter kent zelf gebarentaal - enkele dove medewerkers werken als assistenten - (meestal ingeschakeld voor dove anderstaligen en doven met een beperkte kennis) - twee vaste tolken in dienst - Als er in de Verenigde Staten tijdens een onverwachte situatie (bv in een ziekenwagen en tijdens de spoedopname) een tolk nodig is, schakelt men eerst een afstandstolk in. Men heeft op die manier tijd om een live tolk op te roepen voor het moment wanneer de dove persoon in het ziekenhuis aankomt. Onze wensen voor de tolkorganisatie in ziekenhuizen (Afstands)tolken 24u/24u beschikbaar Ziekenhuizen zijn verantwoordelijk voor de tolkregeling en de financiering van de tolk In alle gebouwen van ziekenhuizen is wifi beschikbaar zonder noodzaak tot inloggen Goede kwaliteit van tolken Tolken kunnen gebruiken voor alle situaties in ziekenhuizen Wanneer gewenst, kan een dove persoon ook een dove tolk of een interculturele bemiddelaar inschakelen Alle dokters/ander medisch personeel kennen/weten over het bestaan en de werking van tolken VGT en zijn zich daarnaast bewust van het belang van toegankelijke taal voor dove mensen Voor vragen en meer info: [email protected]
