Toespraak dodenherdenking 4 mei 2014

Toespraak dodenherdenking 4 mei 2014
Dirk van Impe
Vrijheid geef je door.
Vrijheid geef je door in wederkerigheid.
Vrijheid is meer dan bewegingsvrijheid.
Als je wordt opgesloten ben je niet meer vrij. Dat is logisch.
Maar ook als je wordt uitgesloten, ben je niet meer vrij.
Als je wordt uitgesloten omdat je “anders” bent, omdat je bijvoorbeeld sterk gelovig bent of
omdat je houdt van mensen van je eigen geslacht, schendt dat de vrijheid om jezelf te zijn.
Als je wordt uitgesloten omdat je behoort tot een bepaalde groep, bepaalde religie of omdat
je afkomstig bent uit het buitenland. Ben je niet meer vrij.
Kunnen zijn zoals je bent, ongeacht je geaardheid, je religie, je afkomst, je accent: dat is
vrijheid.
Het ging een tijdje goed, maar die vrijheid komt steeds meer onder druk.
Vaak wordt van mensen geëist dat ze zich aanpassen aan een meerderheid. Als ze zich niet
aanpassen, zijn ze “anders” worden ze uitgesloten. Ze komen niet aan werk, mogen niet
laten zien wie ze zijn, wat ze geloven of wat ze voor anderen voelen.
De vrije samenleving gaat aan hen voorbij.
Wederkerigheid
Wederkerigheid heeft te maken met respect voor elkaar.
Een vrije samenleving uit zich in respect voor elkaar. Mensen moeten elkaar over en weer
zien staan. Dit is de betekenis van de wederkerigheid.
Je hoeft niet iedereen sympathiek te vinden of bij elke ontmoeting te omhelzen.
Het zou nogal een kleffe bedoening worden.
Misdragingen hoeven ook niet zomaar getolereerd te worden.
Wanneer iemand zich misdraagt, moet die op zijn gedrag aangesproken worden of bij
ernstige misdragingen desnoods gestraft. Maar die ander blijft een mens. De straf, de
behandeling of de heropvoeding moet erop gericht zijn de verbroken band met de
samenleving te herstellen.
Mensen zijn op elkaar aangewezen. Iedere samenleving waarin mensen iets willen
opbouwen, begint ermee dat we elkaars verschillen accepteren. Aan deze fundamentele
wederkerigheid mag nooit worden getornd. Ontmoetingen tussen mensen met
verschillende ideeën zijn vaak een bron van creativiteit en ondernemerschap.
Er zijn nu eenmaal verschillen. Die verschillen houden onze samenleving kleurrijk en
dynamisch. De mooiste dingen ontstaan bij het botsen van culturen. Bijvoorbeeld: De
ontdekking dat het Gronings dialect zich goed leent voor een leuke rap was nooit gebeurt
hadden we niet geluisterd naar een andere cultuur.
Maar als iemand al van tevoren denkt dat een ander niet deugt omdat hij tot de “verkeerde”
groep hoort, is er iets mis.
Mensen hebben meer gemeen dan we soms denken. Ons DNA verschilt nauwelijks.
Onverschilligheid en haat
Vooroordelen over bevolkingsgroepen kunnen leiden tot minachtingen, het ontlopen van de
ander, of erger nog tot zondebok maken. Uitsluiting begint vaak klein, zonder dat mensen er
lang over nadenken.
De genocide in Rwanda begon door Tutsi’s kakkerlakken te noemen. Later werden de
slachtoffers uitgesloten van de wederkerige erkenning als medemensen.
Hier begint het mogelijk het met minder, minder, minder roepen in zaaltjes.
Het is belangrijk dat wij waakzaam zijn voor sluipenderwijs groeiende discriminatie en
steeds het debat blijven aangaan. Zolang we met elkaar praten wordt er niet gevochten.
Mijn oproep aan iedereen is : laten wij de sociale cohesie weer herstellen en de vrijheid in
wederkerigheid aan elkaar doorgeven. Respect voor de ander maakt ons Loppersum tot wat
het is en wat moet blijven: een tolerante gemeente die ijvert voor een tolerante wereld.
Geef het door, want uiteindelijk is er altijd meer dat ons bindt dan dat ons scheidt.
Ik wil afsluiten met een gedicht van Henk ter Veen en dank u voor uw aandacht en uw
aanwezigheid.
Ik haat mensen die oorlogstuig maken
En zij die dat gebruiken
Ik haat ook mensen die zelfzuchtig zijn
En geen boodschap hebben aan anderen
Ik haat ook mensen die kortzichtig zijn
En niet duurzaam willen leven
Ik haat ook mensen die niet mild kunnen zijn
En zich altijd ongenuanceerd uiten
Ik haat ook mensen die betweterig zijn
En een anders opvatting niet respecteren
Ik haat ook mensen die intolerant zijn
En altijd willen polariseren
Ik haat ook mensen die machtswellustig zijn
En alles voor anderen willen bepalen
Ik haat ook mensen die discrimineren
En eigen volk eerst prediken
Ik haat vooral ook mensen die anderen haten
O jee, en hoe zit dat dan met mezelf?