GESCHIEDENIS VAN DE KLASSIEKE OUDHEID

GESCHIEDENIS VAN DE KLASSIEKE OUDHEID
Inhoudstafel
1
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
Inleiding: p. 23-46
I.
INLEIDING
1. Bronnen en chronologie
 Bronnen
 Geschreven bronnen
 Ongeschreven bronnen
 Brongebruik
 Chronologie
 Relatieve en absolute datering
 Tijdrekensystemen
 Natuurwetenschappelijke dateringsmethoden
2. De materiële grondslagen
 Fysische geografie
 Klimatologische en geologische verandering
 Natuurlijke vegetatiezones en klimaatzones
 Landbouw en de pre-industriële economie
 Carrying capacity
 Ontstaan en verbreiding van de landbouw
 Landbouwopbrengsten
 Nadelige gevolgen voor het milieu
 Uitwisseling
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
2
 De aard van de economie in de Oudheid
 Demografie
 Grenzen aan de groei
 Reconstructie van een bevolkingspatroon
3
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
‘Dark Age’ en Archaïsche periode: p. 78-84; p. 99-161
II.
VÓÓR DE 10DE EEUW V.C.
2. (De vroege Euraziatische beschavingen)
 (De Egeïsche wereld en Zuid-Europa in de Bronstijd)
 De Minoïsche beschaving
 De Myceense beschaving
 Ondergang van de Myceense beschaving; migraties
 Italië en het westen in de Bronstijd
4
III. VAN DE 10DE TOT DE 5DE EEUW V.C.
1. (Historisch overzicht)
 (Staten en culturen in Eurazië)
 Het Nieuw-Babylonische Rijk, de Meden en de
Perzen
 De Griekse wereld
 De Dark Age
 Contact met Voor-Azië en het begin van de
Archaïsche Tijd
 De Griekse polis
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
 Bevolkingsgroei, kolonisatie en overzeese handel
 Interne verhoudingen binnen de poleis
 Turannoi
 Ontwikkelingen in Athene in de 7de en 6de eeuw
 Verdwijnen van de turannoi; invloed van de
hoplieten
 Sparta
 Midden- en Noord-Griekenland; de Grieken in het
westen
 De Klein-Aziatische Grieken en het Perzische Rijk
 Betekenis van de Archaïsche Tijd
 Italië en het westen
 De Etrusken
 Het ontstaan van Rome
 Sociale en politieke structuren in het oudste Rome
 Het Etruskische Rome (6de eeuw v.C.)
 Het einde van het Romeinse koningschap
 Het westen van de Middellandse Zee
2. De grote maatschappelijke structuren
 Economisch leven
 Landbouw
 Landbezit, rijkdom en armoede
 Nijverheid
 Handel
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
5
 Sociale hiërarchie
 Een agrarische maatschappij
 Slavernij
 Groepen tussen slaven en vrijen
 Burgers met inferieure status
 De fylen in Griekenland
 Een primitieve vorm van gelijkheidsdenken
 Rijk en arm: vermogensklassen onder de burgerij
 Politieke organisatie
 De monarchieën in Egypte en Azië
 De Griekse polis
 Etrusken, Italiërs en Rome
 De volken in West- en Midden-Europa
 Verband tussen politieke en militaire organisatie
3. Gemeenschapsleven en mentaliteit
 Maatschappij en individu
 De voornaamste vormen van sociaal vermaak
 Sport in Griekenland en het gumnasion
 Het sumposion
 Literatuur en geletterdheid
 Mannen en vrouwen
 Demografie
 Het Spartaanse model en de rol van de pederastie
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
6
 Huwelijk en kerngezin
 Gescheiden levenssferen
 Religie, filosofie en wetenschap
 De godsdienst binnen de Griekse polis
 Griekse voorstellingen over de dood, heroënverering
 Antropomorfisme, polytheïsme en monotheïsme
 Ontwikkelingen in de Joodse en Iraanse religies
 Een Griekse ontwikkeling: de orfici
 Griekse
invloed
in
Italië;
oud-Romeinse
voorstellingen
 Grieken en barbaren
 Hekataios en het begin van de Griekse geografie
 De
Milesische
natuurfilosofen,
Xenofanes
 Puthagoras en de Pythagoreeërs
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
Herakleitos
en
7
Perzische Oorlogen en de opkomst van Athene
+ Sparta en de Peloponnesische Oorlog (Klassieke periode):
p. 170-227
IV. DE 5DE EN 4DE EEUW V.C.
1. (Historisch overzicht)
 (Staten en culturen in Eurazië)
 Het Perzische Rijk
 De Skythen
 Grieken en Carthagers
 Het Italisch schiereiland, Kelten & andere volken i/h
westen
 De Griekse wereld
 De Grieken tegen Perzië en Carthago
 De Atheense democratie
 Het Atheense imperium
 Het conflict tussen Athene en Sparta
 De ondergang van de klassieke polis
 Italië en het westen
 De expansie van de Romeinse Republiek
 De interne ontwikkelingen in Rome
2. De grote maatschappelijke structuren
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
8
 Economisch leven
 Uitgaven
 Inkomsten
 Uitwisseling
 De overheid
 Sociale hiërarchie
 Vrijen en slaven
 Burgers en niet-burgers
 Rijk en arm
 Rome en het Romeinse burgerrecht
 Politieke organisatie
 Variaties in de politieke organisatievorm
 De Atheense democratie
 Magistraten en beambten
3. Gemeenschapsleven en mentaliteit
 Maatschappij en individu
 Sociale verbanden
 Socialisatie
 Normen, waarden en wetten
 Mannen en vrouwen
 Man- vrouwrelaties
 Seksueel leven
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
9
 Religie, filosofie en wetenschap
 Algemene karakteristiek van de Griekse religie
 Religieuze feesten
 Rites de passage en de dood
 Alledaagse religie
 Religieuze ontwikkelingen in de 5de en 4de eeuw
 Filosofie en secularisatie
10
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
Alexander de Grote: p. 236-248
V. VAN DE 4DE EEUW V.C. TOT DE 1STE EEUW
N.C.
1. (Historisch overzicht)
 (Staten en culturen in Eurazië)
 India
 Bactrië en Partië
 De Griekse wereld
 Alexander de Grote
11
Hellenistische wereld: p. 248-342
 De diadochen
 Griekenland en Macedonië
 Voor-Azië: het Seleucidenrijk
 De Joden in de hellenistische wereld
 Voor-Azië: verbrokkeling en onderwerping aan
Rome
 Egypte onder de Ptolemaeën
 Italië en het westen
 De Romeinse verovering van Italië
 Rome en Carthago
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
 Rome en de mediterrane wereld
 Maatschappelijke veranderingen en interne crisis
 Het begin van de burgeroorlogen: Marius en Sulla
 Pompeius, Caesar en de ondergang van de Republiek
 Caesars dictatuur; Octavianus en Antonius
2. De grote maatschappelijke structuren
 Economisch leven
 De landbouw
 Handel en nijverheid
 Geldcirculatie
 Slavernij en slavenhandel
 Regeringsoptreden en de economie
 Sociale hiërarchie
 Politiek-juridische hiërarchieën
 Sociaal-economische hiërarchieën
 Slaven en vrijgelatenen
 Rijkdom en maatschappelijke elite
 Sociale mobiliteit
 Politieke organisatie
 De Griekse poleis
 De hellenistische koninkrijken
 Rome en de organisatie van het opkomende
Romeinse Rijk
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
12
3. Gemeenschapsleven en mentaliteit
 Maatschappij en individu
 Het hellenisme als cultuurbegrip
 De polis
 Euergetisme
 Hellenistische stadsaanleg
 Mannen en vrouwen
 Vrouwen in een veranderende mannenmaatschappij
 Seksualiteit en voortplanting
 Religie, filosofie en wetenschap
 Hellenistische religie in de Griekse poleis
 Religie in Rome
 Niet-Griekse hellenistische religies
 Filosofie
 Alexandrijnse wetenschap
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
13
HERHALING
Opkomst van Rome: p. 115-122; 185-187; 264-272
I.
VAN DE 10DE TOT DE 5DE EEUW V.C.
1. (Historisch overzicht)
 Italië en het westen
 De Etrusken
 Het ontstaan van Rome
 Sociale en politieke structuren in het oudste Rome
 Het Etruskische Rome (6de eeuw v.C.)
 Het einde van het Romeinse koningschap
 Het westen van de Middellandse Zee
IV. DE 5DE EN 4DE EEUW V.C.
1. (Historisch overzicht)
 Italië en het westen
 De expansie van de Romeinse Republiek
 De interne ontwikkelingen in Rome
V. VAN DE 4DE EEUW V.C. TOT DE 1STE EEUW
N.C.
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
14
1. (Historisch overzicht)
 Italië en het westen
 De Romeinse verovering van Italië
 Rome en Carthago
Romeinse Republiek: p. 272-285; p. 312-316
 Rome en de mediterrane wereld
 Maatschappelijke veranderingen en interne crisis
 Het begin van de burgeroorlogen: Marius en Sulla
 Pompeius, Caesar en de ondergang van de Republiek
 Caesars dictatuur; Octavianus en Antonius
2. De grote maatschappelijke structuren
 Politieke organisatie
 Rome en de organisatie van het opkomende
Romeinse Rijk
(einde herhaling)
Romeinse Keizerrijk + maatschappij en cultuur in een wereldrijk +
Late Oudheid: p. 349-426
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
15
VI. VAN DE 1STE TOT DE 6DE EEUW
1. (Historisch overzicht)
 (Staten en culturen in Eurazië)
 Perzië onder Parthen en Sassaniden
 Het Romeinse keizerrijk en zijn buurvolken
 Het Romeinse Keizerrijk
 De pax Romana: 1ste en 2de eeuw
 Crisis en restauratie: de 3de en 4de eeuw
 Het Griekse oosten en het Latijnse westen
 De eigen aard van het oosten van het rijk
 Het oosten na 395
 Het westen van het rijk
 Het westen na 395
2. De grote maatschappelijke structuren
 Economisch leven
 Integratie en desintegratie
 Landbouw, nijverheid en handel
 De laatantieke ontwikkelingen
 Sociale hiërarchie
 De ordines
 De massa van de rijksbewoners
 De laatantieke ontwikkelingen
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
16
 Politieke organisatie
 Keizerlijke macht en keizerlijke bureaucratie
 Provincies en steden
 De laatantieke ontwikkelingen
3. Gemeenschapsleven en mentaliteit
 Maatschappij en individu
 Verenigingen en andere sociale verbanden
 Onderwijs
 Recht en openbare orde
 Georganiseerde vormen van collectief vermaak: de
spelen
 Mannen en vrouwen
 Huwelijksmoraal en seksualiteit
 Demografie
 Religie, filosofie en wetenschap
 Wetenschap en literatuur
 Religies in en buiten het Romeinse keizerrijk
 De Joden
 Religieuze ontwikkelingen in Azië
 Ontstaan en eerste verbreiding van het christendom
 Het conflict tussen christendom en Romeinse
overheid; groei van de Kerk
 Constantijn en de kerstening van het Romeinse Rijk
 Opkomst van ascetisme en monnikenwezen;
Emma Vanden Berghe (2013-2014)
17
theologische twisten en scheuringen
18
Emma Vanden Berghe (2013-2014)