Muziekgenres: definities en voorbeelden
advertisement
Open Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Muziekgenres: definities en voorbeelden Inhoudelijke ontsluiting muziekdragers Bronnen: - All Music Guide: http://www.allmusic.com - Spectrum Muzieklexicon / Th. Willemze - Muziekwoordenboek / Bernard Nelleke - Muziektermen: termen en technieken van A tot Z. - Spectrum Opzoekboek - OOR’s eerste Nederlandse Pop-encyclopedie, 12e editie - New Grove Dictionary of Music and Musicians, http://www.grovemusic.com - Muziekweb (Centrale Discotheek Rotterdam): http://ww.muziekweb.nl - Wikipedia: http://nl.wikipedia.org - OVINOB muziekgenrelijst (2006) - PBS Limburg handleiding inhoudelijke ontsluiting (2006) versie Versie Datum Opmerkingen 1.0 2005 Concept werkgroep muziekontsluiting 1.1 2007 Start invoer muziek in Open Vlacc 1.2 2009 Uitbreiding muziekgenres Open Vlacc 1.3 2010 Uitbreiding muziekgenres Open Vlacc 1.4 2013 Toevoeging genre ‘Liturgie’ auteurs Werkgroep muziekontsluiting Open Vlacc op dit werk is een Creative Commons Licentie van toepassing 74 bladzijden Open Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden 1 Inleiding ................................................................................. 10 2 Muziekgenres .......................................................................... 11 ABORIGINALMUZIEK .....................................................................................11 ACID JAZZ ...................................................................................................11 AMBIENT .....................................................................................................11 AMBIENT HOUSE (Z) .....................................................................................12 ANTHEMS ....................................................................................................12 ANTIFONEN (Z) ............................................................................................12 ARBEIDSLIEDEREN (Z) ..................................................................................12 BALLETSUITES (Z) ........................................................................................12 BALLETTEN ..................................................................................................12 BEBOP.........................................................................................................13 BEDOEÏENENMUZIEK ....................................................................................13 BEGRAFENISMUZIEK .....................................................................................13 BERBERMUZIEK ............................................................................................14 BLUEGRASS .................................................................................................14 BLUES .........................................................................................................14 BOEDDHISTISCHE MUZIEK ............................................................................15 BOSSANOVA ................................................................................................15 BREAKBEAT (Z) ............................................................................................16 BRITPOP ......................................................................................................16 BUIKDANSEN ...............................................................................................16 CABARET .....................................................................................................16 CAJUN .........................................................................................................17 CALYPSO .....................................................................................................17 CANTATES ...................................................................................................18 Laatste wijziging oktober 2010 - 2/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden CARNAVALSMUZIEK ......................................................................................18 CHANSONS ..................................................................................................18 CIRCUSMUZIEK ............................................................................................19 COMPUTERMUZIEK (Z) ..................................................................................19 CONCERTI ...................................................................................................19 CONCERTI GROSSI .......................................................................................20 COOLJAZZ ...................................................................................................20 COUNTRY ....................................................................................................21 COUNTRYROCK ............................................................................................21 CROONERS ..................................................................................................21 CUMBIA .......................................................................................................22 DANCE ........................................................................................................22 DISCO .........................................................................................................23 DIVERTIMENTI .............................................................................................23 DOO-WOP....................................................................................................23 DRUM 'N' BASS ............................................................................................24 DUB ............................................................................................................24 DUBSTEP .....................................................................................................25 DUBBELCONCERTI ........................................................................................25 DUETTEN .....................................................................................................25 DUO’S (Z) ....................................................................................................25 ELECTRO .....................................................................................................26 ELEKTRONISCHE MUZIEK ..............................................................................26 ESKIMOMUZIEK ............................................................................................26 EXPERIMENTELE MUZIEK ...............................................................................27 FADO ..........................................................................................................27 FILMMUZIEK ................................................................................................27 Laatste wijziging april 2012 - 3/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden FLAMENCO ...................................................................................................28 FOLK ...........................................................................................................28 FOLKROCK (Z) .............................................................................................29 FREEJAZZ ....................................................................................................29 FUNK ..........................................................................................................29 FUSION .......................................................................................................29 GARAGEROCK ..............................................................................................30 GLAMROCK ..................................................................................................30 GOSPEL .......................................................................................................31 GOTHIC .......................................................................................................31 GREGORIAANS (Z) .......................................................................................32 GREGORIAANSE LITURGIE .............................................................................32 GRUNGE ......................................................................................................32 HAFABRA .....................................................................................................32 HARDBOP ....................................................................................................33 HARDCORE ..................................................................................................33 HARDROCK (Z).............................................................................................33 HARDROCK/METAL .......................................................................................34 HEAVY METAL (Z) .........................................................................................34 HIPHOP .......................................................................................................34 HOUSE ........................................................................................................35 HUWELIJKSMUZIEK ......................................................................................35 INDIAANSE MUZIEK ......................................................................................35 INDUSTRIAL (Z) ...........................................................................................36 ISLAMITISCHE MUZIEK .................................................................................36 JACHTMUZIEK ..............................................................................................36 JAZZDANCE (Z) ............................................................................................36 Laatste wijziging april 2012 - 4/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden JAZZROCK (Z) ..............................................................................................37 JIDDISCHE MUZIEK (Z) .................................................................................37 JOODSE MUZIEK ..........................................................................................37 KARAOKE ....................................................................................................37 KELTISCHE MUZIEK ......................................................................................38 KERSTMUZIEK ..............................................................................................38 KLEINKUNST ................................................................................................38 KLEZMER .....................................................................................................39 KOERDISCHE MUZIEK ...................................................................................39 KWARTETTEN ...............................................................................................39 KWINTETTEN ...............................................................................................39 LATIN..........................................................................................................40 LATIN JAZZ ..................................................................................................40 LIEDEREN ; 20STE EEUW ..............................................................................40 LIEDEREN ; BAROK .......................................................................................40 LIEDEREN ; CLASSICISME .............................................................................41 LIEDEREN ; MIDDELEEUWEN .........................................................................41 LIEDEREN ; RENAISSANCE ............................................................................41 LIEDEREN ; ROMANTIEK ................................................................................41 LIEDERENCYCLI............................................................................................42 LOUNGE ......................................................................................................42 MAMBO .......................................................................................................43 MADRIGALEN ...............................................................................................43 MARSEN ......................................................................................................43 MAZURKA’S .................................................................................................44 MEDITATIEMUZIEK (Z) ..................................................................................44 MERENGUE ..................................................................................................44 Laatste wijziging april 2012 - 5/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden METAL (Z) ...................................................................................................44 MINIMAL MUSIC ...........................................................................................44 MINNESÄNGER (Z) .......................................................................................45 MISSEN .......................................................................................................45 MOTETTEN ...................................................................................................45 MUSICALS ...................................................................................................46 NATIONALE VOLKSLIEDEREN .........................................................................46 NEGROSPIRITUALS (Z)..................................................................................46 NEW AGE .....................................................................................................46 NEW BEAT (Z) ..............................................................................................47 NEW ORLEANS JAZZ .....................................................................................47 NEW WAVE ..................................................................................................47 NONETTEN ...................................................................................................47 OCTETTEN ...................................................................................................48 OORLOGSLIEDEREN (Z) ................................................................................48 OPERAFRAGMENTEN .....................................................................................48 OPERA’S ......................................................................................................48 OPERETTEFRAGMENTEN ................................................................................48 OPERETTES..................................................................................................49 ORATORIA ...................................................................................................49 ORTHODOXE LITURGIE .................................................................................49 OUVERTURES ...............................................................................................49 PASSIES ......................................................................................................50 POLKA’S ......................................................................................................50 POSTBOP .....................................................................................................50 POSTROCK ..................................................................................................50 POSTPUNK ...................................................................................................51 Laatste wijziging april 2012 - 6/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden PRELUDES ...................................................................................................51 PROGROCK ..................................................................................................52 PSALMEN .....................................................................................................52 PUNK ..........................................................................................................52 PYGMEEËNMUZIEK ........................................................................................53 QAWWALI ....................................................................................................53 R&B ............................................................................................................53 RAGA’S .......................................................................................................54 RAGGA ........................................................................................................54 RAGTIME .....................................................................................................54 RAÏ .............................................................................................................55 RAP (Z) .......................................................................................................55 REBETIKA ....................................................................................................55 REGGAE ......................................................................................................56 REMBÈTIKA (Z) ............................................................................................56 REQUIEMS ...................................................................................................56 RHYTHM-AND-BLUES ....................................................................................56 ROCK ..........................................................................................................57 ROCK-'N-ROLL .............................................................................................57 ROCKABILLY ................................................................................................58 ROOTS/AMERICANA ......................................................................................58 RUMBA ........................................................................................................58 SALSA .........................................................................................................59 SAMBA ........................................................................................................59 SCHLAGERS .................................................................................................59 SEFARDISCHE MUZIEK ..................................................................................60 SEPTETTEN ..................................................................................................60 Laatste wijziging april 2012 - 7/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden SEQUENSEN (Z) ...........................................................................................60 SERENADES .................................................................................................60 SEXTETTEN ..................................................................................................61 SINGER-SONGWRITERS ................................................................................61 SKA (Z) .......................................................................................................61 SOCA ..........................................................................................................61 SOEFIMUZIEK ..............................................................................................62 SON ............................................................................................................62 SONATES.....................................................................................................63 SOUL ..........................................................................................................63 SOUNDTRACK (Z) .........................................................................................63 STONERROCK ..............................................................................................64 SPIRITUALS (Z) ............................................................................................64 STAND-UP COMEDY ......................................................................................64 STRIJDLIEDEREN ..........................................................................................64 STUDENTENLIEDEREN ...................................................................................65 SUITES .......................................................................................................65 SURF ..........................................................................................................66 SWING ........................................................................................................66 SYMFONIEËN ...............................................................................................66 SYMFONISCHE GEDICHTEN............................................................................67 SYMFONISCHE ROCK (Z) ...............................................................................67 SYMFONISCHE SUITES ..................................................................................67 TANGO ........................................................................................................67 TECHNO ......................................................................................................68 TELEVISIEMUZIEK ........................................................................................68 TEX-MEX .....................................................................................................68 Laatste wijziging april 2012 - 8/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden TONEELMUZIEK ............................................................................................69 TRIO’S ........................................................................................................69 TRIPELCONCERTI .........................................................................................69 TRIPHOP......................................................................................................70 TROUBADOURS (Z) .......................................................................................70 TROUVÈRES (Z) ...........................................................................................70 VARIATIES ...................................................................................................70 VERZETSLIEDEREN (Z) ..................................................................................70 VESPERS .....................................................................................................71 VLAAMSE POLYFONIE ....................................................................................71 VOCALE JAZZ ...............................................................................................71 VOLKSDANSEN (Z) .......................................................................................71 VOLKSLIEDEREN (Z) .....................................................................................71 VOLKSMUZIEK .............................................................................................72 VROEG-CHRISTELIJKE LITURGIE ....................................................................72 WALSEN ......................................................................................................72 ZARZUELA’S ................................................................................................73 ZEEMANSLIEDEREN ......................................................................................73 ZIGEUNERMUZIEK ........................................................................................73 ZYDECO ......................................................................................................74 Laatste wijziging april 2012 - 9/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden 1 Inleiding Algemene afspraken 1. Er worden alleen muziekgenres toegekend uit de lijst van muziekgenres (MuziekGenres.xls), geen andere genres of trefwoorden. 2. Muziekgenres worden bij niet-klassieke muziek opgenomen op het niveau van de muziekdrager (moederrecord). 3. Muziekgenres worden bij klassieke muziek opgenomen op het niveau van het muziekwerk (kindrecord). 4. Muziekgenres worden zoveel mogelijk in het meervoud opgenomen. 5. Muziekgenres hebben geen geledingen, uitgezonderd het klassieke muziekgenre Liederen. 6. De specifiekere term primeert altijd op de algemenere term. 7. Er worden alleen voorkeurstermen opgenomen. Vanuit de niet-voorkeurstermen wordt met een zie-verwijzing verwezen. 8. Er staat geen limiet op het aantal muziekgenres per beschrijving, maar de richtlijn is maximum drie. 9. Bij Populaire muziek, Folk en Wereldmuziek kunnen naast de muziekgenres ook aparte geografische aanduidingen worden opgenomen. De geografische aanduidingen vind je terug in de lijst van geografische aanduidingen (MuziekGenres.xls). De geografische aanduiding België wordt opgenomen bij muziekdragers met overwegend Belgische uitvoerders of componisten. Muziekclassificatie De muziekgenres worden gebruikt complementair met de Vlaamse muziekclassificatie. De definities van de Vlaamse muziekclassificatie vind je hier. Muziekclassificatiecodes worden toegekend op het niveau van de muziekdrager (moederrecord). Laatste wijziging april 2012 - 10/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden 2 Muziekgenres Aboriginalmuziek Traditionele muziek van de aboriginals in Australië, met als kenmerkend instrument de didgeridoo, één van de oudste muziekinstrumenten ter wereld. Voorbeelden: - Aboriginal didgeridoo music / Richard Walley - Bardi ilma : traditional aboriginal music from the Kimberley coast - The rough guide to Australian aboriginal music - Yoowintj / Richard Walley Acid jazz Acid jazz is een muziekgenre dat jazz-invloeden combineert met elementen van Soul, Funk, Disco, Dance en Hiphop. De naam Acid jazz is afgeleid van 'acid', de Europese verzamelnaam voor elektronische muziekstromingen in de jaren 80. Pioniers waren groepen als Incognito, Brand New Heavies, James Taylor Quartet, Young Disciples en Corduroy, later gevolgd door artiesten als Jamiroquai en Galliano. Een typische Acid jazz-band bestaat uit een ritmesectie met basgitaar, elektrische gitaar en drums, een blazerssectie (trompetten, saxofoons, trombones, enz.), een keyboard voor ritmeondersteuning en geluidseffecten en zang. Voorbeelden: - Best of Incognito / Incognito - Greatest A.J. / James Taylor Quartet - Groove Collective / Groove Collective - What colour our flag / Galliano Ambient Ambient is rustgevende muziek die beoogt met de omgeving te versmelten. De muziek wordt amper bewust waargenomen, maar lijkt wel de ruimte in te kleuren. Ambient wordt gekarakteriseerd door lange stukken die zich zonder veel dynamiek voortbewegen. De mogelijkheden van de studio, zoals effecten, tapeloops en wisselende bandsnelheden, Laatste wijziging april 2012 - 11/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden worden flink uitgebuit, terwijl er vaak natuur- en andere buitenmuzikale geluiden in worden verwerkt. Voorbeelden: - Ambient 1 – 4 / Brian Eno - Selected Ambient Works 85-92 / Aphex Twin - Microgravity / Biosphere - Quique / Locust Ambient house (Z) zie Dance Anthems Oorspronkelijk een lofzang, gezongen door twee elkaar antwoordende koren. Vooral gebruikt in de Engelse eredienst. Componisten zoals Purcell en Händel schreven Anthems die het karakter hadden van korte cantates. Voorbeelden: - Salve Regina, HWV. 241 / Georg Friedrich Händel - Behold, now praise the Lord, Z. 3 / Henry Purcell Antifonen (Z) zie Gregoriaanse liturgie Arbeidsliederen (Z) zie Strijdliederen Balletsuites (Z) zie Balletten Balletten Muziek speciaal gecomponeerd voor het uitvoeren van een daaraan in ritme en karakter aangepast ballet. Laatste wijziging april 2012 - 12/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Voorbeelden: - Notenkraker, op. 71 / Pjotr Iljitsj Tsjaikovski - Coppélia / Léo Delibes Bebop Bebop was een radicaal nieuwe stijl in de jazz waarin de nadruk ligt op virtuositeit, harmonische complexiteit en tempowisselingen. De stijl ontwikkelde zich in de vroege jaren 1940 in New York en Los Angeles. Het grote verschil tussen Bebop en Swing is dat de solist vrijer kan improviseren. De Bebop distantieerde zich van de populaire muziek en werd de grondslag voor alle verdere vernieuwingen in de jazz. Baanbrekers van de Bebop waren: Charlie Parker (saxofoon), Dizzy Gillespie (trompet), Bud Powell (piano), Max Roach (drum) en Thelonious Monk (piano). Voorbeelden: - Brilliant Corners / Thelonious Monk - The legendary dial masters / Charlie Parker - At Newport / Dizzy Gillespie - 1941 : historical performances at Minton’s playhouse Clark Monroe’s / Charlie Christian Bedoeïenenmuziek Bedoeïenenmuziek is de muziek van de Bedoeïenen in Algerije. Typisch voor hun traditionele muziek is het gebruik van fluiten, begeleid door handtrommels zoals de def en de tar. Voorbeelden: - Poésie chantée des bédouins / enregistrements Simon Jargy Begrafenismuziek Genreoverschrijdende muziek, gebundeld in thematische cd-uitgaven met muziek die gebruikt kan worden bij begrafenisplechtigheden. Voorbeelden: - Musiques pour les Funérailles / Johann Sebastian Bach, Jacques Berthier, Marcel Godard … - Indonésie, Toraja : funérailles Laatste wijziging april 2012 - 13/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Funérailles / Choeur des moines de Chèvetogne - Chant grégorien : les funérailles / Choeur des moines de l’Abbaye Saint-Pierre de Solemnes Berbermuziek Berbermuziek is de traditionele muziek van de Berbers in Marokko. Centraal in de Berbermuziek staat eenstemmig koorgezang. Mannen en vrouwen wisselen elkaar af en zingen korte monotone fragmenten. Andere kenmerken van de Berbermuziek zijn handgeklap, trommelspel en opvallend hoge trillende stemgeluiden van de vrouwen. Voorbeelden: - Amazagh / Tartit - Le beau ténébreux de la chanson kabyle / Akli Yahyatene - Chants berbères de Kabylie / Marguerite Taos Amrouche - Maroc : anthologie des Rwâyes : chants et musiques berbères du sous Bluegrass Bluegrass is een akoestische vorm van Country die in de jaren dertig in de Amerikaanse staten Virginia en North-Carolina ontstond uit een mix van Europese volksmuziek, jazz en blues. De karakteristieke sound van Bluegrass wordt geproduceerd door het hoge tempo van de mandoline of banjo, die met een steeds doorpingelende hoge noot (bourdon) de solo's van andere instrumenten begeleidt. Zangpartijen zijn meestal tweeof meerstemmig waarbij de hoogste stem vaak in dissonanten zingt. Voorbeelden: - Bluegrass 1950-1958 / Bill Monroe - All time favorites / The Carter Family - Home again / Doc Watson - Foggy mountain banjo / Flatt and Scruggs Blues De Blues vindt zijn oorsprong in de Gospel en worksongs van zwarte slaven in het Zuiden van de Verenigde Staten. Het melancholische karakter van de Bluesmuziek werd muzikaal uitgedrukt door 'blue notes' (bv. mineure tonen in een majeure toonladder). Blues en 'blue notes' werden een van de belangrijkste invloeden op de jazz. Laatste wijziging april 2012 - 14/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Toen vele zwarten rond de Eerste Wereldoorlog naar de industriesteden zoals Chicago en Detroit trokken, kreeg de blues een meer 'stedelijk' geluid, voornamelijk gekenmerkt door het gebruik van elektrische instrumenten. Deze meer up-tempo variant van de blues zou later de weg bereiden voor Rhythm-and-blues en Rock-'n-roll. Voorbeelden: - The ultimate collection / John Lee Hooker - The complete recordings / Robert Johnson - 1928 session / Mississippi John Hurt - Hoochie coochie man / Muddy Waters Boeddhistische muziek Traditionele religieuze muziek van de boeddhisten in Centraal- en Zuid-Azië en Japan. Boeddhistische muziek klinkt eenvoudig en gebruikt geen groot scala aan octaven of imponerende muzikale technieken. Typisch boeddhistische instrumenten zijn de shakuhachi (bamboefluit), de damaru (gebedstrommeltje met twee eraan vastgehechte kloppertjes) en cymbalen. Voorbeelden: - Japon : Shômyô : rituel bouddhique - The art of the Japanese koto, skakuhachi and shamisen - Chine : Fanbai : chant liturgique bouddhique : hymnes aux trois joyaux Bossanova De Bossanova is een Latijns-Amerikaanse muziekstijl die rond 1950 ontstond uit de versmelting van Braziliaanse Samba-ritmes en Amerikaanse Cooljazz en Bebop. Bossanova klinkt erg warm en sensueel, altijd rustig en nooit agressief. Voorbeelden: - Bossa nova / Chico Buarque - The man from Ipanema / Antonio Carlos Jobim - The now sound of Brazil / Bebel Gilberto - The rough guide to the music of Brazil : Rio de Janeiro : samba and bossa nove : Brazil’s musical hotbed - The girl from Ipanema / Astrud Gilberto Laatste wijziging april 2012 - 15/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Breakbeat (Z) zie Dance Britpop Britpop: Britpop is de naam van een muziekstroming, beginnende in de jaren negentig, die gevormd wordt door een aantal Britse muzikanten die terugvallen op hun helden uit de jaren zestig, met name The Beatles, The Who en The Kinks. Ook Madness en The Jam, bands die vooral in de jaren tachtig successen boekten, worden als aartsvaders van het genre erkend. Het genre wordt gekenmerkt door catchy hooks en teksten die betrekking hebben op de Britse jeugd. De Britpop zorgde voor een grote opleving van de Britse popmuziek. In haar vlucht nam de stroming ook Britse acts mee die eigenlijk geen typische Britpop spelen, zoals The Stone Roses, Happy Mondays (vaandeldragers van de Madchester-scene), Placebo, Radiohead, The Automatic en PJ Harvey. Na 1996 vielen bands uiteen of besloten om hun horizon te verbreden. Voorbeelden: Some friendly / The Charlatans Definitely maybe / Oasis Park life / Blur Buikdansen Buikdansmuziek is de klassieke dansmuziek van de Arabische wereld. De patronen van oriëntaalse dansmuziek zijn geïnspireerd op de ritmes van de zigeunermuziek. Een ander kenmerk is het gebruik van vingercimbalen. Nog altijd beïnvloedt oriëntaalse dans de muziek in het Midden-Oosten en ver daarbuiten. Tegenwoordig is de oriëntaalse dans één van de meest populaire dansen in Europese dansscholen. Voorbeelden: Bellydance superstars Egyptian bellydance/ Hossam Ramzy Cabaret Cabaret ontstond op het eind van de negentiende eeuw in Parijs, waar in literaire cafés werken werden voorgedragen en maatschappelijke discussies werden gevoerd. Het genre Laatste wijziging april 2012 - 16/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden groeide uit tot een vorm van creatief improvisatorisch theater met als belangrijkste elementen humor, spot, taalspel, muziek en interactief contact met het publiek. Voorbeelden: - One man show 1997 / Toon Hermans - Conférences / Wim Sonneveld - Kouwe drukte / Brigitte Kaandorp - Geert Hoste 3000 / Geert Hoste Cajun Cajunmuziek is een muziekstijl die verwant is aan de blues. Cajun ontwikkelde zich uit een mengeling van de volksmuziek van de Acadiens (Canadezen die zich vestigden in de Amerikaanse staat Louisiana) en de muziek van hun zwarte slaven. Cajun wordt gezongen in het Cajun-Frans; men maakt vooral gebruik van viool en accordeon, instrumenten die eerder zeldzaam zijn in de traditionele Blues. Voorbeelden: - Cajun and creole music 1934-1937, vol. 01 / Alan Lomax - Beau Solo / Michael Doucet - Fiddle king of cajun swing / Harry Choates - Le trio Cadien / Eddie LeJeune Calypso Calypso is een muziekstijl die beïnvloed is door allerlei dansmuziek uit het Caribisch gebied en die in verschillende tempi kan worden gespeeld. De Calypso is afkomstig uit Trinidad en Tobago; de oorspronkelijke songteksten gaven gedurfde commentaar op sociale en politieke gebeurtenissen. Voorbeelden: - Calypsoes and socas / Phase 2 an Groove - The rough guide to calypso and soca - Steel drum festival Laatste wijziging april 2012 - 17/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Cantates Zangstuk, oorspronkelijk tegenhanger van de Sonate (instrumentaal stuk) en de toccata (stuk voor toetsinstrumenten). Aanvankelijk was een Cantate zuiver vocaal of vocaal met instrumentale begeleiding, later werd de cantate principieel een compositie waarvan de vocale partij door een instrumentaal ensemble werd begeleid. De Cantate was in de 17de en 18de eeuw in Italië, naast de opera, de belangrijkste vocale muziek. De Cantate bestaat in principe uit meerdere delen: aria’s, recitatieven, koren of instrumentale delen. Voorbeelden: - Cantate voor bas en orkest, BWV. 82 “Ich habe genug” / Johann Sebastian Bach - Cantate voor sopraan en b.c., RV. 651 “Amor en hai vinto” / Antonio Vivaldi Carnavalsmuziek Muziek specifiek gecomponeerd of gebruikt ter gelegenheid van carnaval. Voorbeelden: - Aalsterse karnaval: Aalst zingt de lof der zotheid: 16 carnavalhits - Carnaval aux Antilles - Non stop feest met Johnny Hoes - Putumayo presents carnival / Eddie Bo, Fruko y sus Tesos, Ara Ketu, … Chansons Het traditionele chanson is een Franstalig poëtisch-verhalend lied dat voortkomt uit het gezongen Cabaret. Chansons worden gezongen door 'chansonniers' die zonder veel muzikaal spektakel een persoonlijke boodschap of ervaring vertolken. Waar men Chanson eerst reserveerde voor het werk van de grote Franstalige chansonniers, zoals Aristide Bruant, Lucienne Boyer, Charles Trenet, Edith Piaf, Georges Brassens, Charles Aznavour, Gilbert Bécaud en Jacques Brel, is men de term later ook gaan gebruiken voor het Duitse luisterlied, zoals dat van Kate Kühl, Marlene Dietrich, Hildegard Knef, Ute Lemper, … Voorbeelden: - La valse à mille temps… / Jacques Brel - Auprès de mon arbre / George Brassens - Die frühen Aufnahmen / Marlene Dietrich Laatste wijziging april 2012 - 18/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Circusmuziek Muziek gecomponeerd of gebruikt als achtergrondmuziek bij de opvoering van circusnummers. Voorbeelden: - 25 Jahre Circus Roncalli, vol. 01 : die schönsten Melodieb aus 25 Jahren : die 80er / Rocalli Orchester - Alegria / Cirque du soleil - Musique de cirque / Domino 7 - Sur la piste du cirque / Bernard Noly Computermuziek (Z) zie Elektronische muziek Concerti Ook mogelijk in combinatie met instrumentspecificaties: Altvioolconcerti Blokfluitconcerti Celloconcerti Contrabasconcerti Fagotconcerti Fluitconcerti Gitaarconcerti Harpconcerti Hoboconcerti Hoornconcerti Klarinetconcerti Klavecimbelconcerti Mandolineconcerti Orgelconcerti Pianoconcerti Slagwerkconcerti Tromboneconcerti Trompetconcerti Vioolconcerti Laatste wijziging april 2012 - 19/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Concerto is de naam voor een groots opgezette compositie voor (een) soloinstrument(en) met orkest. De taak van het orkest is daarbij: het begeleiden, inleiden, uitleiden, het vooruit laten horen van thema’s, of het herhalen en variëren van dergelijke thema’s zoals die door de solist ten gehore zijn gebracht. Voorbeelden: - Concerto voor piano en orkest, nr. 4, op. 58 in G gr. / Ludwig van Beethoven - Concerto voor fluit, harp en orkest, KV. 299 (297c) in C gr. / Wolfgang Amadeus Mozart Concerti grossi Een instrumentaal werk uit de barok waarin het contrast tussen een groter ensemble en een kleine groep solisten centraal staat. Een levendige dialoog tussen de solisten en het ensemble werd nagestreefd. De aard en de omvang van de bezetting stonden niet vast, evenmin het aantal delen, maar wel het principe van het dispuut tussen twee verschillende instrumentengroepen. Voorbeelden: - Concerto grosso voor orkest, HWV. 318 in C gr. “Alexander’s feast” / Georg Frierich Händel - Concerto grosso voor orkest, op. 6, nr. 12 in F gr. / Arcangelo Corelli Cooljazz In de late jaren 1940 evolueerde de Cooljazz uit de Bebop. Cooljazz was een verzoening tussen de Bebop en de meer populaire stijl Swing. De dissonanties in de muziek werden uitgebalanceerd, de toon was zachter en de tempi trager. Vele van de trendsetters van de Cooljazz, zoals Lester Young, Miles Davis, Chet Baker, Gerry Mulligan en Stan Getz, waren actief in Los Angeles waardoor de stijl ook East Coast Jazz werd genoemd. Voorbeelden: - Birth of the cool / Miles Davis - Time in / Dave Brubeck - Django / The Modern Jazz Quartet - The complete Aladdin Sessions / Lester Young Laatste wijziging april 2012 - 20/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Country Countrymuziek is de verzamelnaam voor een amalgaam van muziekstijlen van Amerikaanse muziek, die ontstaan zijn op het platteland in het zuiden van de Verenigde Staten en die hun wortels hebben in de blanke Amerikaanse volksmuziek. Doorgaans wordt een zangstem begeleid door een aantal eenvoudige instrumenten: steel-gitaar, viool en akoestische gitaar. Tegenwoordig worden ook elektrische gitaar en drums gebruikt. Het muzikale centrum van de Countrymuziek is Nashville in de Amerikaanse staat Tennessee. Bluegrass is een makkelijk te onderscheiden subgenre van Countrymuziek. Voorbeelden: - At Folsom prison & San Quentin / Johnny Cash - The Glen Campbell Collection (1962-1989) : Gentle on my mind / Glen Campbell - Country music hall of fame / The Carter Family - Walkin’ after midnight / Patsy Cline Countryrock In de jaren 1960 en 1970 lieten popartiesten zich steeds meer beïnvloeden door de traditionele Country. De geïdealiseerde eerlijkheid van het plattelandsleven en het uiten van emoties en levenservaringen paste goed bij de tijdsgeest van de jaren zestig en zeventig. De vaak conservatieve teksten van de originele Countrymuziek werden vervangen door teksten die beter pasten bij de idealen van de sixties. In de loop van de jaren 1990 ging o.a. The Jayhawks en Lucinda Williams (alternatieve) rock combineren met authentieke country-elementen. Voorbeelden: - Grievous angel / Gram Parsons - Train a comin’ / Steve Earle - Hotel California / The Eagles - Wrecking Ball / Emmylou Harris - Simple dreams / Linda Ronstadt Crooners Een crooner wordt gezongen door een mannelijke zanger die zingt met een zachte, lage stem. Deze ontspannen en intieme manier van zingen werd geïntroduceerd na de Laatste wijziging april 2012 - 21/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden uitvinding van de microfoon. Crooners zijn liedjes, vaak met sentimentele of clichématige tekst, die tot het standaardrepertoire zijn gaan behoren. Vanaf de jaren 1930 tot begin jaren 1960 waren Crooners, vooral in de Verenigde Staten, bijzonder populair. Voorbeelden: - Here’s to the ladies / Tony Bennett - Moody river / Pat Boone - Come fly with me / Frank Sinatra - Only you / Harry Connick Jr. Cumbia Cumbia is een Colombiaanse muziek- en dansstijl die bestaat uit een mix van Indiaanse, Spaanse en Afrikaanse elementen. Cumbia is complexe, ritmische muziek die in zijn originele vorm enkel werd gespeeld op slagwerk en fluit; moderne Cumbia-bands gebruiken daarnaast saxofoon, accordeon, trompet, trombone en keyboard. Voorbeelden: - Cumbia cumbia - Cumbia cumbia, vol. 1 : cumbias de oro de Colombia / Gabriel Romero ; Rodolfo y su Tipica RA7 - The rough guide to cumbia Dance Dance is een overkoepelende term voor muziek die grotendeels elektronisch wordt geproduceerd, en – in de echte betekenis van het woord – niet 'live' kan worden gespeeld. Dancemuziek wordt vaak enkel met de computer gemaakt; soms worden ook andere muziek, stemmen en echte instrumenten in de productie verwerkt. Dancemuziek beschikt meestal op een stevige repetitieve beat die gebruikt wordt om op te dansen. Dance kent talloze subgenres, zoals House, Ambient house, Drum-'n-bass, jungle, trance, New beat en Techno, waarbij de grens tussen de subgenres niet altijd duidelijk is. Ook de meer commerciële, mainstream muziek met Dance-invloeden valt onder de algemene term Dance. Zie ook House Zie ook Techno Voorbeelden: Laatste wijziging april 2012 - 22/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Leftism / Leftfield - Land of the living / Milk Inc - Pressure point / Freestylers Disco Disco is een vorm van populaire dansmuziek die in de late jaren 1960 in de New Yorkse discotheken ontstond en daarna de rest van de wereld veroverde. Disco borduurt voort op Soul en Funk maar legt nog meer de nadruk op het ritme en de groove. De Discostijl werd ook visueel zeer herkenbaar met gekleurde lampen, glamoureuze kleding, een lichtgevende dansvloer en de legendarische, met spiegeltjes beklede discobol. De commerciële hoogtijdagen van de disco begonnen begin 1970 en kenden hun hoogtepunt eind jaren zeventig bij de releases van discofilms als Saturday Night Fever en Grease. Voorbeelden: - Chic / Chic - We are family / Sister Sledge - Saturday Night Fever / Soundtrack met Bee Gees - The Ultimate / Grace Jones Divertimenti Verstrooiingsmuziek. Een stuk van een luchtig muzikaal gehalte, bestaand uit verschillende delen, doorgaans meer dan vier. Vooral in de 18e eeuw werden vele divertimenti geschreven. Voorbeelden: - Divertimento voor orkest, Hob.II, nr. 12 in C gr. / Joseph Haydn - Divertimento voor piano, op. 043bis / Sergej Prokofjev Doo-wop Doo-wop is een ritmische, in de jaren 1950 ontstane, meerstemmige zangstijl, gekenmerkt door fonetische, betekenisloze klanken en kreten (zoals 'doo-wop'). De Doowop werd geïnspireerd door gospel en background vocals met ritmisch herhaalde onzinwoorden. Eind jaren 1950 is er een echte Doo-wop rage met hits als Blue Moon (Marcels), The Lion Sleeps Tonight (Tokens), Why Do Fools Fall In Love (Frankie Lymon And The Teenagers) en Yakety Yak (Coasters). Laatste wijziging april 2012 - 23/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Voorbeelden: - Blue Velvet: The Ultimate Collection / The Moonglows - Life is but a dream: the very best of the Harptones / The Harptones - 24 golden Greats / Dion & the Belmonts - Bim Bam Boom / The El Dorados Drum 'n' bass In de jaren negentig ontwikkelde, grotendeels instrumentale breakbeatvariant, gekenmerkt door een snel ratelend ritmepatroon, overvloedig samplegebruik en een extreem laag basgeluid. In een vroeg stadium jungle geheten en later opgesplitst in een aantal varianten als de duistere darkcore, de experimentele artcore of jazzstep en de populaire jump up of hardstep. Voorbeelden: - Fear of fours / Lamb - Touching down / Roni Size - Incredible sound of drum’n’bass / Goldie Dub Dub is een bijdrage van de Jamaïcanen aan de hedendaagse popmuziek waarbij de bas, drums- en percussiegeluiden op de voorgrond staan. Andere instrumenten worden spaarzaam toegevoegd en voorzien van echo en galm. Dubeffecten klinken spacy en psychedelisch, en worden ook gebruikt in Dance. Pionier van de dub is de Jamaïcaanse geluidstovenaar King Tubby, die vanaf het eind van de jaren zestig instrumentale tracks van bestaande platen met effectapparatuur vervormt en verandert. Voorbeelden: - Blackboard jungle / King Tubby with Lee ‘Scratch’ Perry - Rising sun / Augustus Pablo - Voice of Jamaica / Buju Banton - Prophecy / Capleton Laatste wijziging april 2012 - 24/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Dubstep Dubstep evolueerde uit de garage en e 2-step. Daarbij wordt de vierkwartsmaat vervangen door een onregelmatiger ritme. De ruimte die het onregelmatige ritme creëert in combinatie met de sterk benadrukte bassen, leidt tot een donker geluid. Dit zorgt ervoor dat dubstep een emotioneel spectrum van emotioneel tot diep melancholisch bespeelt. Dubstep is vaak instrumentaal. Als er vocalen gebruikt worden, zijn dit samples of zang die geïnspireerd is door hiphop en reggae. Voorbeelden: - Untrue / Burial - DJ Kicks / Kode 9 - Outside the Box / Skream - Box of dub: dubstep and future dub Dubbelconcerti Een dubbelconcerto is een Concerto waarbij twee solisten een muzikale dialoog aangaan met de begeleidende groep van het orkest. Voorbeelden: - Concerto voor violen [2] en strijkorkest, BWV. 1043 in d kl. / Johann Sebastian Bach - Concerto voor viool, cello en orkest, op. 102 in a kl. / Johannes Brahms - Concerto voor piano's [2] en orkest, FP. 61 in d kl. / Francis Poulenc Duetten Compositie voor twee zangstemmen of instrumenten, al dan niet met begeleiding. Voorbeelden: - Duet voor fagotten, W. 40 / Igor Strawinsky - Duet voor viool en altviool, KV. 423 in G gr. / Wolfgang Amadeus Mozart Duo’s (Z) zie Duetten Laatste wijziging april 2012 - 25/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Electro Electro is ontstaan aan het eind van de jaren zestig in Duitsland en Japan, maar de bekende droge elektronische sound van electro ligt bij de Duitse groep Kraftwerk en ook het Japanse Yellow Magic Orchestra in het begin en midden van de jaren 1970. Het electro-geluid wordt getypeerd door de prominente aanwezigheid van oude drumcomputers zoals de Roland TR-808 en Roland TR-909. Een ander typerend element is het robotachtige stemgeluid dat wordt vervormd door een vocoder. Voorbeelden: - Ultra techno 5 / Dave Clarke - Empires / VNV Nation - Nuit blanche / Vive La Fête Elektronische muziek Elektronische muziek is een ruime verzamelterm voor muziek die gemaakt is met elektronische hulpmiddelen. Als muziekgenre duidt de term Elektronische muziek meestal op experimentele (soms zelf beschouwd als experimenteel-klassieke) muziek die hoofdzakelijk door elektronische apparaten zoals synthesizers, samplers, computers en drummachines wordt gemaakt. Met elektronische muziek kan men ook naar computermuziek verwijzen, omdat software toelaat dat geluiden digitaal en gemakkelijk kunnen verwerkt en bewerkt worden. Voorbeelden: - Alien bog/Beautiful soap / Pauline Oliveros - Snakecharmer / Chris Brown - Minimum-Maximum / Kraftwerk Eskimomuziek Traditionele muziek van de eskimo’s. Voorbeelden: - Canada : jeux vocaux de Inuit : Inuit du Caribou, Netsilik et Igloolik / samensteller Jean-Jacques Nattiez - Music of the Inuit : the copper Eskimo tradition / recordings, commentary Jean-François Le Mouël Laatste wijziging april 2012 - 26/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - A native American odyssey : Inuit to Inca Experimentele muziek Experimentele muziek is kunstmuziek die de gebruikelijke opvattingen over muziek ter discussie stelt. Zoals bij andere kunststijlen die de grenzen verleggen van een genre, is er weinig consensus - zelfs niet onder de beoefenaars - over wat de grenzen zijn van experimentele muziek. Vaak is het een verlengstuk van klassieke muziek, door het toegevoegen van onconventionele instrumenten, verbouwde instrumenten, scordatura, ruis, geluid, lawaai en andere vernieuwende elementen aan bestaande stukken. Voorbeelden: - Acustica / Mauricio Kagel - Secret sandhills and satellites / Ross Bolleter - Triologia, I tre stadi dell’uomo / Giacinto Scelsi Fado Fado is een Portugese volkszang die uiting geeft aan de nostalgische levensvisie van het Portugese volk: de 'saudade', een onbestemde heimwee naar iets wat voorbij is en nooit meer zal komen. Fado wordt traditioneel gezongen onder begeleiding van gitaar en percussie. Voorbeelden: - Fado portugês / Amália Rodrigues - Caminhos / Dulce Pontes - Divas do fado novo / Cristina Branco - Guarda-me a vida na mão / Ana Moura Filmmuziek Filmmuziek is muziek die specifiek gecomponeerd of gecompileerd werd als soundtrack bij een film. Naast soundtracks met symfonische filmcomposities worden ook soundtracks met nieuwe of bestaande popmuziek als Filmmuziek beschouwd. Voorbeelden: Laatste wijziging april 2012 - 27/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - The good, the bad and the ugly : original motion picture soundtrack / muziek van Ennio Morricone - Vertigo : original motion picture score / muziek van Bernard Hermann - Benvenuta / muziek van Fréderic Devreese - Philadelphia : music from the motion picture / met o.a. popsongs van Bruce Springsteen ; Peter Gabriel ; … Flamenco Flamenco is een dans- en muziekstijl uit Andalusië (Spanje) die sterk bepaald is door zigeunermuziek en Arabische invloeden. Het sleutelwoord bij Flamenco is 'duende': er wordt gespeeld of gedanst alsof men in extase wordt gebracht door een bovennatuurlijke inspiratie. Muzikale kenmerken van Flamenco zijn gestamp met de hakken, handgeklap en virtuoos gitaarspel. Voorbeelden: - Almoraima / Paco De Lucia - Allegria / Gipsy Kings - Mil colores / Serge Lopez - Two cries of freedom : gypsy flamenco from the prisons of Spain / José Serrano Folk Folk wordt gebruikt als een overkoepelende benaming voor zowel de Anglo-Amerikaanse folk als de folkrevival van volksmuziek en Keltische muziek in Europa. Oorspronkelijk dekt de term Anglo-Amerikaanse folk volksmuziek van de blanke bevolking in de Verenigde Staten, die wordt gespeeld op traditionele muziekinstrumenten zoals viool, tin-whistle, banjo, accordeon of harmonica. Folk beïnvloedde de Country en de Amerikaanse popmuziek van de jaren 1960 en 1970. De Europese folkrevival brengt oude volksmuziek en Keltische muziek op een eigentijdse manier, vaak gebruikmakend van authentieke instrumenten als de doedelzak en de draailier in combinatie met moderne instrumenten als basgitaar en keyboards. Voorbeelden: - Another Monday / John Renbourn - Back to breizh / Alan Stivell - Dorothea / Laïs Laatste wijziging april 2012 - 28/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Folkrock (Z) zie Folk Freejazz Terwijl New Orleans Jazz en Swing improviseren op de melodie en Bebop, Cooljazz en Hardbop de akkoordenstructuur volgen in de solo’s, breekt Freejazz eind jaren 1950 met alle voorgaande stijlen. Na een kort thema improviseert de solist zonder vastgelegde structuur. Freejazz overlapt met de avant-garde jazz, en blijft een controversiële en ondergrondse stijl. Voorbeelden: - Unit structures / Cecil Taylor - Fire music / Archie Shepp - Free jazz: a collective improvisation / Ornette Coleman Double Quartet - Art Ensemble: 1967-68 / The Art Ensemble of Chicago Funk Funk ontwikkelt zich in de jaren zestig vanuit de jazz, de Soul en de Rhythm-and-blues, tot de opzwepende en sexy dansmuziek van de Afro-Amerikaanse bevolking van de grote steden van de Verenigde Staten. Bij Funk is de muziek ondergeschikt aan de groove, een medium-tempo ritmepatroon van de basgitaar en de drums dat door accenten op de andere instrumenten wordt versterkt. Eind jaren zeventig versmelt de funk met alle mogelijke muziekstijlen, zoals de Hardrock en de Fusion. Voorbeelden: - Hot pants / James Brown - Some of my best jokes are friends / George Clinton - The miseducation of Lauryn Hill / Lauryn Hill - Sign ‘O’ the times / Prince - Mother’s milk / Red Hot Chili Peppers Fusion Fusion is een fusie van jazz met pop, rock, Funk, Dance of Zuid-Amerikaanse muziekstijlen. Fusion ontstond in de jaren 1960 omdat jazz-muzikanten toenadering Laatste wijziging april 2012 - 29/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden zochten tot de meer populaire genres en wereldmuziek. Fusion combineert vooral de vrijheid en complexiteit van de jazz met de eenvoud en agressie van de popmuziek. Voorbeelden: - Headhunters / Herbie Hancock - Birds of fire / Mahavishnu Orchestra - Heavy Weather / Weather Report - Modern Times / Steps Ahead Garagerock Garagerock of garage is een ongepolijste vorm van rockmuziek en ontstond in de jaren zestig met jonge Amerikaanse rock-'n-rollbands die hun idolen probeerden te imiteren. Door gebrek aan instrumentenbeheersing en muzikale kennis beperkte men zich voornamelijk tot drie akkoordenschema's om een zo rauw mogelijke vorm van rock-'nroll te creëren, die als maximaal puur werd ervaren. Garagerock is altijd een undergroundstroming geweest, maar net als tijdens de Punk van 1977 kwam er ongeveer sinds 2000 een herwaardering voor deze muziek, doordat bands als The White Stripes, The Strokes, The Hives, Black Rebel Motorcycle Club en The Dirtbombs met hun op garagerock geënte muziek een groot publiek weten of wisten te bereiken. Garagerock moet klinken alsof het in een garage gespeeld is: rammelend, rauw, ranzig en emotioneel. Voorbeelden: Kick out the jams / MC5 Datsuns / The Datsuns Tyrannosaurus Hives / The Hives Glamrock Na de idealistische jaren '60 begonnen (vooral Britse) popgroepen steeds extravagantere optredens te verzorgen waarbij de ‘aankleding’ van de bandleden net zo belangrijk werd als de muziek die ze brachten. De Engelse glamrock werd eerst omarmd door artiesten met een achtergrond in de folkmuziek of in de kunst, zoals David Bowie en Brian Eno van Roxy Music. De stroming had daardoor aanvankelijk iets elitairs. Met de komst van Gary Glitter, Slade en Mud werd dat snel bijgesteld. De Amerikaanse glamrock kenmerkte zich vooral door keiharde rockmuziek. Exponenten waren naast Alice Cooper, Lou Reed, Iggy Pop en The New York Dolls. De acts kregen langzamerhand een meer duistere, gotische Laatste wijziging april 2012 - 30/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden uitstraling. In de Engelse glamrock werd veel gewerkt met campelementen; belangrijke kenmerken waren felgekleurde en strakke glitterkleding, plateauzolen, dikke lagen schmink en een lichtshow. - The slider / T-Rex - New York Dolls / New York Dolls - Desolation Boulevard / The Sweet Gospel Gospel (Engels voor 'evangelie') verwijst naar de religieuze muziek van de zwarte bevolking in het zuiden van de Verenigde Staten in de jaren 1920 en 1930. De muziek wordt gekenmerkt door exuberant koorgezang en een voorzanger die al zingend getuigt over zijn geloof. Al snel nam ook de methodistische blanke bevolking de muziekstijl over in hun religieuze beleving. In de Blues, Country en jazz zijn invloeden van Gospel merkbaar, en omgekeerd. Voorbeelden: - Good news / The Meditation Singers - Gospels, spirituals and hymns / Mahalia Jackson - Spirit of the century / The Blind Boys of Alabama Gothic Gothic is een muziekstijl die verwijst naar de preromantiek, een periode in de kunst en literatuur gekenmerkt door een fascinatie voor duisternis, mysterie en griezelverhalen. Gothic vertaalt mystiek, romantiek en pijn in occulte teksten, breed uitwaaierende gitaren, trage, galmende ritmes en sinistere grafstemmen. Gothic is een uitloper van de Punk en ging met zwarte kleding, make-up en hoog opgestoken kapsels nog verder op in fysieke cultus. Voorbeelden: - Only theatre of pain / Christian Death - Hyaena / Siouxsie & The Banshees - Nighttime / Killing Joke Laatste wijziging april 2012 - 31/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Gregoriaans (Z) zie Gregoriaanse liturgie Gregoriaanse liturgie Eenstemmige, uit de vroegste Middeleeuwen stammende, officiële zang in de roomskatholieke kerk, volgens de Romeinse liturgie, definitief geregeld en vastgelegd door paus Gregorius I tussen 590 en 604. Enkele kenmerken: een ‘zwevende’ ritmiek (vrij ritme) en tonaliteiten ontleend aan de acht oude kerktoonsoorten. Wordt gecombineerd met het muziekgenre ‘Liturgie’. Voorbeelden: - Liturgie du 25 décembre - Mis nr. 1 "Lux et origo" Grunge Amerikaanse gitaarrock die in de late jaren tachtig ontstond in Seattle in de Verenigde Staten. Grunge kwam voort uit de alternatieve rock en koppelt de strakke eenvoud van de Punk aan het overstuurde gitaargeluid van de Heavy metal. Nirvana’s album Nevermind (1991) wordt over het algemeen gezien als het hoogtepunt van de grunge. Dankzij het commerciële succes van de groep Nirvana groeide grunge in de vroege jaren '90 uit tot een rage. De zelfmoord van Kurt Cobain (1994), de leadzanger van Nirvana, betekende zowat het einde voor het genre. - Smells like teen spirit / Nirvana - Dirt / Alice In Chains - Fontanelle / Babes in Toyland Hafabra Hafabra staat voor de muziek voor harmonie, fanfare en brassband. Hafabra wordt zowel gespeeld in professionele orkesten als in amateurorkesten die ingebed zijn in het lokale verenigingsleven. Bijgevolg is de muziek voor hafabra dan ook heel divers: gaande van klassiek over hedendaagse symfonische werken tot lichtvoetige bewerkingen van film- en popmuziek. De bekendste orkesten en componisten uit de hafabrawereld zijn traditioneel afkomstig uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Japan, België en Nederland. Laatste wijziging april 2012 - 32/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Voorbeelden: - A brand new day / Brass Band de Wâldsang - The Bermuda mystery / Vlaams Harmonieorkest - Holst : Suite No.1 & 2 / Cleveland Wind Orchestra - Banja Luka / Tokyo Kosei Wind Orchestra Hardbop De Hardbop is een jazzstijl die werd ontwikkeld in de jaren 1950. De Hardbop vloeide voort uit de Bebop maar nam daarnaast ook harmonische en ritmische vernieuwingen van de Cooljazz over en had een hardere klank dan de Bebop. De vertegenwoordigers van de Hardbop grepen terug naar de "roots" van de jazz, vooral naar de Gospel en de Blues. Het slagwerk kreeg een belangrijkere rol toebedeeld en het ritme werd ongelijkmatiger. In de jaren 1980 beleefde de hardbop een revival met de opkomst van de Acid jazz. Voorbeelden: - Blue train / John coltrane - Kind of blue / Miles Davis - Speak no evil / Wayne Shorter - Somethin’ else / Cannonball Adderley Hardcore Hardcore is een bijzonder harde vorm van gitaarmuziek, met raakvlakken met punk en heavy metal. Het wordt gekenmerkt door korte, harde en vaak agressieve nummers met een snel tempo en snelle akkoordenwisselingen over onderwerpen als de overheid, kapitalisme, anarchisme, oorlog en de subcultuur zelf. Hardcore is ontstaan uit de Punk, maar is daarnaast ook een reactie erop. Voorbeelden: Scratch the surface / Sick of it all Supremacy / Hatebreed Ire works / The Dillinger Escape Plan Hardrock (Z) zie Hardrock/metal Laatste wijziging april 2012 - 33/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Hardrock/metal Metal is een muziekstroming die in het begin van de jaren zeventig is ontstaan en voortkwam uit de Hardrock. Het wordt gekenmerkt door agressieve ritmes, zwaar versterkte elektrische gitaargeluiden en duistere tonen. Een verschil tussen de extremen van metal, Hardrock en Heavy metal, is de harmonie. Hardrock gebruikt veel het power akkoord, maar vaak in een harmonische reeks. Bij Metal is de muziek minder harmonisch, veel halve tonen achter elkaar en toonsoortwisselingen. Hoewel Metal in de VS en vooral in Groot-Brittannië is ontstaan, is het centrum van het genre grotendeels verschoven naar Scandinavië. Voorbeelden: - The number of the beast / Iron Maiden - Master of puppets / Metallica - Iowa / Slipknot Heavy metal (Z) zie Hardrock/metal Hiphop Eén van de populairste muziekstijlen van het moment die zowel muzikaal als sociaal onderdeel is van de jongerencultuur, aanvankelijk alleen onder Afro-Amerikaanse jongeren in New York, en tegenwoordig in de hele wereld. Hiphop bestaat uit drie elementen: dj-en (mixen), mc-en (rappen) en b-boyen (breakdansen). Het voornaamste kenmerk is het rappen: het ritmisch voordragen van een tekst op muziek. Vanaf de jaren negentig verschijnt er meer en meer Hiphop van buiten de Verenigde Staten. Zo heeft België zijn ’t Hof Van Commerce, Nederland zijn ABN, … Voorbeelden: - Life after death / The Notorious B.I.G. - Me against the world / 2Pac - Doggystyle / Snoop Dogg - Tougher than leather / Run-DMC Laatste wijziging april 2012 - 34/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden House Rond 1983 ontstaat langzaam de vorm waarin house bekend werd in onder andere de Warehouse in Chicago (waar housemuziek ook zijn naam aan dankt). In de zomer van 1987 slaat tijdens de Summer of Love house-muziek, samen met de Techno uit Detroit ook over naar Europa. House en Techno worden daarna gecombineerd tot een eindeloze variatie stijlen die vallen onder de parapluterm Dance. Dance wordt gemaakt op elektronische instrumenten, meestal een computer, al dan niet gecombineerd met een synthesizer, keyboard, drumcomputer of sampler. Bij de oorspronkelijke House ligt de nadruk wat minder op de elektronische instrumenten, maar meer op de groove en de vocalen. Zie ook Dance Zie ook Techno Voorbeelden: - 2 future for U / Armand Van Helden - First contact / Roger Sanchez - Gotta haven house music Vol. 1 / Frankie Knuckles Huwelijksmuziek Genreoverschrijdende muziek, gebundeld in cd-opnames die als doel hebben de huwelijksviering op te luisteren. Voorbeelden: - De officiële muziek bij het huwelijk van Willem-Alexander en Maxima - Wedding classics / Johann Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Johann Pachelbel … - Ja, ik wil : wedding classics / Henry Purcell, Tomaso Albinoni, Alessandro Marcello … - Music for your wedding day : 17 beautiful pieces of music for your civil ceremony / Edvard Grieg, Jacques Offenbach, Pjotr Tsjaikovski … Indiaanse muziek Traditionele muziek van de indianen van het volledige Amerikaanse continent. Indiaanse muziek wordt uitgevoerd op allerlei soorten fluiten en drum en begeleid door gezang. De muziek van de ‘native Americans’ in Noord-Amerika wordt vooral gespeeld op indiaanse dansfeesten of Powwow’s. De Latijns- en Zuid-Amerikaanse indiaanse muziek wordt gekenmerkt door panfluiten. Laatste wijziging april 2012 - 35/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Voorbeelden: - Between father sky and mother earth : a native American collection - Dancing spirit : native American songs and dances - Brésil : Amérindiens d’Amazonie : Asurini et Arara - Navajo songs from Canyon de Chelly Industrial (Z) Zie Metal Islamitische muziek Traditionele religieuze muziek van de moslimgemeenschap. Soefimuziek en Qawwali worden beschouwd als aparte muziekgenres. Voorbeelden: - Al-Qahirah : classical music of Cairo, Egypt - Music in the world of Islam : human voices and lutes - Islamic ritual from the province of Kosovo : zikr of the Rufa’I Brotherhood - The music of Islam and Sufism in Morocco Jachtmuziek Jachtmuziek wordt gespeeld tijdens de jacht; jagers communiceren met elkaar via signalen van de typische jachthoorns. Ook voor en na de jacht wordt met jachtmuziek eer gebracht aan het wild. In de achttiende eeuw wordt de hoorn opgenomen in het orkest en daar gebruikt om jachttaferelen te evoceren (bv. Haydn). Later krijgt de hoorn een volwaardige rol in het symfonisch orkest. Voorbeelden: - Caprice saumurois / Trompes de chasse de l'Ecole de Cavalerie - Grande messe de Saint Hubert : musique de chasse / Folkwang Horn Ensemble - In cornu cor / Gentse Jachthoornkring Jazzdance (Z) zie Acid jazz Laatste wijziging april 2012 - 36/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Jazzrock (Z) zie Fusion Jiddische muziek (Z) zie Joodse muziek Joodse muziek Joodse muziek is een verzamelnaam voor de verschillende volksmuziek van de joodse gemeenschap. De teksten zijn in het Jiddisch en typische muziekinstrumenten zijn bijvoorbeeld de kinnor (harp), tof (handpauk), sjofar (ramshoorn) en chatsotserot (soort trompet). Het bekendste subgenre is Klezmer, muziek uit de Oost-Europese Jiddische cultuur gespeeld op joodse feesten en bruiloften. Voorbeelden: - Abi gezint ! / Psamim - Autres chansons yiddish / Jacinta - A festival of Jewish song / The Effi Netzer Singers - Foreign letters / Chava Alberstein Karaoke Karaoke is een zeer populaire vorm van entertainment die in de jaren 1980 is ontstaan in Japan. Het woord karaoke betekent 'leeg (karappo) orkest (oke)'. In karaokebars wordt een liedjestekst op een beeldscherm geprojecteerd en liefhebbers kunnen onder muzikale begeleiding de partij van de artiest zingen. Karaoke-cd's zijn cd's met karaokeversies (enkel instrumentale begeleiding) van bekende hits. De teksten krijgt men er vaak in een boekje bij. Voorbeelden: - Karaoke soul - Karaoke legends – Lennon/McCartney - Karaoke Classic Movie Themes - Karaoke sing top 40 songs! Party 2 Laatste wijziging april 2012 - 37/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Keltische muziek Traditionele muziek uit het gebied waar nu nog Keltisch wordt gesproken (Ierland, Wales, Bretagne, Noord-Spanje). Typische instrumenten zijn de clarseach, een Ierse harp waarop de barden hun epische gedichten voordroegen, de crwth (lier) en de kleine doedelzak. Voorbeelden: - Ancient celtic roots - Celtic experience : haunting themes from Scotland and Ireland - The celtic lullaby - The ultimate Celtic ethereal album / David Agnew ; David Downes Kerstmuziek Genreoverschrijdende muziek met als centraal thema het kerstfeest in al zijn facetten. Ook de klassieke composities die het kerstgebeuren als basis hebben, krijgen een genreaanduiding Kerstmuziek. Voorbeelden: - Kerstliederen / Herman Van Veen - Christmastide / Jessye Norman - These are special times / Céline Dion - Weihnachtsoratorium / Johann Sebastian Bach Kleinkunst In Vlaanderen wordt het muziekgenre kleinkunst vooral gebruikt voor het Nederlandstalige luisterlied. Kleinkunstenaars zingen in het Nederlands met een eenvoudig, meestal akoestisch instrumentarium, dit in tegenstelling tot gewone pop- of rockmuziek die eerder met het Engels en een uitgebreidere, versterkte bezetting wordt geassocieerd. Voorbeelden: - De zotte morgen / Zjef Vanuytsel - Voor de overlevenden / Boudewijn de Groot - Sporen / Oblomow - Groeten uit Maaiveld / Acda en de Munnik Laatste wijziging april 2012 - 38/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Klezmer zie Joodse muziek Koerdische muziek Traditionele muziek van het Koerdische volk. Voorbeelden: - Chants du Kurdistan / Sivan Perwer - Hemâvâz / Kardes Türküler - In the mirror of the sky / Kamancheh Kayhan Kalhor - Chants et musiques du Kurdistan / Koma Zozan Kwartetten Ook mogelijk in combinatie met instrumentspecificatie: Pianokwartetten Strijkkwartetten Stuk voor vier instrumentalisten of zangers; het instrumentale kwartet is vaak het strijkkwartet met eerste en tweede viool, altviool en cello. Voorbeelden: - Kwartet voor violen [2], altviool en cello, op. 2 in A gr. / Richard Strauss - Kwartet voor fluit, gitaar, altviool en cello, D. 96 in G gr. / Franz Schubert Kwintetten Ook mogelijk in combinatie met instrumentspecificatie: Pianokwintetten Strijkkwintetten Stuk voor vijf instrumentalisten of zangers. Voorbeelden: - Kwintet voor hobo, viool, altviolen [2] en cello, KV. 406 in c kl. / Wolfgang Amadeus Mozart - Kwintet voor gitaar, violen [2], altviool en cello, op. 65 in A gr. / Mauro Giuliani Laatste wijziging april 2012 - 39/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Latin Latin is de verzamelnaam voor popmuziek die gebruik maakt van een aantal populaire Zuid-Amerikaanse muziekstijlen zoals Salsa, Merengue, Rumba, … Vaak refereert deze term naar dansmuziek met veel percussie, sterke ritmes en grote groepen met akoestische instrumenten. Voorbeelden: - 30 Años / Mercedes Sosa - A la media noche / Kaola - Antologia / Caetano Veloso Latin jazz Van alle jazz-stijlen na de Swing is Latin jazz het populairst gebleven. De nadruk ligt op percussie en Braziliaanse en Cubaanse ritmes wat de stijl dansbaar en toegankelijk maakt. Latin jazz groeide later uit tot een mix van Bebop en Latijns-Amerikaanse percussie. Pioniers waren Stan Kenton en Machito. Voorbeelden: - Cha Cha Cha at the El Morocco / Tito Puente & Pepe Luis - Discovery : Live at Montreux / Gonzalo Rubalcaba - Gato Chapter one : Latin America / Gato Barbieri - Papa Gato / Poncho Sanchez Liederen ; 20ste eeuw Liederen uit de 20ste eeuw. Voorbeelden: - Liederen voor zangstem en piano, op. 11, nr. 1-5 "On this island" / Benjamin Britten - Liederen voor zangstem en piano, nr. 1-10 "Les Eluard" / Mikis Theodorakis Liederen ; Barok Liederen uit de barok (17de en eerste helft van de 18de eeuw) Voorbeelden: - If music be the food of love, Z. 379 / Henry Purcell Laatste wijziging april 2012 - 40/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Deutsche Arien, HWV. 202-210 / Georg Friedrich Händel Liederen ; Classicisme Liederen uit de periode van het classicisme (tweede helft van de 18de eeuw). Voorbeelden: - Das Lied der Trennung, KV. 519 / Wolfgang Amadeus Mozart - Das Leben ist ein Traum, Hob.XXVIa, nr. 21 / Joseph Haydn Liederen ; Middeleeuwen Kunstliederen uit de middeleeuwen van de Troubadours (in het zuiden van Frankrijk), de Trouvères (in het noorden van Frankrijk) en de Minnesänger (in Duitsland). Aan de uitvoering van deze liederen werden hoge eisen gesteld, waardoor ze dikwijls werden uitgevoerd door beroepsmuzikanten. Daarom zijn veel teksten opgeschreven en is soms ook de muziek (melodie) genoteerd. Voorbeelden: - Het Antwerps Liedboek - Sinc an, guldîn huon! Ich gibe dir weize / Neidhart von Reuental Liederen ; Renaissance Liederen uit de renaissance (14de tot 16de eeuw). Voorbeelden: - Consort music and consort songs / Alfonso Ferrabosco - Autant en emporte le vent / Claude Le Jeune Liederen ; Romantiek Liedgenre zoals dat in de Duitse 19de eeuw tot bloei kwam. In de liederen van Schubert, Schumann, Brahms, Wolf e.a. vond een unieke versmelting plaats van muziek en dichtkunst. Met de voor de romantiek zo typerende voorliefde voor de beknopte vorm werd het bovendien een dramatisch genre waarbij in kort tijdsbestek soms een compleet muziekdrama ten tonele werd gevoerd. Voorbeelden: Laatste wijziging april 2012 - 41/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Abendlied der Fürstin, D. 495 / Franz Schubert - Es schauen die Blumen, op. 96, nr.3 / Johannes Brahms Liederencycli Aantal Liederen over een bepaald thema die een aaneengeschakeld geheel vormen. Voorbeelden: - Winterreise, D. 911 / Franz Schubert - Letzte Lieder, AV.150, nr. 1-4 / Richard Strauss Liturgie (nieuw 2013) Groepswoord voor alle liturgische muziek. Liturgische muziek heeft een speciale functie in religieuze diensten en is oorspronkelijk niet bedoeld voor concerten. Onder het genre Liturgie vinden we Christelijke, Joodse, Russisch-orthodoxe, Protestantse, Anglicaanse, … liturgische muziek. Wordt gecombineerd met de specifieke muziekgenres: Vroegchristelijke liturgie, Gregoriaanse liturgie, Orthodoxe liturgie. Voorbeelden: -Russian orthodox hymns and chants -Ego sum resurrection : Gregorian chant for the dead Lounge Lounge is een weinig eenduidige verzamelnaam voor lome, rustgevende en vaak jazzy of elektronische muziek. Loungemuziek is muziek die gedraaid wordt in een ‘lounge’, een designruimte waar geborreld, gepraat en gegeten wordt. De muziekbeleving is er bewust passief en niet stuwend zoals op een dansvloer, niet communicerend zoals op een podium, maar zorgt voor een ‘ruimtevullend’ decor. Voorbeelden: - G stone book / Kruder & Dorfmeister - Presents language / Joe Claussell - Blue album / Orbital - Buddha-bar vol. 3 Laatste wijziging april 2012 - 42/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Mambo De Mambo is een Latijns-Amerikaanse dans- en muziekstijl, ontwikkeld in Cuba met als verre voorouders de oorspronkelijke Rumba en de Son. Het meeslepend ritme van de Mambo is ritmisch gelijk aan de wat langzamere bolero, maar heeft complexere danspatronen. Voorbeelden: - Blue mambo / Stan Kenton - Chico max / El Tattoo del Tigre - Mondo mambo / Pérez Prado - Live at the Statler-Hilton and Roseland Hotels 1950 / Xavier Cugat Madrigalen Meerstemmig wereldlijk lied in de moedertaal (bv. in het Italiaans, niet in het Latijn), vooral uit de renaissance en de vroege barok waarin de muziek op expressieve, illustratieve manier de tekst tot uitdrukking brengt (bv. een treurige gemoedstoestand kan worden uitgedrukt door een chromatisch dalend motief). Voorbeelden: - Altri canti di marte e di sua schiera, SV. 155 / Claudio Monteverdi - Madrigalen voor koor en instrumentaal ensemble, boek 1, 1608 / Girolamo Frescobaldi Marsen Een mars staat altijd in tweekwartsmaat en wordt vaak geassocieerd met militair eerbetoon waar marsen worden gebruikt om de stapcadans aan te geven en het morele peil hoog te houden. Elke legercomponent had traditioneel zijn eigen blaaskapel met een eigen repertoire aan marsen. In de loop van de negentiende eeuw werden ook feest- en stapmarsen gecomponeerd voor burgerlijke optochten, bals en plechtigheden. Daarnaast bestaan er ook processiemarsen en dodenmarsen (de zogenaamde marche funèbre). Ook in opera's en balletten komen wel eens marsen voor. Voorbeelden: - United States marches / Groot Harmonieorkest van de Belgische Gidsen - Sousa : Music for Wind Band Vol.1 / Royal Artillery Band Laatste wijziging april 2012 - 43/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Mazurka’s Benaming voor de gestileerde versmelting van de Poolse volksdansen mazur, kujawiak en oberek. De mazurka werd door Chopin geïntroduceerd in de pianomuziek. Voorbeelden: - Mazurka voor piano, op.24, nr. 3 / Alexander Skrjabin - Mazurka voor piano, op.59, nr. 3 in fis kl. / Frédéric Chopin Meditatiemuziek (Z) zie New age Merengue Merengue is de nationale muziektrots van de Dominicaanse Republiek en Haïti. De traditionele merengue stamt af van volksdansen uit de negentiende eeuw en heeft Spaanse en Afrikaanse invloeden. De zanger(s) worden begeleid door blazers, gitaren, accordeon, piano en typische percussie-instrumenten als de rasp en de marimba. - Essential merengue : stripping the parrots - The rough guide to merengue and bachata : latin beats from the Dominican Republic streets - El Hombre Merengue / Kinito Mendez - A Tiempo / Sergio Vargas Metal (Z) Zie hardrock/metal Minimal music In de eigentijdse muziek vanaf 1970, wordt de term minimal Music gebruikt om een muziekstijl met de volgende kenmerken aan te duiden: ï‚· Herhaling (vaak van korte muzikale frases, met subtiele variaties gedurende een lange tijd) of stilstand (vaak in de vorm van lang aangehouden tonen) ï‚· Een accent op consonante samenklanken ï‚· Een duidelijk, vast tempo Door het beperken van het aantal basiselementen wordt het proces van het musicereren zelf benadrukt. Minimal music richt de aandacht meer op het gradueel verloop en de Laatste wijziging april 2012 - 44/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden ontwikkeling van bij voorkeur meerduidige muzikale patronen, dan op de ontwikkeling van wat men traditioneel ‘melodie’ of ‘lijn’ noemt. Voorbeelden: - At home - not at home / Wim Mertens - In C / Terry Riley Minnesänger (Z) zie Liederen ; Middeleeuwen Missen Muziek bij de gelijknamige katholieke eucharistieviering. De term is afkomstig van het oorspronkelijk laatste misonderdeel ‘ite missa est’ (gaat heen, de bijeenkomst is ten einde). Elke mis bevat vaste en afwisselende onderdelen: 1. Vijf vaste delen: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus en Agnus Die. Samen vormen zij de gewone delen of het ordinarium. 2. Wisselende delen of het proprium, waarmee speciale gelegenheden worden opgeluisterd. Voorbeelden: - Mis voor soli, koor en orkest, BWV. 232 in b kl. “Hohe Messe” / Johann Sebastian Bach - Mis voor soli, koor en orkest, KV. 317 in C gr. “Krönungsmesse” / Wolfgang Amadeus Mozart Motetten Het motet ontstond in de 13de eeuw uit de Gregoriaanse liturgie; men voegde op de éénstemmige gregoriaanse melodieën een tweede, tekstloze stem toe, de ‘motetus’). De tekst van de motetus gaf vaak wereldlijk commentaar op de religieuze tekst van de eerste stem. Het motet evolueerde tot een polyfoon muziekstuk, meestal voor koor a capella (zonder instrumentale begeleiding). Voorbeelden: - Motet pour les trépassés, H. 311 "Miseremini mei"/ Marc-Antoine Charpentier - Locus iste / Anton Bruckner Laatste wijziging april 2012 - 45/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Musicals Een musical is een doorlopend theaterstuk waarin toneelspel, zang, muziek en dans worden gecombineerd. De eerste musicals werden aan het einde van de negentiende eeuw geproduceerd. Het genre kwam voort uit de vaudeville- en revue-traditie en was verwant aan opera en operette. De musical werd immens populair op het witte doek dankzij de films van Rodgers & Hammerstein. Eind jaren 1970 werd de musical nieuw leven ingeblazen met megaproducties als de musicals van Sir Andrew Lloyd Webber. De meest succesvolle musicals lopen al jaren aan een stuk op Broadway of West End en stimuleren anderstalige versies en nieuwe producties. Voorbeelden: - Annie : de musical / muziek van Charles Strouse - Cabaret : original Broadway cast recordings / muziek van Frederick Loewe - Evita / muziek van Andrew Lloyd Webber Nationale volksliederen Een nationale hymne is een lied dat symbool staat voor volks- of staatssymbool voor een volk of natie, al dan niet samenvallend met of in een staatkundig verband. De nationale hymne wordt traditioneel gespeeld bij de ontvangst van een staatshoofd, bij het eren van de overwinnaar van een internationale sportwedstrijd en bij soortgelijke plechtige gelegenheden. De meeste nationale hymnes zijn relatief kort en eenvoudig, en geschreven door minder bekende auteurs of componisten. Voorbeelden: - Collections of National anthems vol.2 / The Regimental Band of the Coldstream Guards - Complete national anthems of the world, volume 1: Acadia - Burundi / Slovak Radio Symphony Orchestra Negrospirituals (Z) zie Gospel New age Niet zozeer een muziekstroming als wel een levenshouding met bijbehorende muziek. New age is vaak ter ontspanning, vandaar dat schrille harmonieën, abrupte akkoordovergangen en forse dynamiekverschillen ontbreken. New age kent invloeden uit Laatste wijziging april 2012 - 46/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden de klassiek, Folk en de Elektronische muziek. Het is vaak enkel instrumentale muziek, met als meest typische instrument de synthesizer. Voorbeelden: - Silk road / Kitaro - Ancient echoes / Steve Halpern - Winter into spring / George Winston - Cosmopoly / Andreas Vollenweider New beat (Z) zie Dance New Orleans jazz De eerste jazz ontstond in New Orleans rond 1900. Zwarte muzikanten verfijnden de syncopes uit de Ragtime en namen populaire tunes, Marsen, Blues en rags over in het eigen repertoire. De arrangementen waren vrij los en varieerden van uitvoering tot uitvoering. De eerste jazz-ensembles bestonden uit een combinatie van cornet, klarinet, saxofoon, trombone, tuba, gitaar, banjo, drums en piano. Voorbeelden: - Great Chicago concert 1956 / Louis Armstrong - Master Takes: Victor sessions (1932-1943) / Sidney Bechet - Legendary Kid / Kid Ory’s Creole Jazz Band - Blue Clarinet Stomp / Johnny Dodds New wave Zie Postpunk Nonetten Compositie voor negen instrumenten. Voorbeelden: - Nonet voor houtblazers [4], hoorn en strijkers [4], op. 31 in F gr. / Louis Spohr - Nonet voor houtblazers [3], harp en strijkers [5] / Arnold Bax Laatste wijziging april 2012 - 47/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Octetten Compositie voor acht instrumenten. Voorbeelden: - Octet voor houtblazers [4] en koperblazers [4] / Igor Stravinsky - Octet voor fluit, klarinet, fagot, hoorn en strijkers [4], op. 96 in Es gr. / Steve Reich Oorlogsliederen (Z) Zie Strijdliederen Operafragmenten Verzamelingen van fragmenten uit Opera’s. Voorbeelden: - 20 great tenors sing 20 great tenor arias / Wolfgang Amadeus Mozart, Gioacchino Rossini, Friedrich Von Flutow, [e.a] - Arias / Wolfgang Amadeus Mozart Opera’s Een opera is een toneelhandeling die wordt gerealiseerd door muziek, met als ideaal het samensmelten van tekst en muziek. Tekst en muziek worden beide op een hoger niveau getild tot een nieuwe kunstvorm, de opera. De term 'opera' is het meervoud van het Latijnse woord 'opus', wat ‘werk’ betekent (voluit 'opera in musica'). Voorbeelden: - Aïda / Giuseppe Verdi - La bohème / Giacomo Puccini Operettefragmenten Verzamelingen van fragmenten uit Operettes. Voorbeelden: - Blume von Hawaii. Sel. / Paul Abraham - Die schönsten Melodien / Emmerich Kalman Laatste wijziging april 2012 - 48/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Operettes Uit de ‘opéra comique’ ontstane theatervorm die een lichter karakter en een kleinere bezetting heeft dan de Opera; de dialoog neemt ook een belangrijkere plaats in. Voorbeelden: - Die lustige Witwe / Franz Lehár - Boccaccio / Franz Von Suppé Oratoria Een groots opgezette, vocaal-instrumentale compositie over een episch en vaak bijbels gegeven. Uitvoerders zijn solisten, één of meer koren en een begeleidend ensemble, meestal een uitgebreid orkest. Voorbeelden: - Die Auferstehung und Himmelfahrt Jesu, H. 777 / Carl Philipp Emanuel Bach - La damnation de Faust, op. 24 / Hector Berlioz Orthodoxe liturgie Net zoals in de Gregoriaanse liturgie gaat het hier om oude eenstemmige gezangen, maar dan uit de orthodoxe eredienst. Wordt gecombineerd met het muziekgenre ‘Liturgie’. Voorbeelden : - Chants orthodoxes bulgares et russes - Liturgie van Sint Johannes Chrysostomus, op. 31 / Sergej Rachmaninov Ouvertures Inleidend instrumentaal muziekstuk. Meestal fungeert de ouverture als eerste deel van een meerdelige compositie, dus ter opening van een groots opgezet werk (Symfonie, Opera, Oratorium). De ouverture staat soms op zichzelf en is dan bedoeld als algemeen openingsstuk voor muziekuitvoeringen (de zogenaamde concertouverture). Voorbeelden: - Anacréon. Ouverture / Luigi Cherubini - Egmont, op. 84. Ouverture / Ludwig Van Beethoven Laatste wijziging april 2012 - 49/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Passies Kerkelijk instrumentaal-vocale compositie, op grootse en devote wijze in cantate of oratoriumvorm op muziek gezet en specifiek gebaseerd op het Bijbelse lijdensverhaal. Voorbeelden: - Matthäuspassion, BWV. 244 / Johann Sebastian Bach - Matthäuspassion, SWV. 479 / Heinrich Schütz Polka’s Boheemse volksdans in tweedelige maat en snel tempo. Zijn naam dankt de polka aan de ‘halve’ stap, waarbij men van de hiel op de teen hupt. In de 19de eeuwse danszalen vormde de polka de enige serieuze concurrent voor de Wals. Voorbeelden: - 1994 New Year’s concert / Johann Strauss (zoon), Johann Strauss (vader), Josef Strauss, [e.a.] - Polkas / Bedrich Smetana Postbop Een wat vage term, eerder stilistisch dan chronologisch, om de jazzmuziek aan te duiden die ontstaat midden jaren '60 als voortzetting van de Bebop en Fusion, met invloeden uit de hardbop, avant-garde en Freejazz. Voorbeelden: - Speak no evil / Wayne Shorter - The real McCoy / McCoy Tyner - Maiden voyage / Herbie Hancock Postrock Rockgeoriënteerde kunstmuziek die zich kenmerkt door af te wijken van de traditionele structuren van de populaire muziek (bvb het strofe-refreinprincipe), maar wel gericht is op grote dynamische verschillen en langdurige geluidsstructuren. Postrock is vaak instrumentaal en heeft lang uitgerekte composities. Postrock omhelst zowat alle experimentele rockmuziek van de jaren negentig. Laatste wijziging april 2012 - 50/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Voorbeelden: - Millions now living will never die / Tortoise - Ágætis Byrjun / Sigur Rós - The earth is not a cold dead place / Explosions in the Sky Postpunk Postpunk of ‘new wave’ wordt gezien als seen rechtstreeks gevolg van de Punk: de muziek is donker, meeslepend en "zweverig". Inspiratie werd gevonden in New Yorkse voorlopers als The Velvet Underground, Patti Smith en Television, in Britse pub rock, of in avant-gardisten als Can, Brian Eno en Kraftwerk. Postpunkmuziek varieert van de artistiek aandoende pop van Talking Heads tot de grimmige klanken van Joy Division en The Birthday Party. Bekende vertegenwoordigers van een Postpunk revival van na 2000 zijn onder meer Franz Ferdinand, Arctic Monkeys, Kaiser Chiefs, Interpol, Bloc Party, Maximö Park, The Killers, The Kooks en Editors. Voorbeelden: - Construction Time Again / Depeche Mode - Burning from the inside / Bauhaus - The back room / Editors Preludes Een prelude is een instrumentaal voorspel, zonder een vastliggende vorm. Oorspronkelijk was het een soort improvisatie, die vlak voor het echte werk werd gespeeld, als opwarmer voor de speler of om zijn virtuositeit te tonen. Vanaf de 17e eeuw werd de prelude gecomponeerd als inleiding van een suite, als een muziekstuk dat een fuga voorafgaat en hiermee een contrast vormt, of als een zelfstandige compositie. Voorbeelden - Prélude à l'après-midi d'un faune / Claude Debussy - 24 Préludes op.28 / Frederic Chopin - Prelude en fuga voor orgel, op. 99, nr. 1 in E gr. / Saint-Saëns C. Laatste wijziging april 2012 - 51/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Progrock Progrock, ook wel Symfonische rock genoemd, ontstaat eind jaren 1960 als bands voor het eerst klassieke thema’s in pop- en rockmuziek proberen te verwerken. Er worden complete orkesten ingehuurd, maar de vooruitstrevende groepen ontdekken al snel een goedkoper alternatief: de synthesizer. Het veelvuldig gebruik van dit toetseninstrument zorgt ervoor dat nummers een vaak even groots en soms zelf bombastisch karakter krijgen. Later komen er kruisbestuivingen met de Hardrock en Jazzrock. Voorbeelden: - The lamb lies down on Broadway / Genesis - Close to the edge / Yes - Pictures at an exhibition / Emerson, Lake & Palmer - Gone to earth / Barclay James Harvest Psalmen Elk van de honderdvijftig liederen zoals die in de bijbel in het ‘Boek der psalmen’ staan opgetekend, of zoals zij vertaald en soms berijmd in de christelijke kerken gezongen worden. Voorbeelden: - Beatus Vir, RV. 597 in C gr. / Antonio Vivaldi - Dixit Dominus Domino meo, HWV. 232 / Georg Friedrich Händel Punk De term punk wordt voornamelijk gebruikt om de rebelse muziekstroming aan te duiden die ontstaat midden jaren 1970. Engelse en Amerikaanse groepen als The Clash, The Jam, Ramones en The Sex Pistols zetten zich nadrukkelijk af tegen alles met een maatschappelijke status. De punk wordt gekenmerkt door schreeuwerige teksten, eenvoudige, harde gitaarmuziek en ook de typische punk hanenkam, gescheurde kleren, leer, badges en veiligheidsspelden. Punk is een succesvol muziekgenre gebleven, dankzij groepen als Green Day en The Offspring in de jaren 1990. Voorbeelden: - Never mind the Bollocks here’s the Sex Pistols / The Sex Pistols - London calling / The Clash Laatste wijziging april 2012 - 52/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Insomniac / Green Day - Born in a crash / Therapy? - Anti-Anthem / Janez Detd Pygmeeënmuziek Traditionele muziek van de Pygmeeën. Voorbeelden: - Aka pygmy music - Cameroon : Baka Pygmy music - Heart of the forest / Baka Beyond - Pygmées du Haut-Zaïre : Kango, Efe, Asua Qawwali Qawwali is een muziekgenre afkomstig uit de Soefimuziek uit Pakistan en India, dat teruggaat op devotionele liederen uit de dertiende eeuw van Amir Khusrau. Qawwali is een opzwepende, percussieve en swingende mengeling van klassieke zangtechniek en volkse uitbundigheid. Kenmerken zijn de grote melodische vrijheid, een virtuoos stemgebruik en ritmische gedrevenheid. Door een constante herhaling scheppen de zangers een meditatieve sfeer. Zo wordt langzaam een religieuze trance opgebouwd, die eindigt in een krachtige climax. Gezongen wordt er zowel in het Hindi, als in het Urdu en Farsi. Voorbeelden: - Back to qawwali / Nusrat Fateh Ali Khan and Party - Flight of the soul : qawwali from Pakistan / Bahauddin Qutbuddin Qawwal & Party, Asif Ali Khan Manzoor Hussain Santoo Khan Qawwal & Party - Qawwali masterworks : popular sufi hits from Pakistan / The Sabri Brothers - People’s colony, n° 1 / Temple of Sound & Rizwan-Muazzam Qawwali R&b R&b is eigenlijk de afkorting van Rhythm-and-blues, maar wordt vanaf het midden van de jaren negentig specifiek gebruikt om de gepolijste zwarte dansmuziek aan te duiden die sinds eind 1987 opgang maakt onder de noemers swingbeat en neosoul. De Laatste wijziging april 2012 - 53/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden verzamelnaam R&b is intussen volledig ingeburgerd en zwarte mix van Hiphop, Soul en Funk domineren de internationale hitparades. Voorbeelden: - Born into the 90’s / R. Kelly - Make it last forever / Keith Sweat - Waiting to exhale / Babyface - No more drama / Mary J. Blige - Justified / Justin Timberlake Raga’s Het begrip Raga is afkomstig uit de Indiase muziek. In tegenstelling tot de westerse klassieke muziek waarin een muziekuitvoering voor een groot deel vastligt, is Indiase muziek gebaseerd op improvisatie. De raga is het raamwerk; een aantal vaste regels waarbinnen de muzikant improviseert. Ook worden aan ragas bepaalde emoties toegekend. Voorbeelden: - Raga Madhukauns & Raga Piloo / Krishnamurti Sridhar - Inde du Nord / Kushal Das Ragga Zie Reggae Ragtime Ragtime is een laat 19de-eeuwse Amerikaanse muziekvorm en één van de muzikale bronnen van de jazz. Ragtime wordt gekenmerkt door een syncopische melodie in tweekwartsmaat en wordt meestal gespeeld op piano. De beroemdste ragtimecomponisten waren Scott Joplin, James Scott en Joseph Lamb. Voorbeelden: - Kings of the Ragtime banjo - The Elite syncopation: classic ragtime from rare piano rol / Scott Joplin - Harlem Stride Piano / James P. Johnson - Hokum : Blues & Rags (1929-30) Laatste wijziging april 2012 - 54/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Raï Raï is een muziekstroming die ontstaan is in Algerije en later verspreid is geraakt over de rest van Noord-Afrika. De oorsprong van raï ligt in de muziek van de bedoeïenen uit Algerije. Raï betekent letterlijk ‘ik vind’ of ‘volgens mij’ en promoot de vrijheid van meningsuiting. Raï werd de spreekbuis van de Noord-Afrikaanse jongeren en veroorzaakte een kleine revolutie in de van oorsprong traditionele islamitische wereld. Raï ontwikkelde zich onder invloed van Westerse muziekstijlen tot dansbare populaire muziek. Voorbeelden: - Cheb Khaled et Zahouania / Khaled - Le prince du raï / Cheb Mami - Desert roses and Arabian rhythms / Natacha Atlas - Un autre soleil / Faudel Rap (Z) Zie Hiphop Rebetika Rebetika is de Griekse equivalent van Blues en onstond op het einde van de 19de eeuw. De hedendaagse rebetika is ontstaan uit twee muziekstromingen: de volkse rebetika van het vasteland van Griekenland (Piraeus rebetika) en de meer verheven muziek van de Café Aman (smyrneïka) in Klein-Azië. Beide stijlen beïnvloedden elkaar in de jaren 1920. Een kenmerkend instrument is de bouzouki, een luit met een lange hals. Voorbeelden: - 50 years of rembetika songs / George Dalaras - The diaspora of rembetiko / Stavros Xarchakos, Café Aman America Orchestra, Taximi … - San magemeno : rebetika music / Jannis Saoulis and Ensemble - Rembetika : songs of the Greek underground 1925-1947 / Anestis Delias, Roza Eskenazi, Márkos Vamvakáris … Laatste wijziging april 2012 - 55/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Reggae Reggae is de bekendste en meest succesvolle stijl uit de rijke muziekcultuur van het Caribische eiland Jamaïca. Het is een mengelmoes van Afrikaanse ritmes, bakerrijmpjes en Britse populaire muziek. Voorbeelden: - Exodus / Bob Marley - Fantastic plastic people / Jimmy Cliff - Forward to zion / Abyssinians - Showcase / Black Uhuru Rembètika (Z) Zie Rebetika Requiems Mis voor de overledenen (dodenmis), waarvan de naam is ontleend aan de beginwoorden van de tekst ‘Requiem aeternam dona eis Domine’. De structuur van het requiem, zoals die werd vastgelegd aan het eind van de 14de eeuw, was die van een normale mis waarbij het Gloria en het Credo worden weggelaten, en het Dies Irae is toegevoegd. Voorbeelden: - Requiem voor soli, koor en orkest, KV. 626 in d kl. / Wolfgang Amadeus Mozart - Grande messe des morts, op. 5 “Requiem” / Hector Berlioz Rhythm-and-blues In de jaren vijftig schonk de Blues het leven aan de Rhythm-and-blues, een zwart muziekgenre met sterke roots in de Blues dat zich ontwikkelde tot een apart genre. De naam zegt het al: Rhythm-and-blues is ritmischer en swingender dan Blues. Heel wat Rhythm-and-blues artiesten zijn echter begonnen in de Blues of sterk beïnvloed door grote bluesnamen. Voorbeelden: - Bad influence / Robert Cray - Tuff enuff / Fabulous Thunderbirds - Welcome to the cruel world / Ben Harper Laatste wijziging april 2012 - 56/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Texas flood / Stevie Ray Vaughan Rock Rock is een algemene term voor alle popmuziek die in het verlengde ligt van de oorspronkelijke Rock-'n-roll: stoere muziek met een opstandig, tegendraads karakter en gitaar, bas en drums als voornaamste instrumentarium. Stijl, imago en inhoud zijn belangrijke onderscheidende factoren. Rockmuziek maakt vrijwel exclusief gebruik van vierkwartsmaat en elektrische versterking en ontwikkelde zich in de jaren zestig via stijlen als beat, Surf en psychedelica tot latere vormen als Hardrock, progressive rock, Punk en alternative rock. Voorbeelden: - Beggars banquet / The Rolling Stones - Muswell hillbillies / The Kinks - Transformer / Lou Reed - Waking up the neighbours / Bryan Adams Rock-'n-roll Rock-‘n-roll ontstaat als nieuwe muziekvorm in het midden van de jaren 1950 uit zwarte Rhythm-and-blues en de blanke Country. Het genre breekt met de toenmalige populaire muziek waarin dansorkesten en Crooners de toon aangeven. De rauwere, aan Rhythmand-blues ontleende dansritmes zijn nieuw voor het grote blanke publiek. Bovendien doen met de Rock-‘n-roll de jongeren voor het eerst echt hun intrede als invloedrijke doelgroep. Als muziekstijl is Rock-‘n-roll een stijl in de popmuziek waarin gebruik wordt gemaakt van zang (vaak meerstemmig), elektrische gitaren, saxofoon (in de beginjaren) en drumstel. Voorbeelden: - Rock around the clock / Bill Haley - Rockin’ at the hops / Chuck Berry - That’ll be the day / Buddy Holly - Live at the star club / Jerry Lee Lewis - C’mon everybody / Eddie Cochran Laatste wijziging april 2012 - 57/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Rockabilly Door Countrysongs van een opwindende Bluesbegeleiding te voorzien (en omgekeerd) ontstaat een nieuw, revolutionair geluid, dat men later Rockabilly noemt, een samentrekking van Rock-‘n-roll en hillbilly (de oude naam van country). Belangrijkste kenmerken van de Rockabilly zijn het ‘fingerpicking’ gitaarspel en de 'dubbele slap' op de contrabas. De songstructuur baseert zich voornamelijk op standaard bluesschema’s. Voorbeelden - The complete sun sessions / Elvis Presley - You’re sixteen : the best of / Johnny Burnette - Fight back / Blue Cats - A legend / Shakin’ Stevens Roots/americana Americana (of roots) is de verzamelnaam voor alle muziek die de blanke Amerikaanse volksmuziek van begin vorige eeuw als inspiratiebron heeft. Het muzikale idioom van americana ligt dicht tegen country en folk aan. Country is in de regel iets commerciëler dan americana. In americana geeft men de voorkeur aan het schrijven van eigen materiaal en daarin onderscheidt het zich van folk. Vernieuwing staat in de rootswereld vaak gelijk aan het opnieuw interpreteren van de stijl van de grondleggers. Moderne invloeden worden daarbij maar met mondjesmaat toegepast. Voorbeeld: - Music from the North Country : The Jayhawks anthology Rumba De Rumba is een dans- en muziekstijl afkomstig uit Cuba. Het woord is afkomstig van het Spaanse ‘rumbear’ dat feesten betekent. De komst van Afrikaanse slaven naar het Caribisch gebied zorgde voor een mix van stijlen. Veelal wordt de melodie van de Rumba 'van de tel' gespeeld en voorzien van vele tegenritmes van allerlei slagwerkinstrumenten zoals de claves, guiro en maracas. Voorbeelden: - La comparsa 1948 / Edmundo Ros - Congas y rumbas / Leuona Cuban Boys Laatste wijziging april 2012 - 58/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Sin fronteras / Kaomé - The night becomes a rumba / Deep Rumba Salsa Salsamuziek is een muziekgenre van Caribische oorsprong en is nauw verbonden aan andere Zuid-Amerikaanse muziekstijlen zoals Merengue, Cumbia, cha-cha-cha en de Rumba. Salsa heeft een specifieke clave, een ritmisch motief waarnaar zowel musici als dansers zich kunnen oriënteren. Een salsaband bestaat meestal uit een combinatie van instrumenten zoals de conga's, timbales, bongo, trompet, bas, piano en natuurlijk de claves. Voorbeelden: - Barretto : salsa caliente de Nu York ! / Ray Barretto - Amar sin mentiras / Marc Anthony - Irresistible / Celia Cruz - Salsa : Cuba, New York and the Latin dance explosion Samba De Samba is een Braziliaans carnavalsritme, gebaseerd op een mix van polka, Cubaanse habanera en Afrikaanse ritmes dat omstreeks 1910 ontstaat in de sloppenwijken van Rio de Janeiro. In de Samba ligt de nadruk op de tweede en vierde tel van de vierkwartsmaat met syncoperende tegenritmes. Uit de Samba ontwikkelde zich later de Bossanova. Voorbeelden: - Brazil : samba e choro negro / Paulinho Da Viola - Percussions du Brésil / Batucada - Sambadelic / Rica Amabis - The rough guide to samba Schlagers Een schlager is een (in principe Duitstalig) populair volks lied. Het woord betekent letterlijk ‘successtuk’ en is in feite een vertaling van het Engelse ‘hit’. Schlagers wortelen in de Duitse en Oostenrijkse folkore en salonmuziek van voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de schlagercultuur op haar retour raakte in de jaren '70 en het Laatste wijziging april 2012 - 59/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden publiek meer en meer vergrijsde, is het genre in Duitsland nog altijd zeer populair. Bij uitbreiding wordt ook sommige gelijksoortige Nederlandstalige volkse muziek, zoals de muziek van Franz Bauer en Laura Lynn, Schlagers genoemd. Voorbeelden: - Das blauwe Album / Udo Jürgens - Sing mit… / Heino - Goldene Schlager Club / Freddy Breck - Dromen / Laura Lynn Sefardische muziek Zie Joodse muziek Septetten Compositie voor zeven instrumentale partijen. Voorbeelden: - Septet voor houtblazers, hoorn en strijkers, op. 20 in Es gr. / Ludwig Van Beethoven - Septet voor piano, trompet en strijkers, op. 65 in Es gr. / Camille Saint-Saëns Sequensen (Z) Zie Gregoriaanse liturgie Serenades Avondmuziek, bij voorkeur uitgevoerd in openlucht. Terwijl het oorspronkelijk een lied kon zijn, door een minnaar gezongen bij het raam van zijn geliefde, werd de serenade eind 18de eeuw een meerdelig instrumentaal werk dat veel gelijkenissen vertoonde met het Divertimento. Voorbeelden: - Serenade voor strijkorkest, nr. 13, KV. 525 in G gr. “Eine kleine Nachtmusik” / Wolfgang Amadeus Mozart - Serenade voor orkest, nr. 1, op. 11 in D gr. / Johannes Brahms Laatste wijziging april 2012 - 60/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Sextetten Compositie voor zes instrumentale partijen. Voorbeelden: - Sextet voor piano en blaaskwintet / Francis Poulenc - In memoriam / Arnold Bax Singer-songwriters Singer-songwriters zijn artiesten die hun werk zelf componeren en uitvoeren en daarbij spaarzaam gebruik maken van studiomuzikanten. Stilistisch gezien vinden ze hun wortels veelal in Folk en Country, wat ook in het veelvuldig hanteren van de akoestische gitaar tot uitdrukking komt. De nadruk ligt echter altijd op de tekst waarin singer-songwriters de aandacht richten op de eigen binnenwereld of maatschappelijke thema’s met antioorlogs- en anti-materialistische boodschappen. Voorbeelden: - Blood on the tracks / Bob Dylan - Blue / Joni Mitchell - Solitude standing / Suzanne Vega - Lost songs / David Gray - Figure 8 / Elliott Smith - Grace / Jeff Buckley Ska (Z) Zie Reggae Soca Onder invloed van de Amerikaanse Soul en dansmuziek ontstond op Trinidad en Tobago vanuit de Calypso de zogenaamde soul-calypso. Deze samensmelting heet Soca. De Soca heeft een disco-drum en een stevige bas als basis. Samen met de elektrische gitaar werd die beat belangrijker dan de teksten. Voorbeelden: - Hot soca hits - Mondo soca / André Tanker, Chantwell, 3 Cantal ... Laatste wijziging april 2012 - 61/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - The rough guide to calypso and soca - Soca music from Trinidad Soefimuziek Het Soefisme is de islamitische tegenhanger van de christelijke mystiek. De soefimonniken gebruikten al vroeg muziek om gevoelens van mystiek-religieuze en extatische aard op te roepen. Meestal gaat het om bekende religieuze formules, op een eenvoudige melodie gezet, die soms alleen ritmisch worden gereciteerd. Gezongen door een grote groep mensen gezeten in een kring, alleen begeleid door een Indiaas harmonium of tampura, veelvuldig herhaald met een versneld tempo, wordt de spanning verhoogd en komen de dansers in een trance. Een aparte groep binnen de soefi’s zijn de dansende derwisjen (de mevlevis) uit Turkije, die rond hun eigen as draaien. Uit Pakistan komt uiterst opwekkende islamitische muziek, de Qawwali. Voorbeelden : - Transe soufie d’Alep / Sheikh Habboush & Ensemble Al-Kindî - Les derviches de Turquie : musique soufi - The fire within / Hassan Hakmoun - Gnawa music of Marrakesh : night spirit maskers Son Traditionele Cubaanse muziek. Afro-Cubaanse percussie en Europees-Cubaanse muziektradities vonden elkaar aan het begin van de twintigste eeuw in een genre dat bekend is geworden als Son. De tres (Cubaanse dubbelsnarige gitaar) en de clave (houten percussieblok) geven de muziek een karakteristiek eigen geluid. Aanvankelijk was de son vooral populair in de onderste lagen van de bevolking, maar in de jaren tot 1930 wint de son snel aan populariteit, om uiteindelijk uit te groeien tot dé nationale muziek van Cuba. Uit de son ontstond ook de Mambo. Voorbeelden: - Buena Vista Social Club / Buena Vista Social Club - Este camino largo / Paquito D’Rivera - Chanchullo / Ruben Gonzalez - Bongo fiesta / Machito Laatste wijziging april 2012 - 62/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Sonates Ook mogelijk in combinatie met instrumentspecificaties: Blokfluitsonates Cellosonates Fluitsonates Klavecimbelsonates Pianosonates Vioolsonates Een sonate is een van de belangrijkste muziekvormen van de klassieke muziek en bestaat meestal uit verschillende delen in verschillende toonsoorten en wordt gespeeld door een solo-instrument, al dan niet met beperkte begeleiding. De sonate is opgebouwd volgens contrasten, maar vloeit voort uit één enkel muzikaal idee. Voorbeelden: - Sonate voor cello en piano, op. 65 in g kl. / Frédéric Chopin - Sonate voor piano, nr. 30, op. 109 in E gr. / Ludwig Van Beethoven Soul Met Soul wordt een specifieke zwarte vocale muziekstijl bedoeld. In de jaren 1950 ontplooien zangers als Sam Cooke en Ray Charles een uit de Gospel en Blues afgeleide vocale expressie, die steunt op veel emotie en techniek. Latere pioniers als Solomon Burke, Wilson Pickett en Aretha Franklin populariseren deze stijl bij een blank poppubliek. Vanaf eind jaren zestig wordt Soul de gangbare verzamelnaam voor zwarte muziek in het algemeen. Voorbeelden: - I heard it through the grapevine / Marvin Gaye - The dock of the bay / Otis Redding - Green onions / Booker T. & The MG’s - I can’t stand the rain / Ann Peebles Soundtrack (Z) zie Filmmuziek Laatste wijziging april 2012 - 63/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Stonerrock Muziekstroming die ontstaat begin jaren '90, gebaseerd op de Hardrock van bands als Black Sabbath in de jaren zeventig. Stonerrock is herkenbaar aan de zware meeslepende gitaarriffs die een groot ritmisch karakter hebben. Het ritme speelt dus een heel grote rol bij Stonerrock, daarmee zijn basgitaar en drums ook zeer belangrijk. Er wordt veel gewisseld in dit genre tussen hard en zacht. De strofen en soms heel lange middenstukken zijn meestal rustig qua opzet en gebruiken veel bas en gitaargetokkel. - Blues for the red sun / Kyuss - Spine of God / Monster Magnet - In search of … / Fu Manchu Spirituals (Z) Zie Gospel Stand-up comedy Stand-upcomedy is een uit Engeland en de Verenigde Staten overgewaaide theatervorm. Vergeleken met het moderne cabaret is het theatrale element bij stand-upcomedy beperkt. Waar in een cabaretvoorstelling vaak sprake is van langere nummers en muzikale onderdelen bestaat stand-upcomedy slechts uit korte humoristische anekdotes. De act is voorbereid, maar het lijkt alsof de artiest het terplekke bedenkt en voor het eerst vertelt. Een typische act bestaat uit anekdotes, verhalende grappen, one-liners en korte beschrijvende verhalen. Bij een stand-upcomedyoptreden is er vaak sprake van een line-up: drie tot vier comedians die om beurt kort optreden, aangekondigd door een MC (Master of Ceremony). Voorbeelden: - Comedy Casino Vol. 2 - Morimos solamente / Alex Agnex - Wereldberoemd in Vlaanderen / Bert Kruismans Strijdliederen Strijdliederen zijn liederen geïnspireerd door de anarchistische, communistische of socialistische arbeidersbeweging. Vooral in de eerste helft van de twintigste eeuw vervulden zij een belangrijke functie bij het opluisteren van demonstraties en Laatste wijziging april 2012 - 64/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden massamanifestaties. Ook oorlogsliederen (over oorlog, of over de houding van de maatschappij ten opzichte van oorlog) en verzetsliederen worden onder dit genre geplaatst. Voorbeelden: - Canto general / muziek van Mikis Theodorakis - Irish songs of freedom - Deja la vida volar / Victor Jara - Headlines and footnotes : a collection of topical songs / Pete Seeger - Oorlog aan den oorlog / Bram Vermeulen - Grijsland: citizens of death’s grey land / Siegfried Sassoon, Vera Coomans,e.a. - Rans en Flagel: drie oorlogstaferelen / Paul Rans, Claude Flagel Studentenliederen Liederen die voor en/of door studenten geschreven zijn en die voornamelijk in studentenkringen worden gezongen. Voorbeelden: - Io vivat! en meer dan 40 andere studentenliederen Suites Ook mogelijk in combinatie met instrumentspecificaties: Cellosuites Klavecimbelsuites Orgelsuites Orkestsuites Pianosuites Vioolsuites Instrumentale compositie bestaande uit vier of meer delen, vaak een reeks dansen. Standaardonderdelen van de baroksuite waren: de allemande, courante, sarabande en gigue. Dit ‘basispakket’ kon naar believen worden aangevuld. Voorbeelden: - Suite voor cello, nr. 1, BWV. 1007 in G gr. / Johann Sebastian Bach - Suite voor viola da gamba en klavecimbel, nr. 4 in D gr. / Marin Marais Laatste wijziging april 2012 - 65/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Surf Surf is een muziekstijl die in 1961 in Zuid-Californië is ontstaan. Aan de basis staan Dick Dale & The Deltones en The Bel-airs. Surfbands spelen instrumentale muziek die de jonge beoefenaars van het surfen bij de stranden doet denken aan hun sport. Kenmerkend voor surfmuziek is de staccato sound gespeeld op Fender gitaren. De vocal variant van Surf werd wereldbekend door The Beach Boys. Voorbeelden: - Calling up spirits / Dick Dale - Squad car / Eddie & The Showmen - Your weight on the moon / Man or Astro-Man - Surfin’ safari / The Beach Boys Swing Swing refereert naar de periode van de 'swinging thirties', de bloeiende jaren 1930 in de Verenigde Staten. Bigbands speelden robuuste, stimulerende jazzmuziek afgeleid van de New Orleans jazz, inclusief frisse en technisch complexe solopartijen voor individuele muzikanten uit het orkest. De bekendste voormannen van de Swing waren Duke Ellington en Glenn Miller. Voorbeelden: - 1926-1927 / Flethcer Henderson - 75th Birthday Delebration / Ella Fitzgerald - Blowin’ up a storm: The Columbia Years, 1945-1947 / Woody Herman - The complete Decca Recordings / Count Basie Symfonieën Grote meerdelige compositie voor symfonisch orkest; tevens één van de belangrijkste vormen van de klassieke muziek. De symfonie ontwikkelde zich uit het Concerto Grosso, de (Orkest)suite en de (Opera)ouverture, en kwam tot bloei in de 18de eeuw, met een hoogtepunt in de 19de eeuw. Voorbeelden: - Symfonie voor soli, koor en orkest, nr. 9, op. 125 in d kl. / Ludwig Van Beethoven - Symfonie, nr. 2, op. 73 in D gr. / Johannes Brahms Laatste wijziging april 2012 - 66/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Symfonische gedichten Symfonische gedichten kenden een bloei in de tweede helft 19de en het begin van de 20ste eeuw. Een symfonisch gedicht is een gewoonlijk eendelig orkeststuk (als er meer delen zijn dan gaan die zonder onderbreking in elkaar over) met sterk programmatische inslag, geïnspireerd op een tekst, een landschap, een persoon, enz. Voorbeelden: - Also sprach Zarathustra, op. 30 / Richard Strauss - Danse macabre, op. 40 in g kl. / Camille Saint-Saëns Symfonische rock (Z) zie Progrock Symfonische suites De symfonische suite is een tussenvorm tussen een Suite en een Symfonie. Vaak zijn het bewerkingen van de componist zelf van reeds bestaande composities, bv. opera, filmmuziek, toneelmuziek, … Voorbeelden: - Shéhérazade, op. 35 / Nikolaj Rimsky-Korsakov - Vijf Dagen - Vijf Nachten, op. 111a. Suite / Dmitri Sjostakovitsj Tango Tango is de naam van een muziekstijl die op het einde van de 19de eeuw ontstond in Buenos Aires, Argentinië. De wortels van de tango vinden we terug in de 18de-eeuwse combinatie van de tangano, door Afrikaanse slaven geïmporteerd in Cuba en Haïti, met de Cubaanse habanera. Tangomuziek is zeer gestileerd en ingehouden, maar tegelijk ook zwoel en passioneel. Het tango-instrument bij uitstek is de bandoneon (een soort accordeon). De bekendste tangocomponist is Astor Piazzolla; hij verrijkte de tango met elementen uit de jazz, de klassieke muziek en de Zuid-Amerikaanse folklore. Voorbeelden : - Buenos Aires café : the instrumental tangos / Anibal Troilo y su orquesta, Osvaldo Pugliese y su orquesta, Raúl Garello y su orquesta … - Supervielle / Bajofondo Tango Club Laatste wijziging april 2012 - 67/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Adios nonino / Astor Piazzolla - The magic of Carlos Gardel - Canto de nadie / Dirk Van Esbroeck Techno Techno is een elektronische muziekstijl die zich in de jaren '80 ontwikkelde in Detroit en Frankfurt. Het genre kwam voort uit Electro in combinatie met industrial music. Later zou de Duitse techno meer melodie krijgen, mede door opkomst van house en New Wave. De Amerikaanse techno evolueerde via een iets melodischere versie van het genre, die meer uitnodigt tot dansen en waar men helemaal in kon opgaan, maar nog altijd het industriële geluid had. Zie ook Dance Zie ook House Voorbeelden: Frustration / Juan Atkins & Derrick May Windowlicker / Aphex Twin Televisiemuziek Muziek speciaal gecomponeerd of gebruikt voor begeleiding van televisieprogramma’s zoals documentaires, soaps, fictiereeksen, kwissen, enzovoort. Voorbeelden: - Witse : de muziek uit de TV-serie / muziek van Johan Hoogewijs - Alias : original television soundtrack / muziek van Michael Giacchino - Aspe : de originele muziek van Steve Willaert uit de tv-serie Aspe / muziek van Steve Willaert - Battle of the planets : original television soundtrack / muziek van Hoyt Curtin Tex-mex Tex-mex is de typische dansmuziek uit het zuiden van de Verenigde Staten, zoals al blijkt uit de naam die een samentrekking is van Texas en Mexico. Het meest typische instrument van de Tex-mex is het knopaccordeon. Voorbeelden: Laatste wijziging april 2012 - 68/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Said and done / Flaco Jimenez - Del Este de Los Angeles = Just another band from East LA / Los Lobos - Mal hombre / Lydia Mendoza - Zone of our own / Texas Tornados Toneelmuziek Begeleidende of omkaderende muziek bij een toneeluitvoering. Begeleidend tijdens het spel, bijvoorbeeld ter onderstreping van een bepaalde sfeer of omkaderend voor en na het spelen en tijdens de pauzes, o.a. nodig wanneer een decor moet worden gewisseld (ook wel ‘incidental music’ genoemd). Voorbeelden - Ein Sommernachtstraum, op. 61 / Felix Mendelssohn-Bartholdy - Peer Gynt, op. 23 / Edvard Grieg Trio’s Ook mogelijk in combinatie met instrumentspecificaties: Pianotrio’s Strijktrio’s Compositie voor drie instrumenten of stemmen. Voorbeelden: - Trio voor piano, hoorn en viool, op. 40 in Es gr. / Johannes Brahms - Trio voor piano, viool en cello, op. 120 in d kl. / Gabriel Fauré Tripelconcerti Een tripelconcerto is een Concerto waarbij drie solisten een muzikale dialoog aangaan met de begeleidende groep van het orkest. Voorbeelden: - Concerto voor violen [3] en strijkorkest, RV. 551 in F gr. / Antonio Vivaldi - Concerto voor piano, viool, cello en orkest, op. 56 in C gr. "Tripelkoncert” / Ludwig van Beethoven Laatste wijziging april 2012 - 69/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden - Concerto voor fluit, oboe d'amore, viola d'amore en strijkorkest, TWV. 53, nr. E1 in E gr. / Georg Philipp Telemann Triphop Triphop is een muziekstijl die elementen uit de Dance, Dub en Hip-hop samenvoegt. Het voorvoegsel 'trip' in Triphop verwijst naar de vergelijking tussen het ‘lome’ karakter van de muziek en het trippen onder invloed van drugs. De Britse bands Portishead en Massive Attack worden gezien als de grondleggers van het genre. In de loop van de jaren 1990 werd het Triphop sterk beïnvloed door de Breakbeat en wat later ook de Drum-‘nBass. Voorbeelden: - Blue lines / Massive attack - Dummy / Portishead - Camino real / Buscemi - Between darkness and wonder / Lamb Troubadours (Z) Zie Liederen ; Middeleeuwen Trouvères (Z) Zie Liederen ; Middeleeuwen Variaties Een in de loop van de 18de eeuw ontwikkelde compositievorm, bestaande uit een thema, gevolgd door een reeks variaties op dit thema. Voorbeelden - Variaties voor piano, op. 120, nr. 1-33 “Diabelli variaties” / Ludwig Van Beethoven - Variaties en fuga voor piano vierhandig, op. 132a “Mozart-variaties” / Max Reger Verzetsliederen (Z) Zie Strijdliederen Laatste wijziging april 2012 - 70/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Vespers Namiddagdienst in de katholieke liturgie. De gezangen van de vespers bestaan uit een inleiding, een vijftal Psalmen, een hymne, het Magnificat, gevolgd door een MariaAntifoon. Voorbeelden: - Vespro della Beata Vergine, 1610 / Claudio Monteverdi - Vesperae solennes de confessore, KV. 339 / Wolfgang Amadeus Mozart Vlaamse polyfonie In polyfone muziek worden verschillende onafhankelijke melodische lijnen met elkaar verweven tot één geheel. De polyfonie ontwikkelde zich vanaf de 13de eeuw uit de Gregoriaanse liturgie om dan in de 15e en 16e eeuw haar hoogbloei te beleven. Een typisch kenmerk van die Vlaamse stijl is dat alle stemmen in principe gelijkwaardig zijn: in feite is er geen echte hoofdmelodie meer. De composities worden voorts gekenmerkt door grote virtuositeit en technisch meesterschap en door een grote expressiviteit. Voorbeelden: - Lamentationes Hieremiae / Orlandus Lassus - Missa de Beata Virgine / Josquin Desprez Vocale jazz Jazz in allerlei stijlen, met een zanger of zangeres als solist. Voorbeelden: - Lady in satin / Billie Holiday - Ella and Louis / Ella Fitzgerald & Louis Armstrong - Twentysomething / Jamie Cullum - Come away with me / Norah Jones. Volksdansen (Z) Zie Volksmuziek Volksliederen (Z) Zie Volksmuziek Laatste wijziging april 2012 - 71/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Zie ook Nationale volksliederen Volksmuziek Traditionele liederen en dansen van een bepaalde streek of een bepaald land. De ritmische en melodische structuren zijn eenvoudig en de omvang van de melodie beperkt. Voorbeelden: - Danse de France - Danses du monde - Europe centrale : pays nordiques - Muziekskes : volksmuziek uit Brabant en omstreken / Jan Smed - Komt, vrienden, in het ronden : volksliederen uit Vlaanderen / Piet Boon Vroegchristelijke liturgie Liturgische gezangen in de vroege Westerse christelijke kerk voordat Paus Gregorius I rond de zesde eeuw de rooms-katholieke liturgie herorganiseerde en vastlegde in de Gregoriaanse liturgie. Wordt gecombineerd met het muziekgenre ‘Liturgie’. Voorbeelden: - Ambrosian chant : Early christian chant of the Ambrosian rite - Cantus Gallicanus - Chant mozarabe - Chants de la Cathédrale de Benevento - Old Roman liturgical chants Walsen Populaire gezelschapsdans in snelle driekwartsmaat die vanaf het midden van de 19e eeuw, aanvankelijk Zuid-Duitsland en Oostenrijk, maar zeer spoedig ook geheel Europa veroverde. Voorbeelden : - Wals voor orkest, op. 314 “An der schönen blauen Donau” / Johann Strauss (zoon) - Wals voor piano, nr. 4, op. 34, nr. 3 in F gr. / Frédéric Chopin Laatste wijziging april 2012 - 72/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Zarzuela’s Spaans muziektheatergenre, gekenmerkt door de combinatie van gezongen en gesproken dialogen, in één of twee bedrijven, meestal met een satirisch karakter. De muziek staat vast, de tekst wordt geïmproviseerd. Voorbeelden: - La taberna del puerto / Pablo Sorozábal - Viento es la dicha de amor / José De Nebra Zeemansliederen Volksliederen, door en voor zeelui gemaakt. Voorbeelden: - Schipper, ik wil varen : zeemansliederen door ’t Kliekske - Island en zeemansliederen / muziek van Piet Sercu, Wannes van de Velde en Alfred Den Ouden - Ballades et shanties des matelots anglais - American sea songs and shanties / opnames door Alan Lomax Zigeunermuziek Zigeunermuzikanten trekken vanaf 1400 rond in Europa. Zij concentreerden zich op het op hun eigen wijze interpreteren van de plaatselijke volksmuziek. Zigeunermuziek is dus meer een specifieke uitvoeringswijze (stijl van zingen en spelen) van dat wat bij de plaatselijke bevolking al in gebruik was, dan een eigen, autochtone muziek. Op deze manier is dankzij de zigeuners veel volksmuziek bewaard gebleven die anders zou zijn verdwenen. De zigeuners zijn als instrumentenvirtuozen gespecialiseerd als violisten in Midden- en Oost-Europa en als gitaristen in Spanje; in Rusland hebben zij zich als zangers toegelegd op het traditionele boerenvolkslied. Voorbeelden : - Chaj zibede : musique romani d’Albanie / Rromano Dives - Gypsies of Rajasthan / Musafir - Latcho drom : bande originale du film - The legend of the toad / Roby Lakatos Laatste wijziging april 2012 - 73/74 Vlacc | Muziekgenres: definities en voorbeelden Zydeco Zydeco is een muziekstijl die ontstond in het begin van de twintigste eeuw onder de Creoolse bevolking van Zuidwest-Louisiana onder invloed van de Franssprekende Cajuns. De muziek is hevig gesyncopeerd, meestal up-tempo, en ze wordt gedomineerd door de accordeon (en/of de melodeon) en een soort wasbord dat rub-board of frottoir genoemd wordt; verder gebruikt men ook drums, gitaar, koperblazers en basgitaar. Voorbeelden: - 60 minutes with the king of zydeco / Clifton Chenier - American roots music / Ricky Skaggs ; The Carter Family - Creole cruiser / Lynn augustus - The rough guide to cajun and zydeco : accordion, fiddle, guitar : let the good times roll Laatste wijziging april 2012 - 74/74
