Rundergezondheidszorg - De Gezondheidsdienst voor Dieren

De Gezondheidsdienst voor Dieren
Hoofdpunten Monitoring
Rundergezondheidszorg
Vierde kwartaal 2011
Diergezondheidssituatie rundvee
in Nederland
DIERZIEKTE
SITUATIE NEDERLAND MKZ
Brucellose
Tuberculose
Leukose
BSE
Bluetongue
IBR
Paratuberculose
Salmonellose
Leptospirose
BVD
Trends op basis van data
Officieel vrij sinds 2001, laatste regionale uitbraken in 1986 en 2001.
Officieel vrij sinds 1999.
2.952 bloedmonsters (2.345 UBN’s) van verwer
pers onderzocht. Geen infecties vastgesteld.
Officieel vrij sinds 1999.
Officieel vrij sinds 1999.
4.571 bloedmonsters ( 2.267 UBN’s). Geen infecties vastgesteld.
Sinds 1997 88 BSE-gevallen.
In 2011 één BSE-geval vastgesteld.
Sinds 15 februari 2012 heeft Nederland de Sinds 1-1-2009 geen nieuwe infecties
BTV-vrije status.
vastgesteld.
45% van de melkveebedrijven IBR-vrij of 0,2% tankmelkomslagen bij IBR-vrije bedrijven.
tankmelk onverdacht.
1% tankmelkomslagen bij IBR tankmelk
onverdachte bedrijven.
Bij 29% van de 51 ubn’s die neusswabs hebben ingestuurd is veldvirus aangetoond.
96% van de melkveebedrijven PPN status waarvan 79% status A.
2% van de melkveebedrijven deelnemer Paraintensief programma.
6,8% van de niet melkleverende bedrijven 4,5% tankmelkomslagen bij Salmonella
had afweerstoffen in 2009-2010.
onverdachte bedrijven in GD programma.
0,98% van de niet melkleverende bedrijven Eén tankmelkomslag.
had afweerstoffen in 2009-2010.
99,5% van de melkveebedrijven heeft de
Leptospirosevrije status.
19,6% van de melkveebedrijven had een recente BVD-virus circulatie in 2009-2010.
30% van de melkveebedrijven heeft status BVD-virus vrij of tankmelk onverdacht.
Gunstige trend uiergezondheid zet door.
Kort nieuws
NIEUWE INFECTIES VIERDE KWARTAAL 2011
• Sinds de meldplicht (20-12-2011) van afwijkend geboren kalveren of
lammeren zijn er tot 13-03-2012 683 kalveren gemeld bij de NVWA. In 56 kalveren is het Schmallenberg virus aangetoond.
• In het vierde kwartaal is er één keer
Listeria aangetoond bij pathologisch
onderzoek bij een volwassen rund en
vier keer bij verworpen vruchten.
• In 2011 zijn in totaal 254 bloederkalveren gemeld bij de GD Veekijker,
waarvan 51 in het vierde kwartaal.
Aantal rundveebedrijven en runderen in Nederland in het vierde
kwartaal 2011 (bron: GD-BRBS en I&R)
23000
19000
1750000
17000
15000
1250000
03
17.845 melkveebedrijven met runderen, in totaal 2.620.372 runderen
21.368 niet melkleverende bedrijven, in totaal 1.646.517 runderen
De informatie die in de monitoring wordt gebruikt, wordt op verschillende manieren verzameld. Hierbij ligt het initiatief gedeeltelijk
bij dierenartsen en veehouders en gedeeltelijk bij de GD. De informatie wordt integraal geïnterpreteerd om de doelstellingen van de
monitoring - het snel signaleren van diergezondheidsproblemen enerzijds en het volgen van meer algemene trends en ontwikkelingen
anderzijds - te bereiken. Het ministerie EL&I, PVV en PZ geven financiële ondersteuning aan de monitoring.
Nieuwsbrief Monitoring Rundvee
11
Kwartaal
Totaal aantal runderen op melkleverende bedrijven
Totaal aantal runderen op niet melkleverende bedrijven
Aantal melkleverende bedrijven
Aantal niet melkleverende bedrijven
•
•
20
02
11
11
20
4
01
3
-0
2
-0
1
-0
4
-0
3
-0
2
-0
1
-0
-0
11
20
10
20
10
20
10
20
20
10
20
09
20
09
20
09
09
20
20
Uiergezondheid: de gunstige trend zet door
In het tweede en derde kwartaal van 2011 bleven het tankmelkcelgetal, de percentages ‘hoogcelgetal koeien’ en ‘nieuw hoogcelgetal koeien’ dalen, net als in de
voorgaande periode. Ook het percentage bedrijven met meer dan 25% runderen met
een persisterende uierinfectie is in het derde kwartaal van 2011 gedaald ten opzichte
van het derde kwartaal in 2010.
2250000
04
Voor het volgen van trends in de tijd, worden periodiek bestanden met relevante
diergezondheidsinformatie van vrijwel alle UBN’s gecombineerd en geanalyseerd. Deze
informatie ontstaat door gegevens uit verschillende databronnen, beschikbaar gesteld
door CRV, Rendac, Qlip, Melkcontrole Nijland en I&R, te combineren met GD bronnen.
21000
Aantal bedrijven
Aantal runderen
Volgen van trends op
basis van Censusdata
2750000
Schmallenbergvirus infectie bij runderen
Vastgestelde afwijkingen bij ingezonden
afwijkend geboren kalveren (n=18)
Vanaf eind augustus kreeg de GD Veekijker tientallen telefoontjes van dierenartsen
en veehouders die problemen hadden bij de koeien met diarree, melkproductiedaling en soms koorts. Na uitgebreid onderzoek werden, met de toen beschikbare
onderzoeksmethoden (parasitologisch, bacteriologisch en virologisch), geen
bevindingen gedaan die de klinische verschijnselen konden verklaren. Sinds begin
oktober nam het aantal meldingen van diarree en melkproductiedaling weer af. 12
Aantal bevindingen
10
8
Op 19 november 2011 publiceerde het Friedrich Loeffler Instituut (FLI) de vondst van
6
het Schmallenbergvirus in bloed van koeien met een vergelijkbaar ziektebeeld (koorts
en productiedaling, maar zonder diarree) in NoordRijn Westfalen. Vervolgens zijn 4
de Nederlandse bloedmonsters, genomen in september bij klinisch zieke koeien, ook
2
getest op het Schmallenbergvirus. De test werd beschikbaar gesteld door het FLI. Bij 0
18 van de 50 bloedmonsters werd het Schmallenbergvirus aangetoond. SchmallenbergOnderontwikkeling
Aangeboren
Aangeboren
Draainek
Zijdelingse
Opgebogen rug
van de kleine
pootafwijking
pootafwijking
verkromming van
hersenen
voorpoot
achterpoot
de wervelkolom
virus behoort tot de orthobunyavirussen. Deze groep van virussen geeft normaliter bij volwassen dieren geen ziekteverschijnselen, maar veroorzaakt aangeboren afwijkingen bij de kalveren als de infectie tijdens de dracht heeft plaatsgevonden. Vanaf 25 november werd de geboorte van afwijkende lammeren gemeld en zijn deze onderzocht op
Schmallenbergvirus. Vanaf 13 december werd ook de geboorte van afwijkende kalveren gemeld.
Sinds 20 december geldt er een meldplicht voor kalveren en lammeren met aangeboren afwijOndervoeding bij kalveren
kingen. In het vierde kwartaal zijn er 18 afwijkende kalveren naar de GD pathologie afdeling gein de winterperiode
stuurd voor nader onderzoek in relatie tot het Schmallenbergvirus. De bevindingen zijn te zien
in de grafiek. Op basis van het moment van klinische verschijnselen bij volwassen runderen, de
Bij de GD Veekijker en de GD Pathologie
drachtlengte en het moment van infectie tijdens de dracht en de situatie bij de schapen, kan er
afdeling worden elk jaar in de wintereen afname in het aantal meldingen van afwijkende kalveren verwacht worden vanaf mei.
periode meer meldingen van kalveren
gedaan die gestorven zijn mogelijk als
gevolg van ondervoeding. In het vierde
kwartaal zijn er 15 kalveren voor pathologisch onderzoek aangeboden met als
doodsoorzaak ondervoeding. Als een kalf
diarree heeft krijgt een dier als therapie
In 2011 zijn er 609 verworpen of doodgeboren kalveren ingezonden voor pathologisch onderzoek
water met electrolyten. Dit voorkomt
naar de GD. In 57% van de ingezonden verworpen vruchten is een diagnose gesteld (zie grafiek).
uitdroging en zorgt dat de kalveren beter
herstellen. Als deze therapie echter te
Oorzaken abortus bij ingezonden verworpen vruchten in 2011
lang wordt gegeven zonder dat daarnaast
melk wordt gegeven, krijgen de kalveren
14,0
onvoldoende energie en voedingsstoffen
12,0
binnen en zullen ze alsnog sterven. Het is
10,0
van belang om, naast het verstrekken van
8,0
extra water en electrolyten, melk bij te
6,0
geven voor de energie- en eiwitbehoefte
4,0
van het kalf. Daarnaast hebben kalveren
2,0
in de wintermaanden een verhoogde
0,0
energiebehoefte om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Extra voeding is
dan noodzakelijk om de kalveren gezond
te houden.
GD, Postbus 9, 7400 AA Deventer, T. 0900-1770, F. 0570-63 41 04
www.gddeventer.com, [email protected]
Bluetongue
Coxiella burnetti (Q koorts)
Levercirrhose
Overige niet infectieuze
aandoeningen
Encephalitis
IBR
Hydranencephalie /
Hydrocephalus
Hartspierontsteking
Yersinia pseudotuberculosis
Listeria spp
Steenvrucht /
ongeschikt voor onderzoek
Schimmels
Staphylococcus spp
Salmonella
Aangeboren afwijkingen
BVD
Bacillus spp
Overige bacterien
Ontsteking wijzend op infectie
Neospora
Arcanobacterium pyogenes
Percentage van totale inzendingen
Overzicht ingezonden verworpen vruchten