investeren in jongveeopfok rendeert altijd

> praktijkdierenarts
Investeren in jongveeopfok rendeert altijd
Tekst en beeld: Pieter Passchyn - dierenarts en onafhankelijk adviseur melkvee - www.milkadvice.be
Uit onderzoek blijkt dat kalveren die onmiddellijk na het spenen in een groep werden geplaatst, meer kilo’s voer per dag aten dan kalveren die
een week later in de groep werden geplaatst.
Onder optimale omstandigheden zijn pasgeboren kalveren de dieren met het grootste
genetisch potentieel op een melkveebedrijf.
Daarnaast worden uit deze dieren kalveren
geboren die nog meer melk produceren en
een grotere langleefbaarheid hebben dan hun
voorgangers. Reden genoeg om een uiterst
belangrijke periode in het leven van een koe
onder de loep te nemen.
Alex Bach, een Spaanse onderzoeker, sprak
onlangs op een studiedag georganiseerd door
DSM over jongveeopfok. Een samenvatting van
zijn betoog.
Leeftijd bij afkalven:
22-23 maanden
Onderzoekers zijn het erover eens dat vaarzen
moeten kalven op een leeftijd van 22-23
maanden op een gewicht van 650 kg. Althans,
dat is de doelstelling. In de Verenigde Staten
is de gemiddelde leeftijd bij afkalven 27
maanden. In Europa varieert deze tussen de lidstaten van 25 tot 29 maanden. Dieren beginnen
pas te renderen op het einde van hun tweede
lactatie. Dus, hoe vroeger een vaars kan kalven,
hoe sneller ze geld begint op te brengen voor
de melkveehouder. Voorwaarde is wel dat de
22 | www.melkveebedrijf.be / nr 1 / januari 2014 / praktijkdierenarts
vaars voldoende weegt op het moment van
kalven. Per kilogram bijkomend gewicht op
het moment van kalven, geeft een vaars bijna
15 liter meer in de eerste lactatie. Een hoger
gewicht van 70 kg zorgt dus voor 1.000 liter
meer melk. Als vuistregel gaf Bach mee dat
de netto-opbrengst van een bedrijf met 100
koeien stijgt met 40.000 euro wanneer men
de afkalfleeftijd van de vaarzen kan laten dalen
met 4 maanden. Om eenzelfde meeropbrengst
te bewerkstelligen zouden de 100 koeien 8 liter
melk meer moeten geven.
Jongveeopfok op gevoel?
Melkveehouders zijn gewoon om managementbeslissingen te nemen op basis van
objectieve data zoals geproduceerde liters, celgetal, gehaltes en opgenomen rantsoen. Als er
onvoldoende liters in de tank terechtkomen of
de gehaltes niet naar behoren zijn, dan wordt
er ingegrepen. Maar als het over jongveeopfok
gaat, dan gaan de meeste melkveehouders af
op hun gevoel. Volgens Bach, weten ze niet
wat de drogestofopname is van het jongvee,
hoeveel de dieren wegen, hoe groot ze zijn,
wat hun dagelijkse groei is, welke dieren ziek
geweest zijn, enz. Kalveropfok verbeteren
zonder een goede basis is een moeilijke
opdracht. Het is dus nodig dat veehouders
zich hiervan bewust zijn en investeren in hun
jongveeopfok, zowel op gebied van management en voeding als door het verzamelen en
bijhouden van diergegevens.
Eerste twee maanden
De eerste 60 dagen is de belangrijkste periode
in de opfok. De voerkosten zijn dan ook het
hoogst, maar dit loopt samen met de hoogste
voerefficiëntie. Bach is dan ook voorstander
om tijdens die periode sterk te investeren. Zo
stelt hij voor om minstens 6 liter melk per dag
te geven in plaats van de conventionele 4 liter.
Hij toonde ook aan dat kalveren meer eten en
een grotere groei hebben wanneer naast een
klassiek kalvermengsel/korrels ook gehakseld
haverstro ad libitum gevoerd werd. Volgens
Bach zijn de eerste twee maanden bepalend
voor de verdere groei in het leven van het dier.
Hij haalt deze redenering uit onderzoek verricht met ratten die in de eerste levensweken
aan ondervoeding leden. De dieren kwamen
nooit meer op hun normale gewichtscurve in
hun latere leven. Wanneer daarentegen ratten
ondervoed werden op latere leeftijd, had dit
geen blijvend effect op hun gewicht. Kalveren
die diarree krijgen of een luchtwegaandoening
op jonge leeftijd, zijn volgens hem niet de
kalveren die we op 22 tot 23 maanden kunnen
laten kalven. Kalveren die meer dan 3 keer
problemen gehad hebben met luchtwegaandoeningen tijdens de melkperiode, zullen in
hun leven als melkkoe 100 dagen minder produceren. Om die reden is Bach voorstander om
dieren te groeperen tijdens de jongveeopfok
in gezonde kalveren en kalveren met één of
meerdere luchtwegaandoeningen.
Wijze van spenen
Vroeger werd vaak het advies gegeven om
kalveren na het spenen niet direct samen te
huisvesten, maar dat slechts 1 tot 2 weken later
te doen. Dit zou te veel extra stress voor deze
kalveren veroorzaken. Het tegenovergestelde
bleek waar. Kalveren die onmiddellijk na het
spenen in een groep werden geplaatst, aten
meer kilo’s voer op per dag dan kalveren die
een week later in de groep werden geplaatst.
Daarnaast was een opmerkelijke bevinding
het feit dat deze laatste kalveren meer luchtwegproblemen ondervonden dan de kalveren
die onmiddellijk in de groep werden geplaatst.
Bach verklaarde het betere resultaat van
onmiddellijk spenen en hergroeperen door aan
te stippen dat koeien en kalveren kuddedieren
zijn. Ze eten dus liever in groep dan alleen.
Hamburgers
Een vaars opfokken kost handenvol geld. En
zoals vermeld, begint een veehouder pas te
verdienen aan zijn vaars op het einde van
haar tweede lactatie. Het succesvol (= weer
drachtig) beëindigen van de eerste lactatie
is dan ook een essentieel doel dat iedere
melkveehouder voor zich moet hebben. Preventie van luchtwegaandoeningen en diarree
tijdens de eerste twee levensmaanden is een
eerste stap. Maar wat moet je aanvangen
met pinken die veel moeten geïnsemineerd
worden en pinken die aborteren? Onderzoek
van Alex Bach wees uit dat vaarzen die als
pink meer dan 4 inseminaties nodig hebben
gehad om drachtig te geraken, dubbel zoveel
kans hebben om het einde van hun eerste
lactatie niet te halen. Dezelfde studie toonde
aan dat pinken die aborteerden bijna drie
keer meer kans hadden om het einde van
hun eerste lactatie niet te halen, dan pinken
die geen abortus hadden. Vanuit economisch
perspectief verwees Bach beide gevallen naar
het slachthuis.
Onderzoeker Alex Bach is er voorstander
van om tijdens de eerste 60 dagen van de
opfokperiode minstens 6 liter melk per dag
te geven.
Conclusie
Veel melkveehouders baseren de opfok van
hun vaarzen op gevoel. Toch is het economisch
erg voordelig om te streven naar een afkalfleeftijd van 22 tot 23 maanden. Naast preventie
van diarree en ademhalingsstoornissen spelen
melkgift en krachtvoeropname een grote rol.
Optimalisatie wordt bereikt door beslissingen
te nemen gebaseerd op bedrijfseigen data. <
EEN SCHOUTEN MACHINE
DAT LOONT!
T
0577 40 80 80
E
[email protected]
W www.schouten.ws
www.melkveebedrijf.be / nr 1 / januari 2014 / praktijkdierenarts |
23