Nieuwjaarsspeech 2015

Nieuwjaarsspeech 2015
Iedereen van harte welkom op deze koffie met de beste wensen van De Zijlen! We doen het eens
anders dit jaar: niet op het einde van de middag een nieuwjaarsreceptie met een borrel. Niet iedereen
die op het Zijlhuis werkt, kon daar aan meedoen. Met dit tijdstip geven we iedereen de gelegenheid
om erbij te zijn: dus van harte welkom iedereen.
Ik heb de gewoonte om mijn Nieuwjaars speech uit mijn hoofd te doen. Ik spreek dan meestal het
gemakkelijkst, maar dit jaar wijk ik af van die gewoonte. Ik zal straks vertellen waarom. Ik was lekker
vrij in de periode Kerst en Oud en Nieuw. Naast ontmoetingen met mijn familie en vrienden gaf mij dat
ook ruimschoots de gelegenheid om kranten en boeken te lezen en muziek te luisteren. Zo heb ik
genoten van de kerstliederen van Smith and Burrows, van het nummer ‘The Mushroom Cloud’ van
Kyteman, dat mij weer leidde naar Jethro Tull, voor de wat oudere mensen onder jullie welbekend uit
de jaren 70, maar blijkens Spotify nog springlevend! Maar ook Wes met Awa Awa en Zahara met
Loliwe ontroerden mij. Het mooie van muziek is dat het je rechtstreeks in je hart en je gevoel raakt,
waardoor je dicht bij jezelf komt.
Dat niet alleen muziek dat kan doen, bewijst wel het interview met Martha Nussbaum, dat in de
Volkskrant van 20 december stond. Martha Nussbaum is een Amerikaans filosofe. Zij schreef een
respectabel aantal boeken, waarvan de laatste gepubliceerd werd in Nederland in april vorig jaar. De
titel? ‘Politiek heeft liefde nodig’.
Die titel greep mij stevig vast en raakte een diep gevoelde behoefte in mij. ‘Gebruik emoties in de
politiek. Je kunt er een meer rechtvaardige samenleving mee scheppen’ zo luidt de optimistische
boodschap van Martha Nussbaum. Op de achterflap van het boek staat: ‘Door publieke emoties als
liefde en sympathie te ontwikkelen, kunnen politieke denkers het ideaal van een vrije, gelijkwaardige
en rechtvaardige samenleving dichterbij brengen. Een samenleving waarin burgers zich willen inzetten
voor het algemeen belang en die bestand is tegen intolerantie en onrecht’. Ik word nieuwsgierig: is het
niet vaak zo geweest in de geschiedenis dat die persoonlijke en emotioneel gedreven liefde leidde tot
fascistische denkbeelden en de roep om eigen volk eerst? Nee, dat hoeft niet, schrijft Martha
Nussbaum en ze gebruikt daarbij voorbeelden uit India en de Verenigde Staten die ze beiden goed
kent.
Ze vindt dat alle samenlevingen moeten nadenken over de veiligheid van gekoesterde waarden in
perioden van oplopende spanningen. Dat wil zeggen dat alle samenlevingen moeten nadenken over
medeleven met geleden verliezen, over woede jegens onrecht en over het inperken van afgunst en
afkeer, ten gunste van een allesomvattende begaanheid met anderen.Dat kan bijvoorbeeld door met
elkaar een sterke betrokkenheid te creëren bij waardevolle projecten die inspanningen en offers
vereisen, zoals bijvoorbeeld volledige integratie van buitengesloten groepen mensen of de
bescherming van het milieu of ontwikkelingshulp. Ze doelt ook op de positieve kant van liefde voor je
land, die de nieuwsgierigheid kan aanwakkeren voor elkaar. Een land kan hierover ook aan de slag
gaan met songs, publieke debatten, mode, nationale monumenten, leesclubs. Toegankelijkheid voor
iedereen is cruciaal, iedereen moet mee kunnen doen! En het gaat om meer dan dat: het gaat ook om
het licht op de gezichten en om het groen dat wenkt aan het einde van de straat, kortom het gaat ook
om dromen en hoop, waardoor mensen boven zichzelf uit stijgen en dan het onwaarschijnlijke kunnen
realiseren met elkaar.
Eenheid creëren op basis van enkel economische afspraken is niet mogelijk, kijk naar Europa en
vergelijk dat eens met India met vele staten en 250 talen…Ghandi en Nehru dachten erover na hoe
daar met gedeelde emoties een eenheid van te maken. Betekent dit dat iedereen hetzelfde moet
denken? Nee juist niet: er moet een smalle strook van overlappende politieke principes zijn. Van
daaruit gaat ieder zijn eigen weg. Dan krijg je een samenleving die kloeker is, meer experimenten
aandurft, meer ideeën geeft aan burgers. Waarbij het respect voor elkaar en het erbij horen goede
gewoontes zijn.
Ik word geraakt door deze woorden omdat ze zo enorm goed aansluiten bij waar we hier binnen De
Zijlen aan werken. Ik kan ze moeiteloos vertalen naar onze organisatie. Wij werken immers iedere dag
aan de belangrijke waarde dat iedereen mee moet kunnen doen in onze samenleving, we werken aan
het verhaal van mensen met een verstandelijke beperking en dat van onszelf. Door onszelf met hen te
verbinden maken we samen het verhaal van het inclusieve leven: iedereen hoort erbij in deze
samenleving. Iedereen heeft betekenis in het leven: voor zichzelf en voor anderen. Het verhaal over
hoe belangrijk je bent voor een ander verwarmt ons en wakkert ons vermogen om liefde te geven aan.
Het zorgt ervoor dat talloze mensen in de zorg regelmatig uitstijgen boven zichzelf en van onmisbare
betekenis zijn voor een ander, waarbij de ander in de gelegenheid wordt gesteld een eigen rol te
spelen. We realiseren met De Zijlen iedere dag dat we zichtbaar zijn in de samenleving, dat je kunt
wonen in de wijk en dat je, met en zonder beperking, van belang bent voor het dorp of de wijk door
wie je bent en wat je doet.
We zijn aan de slag gegaan met tal van ideeën en hebben voor veel mensen wegen in de
samenleving geopend die we tot voor kort niet voor mogelijk hielden. Ik denk dan bijvoorbeeld aan
werken bij bedrijven, bij Staatsbosbeheer en sporten bij gewone sportverenigingen. Als kinderen op
school opgroeien met de gedachte: dat verstandelijk beperkte kind is mijn medeleerling en
medeburger, dan verandert dat in een volgende generatie.
In dit speciale jaar 2015 wordt door de Nederlandse regering het Verdrag voor Rechten van Mensen
met een Beperking geratificeerd. Dat betekent concreet dat Nederland ervoor gaat zorgen dat onze
samenleving toegankelijk wordt voor iedereen met een beperking. Eindelijk! Verzucht ik dan,
Nederland is het laatste land in Europa dat het verdrag ratificeert. Persoonlijk vind ik dat we voor méér
moeten gaan: Nederland moet een toegankelijk land zijn voor iedereen: burgers, vluchtelingen,
mensen met een beperking, jongeren en ouderen, vrouwen en mannen, homo’s en lesbiennes,
zwarte, gekleurde en witte mensen.
Dat gaat niet vanzelf, dat weten we, maar het helpt als we de liefde koesteren: de liefde voor elkaar,
voor wie we als mensen zijn. Dat betekent niet: lief zijn voor elkaar, maar vanuit liefde aandacht
hebben voor elkaar. Dat is niet soft of voor watjes: dat is voor sterke mensen, die durven te geven en
om elkaar durven te geven. Die een relatie met elkaar aangaan, een relatie die vaak een leven lang
duurt. Met alles erop en eraan. Die niet weglopen als het moeilijk wordt. Dan pas weet je dat je de
liefde niet kunt missen: zij is in staat om met mededogen naar jezelf en anderen te kijken, om te
vergeven en jezelf te relativeren. Die liefde overwint uiteindelijk alles.
Ook al komen deze woorden recht uit mijn hart, ik kon deze speech toch echt niet uit mijn hoofd
uitspreken! Ik wens ons allen een liefdevol 2015 toe!
Hetty de With
Bestuurder
5 januari 2015