Zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes
-Zwangerschapssuiker-
DitdocumentbevatvertrouwelijkeinformatievanJijWij.Hetkopiërenen/ofverspreidenvanditdocumentzondervoorgaandschriftelijke
toestemmingvanJijWijisverboden.©JijWijoktober2015.
Hoeontstaatzwangerschapsdiabetes?
Tijdensdezwangerschaptredenveranderingenopdiede
bloedsuikerspiegelbeïnvloeden.Deglucose(suiker)toevoernaarde
babykomtopgangendeorganenzijnmindergevoeligvoorde
werkingvaninsuline.Datgebeurtonderinvloedvandehormonen,die
tijdensdezwangerschapwordenaangemaakt(onderandere
progesteron,oestrogeenencortisol).Dezehormonenremmende
werkingvaninsulineenhierdoorstijgtdebloedglucosewaarde.
Insulineiseenhormoondatervoorzorgtdatglucosevanuithetbloed
indelichaamscellenwordtopgenomen.Glucosedientalsbrandstof
voordecellen.Tijdenseennormalezwangerschapmaaktde
alvleeskliermeerinsuline.Zwangerschapsdiabetesontstaatwanneer
dealvleeskliernietinstaatisomvoldoendeinsulineaantemaken.Je
bloedglucosewaardenzullenhierdoorstijgen.
Risicogroepen
Jehebteenverhoogdekansopzwangerschapsdiabeteswanneer:
• jeeerderzwangerschapsdiabeteshebtgehad.
• jeovergewichthebt(BMI>30).
• jeeerdereenkindhebtgekregenmeteengeboortegewichtvan
4500gramofmeer.
• jeeenvader,moeder,broerofzushebtmetdiabetes.
Uitgezonderdiseenfamilielidmetdiabetesouderdan60jaar.
• jeafkomstigbentuitbepaaldelandeninZuid-Azië̈,MiddenOosten,Noord-AfrikaenhetCaribischgebied.
• erineenvorigezwangerschapeenbabyindebaarmoeder
gestorvenis(intra-uterienevruchtdood)zonderduidelijke
verklaring.
• jehetPolycysteusOvariumsyndroom(PCOS)hebt.
• jeouderbentdan40jaar.
2
Veelalverlooptzwangerschapsdiabeteszonderklachten.Daaromis
controledoordeverloskundige,huisartsofgynaecoloogbelangrijk.
Zekerwanneerjeeenverhoogdekansopzwangerschapsdiabeteshebt.
Onderzoeken
Indienjetoteenrisicogroepbehoort,zalinhetbeginvande
zwangerschapjesuikerinhetbloed(glucose)wordengecontroleerd.Bij
voorkeurnuchter,ditbetekentdatjetenminste6uurtevorenniets
meermagetenen/ofdrinken.
Indienjeglucoseverhoogdis,volgtereenuitgebreidesuikertest:Orale
GlucoseTolerantieTest(OGTT).
OGTT
OGTTzaluitgevoerdwordenindien:
• Eennuchterofwillekeurigeglucosemetingafwijkendis.
• Tussen24-28wekenzwangerschapindien:
- jetoteenrisicogroepbehoortdiehierbovenisbeschreven
- jezwangerbentvaneenmeerling
• Opelkenoodzakelijkmomentindezwangerschapindien:
- ersymptomenzijnvoorovermatigvruchtwater.
- ersprakeisvaneengrotebaby.
Erwordt‘sochtendsbloedgeprikt.Jemoethiervoortenminste6uur
nuchterzijn.Daarnakrijgje75gramsuikeroplossingtedrinken.
Vervolgenswordt2uurnahetdrinkenvandesuikeroplossing
opnieuwdesuikerwaardeinhetbloedgecontroleerd.Indeze2uur
magjenietsetenenalleenwatwateroftheezondersuikerdrinken.
Afwijkendewaardenzijn:
• Nuchterebloedglucosewaardebovende7.0mmol/L.
• 2uursbloedglucosewaardebovende7.8mmol/L.
3
Diagnosezwangerschapsdiabetes
Wanneerbijjoudoordeverloskundigeofgynaecoloogeensuikertestis
afgenomendieafwijkendebloedglucosewaardeslaatzien,wordtje
verwezennaardeverpleegkundigevandepolikliniekgynaecologie.Zij
zalvoedingsadviezengevendieervoorkunnenzorgendatje
bloedglucosewaardenweernormaliseren.Ziefolder‘Voedingsadviezen
bijverhoogdebloedglucoseindezwangerschap’.Dezedieetadviezen
moetjetotheteindevandezwangerschapopvolgen.
Naeenweekwordendebloedglucosewaardenopnieuw
gecontroleerd.Hiervoorspreektdeverpleegkundigeeendagcurveaf.
Erwordtop3verschillendetijdstippenbloedgeprikt.Jemeldtje
hiervoorbijdebloedafnameinhetziekenhuis.Jemoethiervoor
nuchterkomen.
- 8.00uurnuchterbloedprikken
Hiernamagjeweeretenendrinkenzoalsjegewendbent.
- 11.00uurbloedprik
- 16.00uurbloedprik
Indeweekdaarnakrijgjeopdepolikliniekgynaecologieeengroei
echoeneenafspraakbijdegynaecoloog.Naaraanleidingvande
uitslagenvandeonderzoekenbekijktmenwelkeverderecontroleser
nodigzijn.
-Wanneerjebijdeverloskundige1elijnondercontrolewas,magje
indienalleuitslagengoedzijn,terugnaardeverloskundige.Daarwordt
ookdeglucosegecontroleerd.
-Wanneerjealbijdegynaecoloogondercontrolewas,blijfjeooknu
daarondercontrole.Iedere4wekenwordenbloedglucosewaarden
gecontroleerdopdepolikliniek.
4
Jekrijgtdan3xeenvingerprikenjemoethiervoornuchter(vanaf
00:00uur)komen.
- 8.00uurnuchterbloedprikken
Hiernamagjeweeretenendrinkenzoalsjegewendbent.
- 9.00uurbloedprik
- 10.00uurbloedprik
Ookwordtdegroeivanjouwbabygecontroleerd.Debevallingvindt
plaatsinhetziekenhuis.
Jewordtdoorverwezennaardeinternistenblijftookonder
behandelingvande gynaecoloogwanneerdebloedglucosewaarden
afwijkendblijven.
Debevallingvindtplaatsinhetziekenhuis.
Complicaties
Zwangerschapsdiabetesontwikkeltzichpasnaweek20vande
zwangerschap.Aanlegstoornissenbijhetkindontwikkelenzichinde
eerste12wekenvandezwangerschap.Erisgeenverhoogdekansop
aangeborenafwijkingenalsgevolgvanzwangerschapsdiabetes.
5
Complicatiesdiewelkunnenoptredenzijn:
• Babymeteenhooggeboortegewicht(macrosomie)
Ditiseenvandemeestvoorkomendecomplicatiesbijvrouwenmet
(zwangerschaps)diabetes.Hetwordtveroorzaaktdooreengrote
hoeveelheidonderhuidsvet.Dekinderenzijnvaaknietalleendik,
maarooklang.Deoorzakenzijnnogvooreengrootdeel
onverklaarbaar,maarwelspelendeinsulineproductievandebaby,
hetgewichtvandemoederenschommelingeninde
bloedglucosewaardeneenrol.Daaromzaldegroeiontwikkelingvan
deongeborenbabydoordegynaecoloogregelmatigworden
gecontroleerddoormiddelvaneenecho.Bijeengrotebabyisde
kansopeenmoeilijkebevallingeneenkeizersnedegroter.
• Voortijdigegeboorte(prematurebaring)
Voortijdigegeboortekomtvooralvoorbijeenbabymeteenhoog
geboortegewicht(macrosomie)enbijeenovermatigehoeveelheid
vruchtwater(polyhydramnion).Eenovermatigehoeveelheid
vruchtwaterismeestaltevoorkomendooreengoederegulatievan
jebloedglucosewaarden.Hetontstaanberustopdetoegenomen
urineproductievandebaby.
• Plotselingesterftevanhetkindindebaarmoeder(intrauterienevruchtdood)
Vaakbetreffenditforsekinderenbijeenzwangerschapvanmeer
dan35weken.Bijeengoederegulatievandebloedglucosewaarden
komtditgelukkignietveelvoor.
Complicatieskunnendoormiddelvaneengoedecontroleen
bloedglucoseregulatietoteenminimumbeperktworden.Wanneer
iemandmetzwangerschapsdiabetesnietwordtbehandeldisdekans
opsterftevandebaby,kortvóórofnadegeboorteklein,maar2xzo
grootalsbijeenregulierezwangerschap.
6
Behandeling
Wanneerbijjoudediagnosezwangerschapsdiabetesis
gesteldbestaanerdevolgendebehandelmethoden:
• Gezondevoedingeneenbetereverdelingvandevoedingover
dedag.Inplaatsvandriegrotemaaltijdenishetbeterom6
kleineremaaltijdentenemenendezetespreidenoverdehele
dag.Deverpleegkundigeen/ofdiëtistgeefthierover
voedingsadviezen.
• Voldoendelichaamsbeweging,bijvoorbeeldeenhalfuurper
dagstevigdoorwandelen.
• Insuline-injectiesalsblijktdatondanksgezondevoedingde
bloedglucosewaardentehoogblijven.Jewordthierinbegeleid
engeïnstrueerddoordediabetesverpleegkundigeende
internist.
• Somswordtergebruikgemaaktvantablettenomde
bloedglucosewaardentelatendalen,maarerisnogweinig
bekendoverdeinvloedhiervanopdeontwikkelingvande
baby.
Debevalling
Wanneerjediabeteshebt,zaldebevallingaltijdplaatsvindeninhet
ziekenhuis.Inprincipezaleenspontanebevallingwordenafgewacht.
Vanaf38wekenwordtbekekenofhetbeterisomdebevallinginte
leiden.Ditisafhankelijkvanhetverloopvandezwangerschapenhet
adviesvandegynaecoloogen/ofdeinternist.
Wanneerereenextreemgrootkindverwachtwordt,ishetrisicoop
eenkeizersnedegroter.Ditisafhankelijkvandeliggingenindalingvan
hetkind.Ookkunnendeschoudersvanhetkindheelbreedzijn
waardoordezeingeklemdkunnenrakentijdenseenvaginalebevalling
(schouderdystocie).
7
Nadebevalling
Nadegeboortezalbijdebabydeeerste24uurregelmatigde
bloedglucosewaardenwordengecontroleerd.Ditomtecontroleren
ofdewaardenniettelaagzijn(hypoglycaemie),demeest
voorkomendecomplicatiebijeenpasgeborenbaby.De
glucosetoevoervandemoedervaltweg,maardebabyblijftnogeven
teveelinsulineaanmakenomdatdealvleesklierditgewendwas.
Hierdoordalendesuikerwaarden.
Verschijnselenbijdebabykunnenzijn:trillen,ondertemperatuuren
prikkelbaarheid.
Eeneventuelebehandelingmetinsulinetijdensdezwangerschapkan
nadebevallingoverhetalgemeengestoptworden.Inelkgeval
wordennaongeveer6wekendebloedglucosewaarden
gecontroleerd.Bijongeveer5%vandepatiëntenmet
zwangerschapsdiabetesblijkternadebevallingspraketezijnvaneen
gestoordeglucosetolerantieofdiabetestype2.
Toekomst
Wanneeriemandzwangerschapsdiabetesheeftgehad:
• isdekansomoplatereleeftijddiabetestype2tekrijgen
ongeveer30%tot50%;
• iseencontrolevandebloedglucosegedurendevijfjaarbijde
huisartsnoodzakelijk;
• kanhetrisicoophetkrijgenvandiabetestype2oplatereleeftijd
wordenverlaagdofuitgestelddooreenjuistgewicht,gezonde
voedingenvoldoendelichaamsbeweging.
8
Totslot
Vergeetnietdatookbijvrouwenmetzwangerschapsdiabetes
demeestebaby’sgezondwordengeboren.
Ditkomtvoornamelijkdoorjouwinspanning,eengoede
medischebegeleidingendemogelijkhedentotzelfcontroleen
zelfregulatie.Hierdoorwordtdekansopcomplicatiesaanzienlijk
verkleind.
Genietdanookmetvolleteugenvandezwangerschap!
VoormeerinformatieoverDiabetesenzwangerschapkunjeterecht
opdewebsitewww.nvog.nl.
Zieookonzefolder‘Diabetesenzwangerschap’.
Totstandkoming
Dezefolderistotstandgekomeninsamenspraakmetallezorgverleners
aangeslotenbijJijWij.
www.JIJWIJ.nl
9