Indifferente therapie bij eczeem

Indifferente therapie bij
eczeem:
dat kan beter
Bernd Arents – VMCE
Licentievoorwaarden:
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Bernd Arents
• Zelf ernstig eczeem vanaf geboorte (1964)
• Sinds 1996 actief bij de Vereniging voor
Mensen met Constitutioneel Eczeem als o.a.:
– Bestuurslid (secretaris, voorzitter)
– Schrijver van folders en artikelen over (de
behandeling van) eczeem
– Medische belangenbehartiging (o.a. richtlijnen en
vergoedingen)
– Indicatoren Zichtbare Zorg en Keuzehulp Eczeem
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
De wetenschap
• NVDV Richtlijn 2014:
De werkgroep adviseert indifferente middelen als onderhoudstherapie te gebruiken. Het advies is om de gekozen (vet)crème
of zalf minstens twee maal daags te gebruiken, desgewenst
vaker, waarbij men uitlegt dat er in principe geen beperking is
wat betreft het aantal malen dat men het middel per dag
aanbrengt.
• NHG Standaard 2014:
Gebruik van indifferente middelen verhoogt het vochtgehalte
van de huid en vermindert de jeuk en irritatie. De praktische
adviezen berusten voornamelijk op ervaring. Het is onbekend
welk middel het meest effectief is. De voorkeur van de patiënt
speelt een belangrijke rol bij de keuze voor het indifferente
middel.
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
De geschiedenis
• Scala aan vehikels zijn ontwikkeld: o/w
crèmes, w/o crèmes, zalven, pasta’s,
schudmixturen, linementen, etc
• In meer of mindere mate gestandaardiseerd
• Formulering op basis van geschiktheid als
vehikel voor magistrale receptuur
• Samenstelling en assortiment is gebaseerd
op verenigbaarheid met actieve stoffen
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
De geschiedenis
• Zeer uitgebreide
(regionale)
formularia
• Op de specifieke
patiënt (huid en
aandoening)
afgestemd
• Werden in de
apotheek bereid
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Ontwikkelingen
• Standaardisering van FNA
• Aanvullingen/verbeteringen van FNAmiddelen, die vervolgens niet in het FNA
werden opgenomen
• Opkomst van grootbereiders
• Differentiatie apothekerstarieven (2008)
leidde tot hoge kosten eigen bereidingen
• Vergoeding via het systeem van
doorgeleverde bereidingen sinds 2009
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Ontwikkelingen
• Meer nadruk op farmacotherapeutische
rationaliteit (EBM)
• Discussie bij verzekeraars: zelfzorg of
verzekerde zorg?
• Verkleinen van het verzekerde pakket aan
indifferente middelen (eruit 2015: cetaceum,
glycerine, carbomeer, melkzuur)
• Toenemend aanbod van OTC-preparaten
voor indifferente therapie
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
De huidige praktijk
• Ongeveer 90% van de patiënten wordt (weer)
behandeld in de 1e lijn met weinig begeleiding
• Tweede lijn biedt meer mogelijkheden*:
– 52% heeft een zalfpoli of smeerspreekuur voor
kinderen
– 57% biedt mogelijkheid testen indifferente
middelen
– 65% beschikt over gespecialiseerde
verpleegkundigen
Echter, de mate van toegang hiertoe is onbekend
* Data ZichtbareZorg Constitutioneel Eczeem 2012 (vmce.nl/keuzehulp)
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
De huidige praktijk
• Veel voorschrijvers hebben een klein aantal
indifferente middelen ‘in de pen’
• Weinig instructie en begeleiding
• Patiënten kennen de mogelijkheden
onvoldoende en zijn zoekende
• Voorgeschreven middel bevalt onvoldoende
˅
Onderbehandeling met indifferente middelen
Overbehandeling met corticosteroïden
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Het ideaal anno nu
• Patiënten (ouders) kiezen binnen het
assortiment de best bevallende middelen
• Middelen zijn afgestemd op de conditie van
de huid en de omstandigheden
NHG-standaard 2014: De voorkeur van de patiënt speelt een belangrijke rol bij
de keuze voor het indifferente middel.
• De middelen worden minimaal 2x per dag
aangebracht, of vaker indien nodig
• Middelen worden altijd aangebracht na
contact met water
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Het ideaal anno nu
• Patiënten 10 jaar en ouder gebruiken ± 250
gr per week » ± 1000 gram per maand
– Kinderen <1 jaar ongeveer 20% hiervan » 200
gram per maand
– Kinderen 1-3 jaar ongeveer een derde hiervan »
300 gram per maand
– Kinderen 3-5 jaar ongeveer 45% hiervan, dus
bijna 500 gram per maand
– Kinderen 6-10 jaar smeren ongeveer 60% » 600
gram per maand
Bron: Fingertip unit in Dermatology; Finlay et al.; The Lancet, 1989
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Waar naartoe?
• Naar betere preparaten die:
– De huidbarrière optimaal herstellen
– Afgestemd zijn op de mate van de beschadiging
van die huidbarrière
– Geschikt en veilig zijn voor de aangedane huid
– Het immuunsysteem niet activeren
– Niet irriteren, prikkelen of jeuk uitlokken
– Beschikbaar zijn in diverse gradaties van ‘vetheid’
– In diverse verpakkingen beschikbaar zijn
– Betaalbaar zijn
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Waar naartoe?
• Naar betere instructie en begeleiding:
– Patiënten laten kiezen wat bij hun past
– Meerdere middelen voorschrijven, indien nodig,
bijvoorbeeld voor de nacht en voor overdag
– Met de patiënt het effect bespreken en aanpassen
indien nodig
– Monitoren op therapietrouw
– Betere overdracht van tweede naar eerste lijn
– Binnen de eerste lijn nog meer afstemmen in
FTO’s (huisartsen <> apothekers)
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem
Waar naartoe?
• Naar betere uitgifte en begeleiding in de
apotheek? Bijvoorbeeld:
– R) Indifferente therapie bij dermatose;
voor drie maanden, driemaal te herhalen;
indicatie: constitutioneel eczeem
– NZa > Apotheekprestatie: Begeleiding indifferente
therapie bij dermatosen
• Naar één vaste vergoeding, ongeacht de
gebruikte middelen?
Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem