Lesbrief The Baseballs - Docentenhandleiding

vertrouwd thema, nieuw arrangement
DOCENT
ENHAND
Foto: Aija Lehtonen / Shutterstock
LEI­DIN
G
vertrouwd thema, nieuw arrangement
Deze lesbrief is samengesteld rond het
nummer Umbrella van The Baseballs. Het
materiaal is afgestemd op leerlingen muziek
in de tweede fase. De song Umbrella is
afkomstig van Strike, het debuutalbum van de
band. Op dit album staan covers van bekende
popsongs, uitgevoerd als rock-’n-rollnummers.
De lesbrief bevat de onderdelen musiceren,
kijken en luisteren, ontwerpen en onderzoek.
De leerlingen voeren een driestemmig koor-/
bandarrangement uit en gaan aan de slag
met diverse kijk- en luisteropdrachten. Verder
maken ze in navolging van The Baseballs een
compleet nieuwe versie van een song naar
keuze. In het onderdeel Onderzoek verdiepen
de leerlingen zich in rock-’n-roll. Ze krijgen
zo inzicht in de ontstaansgeschiedenis en
de muzikale kenmerken van deze stijl. Dit
onderdeel sluit aan bij het examenonderwerp
Cultuur van de massa, zoals dat in het vak
Kunst algemeen behandeld wordt.
A Musiceren
Tijd: ± 60 minuten
De in de klas uit te voeren versie van Umbrella
is een driestemmig koorarrangement met
begeleiding van de bandinstrumenten piano,
gitaar, bas en drums. De song kan in kleinere
groepen of klassikaal uitgevoerd worden. Door
de melodie over de verschillende zangstemmen
te verdelen, zijn alle stemmen interessant. De
stemmen, met een omvang van ten hoogste
een octaaf, kunnen zowel door meisjes als
door jongens (een octaaf lager) of gemengd
uitgevoerd worden.
De leerlingen krijgen het advies om hun
uitvoering van het nummer steeds te bespreken
om er zo achter te komen wat er nog verbeterd
kan worden. Als er goede opnameapparatuur
beschikbaar is en de song zo opgenomen kan
worden, werkt dat natuurlijk extra motiverend.
B Kijken en luisteren
Tijd: ± 20 minuten
In het onderdeel Kijken en luisteren raken de
leerlingen bekend met de muziekstijl rock-’nroll en de jaren ’50. De leerlingen kunnen de
vragen zelfstandig maken met een computer
met internet, of klassikaal met een beamer of
digiboard.
1a Moderne popnummers worden in een jaren
’50-jasje gegoten.
1b Eigen antwoord. Bijvoorbeeld zwartwit, voertuigen, mode, bakkebaarden,
danspasjes.
1c Piano, gitaar, contrabas, drums.
1d The Baseballs kleden zich als Elvis Presley
en ze hebben een vergelijkbaar kapsel
(vetkuiven). Ook bewegen ze zich op
dezelfde manier. Muzikale overeenkomsten
zijn onder meer de walking bass, de
gebruikte instrumenten en de manier van
zingen.
2
Docenten
handleiding
lesbrief
‘Umbrella
’
Docentenhandleiding lesbrief ‘Umbrella’
2a Tempo: hoger / melodie: lager
2b Eigen antwoord
2c Zie antwoordtabel
muzikale kenmerken
ja
1
De song is gebaseerd op het bluesschema.
2
De song wordt in swing uitgevoerd.
X
3
Het accent ligt op de afterbeat.
X
4
Er wordt eenstemmig gezongen.
5
Je hoort een walking bass.
6
Je hoort een saxofoonsolo.
7
Je hoort typische rock-’n-rollinstrumenten.
X
X
X
X
X
8
Er wordt veel geïmproviseerd.
9
In de melodie wordt veel gebruikgemaakt van herhaling.
10
nee
X
Het tempo van de song wordt steeds hoger.
X
X
2d Eigen antwoord
C Ontwerpen
Tijd: ± 2 tot 3 lesuren
In deze ontwerpopdracht maken leerlingen een
compleet nieuwe versie van een bestaande
song naar keuze. Zo experimenteren ze met
verschillende aspecten van de muziek (tempo,
dynamiek, vorm, instrumentatie, klankkleur, etc.).
Ze worden uitgedaagd om creatief en origineel
om te gaan met de verschillende muzikale
kenmerken van een song. De leerlingen
mogen zelf weten wat zij aan de song willen
veranderen, zodat ze goed kunnen aansluiten
bij hun eigen wensen en mogelijkheden. De
suggesties die worden aangedragen lopen op in
moeilijkheidsgraad.
Bij het indelen van de groepen is het raadzaam
om rekening te houden met de capaciteiten
van de individuele leerlingen, zodat de groepen
qua niveau ongeveer gelijkwaardig zijn. Door
leerlingen met een overeenkomstige muzikale
voorkeur bij elkaar te plaatsen komen ze eerder
tot een bevredigende keuze voor een song.
De gelijkgestemdheid bevordert bovendien de
motivatie.
Leerlingen kiezen zelf een nummer of maken
gebruik van een al eerder ingestudeerde
song, bijvoorbeeld een song uit de methode.
Met het oog op de tijdsinvestering en de
niveauverschillen in de klas kunnen groepen
er ook voor kiezen om bijvoorbeeld alleen het
refrein van een song te bewerken.
3
Docentenhandleiding lesbrief ‘Umbrella’
D Onderzoek
D Onderzoek Extra
Tijd: ± 1 lesuur (inclusief de opdracht
onderzoek extra)
Eigen antwoord
1 Mensen reizen makkelijker en verder,
waardoor er steeds meer sprake is van
cross-overs. Er komen meer voor het
grote publiek toegankelijke kunstvormen.
De opkomst van de film en televisie
resulteert in multidisciplinaire kunsten. De
muziekindustrie komt op gang.
2 Vanaf de tweede helft van de twintigste
eeuw worden massamedia steeds
belangrijker en toegankelijker. Vooral de
platenindustrie en de televisie (en later het
internet) hebben een grote rol gespeeld.
3 Rhythm and blues was zwarte muziek,
die door een flinke dosis extra ritme een
opzwepend danskarakter had. In het begin
werd de muziek op akoestische gitaar
uitgevoerd. Later werden elektrische gitaar,
basgitaar en drums toegevoegd en gingen
ook blanke muzikanten rhythm and blues
maken.
Country and western (of country) komt voort
uit de blanke Amerikaanse volksmuziek.
De muziek ontstond op het platteland in
het zuidelijke deel van de VS. Traditionele
instrumenten zijn steelgitaar, viool en
akoestische gitaar. Later werden ook
elektrische gitaren en drums geïntroduceerd.
4a Ja. Nieuwe muziekstijlen zijn eigenlijk altijd
op een jong publiek gericht. Echte fans van
zo’n muziekstijl kiezen vaak voor een daarbij
passende leefwijze, wat je onder andere
ziet aan hun kleding. Hiphoppers kleden
zich anders dan goths of hardrockfans,
bijvoorbeeld.
4b Het was nieuwe muziek met rauwe, wilde
dansritmes.
4c Ouderen vonden rock-’n-roll maar ordinair,
te rauw en te wild. Rock-’n-roll was de eerste
muziekstijl die echt op een jong publiek
gericht was.
4
www.epn.nl/muziekopmaat