Quiz In Zicht – 13 september 2008 RONDE 1 1 Aardrijkskunde Baron Empain, Belgisch ingenieur die leefde van 1852 tot 1929, is vooral bekend van de bouw van de Parijse metro, en de oprichter van een stadswijk in Caïro. Op enkele jaren tijd (rond 1906) bouwde hij een volledige nieuwe luxueuze stadswijk met brede lanen, paardenrenbaan, golfbaan, hotels en paleizen aan de rand van de hoofdstad van Egypte. Weet je de naam van dit stadsdeel? 2 Actua Tijdens de voorverkiezingen voor de democratische nominatie in de VS dook een oude antifeministische en bijzonder seksistische slogan op, die Hillary Clinton opriep zich maar beter met haar was en strijk bezig te houden en het besturen van het land over te laten aan de “echte” mannen. Kent u die uit 3 woorden bestaande slogan? 3 Kunst De geestelijke vader Dick Bruna van Nijntje heeft een museum gekregen (een afdeling van het centraal museum). Waar (in welke stad)? 4 Fauna De wetenschappelijke naam van deze cactus is Echinocactus grusonii. De volksnaam is echter veel plastischer. Hoe luidt die? 5 Film In Los Angeles is onze musicalster op 86-jarige leeftijd overleden. In de jaren veertig en vijftig danste zij met Gene Kelly en Fred Astaire in musicals als Singin' in the Rain en Silk Stockings. Ze werd vooral bekend om haar lange benen die verzekerd waren voor één miljoen dollar, destijds een astronomisch bedrag. Met de teloorgang van het musicalgenre eind jaren vijftig verdween ze naar de achtergrond. In de jaren zestig speelde ze bijrollen in series als Hawaii O-Five en Love Boat. 6 Geschiedenis Hendrik van Navarra was als Hendrik IV van 1589 tot 1610 koning van Frankrijk Hij werd in 1553 geboren in Pau en overleed in Parijs in 1610. Hendrik speelde een grote rol in de Hugenotenoorlogen tussen protestanten en katholieken. Tegenwoordig wordt hij beschouwd als een van de beste koningen die Frankrijk ooit heeft gehad. Wat was zijn bijnaam (die nog als culinaire term verder leeft)? 7 Literatuur Hij is in 1943 geboren in het toenmalige Ceylon, verhuisde in 1954 naar Engeland en in 1962 naar China, waar hij Canadees staatsburger werd. Hij is vooral bekend door zijn roman The English Patient uit 1992, waarmee hij de Booker Prize won. Zijn naam? 8 Muziek Broer en zus van de Londense familie Armstrong zijn beide wereldberoemd geworden door het werk van anderen, de broer als het brein achter de groep Faithless, en de zus als zangeres van het nummer Thank You dat door Eminem werd gebruikt in Stan. Kent u hun voornamen? 9 Sport De Arena is de sporttempel van Ajax. Voor deze er stond, gebruikte Ajax twee stadions tegelijkertijd. Naargelang van de wedstrijd werd het ene of het andere stadion gekozen. Kennen jullie de naam van beide stadions? 10 Varia BV's en minder gekende BV's: Welke Mechelse TV-actrice zien we op de foto? 11 Wetenschap We zoeken de naam van een zeldzame stofwisselingsziekte. Het syndroom van Hutchinson-Gilford, zoals de officiële naam luidt, wordt gekenmerkt door een vroegtijdige en versnelde veroudering van kinderen met deze ziekte. Het is een genetisch bepaalde aandoening, en de meest ingrijpende onder de verouderingsziekten. De ziekte is uiterst zeldzaam en treft één kind op 4 tot 8 miljoen. 12 China Hoewel de officiële munt van dit land de renminbi is, letterlijk: “munt van het volk”, kan je niet zeggen: “Deze sportschoenen kosten vijf renminbi”. Net zomin als je kan zeggen: “Deze sportschoenen kosten vijf sterling” maar wel “Deze sportschoenen kosten vijf pond (of pond sterling)”. Weet u wat de eenheid van renminbi is, met andere woorden wat komt er overeen met “pond”? Tegelijk kan u ook al ons gastland raden. RONDE 2 13 Aardrijkskunde De stad die we zoeken wordt, met ruwweg 1.5 miljoen inwoners, gezien als de grootste, de modernste, meest dynamische stad van Bolivia en is de hoofdstad van het gelijknamig departement die het grootste deel van oostelijk Bolivia omvat. Het departement grenst in het noorden en oosten aan Brazilië en in het zuiden aan Paraguay. Het is de enige grote Boliviaanse stad die niet in de Andes gelegen is. 14 Actua Schrijver Jef Geeraerts heft afscheid moeten nemen van zijn onafscheidelijke wederhelft. Ze overleed begin augustus aan kanker. Haar voor- en familienaam. 15 Kunst Rogier van der Weyden werkte jarenlang in het Doornikse atelier van de zogeheten “meester van Flemalle”. Ondertussen heeft men een naam kunnen plakken op die in 1444 gestorven schilder. Alhoewel: het is niet altijd duidelijk welk werk van wie is en experts proberen door middel van stijlanalyse een en ander te duiden. Zo zou bijvoorbeeld de “Kruisafneming” van van der Weyden uit het Prado van “de meester” kunnen zijn. En omgekeerd: sommige delen van de panelen van Flemalle of de Mérodetriptiek die in New York hangt (zie afbeelding), van van der Weyden kunnen zijn. Wie was die “meester van Flemalle”? 16 Fauna & Flora Welke plant zien we hier? Deze platycerium (grande) bezit steriele rechtopstaande bladeren die steun geven aan de afhangende fertiele bladeren. 17 Film Een cultfilm kan vaak in één beeld opgeroepen worden. Dat doen we dan ook. Over welke film gaat het hier (titel en regisseur) 18 Geschiedenis In welk jaar werd de voorrang van rechts ingevoerd? Andere belangrijke gebeurtenissen of weetjes: * De eenheidswet werd door de Kamer goedgekeurd. * Patrice Lumumba wordt in Katanga vermoord. * West Side Story kent grote successen. * Phara de Aguirre wordt op 26 maart van dat jaar geboren. Welk jaar zoeken wij? 19 Literatuur De snelvoetige Achilles, de rozenvingerige dageraad, de helmboswuivende Hector, de uilogige Athene, … Dit zijn maar enkele voorbeelden van het versierend adjectief dat we vooral uit de klassieke Griekse epische poëzie kennen. Wat is de literaire term voor dergelijke adjectieven (twee woorden) 20 Muziek De sensaties in de Engelse muziekscene volgen elkaar sneller op dan je kan bijhouden. Maar de revelatie van dit jaar is waarschijnlijk het nevenproject van de zanger van de Arctic Monkeys en die van The Rascals. Samen met het London Symphonic Orchestra namen ze een korte plaat op met liedjes die erg neigen naar de gouden jaren van Frank Sinatra en andere crooners. Het openingsnummer “The age of the understatement” is tegelijk de titel van de plaat. Kent u de naam van het projectgroepje? 21 Sport We zoeken de naam van de Poulidor van voor de oorlog, niet zozeer door zijn 2de plaatsen maar wel niettegenstaande hij dikwijls de beste was, toch nooit de Tour de France kon winnen. In 1913 & 1922 was het een vorkbreuk die hem alle kansen ontnam. In 1913 stond hij onbedreigd aan de leiding, maar moest eigenhandig in een smidse het defect herstellen. Dit lukte hem in een paar uur maar ondertussen waren zijn zegekansen weg. Tussendoor was hij in 1919 ook nog de 1° geletruidrager uit de geschiedenis. Wie was deze pechvogel. 22 Varia In welk positiestelsel, zijnde een getallenstelsel met een grondtal, is 21 – 12 = 8? 23 Wetenschap Hoewel de I-Phone van Apple een taaie klant zou kunnen worden, wordt de bedrijfswereld – en de politiek – gedomineerd door de Blackberry. Maar welk Canadees bedrijf verdient een centje bij met het maken van die Blackberry’s? 24 China Who is the president of China’. Geef zijn volledige naam. RONDE 3 25 Aardrijkskunde Wat is de naam van het 800 km lange, smalle schiereiland in het zuidwesten van Alaska dat tussen de Beringzee en de noordelijke Stille Oceaan ligt en de aanloop vormt tot de eilandenketen van de Aleoeten? 26 Aktua Het rommelt al een tijdje bij Fortis. Zo werd de algemeen directeur Jean-Paul Votron ontslagen. Ook de financieel directeur zette een stap opzij. Wie is hij? 27 Kunst De Westeuropese, Keltische cultuur in de late Ijzertijd wordt genoemd naar een Zwitsers stadje bij het meer van Neuchâtel waar in 1857 een belangrijk aantal zwaarden werd gevonden. Na eeuwen meer naar het oosten gecentraliseerd te zijn geweest, verplaatste het cultuurcentrum zich tussen 500 en 50 voor Christus naar het westen. Ook de bekende bronzen vaas uit Vix is een voorbeeld van deze cultuur die zich kenmerkt door een virtuoze behandeling van metaal, met name ijzer en brons, en gestileerde organische motieven die de vroegere geometrische vormen verrijken. 28 Fauna & Flora Hoe heet dit paard, ook wel de Edelweiss-pony of Avelignese genoemd, is ongeveer 150 cm groot, min of meer de maximum schofthoogte van een pony. Zijn kleur is voskleurig met blonde manen en staart. Dit uit Oostenrijk afkomstige paard is uitstekend om zowel ingespannen als onder zadel te draven en te galopperen en is door zijn leergierigheid ook zeer geschikt voor dressuur. 29 Film In deze film over de geneugten van voedsel gaat het hoofdverhaal over een chauffeur die de stad binnentrekt als een moderne 'Shane' om een restauranthoudster te helpen om een perfect fastfoodnoodlesrestaurant op te zetten. In dit verhaal zitten een aantal kleinere verhalen over het belang van voedsel: van een gangster die hete sex combineert met voedsel tot een oude dame die een winkeleigenaar terroriseert met haar dwangneurose om hard in het voedsel te knijpen Titel van de film en regisseur? 30 Geschiedenis Wij zijn op zoek naar de naam van de Duitse generaal, geboren in 1865, die voor Hitler aan de macht kwam, hét uithangbord was van Duits populistisch-rechts. Hij nam de citadel van Luik in bij het begin van de Eerste Wereldoorlog en hoopte in 1918 gebruik te kunnen maken van de Wapenstilstand om te hergroeperen en in 1919 terug te slaan. Toen dat niet doorging, werd hij de voorman van de Junkers, de Pruisische grootgrondbezitters, die een antidemocratisch Duitsland voorstonden. Hij werkte mee aan de coup van Hitler in 1923 maar werd vrijgesproken wegens zijn heldendaden in WOI. Hij overleed in 1937. 31 Literatuur U krijgt van ons een gedicht van Cees Buddingh': Dordrecht, 25 november 1963. l.s. wegens de gebeurtenissen in Amerika gaat de ouderavond vandaag niet door de avond wordt nu gehouden op maandag 9 december (over veertien dagen) ook weer in de meerpaal om acht uur de oudercommissie Dubbele vraag: a) naar aanleiding van welke gebeurtenis is dit gedicht geschreven? b) hoe noemen we dergelijke vorm van poëzie die populair was bij de nieuwrealisten uit de jaren 1960 en die zijn oorsprong vindt in het dadaïsme? 32 Muziek Deze Gentse componist werd rond 1458 geboren en stierf in Ferrara aan de pest in 1505. Er is niet veel bekend van zijn leven. We vermoeden dat hij de zoon was van de Gentse stadstrompettist, dat hij eerst in Bergen op Zoom werkte en dat hij als zangmeester van de Sint-Donaaskerk in Brugge in contact kwam met de Estes uit Ferrara. Hij schreef vooral kerkelijke muziek maar zijn harmonische omspelingen van de cantus firmus waren zeer vernieuwend. Hij geldt als één van de grootste Vlaamse polyfonisten. Zijn naam? 33 Sport Afrikanen en de Tour, het blijft een apart verhaal, het wedervaren van Abdelkader Zaaf is u allen bekend. Dit jaar was er echter een jong Zuid-Afrikaans renner die als eerste bovenkwam op het dak van de Tour, de col de Bonnet. Hij kwam ook bijna als eerste beneden, spijtig genoeg niet via de openbare weg, maar wel op zijn buik over de keien. Gelukkig kwam hij er heelhuids vanaf en kon hij zijn weg verder zetten. Zijn naam graag. 34 Varia Ons alfabet wordt ook wel eens benoemd met de eerste 3 letters: het abc. Het runenalfabet krijgt traditioneel de naam van de eerste 6 letters. Wat is de courante naam voor het runenalfabet? 35 Wetenschap Hoe noemt men een houtverbinding in de lengte waarbij twee stukken hout aan elkaar worden gezet om lange bouwonderdelen te maken zoals gordingen. De verbinding bestaat in een rechte en een schuine variant: van twee delen hout wordt een stuk ingesneden zodat de overlappende delen opnieuw de oorspronkelijke houtdikte bereiken. Deze verbinding kan ook de basis vormen van groef-en-messingtechnieken bij meestal dunnere planken. 36 China De Chinese keuken kent een aantal grote tradities zoals de Kantonese die we in de meeste van “onze” Chinese restaurants terugvinden. Een andere grote traditie is ons ook niet onbekend dankzij of ondanks? haar vele pikante en gepeperde gerechten. De provincie waarnaar de keukenstijl genoemd is ziet u in het wit op de afbeelding. Weet u welke? RONDE 4 37 Aardrijkskunde We zoeken de naam van een gebergte in Bourgondië, vroeger bewoond door de Kelten. Deze uitloper van het Centraal Massief is het dichts bij Parijs gelegen gebergte. Het is tevens de naam van een nationaal park met mooie meren, rivieren, bossen en weiden, die zich op de grens van 4 departementen bevindt: nl Yonne, Nièvre, Côte-d’or en Saône-et-Loire. De officieuse hoofdstad is Château-Chinon waar Mitterand jarenlang burgemeester was. De naam betekent in het keltisch ‘zwart gebergte’. 38 Aktua Op 12/08 verklaarde een rechter in kortgeding de klacht tegen het kinderdagverblijf Toverland ongegrond. Een groep omwonenden had de sluiting van de crèche gevraagd wegens lawaaihinder. In welke stad was dat? 39 Kunst De Belgische schilder die we zoeken leefde van 1919 tot 1980. Hij was een tijdlang professor schilderkunst in Boston en keerde in de jaren 1970 terug naar België. In 1980 pleegde hij zelfmoord. 40 Fauna & Flora Binnen de orde van de krokodillen kennen we de krokodillen en alligators. Daarnaast bestaat er echter nog een familie waarvan nu nog maar één soort bestaat die in de Ganges leeft. Ze onderscheiden zich vooral door de schedel en met name de lange smalle bek, ideaal voor vissen. Hoe heet dit dier? 41 Film Van welke film zien we hier een fragment? 42 Geschiedenis 1988: conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan over een gebied dat als autonome republiek binnen Azerbeidzjan lag en waar veel Armeniërs wonen. Naam van dat gebied? 43 Literatuur De detectives Philip Marlowe en Mike Hammer zijn genoegzaam bekend. het zijn creaties van respectievelijk Chandler en Spillane. Typisch voor dergelijke detectives is dat geweld en seks erg op de voorgrond treden. Welke naam wordt gebruikt voor dat soort detectives? 44 Muziek Wie of wat is de rode draad tussen deze twee klassiekers: "Under Pressure" uit 1981 en "Lust for Life" uit 1977. 45 Sport Michael Phelps haalde 8 x goud in Peking. Welke van de 4 volgende nummers was daar niet bij? 100m vlinderslag; 200m vlinderslag; 100m vrije slag; 200m vrije slag. 46 Varia Waarvoor waarschuwt dit teken? 47 Wetenschap Wat is het tweede lichtste atoom? 48 China Tot 200 voor Christus was China niets meer dan een verzameling elkaar voortdurend bevechtende ministaatjes. De geschiedenis van China begint pas echt wanneer één familie er in slaagt die ruziemakers te verenigen met behulp van een autoritaire variant van het confucianisme, het legalisme. De eerste keizer wordt door ons — in het Westen — als een grootse figuur beschouwd, bij de Chinezen geldt hij echter als de aartsslechterik. Vijftien jaar na de eenmaking en vier jaar na zijn dood in 210 v.C. (denk aan het terracottaleger) was het bovendien al voorbij toen de oude landadel in opstand kwam tegen de gecentraliseerde regering. Kent u de naam van de familie zonder wie China China niet zou zijn? RONDE 5 49 Aardrijkskunde Op de kruising van welke twee straten in Brussel staat Manneke Pis? 50 Aktua Voorlopig blijft de vastgoedmarkt in België zich sterk houden; in de VS is de bubble verleden jaar uit elkaar gespat. Miljoenen Amerikanen hadden een hypothecair krediet gekregen dat ze eigenlijk niet konden afbetalen en toen de rente begon te stijgen stortte het kaartenhuis in elkaar. De hypotheekcrisis sleurde ook één van de vijf grote investeringsbanken mee; de onderneming werd voor een prikje overgekocht door JP Morgan. Kent u de naam van die investeringsbank? 51 Kunst Dit werk is reeds een tijd te bekijken in Brussel. Van welke kunstenaar is het? 52 Fauna & Flora We zoeken een geslacht van zo’n 200 bloemenplanten, struiken en zelfs kleine bomen met doosvruchten waaronder de roselle, de Chinese roos en de waroe-boom. De opvallende kleurrijke bloemen worden vaak in infusies verwerkt, en de vezels vinden we terug in de tropische hoelarokjes. Hoe heet dit geslacht? 53 Film We zoeken een 52-jarig Amerikaans acteur. Hij speelde mee in volgende films: - Magnificent desolution: walking on the moon - The green mile (foto van filmhoes) - Apollo 13 (foto van filmhoes) - Forrest gump (foto van filmhoes) - Ransom - Snake eyes Wie zoeken wij? 54 Geschiedenis De ontdekking van Brazilië door de Portugezen in 1500 is waarschijnlijk in scène gezet. Onderzoek heeft uitgewezen dat het land al in 1341, maar zeker in 1498 ontdekt kan zijn door een andere Portugees maar dat de ontdekking geheim werd gehouden. De paus had immers een bul uitgevaardigd die de rechten op wat nu Brazilië is aan Spanje zou toewijzen en niet aan Portugal. Er kwam dus eerst wat diplomatie aan te pas om de beroemde lijn van het Tordesillasverdrag uit te breiden naar het Westen. Pas dan werd de “ontdekker” die wij nu allemaal kennen, door de Portugese koning op ontdekkingsreis uitgezonden. Kent u zijn naam? 55 Literatuur We zoeken de schrijversnaam van Eleanor Marie Robertson, de auteur van meer dan 150 stationsromannetjes met een oplage van zo’n 300 miljoen exemplaren. Andere synoniemen zijn J.D. Robb, Sarah Hardesty en Jill March maar de nom de plume die we zoeken is zeker de meest bekendste. Voor de liefhebbers: titels van haar hand zijn haar debuut “Ierse hengst”, “Overwinning van het hart”, “Ongetemd”, “Dit magische moment”, “Geboorterecht”, “Angels Fall”. 56 Muziek De pianist die u hoort, geldt als de meester van de jazz piano op dit ogenblik. Zijn vaak zwaarwichtige soloopnames en die met zijn trio op de reeks “The art of the Jazz Trio” demonstreren keer op keer zijn fabuleuze techniek en tegelijk zijn verfrissende kijk op oude jazz standards en recente popnummers. 57 Sport November 2004. Wereldbekermanche turnen in Gent. De allereerste keer dat een Vlaming een medaille wint op een wereldbeker turnen, meer bepaald op het paard met bogen. Wie behaalde deze bronzen medaille? 58 Varia Jammer voor de teams die alleen uit mannen bestaan, maar dit is een vraag over mode bij vrouwen. Ze kiezen voor een beckam (ook wel hanekam of braziliaan genoemd), voor een tiffany of een sfinx . En een madonna staat synoniem voor patchoelie. Waarover hebben die vrouwen het? 59 Wetenschap Hoewel algemeen gesproken wordt over de Nobelprijs voor economie, wordt die niet betaald door de stichting die de nalatenschap van Alfred Nobel beheert. Weet u wie wel die prijs heeft ingesteld “ter nagedachtenis van Alfred Nobel” en het prijzengeld op tafel legt? 60 China De Chinees Yao Ming, de Duitser Dirk Nowitzky en de Spanjaard Paul Gasol zijn 3 wereldtoppers in hun sport die aanwezig waren op de Olympische spelen in Peking. Geen van hen slaagde er echter in om goud te pakken. Weet u in welke sport ze actief zijn? RONDE 6 61 Aardrijkskunde Wij zijn op zoek naar de naam van een meer – in het Russisch eenvoudig “oostelijk meer” genoemd. Dit meer is het grootste subglaciale meer ter wereld, zo’n 350 m onder Antarctica, en draagt dezelfde naam als de Russische basis op de Zuidpool die zich boven het meer bevindt. Het is één van de grootste zoetwaterreservoirs van onze planeet, goed voor meer dan 5000 kubieke kilometer. Het zuurstofniveau ligt wel meer dan 50 keer hoger dan in bovengrondse meren wat het bestaan van organisch leven sterk beperkt. 62 Aktua Het zijn moeilijke tijden voor ex-missen in België. Na Brigitta Callens en Véronique De Cock is recent Daisy Van Cauwenbergh in opspraak gekomen. Het gerecht onderzoekt of het faillissement van de bedrijfjes Telco en CSS waar de man van Daisy meerderheidsaandeelhouder was, frauduleus was. Het echtpaar spendeerde begin augustus overigens een nachtje in de cel. In ieder geval is het paar meer dan één miljoen EURO kwijt. Weet u hoe die man heet? 63 Kunst België kent ook enkele grote kunstverzamelaars. Deze man heeft zijn collectie moderne en hedendaagse kunst in een stichting ingebracht en stelt ze ten toon op een domein van 12 ha in Stekene (Kemzeke). Hoe heet de naar hem genoemde stichting? 64 Fauna & flora Kreeften, krabben en garnalen behoren allemaal tot een orde van de geleedpotigen die onderscheiden wordt door het aantal poten... Met andere woorden: hoeveel poten heeft een kreeft? 65 Film Het vervolg op “Batman begins” uit 2005 kwam recent dit jaar uit. De film werd geregisseerd door Christopher Nolan met Christian Bale als “de vleermuisman” maar alle aandacht ging uit naar de betreurde Heath Ledger die de rol van Joker voor zijn rekening nam. Kent u de naam van de meest recente batmanfilm die een recordopbrengst tegemoet gaat. 66 Geschiedenis Na de Peloponnesische oorlog verschoof het zwaartepunt van Athene naar Sparta. Daar kwam opnieuw een wijziging in toen Sparta in 371 v. Chr. werd verslagen bij Leuctra door een andere Griekse stad, onder leiding van Epaminondas. In 335 v. Chr. maakte Alexander de stad echter met de grond gelijk. Welke stad zoeken we? 67 Literatuur De zwart-wit illustraties bij Annie M.G. Schmidt’s Jip en Janneke zijn, dankzij de HEMA, al bijna zo beroemd als de verhaaltjes zelf. Weet u welke medewerkster van Het Parool, waarin de verhaaltjes verschenen in de jaren vijftig, die tekeningen maakte? 68 Muziek Wie schreef dit vioolconcerto? Deze componist leidde het Gewandhausorchester in Leipzig, waar hij Bach’s muziek leerde kennen. Hij voerde als eerste na het overlijden van Bach de Mattheuspassie weer uit, met groot succes. Ook zijn eigen oratoria Paulus en Elias waren sterk door Bach beïnvloed. 69 Sport Hoe noemt men in de drafsport het karretje dat achter het paard hangt en waarop de pikeur (= berijder) gezeten is? 70 Varia Gefrituurde balletjes uit de Egyptische keuken. Je vindt ze evenwel terug in het ganse Midden-Oosten. Ze bestaan uit een soort deeg van gestampte kikkererwten of bonen. Het wordt meestal omwikkeld met pitabrood en soms slaat het woord dat we zoeken op dit brood zelf. 71 Wetenschap De term die we zoeken verwijst naar de belangrijkste bezigheid van professionele beleggers: het profiteren van prijsverschillen tussen verwante effecten. Door middel van gelijktijdige transacties in dergelijke effecten kan winst gepuurd worden uit een onevenwicht op de financiële markten. Zo moet de prijs van één euro, uitgedrukt in japanse yen, op hetzelfde moment gelijk zijn, of die nu op een Amerikaanse of een Europese beurs verhandeld wordt. Welke fundamentele beleggingsstrategie bedoelen we? 72 China Om de Chinese taal in Latijnse letters weer te geven, bestonden verschillende systemen. Midden de jaren vijftig van vorige eeuw heeft de Chinese Volksrepubliek zelf een systeem ontwikkeld, dat nu als standaard aanvaard is. Hoe heet dat transliteratiesysteem? RONDE 7 73 Aardrijkskunde Deze brug over de Seine werd in 1854 gebouwd en genoemd naar een overwinning die de Fransen en Britten in september van dat jaar bij een rivier op de Krim behaald hadden. Het standbeeld van een Zouaaf op een pijler van deze brug wordt door de Parijzenaars gebruikt om de stand van de Seine te volgen: zodra hij natte voeten krijgt, is er overstromingsgevaar. Naam van deze brug? 74 Aktua Theater aan Zee kende dit jaar twee curatoren uit de Gentse muziek- respectievelijk theaterscene. Kent u hun naam? 75 Kunst De kunstenaar van dit werk werd geboren als zoon van een notaris in 1836 in Nederland. Hij startte zijn opleiding aan de kunstacademie in Antwerpen en kreeg er les van o.a. Gustaaf Wappers. Tijdens een reis naar Italië in 1863 vatte hij een grote liefde op voor de klassieke kunst en architectuur. In 1869 vestigde hij zich in Engeland, waar hij bleef wonen tot aan zijn dood in 1912. In 1899 werd hij in Engeland geridderd.Zijn schilderijen zijn opmerkelijk vanwege de aandacht voor details, de gladde afwerking en de realistische stofuitdrukking. Zijn meeste werken beelden geïdealiseerde scènes uit de klassieke oudheid of uit het Frankrijk van de Middeleeuwen. 76 Fauna & flora De beer die we zoeken — Ursus arctos middendorffi — is de grootste bruine beer, de grootste beer tout court én het grootste landroofdier op aarde. De beer is zo sterk en zo snel dat hij er in slaagt een paard te vellen; een ongelukkige maar zeer zeldzame ontmoeting met de mens draait dan ook al te vaak in ons nadeel uit. Het dier leeft vooral op de eilanden rond Alaska. 77 Film Zeer korte vraag: wie regisseerde alweer Casablanca in 1942? 78 Geschiedenis In welk Europees land hadden de Hoeden en Mutsen afwisselend de leiding tijdens de vrijheidsstrijd van 1719 tot 1772? 79 Literatuur Fernando Pessoa wordt slechts door één Portugese dichter overvleugeld, de dichter des vaderlands uit de zestiende eeuw. Van goede komaf studeert hij, denkt men, aan de universiteit van Coimbra. In 1548 wordt hij uit Lissabon verbannen, na een indiscrete allusie op de koning en een te grote interesse voor diens zus én de koningin haar hofdames. Hij gaat in het leger, verliest een oog, en na zijn terugkeer in Lissabon verwondt hij nu een hoflid tijdens een religieus festival waarna hij opnieuw verbannen wordt naar Goa in het Verre Oosten. Daar werkt hij verder aan zijn epos over Vasco da Gama als zinnebeeld voor Portugal, dat in 1572 in Lissabon wordt gepubliceerd, waar hij in 1580 sterft. Naam en werk? 80 Muziek Verleden jaar werd Urbanus gevierd met de uitgave van de dubbelCD “Urbanus Vobiscum” waarop landgenoten als Clouseau of K3 nummers van de meester uit Tollembeek vertolken. Hoe heet de Limburgse die u hier hoort in “Grootvader geplant”? 81 Sport Rudolf Paulsen was de eerste Noorse schaatskoning: hij versloeg de beste rijders en verbeterde alle records. Naast snelheid was er ook vermaak in Vippetangen: Paulsen lanceerde een speciale sprong: een voorwaarts ingezette anderhalve draai, achterwaarts landend op het been waarmee men niet heeft afgezet. Die (eventueel dubbele en driedubbele) sprong heeft ook de tweede voornaam van Paulsen als naam - en die zouden we graag van u krijgen. 82 Varia Anagram: Armoede eerst 83 Wetenschap We zoeken een figuur uit de Griekse mythologie. Hij was een begaafd fluitspeler en was zo overtuigd van zijn kwaliteiten dat hij Apollo, de god van de muziek, uitdaagde tot een duel. Apollo nam de uitdaging aan, op voorwaarde dat de winnaar naar believen met de tegenstander mocht omspringen. Uiteraard won Apollo. a) Hoe heette hij? b) welke straf bedacht Apollo voor hem? 84 China Hoe heet de 180 km brde zeestraat tussen de Chniese provincie Fujian in het westen en het eiland Taiwan in het Oosten. De straat is de verbinding tussen de Oost-Chinese zee in het noorden en de Zuid-Chinese zee in het zuiden. RONDE 8 85 Aardrijkskunde Bevreesd voor een inval van Napoleon, hebben de Britten hun zuidelijke kustlijn voorzien van observatietorens. Met welke naam wordt naar die torens verwezen? 86 Aktua Met de verwoesting van de orkaan Katrina in het achterhoofd besloot de burgemeester van New Orleans deze keer geen risico's te nemen. Toen Gustav in aantocht was, joeg hij al zijn inwoners de stad uit. Kent u zijn naam? 87 Kunst Deze archeoloog en kunst-theoreticus werd in 1717 in het Duitse Stendal geboren. Hij geldt als de grondlegger van het classicisme en beschouwde met name de Griekse kunst als maatstaf voor alle kunst. Zo omschreef hij de net ontdekte Laokoongroep als “eine edle Einfalt, und eine stille Grösse”. Hij werd op 50-jarige leeftijd vermoord in Trieste. 88 Fauna & Flora Deze grassoort werd in Ethiopië gedomesticeerd rond 3000 v.C. en in het begin van de 17e eeuw door Afrikaanse slaven meegebracht naar de Verenigde Staten waar het nu als maïsvervanger voor veevoer wordt geproduceerd. Het gras wordt daarnaast ook als voedsel gebruikt en als basis voor allerhande alcoholische dranken. Het staat ook bekend als durra of kafir, maar hoe wordt het bij ons meestal genoemd? 89 Film Wie hoorde u, als prinses Fiona respectievelijk de Ezel? 90 Geschiedenis We gaan naar Antwerpen. Politie is in zijn huidige betekenis een relatief nieuw begrip. Wat we zoeken is de benaming van de jongste van de 6 gewapende stadsgilden, een soort politiekorps-avant-la-lettre waarop de Antwerpenaren vanaf 1489 en verder in de loop van de 16de eeuw konden rekenen. Er bestonden bij de oprichting van de gilde die we zoeken reeds 2 voetboog- en 2 handbooggildes en een schermersgilde. Hun naam is afgeleid van een woord dat knots betekent, waarop zij een zogenaamde arquebuse of handbus hadden gemonteerd. 91 Literatuur Schrijfster Jessica Durlacher interviewde in 1986 de auteur van “Kaplan” en trouwde later met hem. Begin de jaren 90 verschenen van hem nog “Hoffman’s honger”, “Super Tex” en “De ruimte van Sakolov”. In 2005 kreeg hij in Duitsland een onderscheiding wegens zijn strijd tegen antisemitisme en racisme in de literatuur. In juli 2008 maakte hij bekend dat hij naar de VS wil emigreren. Wie zoeken we? 92 Muziek De Gentse broers Dewaele, van Soulwax en 2manyDJ’s faam, hebben naam gemaakt door hun ingenieuze mixes waarbij twee bestaande songs over elkaar worden gemengd. Kent u de term voor deze mengvorm? U hoort één van hun bekendste mixes. 93 Sport Niet alle wereldrecords atletiek bij de vrouwen zijn even koosjer. Zo dateren bij de loopnummers tot 800 m alle records uit de jaren tachtig. Naast Florence Griffith-Joyner op de 100 en de 200 m staat de rest op naam van voormalige Oostblokatletes. Kan u ons de naam geven van de twee recordhoudsters, op de 400 m en 800 m? 94 Varia Artemisia absinthium of alsem werd in de 18de eeuw in Duitsland ook aan wijn toegevoegd. De drank die men zo bekwam, inspireerde ene Benedetto Carpano tot een aperitief met kruiden dat nu in witte en rode, droge en zoete varianten voorkomt. Bekendste merken zijn Martini, Cinzano, Campari en Noilly-Prat. De Engelse naam van alsem zet u op weg naar de naam van deze drank. 95 Wetenschap Woensdag werd in het CERN het grootste experiment ter wereld opgestart. Kostprijs: zo’n 6 miljard EUR. Bedoeling is, onder meer, om het Higgs-boson te vinden, het sluitstuk van de elementaire-deeltjesfysica. Kent u echter de naam van het “toestel”, de 27 km lange deeltjesversneller waarin een botsing van protonen aan een onvoorstelbare snelheid wordt veroorzaakt? 96 China In Peking is voor de olympische spelen heel wat in het oog springende architectuur gebouwd. Maar daarnaast bouwt China ook voor andere doeleinden aan een hels tempo. Zo bouwen ze volop het nieuwe hoofdkantoor van de Chinese televisie (CCTV) in een toch wel ietwat extravagante stijl. Wie is de ontwerper? ANTWOORDEN REEKS 1 REEKS 2 1. Heliopolis 2. Iron my shirt 3. Utrecht 4. schoonmoederstoel 5. Syd Charisse 6. Le Bearnais 7. Michael Ondaatje 8. Dido / Rollo 9. De Meer en Het Olympisch stadion van Amsterdam 10. Camilia Blereau 11. Progeria 12. (Chinese) yuan 1. Santa Cruz de la Sierra 2. Eleonore ‘Nora’ Vigenon 3. Robert Campin 4. hertshoornvaren 5. Fernando Arrabal – Viva la muerte 6. 1961 7. epitheton ornans 8. The last shadow puppets 9. Eugène Christophe 10. Het getallenstelsel met grondtal 9 11. Research in Motion 12. Hu Jintao REEKS 3 REEKS 4 1. Alaska 2. Gilbert Mittler 3. La Tène 4. Haflinger 5. Tampopo – Juzo Itami 6. Erich Ludendorff 7. a) begrafenis van JFK b) readymade 8. Jacob Obrecht 9. John-Lee Augustyn 10. futhark 11. Liplas 12. Sechuan 1. Morvan 2. Mechelen 3. Jan Cox 4. gaviaal 5. The meaning of live 6. Nagorno-Karabach 7. hardboiled 8. David Bowie 9. 100m vrije slag 10. biologisch risico 11. Helium 12. de Ch’In of Qin REEKS 5 REEKS 6 1. Stoofstraat en Eikstraat 2. Bear Stearns 3. Arne Quinze 4. hibiscus 5. Sinise 6. Pedro Álvares Cabral 7. Nora Roberts 8. Brad Mehldau 9. Gunther Coukhuyt 10. schaamhaarsnit 11. Sveriges Riksbank – Zweedse centrale bank 12. Basketbal 1. Vostokmeer 2. Huub Fijen 3. Verbeke Foundation (Geert Verbeke) 4. 10 (decapoda) 5. The dark knight 6. Thebe 7. Fiep Westendorp 8. Felix Mendelsohn-Bartholdy 9. Sulky 10. Falafel 11. Arbitrage 12. pînyin REEKS 7 REEKS 8 1. Pont d’Alma 2. Gabriel Rios/Arne Sierens 3. Sir Lawrence Alma-Tadema 4. Kodiakbeer 5. Michael Curtiz 6. Zweden 7. Luís Vaz de Camões – Os Lusiadas 8. Axelle Red 9. Axel 10. Moeder Teresa 11. a) Marsyas - b) hij werd levend gevild 12. Straat van Taiwan (vroeger Straat van Formosa) 1. Martello-torens 2. Ray Nagin 3. Johann Joachim Winckelmann 4. Sorghum 5. Cameron Diaz en Eddy Murphy 6. Kolveniers 7. Leon de Winter 8. Mashup 9. Marita Koch en Jarmila Kratochvilova 10. Vermouth 11. Large Hadron Collider 12. Rem Koolhaas