Veiligheidsmonitor houdt scholen een spiegel voor - PO-Raad

Doe nu mee en houdt uw school een spiegel voor!
De Veiligheidsmonitor 2014 gaat van start. Aanmelden is nu mogelijk.
Dit voorjaar wordt een nieuwe meting gehouden van de tweejaarlijkse digitale monitor sociale veiligheid in
en rond scholen, kortweg de veiligheidsmonitor. Deze wordt in opdracht van OCW opgesteld door
onderzoeksbureau ITS. Aanmelden voor (gratis) deelname is nu mogelijk, voor VO-, voor PO- en voor
(V)SO-scholen.
De veiligheidsmonitor geeft de school kosteloos een breed en diepgaand inzicht: Hoe veilig is deze
school in de beleving van leerlingen, personeel, schoolleiding en (bij PO) ouders. Welke plekken binnen
en rondom de school voelen voor hen veilig en welke niet? Hebben ze wel eens geweld ervaren? Worden
ze gepest – op het schoolplein, via briefjes, of via internet? Of pesten ze zelf? Weten leerlingen bij wie ze
terecht kunnen als er iets vervelends gebeurt?
Zicht op verbetermogelijkheden
Uit de uitgebreide rapportage die per vestiging wordt opgesteld, blijkt duidelijk waar het goed gaat en
waar verbetering nodig is. Zo kunnen scholen zelf hun veiligheidsbeleid aanscherpen. Wie al in een
eerdere ronde deelnam, kan analyseren of de inspanningen resultaat opgeleverd hebben.
Het Oranje Nassau College in Zoetermeer doet vanaf 2005 mee met de veiligheidsmonitor. Algemeen
directeur Flip Boer: “Zo bleek het gedrag van leerlingen rondom onze school en in de buurt een groter
probleem dan we in de gaten hadden. Dat hebben we meteen succesvol aangepakt met het project
Streetwatch, waarin leerlingen de verantwoordelijkheid krijgen elkaar zo nodig op het gedrag aan te
spreken.”
De resultaten die terugkomen van ITS worden door beleidsmedewerker kwaliteit Natascha Niemeijer
geanalyseerd. “Ik bespreek de uitkomsten met de managementteams van onze twee VO-vestigingen.
Samen zoeken we naar verklaringen en oorzaken en dan bepalen de managementteams welke
speerpunten worden aangepakt. Zo vulden leerlingen bij de vorige ronde ‘nee’ in bij de vraag of er
duidelijke schoolregels zijn, terwijl die er wel zijn. Ze staan in de digitale schoolgids, in het
leerlingenstatuut, op de website… maar niet meer (zoals vroeger) op een poster aan de muur. Kennelijk
zijn die regels zo uit het zicht van de leerlingen verdwenen. Aan de muur willen we ze niet meer; nu
hebben we afgesproken dat de schoolregels periodiek aandacht krijgen tijdens de mentoruren.”
Resultaat van verbeteracties
Soms blijkt een verbeterronde niet helemaal tot het gewenste resultaat te leiden. Dat overkwam Ed
Roosen, vestigingsdirecteur van VSO de Sprong in Maarsbergen. “Op mijn school waren behoorlijke
veiligheidsproblemen: Veel onrust, weinig orde, er werd dagelijks gevochten in de gangen en het verloop
onder onze leraren was groot. Dat hebben we grondig aangepakt: hulp van buiten gevraagd, een
veiligheidsplan opgesteld en veel stevige maatregelen getroffen. Na een jaar dachten we als
managementteam dat we het goed op orde hadden. Om te checken of ook de leerlingen dat zo voelden,
hebben we de veiligheidsmonitor afgenomen. De blik in de spiegel die ons dat gaf, was verhelderend, zij
het niet alleen prettig. Het bleek dat de leerlingen zich in de pauzes en bij leswisselingen in gangen en
kantine nog steeds niet veilig voelden. Dus zijn we nog uitgebreider toezicht gaan houden op die
momenten van de dag en spreken leerlingen nog consequenter meteen aan als er iets naars gebeurt. De
volgende monitor weerspiegelde deze maatregelen als verbetering, nu voelen leerlingen zich veiliger. Om
onszelf alert te houden, blijven we de komende jaren deelnemen aan de veiligheidsmonitor. Een veilige
school worden is één, dat vasthouden is bijna nog moeilijker.”
Hoe gaat het in z’n werk?
Deelname aan de veiligheidsmonitor 2014 is gratis. De afnameperiode kan door de school zelf worden
bepaald, tussen begin februari en eind april.
Op grond van de ervaringen van voorgaande rondes is de vragenlijst verbeterd en iets ingekort. Invullen
van de digitale vragenlijst kost voor personeel ongeveer 10 minuten. Voor leerlingen geldt een invultijd
van gemiddeld 20 minuten, afhankelijk van het leesniveau van de leerlingen. Aangeraden wordt een
lesuur te reserveren, waarin ook de instructie plaats kan vinden. De ervaring leert dat de voorbereiding
van de afname en het opstellen van een rooster door de coördinator een dagdeel in beslag neemt, net als
het doornemen, analyseren en bespreken met het team.
Scholen krijgen een kostenloze rapportage per locatie. Alleen de betreffende school krijgt toegang tot
deze informatie. In de rapportage zijn ook de landelijke resultaten opgenomen, zodat een vergelijking
gemaakt kan worden (benchmarken). Deze landelijke uitkomsten zijn niet te herleiden tot individuele
schoollocaties.
Ook het ministerie van OCW krijgt geen gegevens van individuele scholen. Voor OCW biedt de
veiligheidsmonitor een tweejaarlijks overzicht van de stand van zaken wat betreft de sociale veiligheid op
scholen.
Aanmelden
Wie wil deelnemen aan de veiligheidsmonitor 2014, kan zich nu aanmelden op de website
www.itsvemo.nl of contact opnemen via [email protected]. Doe het snel, u heeft dan tot eind april om de
vragenlijsten uit te zetten en in te vullen. Meer informatie is te vinden op www.veiligvo.nl en
www.veiligpo.nl.
Kadertje
De veiligheidsmonitor wordt vanaf 2005 in opdracht van OCW ontwikkeld door het Nijmeegse
onderzoeksbureau ITS. Sindsdien is deze monitor door het ITS vier maal afgenomen in VO en VSO, en
twee keer in PO en SO.