Voedingsrichtlijnen Spanje

Voedingsrichtlijnen
Spanje
Interventie ontwikkeling en onderzoek
Elsemiek van Doorn
500615723
Klas: 3.3A
Docent: Anne Doornbos
Datum: 25-01-2013
Versie: 1
Inhoudsopgave
Samenvatting........................................................................................................................................... 3
Inleiding ................................................................................................................................................... 4
Materialen en methoden ........................................................................................................................ 5
Resultaten ............................................................................................................................................... 7
Conclusie ............................................................................................................................................... 12
Literatuurlijst ......................................................................................................................................... 13
2
Samenvatting
Deze review gaat over de richtlijnen op voedingsgebied in Spanje. Het eerste hoofdstuk is de
inleiding, daarin staat wat de aanleiding is tot het maken van voedingsrichtlijnen. In de materialen en
methode komen de zoekstrategieën aan bod. Daar is te lezen welke zoektermen en bronnen er zijn
gebruikt om geschikte artikelen te vinden. Na het lezen van de verschillende onderzoeken zijn de
resultaten samengesteld. In de resultaten zijn de uitkomsten van de artikelen beschreven. De
verschillende voedselpiramides komen aan bod. Daarnaast welke organisaties geholpen hebben bij
het ontwikkelen van deze voedselpiramides.
Vanuit de resultaten is de conclusie samengesteld. Uit dit onderzoek is te concluderen dat er in
Spanje meerdere organisaties betrokken zijn bij het ontwikkelen van nieuwe voedingsrichtlijnen.
Door de verschillende organisaties zijn sinds 1999 meerdere food guidelines ontwikkeld. Zoals veel
landen heeft ook Spanje richtlijnen voor de dagelijkse voeding, deze zijn opgesteld door de volgende
spaanse organisaties: AESAN, NAOS, SEDCA en de SENC, iedere organisatie heeft een ander systeem
gemaakt om de voedingsrichtlijnen onder de aandacht te brengen. De volgende zijn er ontworpen:
the food guide pyramid, the spanish food guide pyramide versie 1 en de vernieuwde versie, en het
wiel. Iedere organisatie heeft zo zijn eigen visie gehad op de uiting van de voedingsrichtlijnen en
heeft andere prioriteiten gesteld aan de uiting ervan. Beweging is steeds belangrijker geworden en
alcohol is juist uit de systemen gehaald.
In het laatste hoofdstuk zijn de gebruikte bronnen vermeld.
3
Inleiding
Overgewicht en obesitas zijn gevaarlijk voor de menselijke gezondheid. Uitzonderingen daargelaten
wordt overgewicht veroorzaakt door de huidige manier van consumeren. Mensen komen aan
doordat de energie-inname hoger is dan het energieverbruik. Vaak zit deze manier van consumeren
diep geworteld. Het tijdelijk aanpassen van het eet- en drink patroon is dan geen juiste oplossing.
Een dieet zorgt dan wel voor een gewichtsafname, maar omdat de oorzaak niet wordt aangepakt
zullen de oude gewoontes daarna opnieuw voor gewichtstoename zorgen.
Om ervoor te zorgen dat de Spanjaarden gezond zijn en blijven en om gewichtstoename te
voorkomen heeft de Spaanse overheid en de betrokken organisatie richtlijnen opgesteld. Op deze
manier hebben de mensen een houvast. Elk land heeft een andere manier van eten en andere
regels, zo ook de Spanjaarden. Zo wordt ervoor gezorgd dat de manier van eten realistisch is voor de
inwoners van het land. In Nederland hebben we de schijf van 5. In Spanje zijn er meerdere piramides
(Food Guide Pyramids) ontwikkeld die houvast moet bieden aan de inwoners.
4
Materialen en methoden
De volgende databanken hebben wij geraadpleegd met daaronder de gebruikte zoektermen,
wanneer de zoekterm bruikbaar was voor die databank vermelden wij ook het artikel.
Kwaliteit: wij hebben bewust gekozen voor de volgende sites met de bijbehorende zoektermen, deze
sites voldeden naar onze mening aan de gestelde kwaliteit voor artikelen.
Zoekstrategie:
BSL vakbibliotheek
Zoektermen: voedingsrichtlijnen Spanje, Spanje. Geen voldoende resultaat
Science direct
Zoektermen: food guidelines AND Spain, food Patterns AND spain
Geen bruikbaar resultaat
Pubmed
Food behaviour AND spain, food guidelines AND spain, Food Patterns AND spain.
Geen bruikbaar resultaat.
Google:
Zoekterm: voedingsrichtlijnen spanje, eerste resultaat van ‘blonk milieu advies’ doorgelinkt naar een
artikel: C. van Doorn, G. Kramer 04-2012, healthy people, healthy planet, LiveWell for life,
foodpatterns and dietary recommendations, in Spain, france and sweden.
http://www.blonkmilieuadvies.nl//nl/pdf/WWFLiveWell.pdf
zoekterm: food guidelines Spain
eerste resultaat: spanish diët food guide
2010 the food guide, spanisch diët food guide
http://www.the-food-guide-pyramid.com/spanish-diet.html
tweede resultaat: food-based dietary guidelines in Europe
overzicht van heel europa.
Eufic review, 09-2010, food-based dietary guidelines in Europe,
http://www.eufic.org/article/en/expid/food-based-dietary-guidelines-in-europe/
Zoekterm: food patterns spain
Eerste resultaat:
Wetenschappelijk artikel:
European journal of clinical nutrition, J Aranceta, C Pérez-Rodrigo, L Ribas and Ll Serra-Majem,
Sociodemographic and lifestyle determinants of food patterns in Spanish children and adolescents:
the enKid study, http://www.nature.com/ejcn/journal/v57/n1s/full/1601813a.html
Tweede resultaat:
Spanish food patterns, abstract pubmed
j. aranceta, Community Nutrition Unit, Bilbao Department of Public Health, Spain, food patterns,
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11918489
Fulltext: 4e resultaat van google:
http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FPHN%2FPHN4_6a%2FS136898000100043Xa.p
df&code=8554f00ec9782e403f42f347c677729f
5
Derde resultaat:
D. brydon, Published on 4/29/2009 8:10:54 PM in Spanish Lifestyle, Eating Habits in Spain - What you
need to know, http://www.eyeonspain.com/spain-magazine/eating-habits.aspx
Google scholar, zoekwoorden: dietary guidelines Spain.
Artikel 1: 2001
http://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FPHN%2FPHN4_6a%2FS1368980001000441a.p
df&code=b627ccbd453b84ad5367dab8427fc72d
Artikel 2: 2001
http://www.scpknowledge.eu/sites/default/files/knowledge/attachments/LiveWell%20for%20Life_2012_Food%20p
atterns%20and%20dietary%20recommendations%20in%20Spain,%20France%20and%20Sweden.pdf
http://www.the-food-guide-pyramid.com/spanish-diet.html
6
Resultaten
Het proces om een nieuwe editie van de Spaanse voedingsrichtlijnen te ontwikkelen begon in 1999.
SENC (Spanish Society of Community Nutrition) heeft ervoor gezorgd dat er een piramide is
ontwikkeld die aansluit bij de wensen van de Spaanse eetcultuur. Tegelijkertijd voldoet deze
piramide aan eisen om zo gezond mogelijk te leven en zo min mogelijk kans te maken op ziektes. In
elke groep levensmiddelen zijn onderzoeken uitgevoerd. (1) the food guide pyramid is ontwikkeld
om de Spaanse bevolking een houvast te geven bij het ontwikkelen van een gezonde levensstijl. The
food guide pyramid is hieronder te zien als figuur 1.
Figuur 1: The Spanisch food guide pyramid (1999)(1)
Op basis van de aanbevelingen zijn de voedingsrichtlijnen voor de Spaanse bevolking samengevat in
een piramide. De voedingsmiddelen in de basis van de piramide moeten het hoogste deel van de
energie-inname bevatten. Hoe hoger het vak in de piramide staat hoe kleiner het vak wordt en dus
hoe kleiner de frequentie van de inname is. Naast de piramide is er een tabel (zie tabel 1) ontwikkeld
om meer duidelijkheid te geven over de frequentie van het voedingsmiddel. Geen enkel
voedingsmiddel kan op zichzelf beschouwd worden als goed of slecht voor de gezondheid. Het gaat
vooral om de frequentie en de hoeveelheid van het consumeren. De voedingsmiddelen worden van
dagelijks tot wekelijks verbruik aanbevolen. De voedingsrichtlijnen worden aangevuld door fysieke
7
activiteit. Door dagelijks te bewegen wordt de energie inname gebalanceerd. Op deze manier kan
een gezond lichaamsgewicht worden behouden. Ook staat water aangegeven in de piramide. Als
laatste wordt er als optie matige inname van wijn en bier aan de piramide toegevoegd. (1,4)
Tabel 1: The Spanisch food guide piramide. (1)
8
Na de eerste piramide in 1999 werd er in 2004 door de SENC alweer een nieuwe piramide
ontwikkeld. Zie figuur 2. De piramide lijkt qua uiterlijk op de piramide uit 1999, maar er zijn een flink
aantal verschillen. (2,3,4)
Figuur 2: The Spanisch food guide pyramid (2004) (2,3)
De piramide bestaat uit 7 groepen:
1. Koolhydraten
2. Groenten en fruit
3. Olijfolie
4. Zuivelproducten
5. Gevogelte, vis en peulvruchten
6. Rood vlees en vleeswaren
7. Suikerhoudende voedingsmiddelen
De eerste (koolhydraten) is de basis van de piramide en mag daar mag het meest van geconsumeerd
worden. De eerste 5 groepen worden dagelijks aanbevolen. Vlees, ham, worst, gebak enz. zijn om af
en toe geconsumeerd te worden. De ondersteuning van de piramide zijn lichaamsbeweging en
water. Het wordt aanbevolen om minstens 2 liter water per dag te drinken.
Na de piramide uit 2004 is in de laatste jaren nog een nieuwe piramide ontwikkeld. Deze kwam tot
stand uit nieuwe inzichten over voeding. Zie figuur 3. De piramide heeft een andere vorm
aangenomen en is nu in de vorm van een boot die op water vaart. Deze nieuwe piramide is
ontworpen door NAOS, opgericht door het ministerie van Volksgezondheid en Consumentenzaken,
en door het Spaanse agentschap voor voedselveiligheid en voeding (AESAN). Het doel van deze
organisaties is het maken bewust maken van de bevolking over de problemen van obesitas en wat
obesitas betekent voor de gezondheid. Daarnaast het bevorderen van alle initiatieven die bijdragen
aan het aanmoedigen van burgers, met name kinderen en jongeren, om een gezonde levensstijl aan
te nemen. Met name door gezonde voeding en bewegen. Een andere verandering in de
9
voedingsrichtlijn is de lichamelijk activiteit. Lichamelijke activiteit is nu in de piramide opgenomen en
staat er niet meer buiten. Dit komt omdat de relatie met voedingsaanbevelingen groot zijn. Voeding
en sport maken deel uit van een gezonde levensstijl. Elk niveau van voedsel heeft een bijbehorende
activiteit. Het doel van deze boot is om mensen te helpen, een visueel beeld om een gezonde
levensstijl te ontwikkelen. (2,3)
Figuur 3: The new version of the pyramid. (2,3)
De kleuren in deze voedingsboot hebben ook een betekenis.
Groen
Het eerste niveaus is groen en dat betekend dat mensen deze voedingsmiddelen en deze activiteiten
meerdere malen per dag mogen doen. De lichamelijke activiteiten zijn vaak voorkomende
activiteiten die makkelijk en voor de hand liggend zijn, zoals de hond uitlaten, de trap oplopen
wandelen, en fietsen. Over de fruit en groente wordt de aanbeveling van 5 per dag gedaan. (2,3)
Geel
Het tweede niveau is geel. Deze laag betekend dat het meerdere malen per week uitgevoerd moet
worden. Dit geldt voor lichamelijke activiteit als: zwemmen, dansen, tennis en voetbal. Het voedsel
op de tweede laag van de piramide bevatten vooral de eiwitten van het voedingspatroon. In deze
laag zijn vlees, vis, peulvruchten en eieren te vinden. (2,3)
Rood
Voedingsmiddelen in de rode laag worden aanbevolen om af en toe te consumeren. In het algemeen
zijn dit voedingsmiddelen rijk aan verzadigde vetzuren, suikers en zout. Er is geen eten dat wordt
verboden, maar de frequentie en hoeveelheid van de inname is wel belangrijk. De activiteit die voor
af en toe wordt aanbevolen is televisie kijken. Dit is om de kinderen te stimuleren om meer buiten te
spelen en een gezondere levensstijl te creëren. (2,3)
Blauw
Deze laag staat voor water. De aanbeveling is nog steeds 2 liter water. (2,3)
10
Het wiel
Naast de piramide is er ook nog een andere voedingsrichtlijn ontworpen, namelijk het Wheel of
Foods (Nueva Rueda de los Alimentos). Dit wiel is gepubliceerd door de Spaanse vereniging voor
Diëtetiek en Food Science (SEDCA). Het wiel heeft 6 vakken die verschillende groepen
voedingsmiddelen bevatten. Zie figuur 4. (5)
Figuur 3: La Nueva Rueda de los alimentos(SEDCA)(5)
De grootte van het vak geeft de hoeveelheid aan. Fysieke activiteit en water staan in de as van het
wiel. Hiermee worden ze benadrukt als de fundamenten van een gezonde levensstijl. (5)
11
Conclusie
In Spanje zijn meerdere organisaties betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe voedingsrichtlijnen.
SENC (Spanish Society of Community Nutrition), SEDCA (Spaanse vereniging voor Diëtetiek en Food
Science), NAOS (opgericht door ministerie van Volksgezondheid en Consumentenzaken) en AESAN
(het Spaanse agentschap voor voedselveiligheid en voeding). Door deze verschillende organisaties
zijn sinds 1999 meerdere food guidelines ontwikkeld. (1,2,3,4,5) In de piramide fungeert de onderste
laag als basis en daar mag het meest van geconsumeerd worden. De bovenste laag is de top en daar
mag het minst van geconsumeerd worden, maar deze laag wordt niet verboden. Volgens de
organisaties ligt het vooral aan de frequentie waarmee een product geconsumeerd wordt. (1,2,3)
In de Spaanse piramide is beweging in de loop van de jaren belangrijker geworden.
In de eerste piramide (1999) was het een bijzaak en in de laatste piramide is het noodzakelijk om
naast de voeding ook veel te bewegen. (1,3)
Daarnaast werd in de eerste piramide alcohol als optie gegeven in de tweede piramide (2004) werd
dit al niet meer als optie genoemd. (1,2,3) Naast de piramides is er ook een wiel ontwikkeld die nog
steeds toegepast wordt. (5)
12
Literatuurlijst
1) Aranceta. J. , Serra-Majem. L.; Public Health Nutrition; Dietary guidelines for the Spanish ;
beschikbaar via:
populationhttp://journals.cambridge.org/download.php?file=%2FPHN%2FPHN4_6a%2FS136
8980001000441a.pdf&code=e4e33caf19e249da9ea5e022a6df2e32
2) Dislippe. H.S.; Spanish Diet and Food Guide; beschikbaar via: http://www.the-food-guidepyramid.com/spanish-diet.html
3) NAOS, EASAN; The NAOS pyramid; beschikbaar via:
http://www.naos.aesan.msps.es/en/csym/piramide/
4) EUFIC, european food information council; Food-Based Dietary Guidelines in Europe;
beschikbaar via: http://www.eufic.org/article/en/expid/food-based-dietary-guidelines-ineurope/
5) Corné van Dooren & Gerard Kramer; Food patterns and dietary recommendations in
Spain,France and Sweden; April 2012; beschikbaar via:http://www.scpknowledge.eu/sites/default/files/knowledge/attachments/LiveWell%20for%20Life_2012_Fo
od%20patterns%20and%20dietary%20recommendations%20in%20Spain,%20France%20and
%20Sweden.pdf
13