Toespraak van Zijne Excellentie de Gouverneur van de Nederlandse Antillen, mr. F. M. d. l. S. Goedgedrag ter gelegenheid van de opening van het nieuwe zittingsjaar van de Staten van de Nederlandse Antillen, welke uitgesproken zal worden tijdens een plechtige zitting van dit college op dinsdag 13 september 2005 om 9.00 uur des ochtends in de vergaderzaal van de Staten aan het Wilhelminaplein nr. 4 Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Staat u mij toe te beginnen door een persoonlijke ervaring met u te delen. Twee weken geleden bracht ik een bezoek aan het Kolegio Dodo Palm, een school op Seru Fortuna. U kent de situatie op Seru Fortuna en u weet dat het hier om een wijk gaat met grote sociale problemen. Praktisch geen van de 550 gezinnen die daar wonen kent een thuiswonende vader en de armoede waarin de moeders wonen, dwingt hen tot een geïsoleerd bestaan op deze afgelegen heuveltop. Het moge duidelijk zijn dat kinderen die in een dergelijke omgeving opgroeien nauwelijks de kans zullen hebben om iets van hun leven te maken. Wijken zoals Seru Fortuna vinden wij, jammer genoeg, op meerdere plaatsen in ons land, op te veel plaatsen. De voortdurende armoede en de zorgelijke staat waarin ons onderwijs zich bevindt, betekenen dat wij tenminste nog enkele generaties geconfronteerd zullen worden met vele medeburgers die er niet in zullen slagen zich staande te houden in onze samenleving. Een samenleving die steeds hogere eisen aan ons stelt. Maar mijn bezoek aan het Kolegio Dodo Palm heeft mij ook hoop gegeven. De leiding van de school en de leerkrachten geloven in de kinderen en trachten hen de steun en aanmoediging te verschaffen die zij thuis vaak missen. Door hun inzet, ook ’s avonds, kent deze lagere school geen uitvallers. Vertrouwelijk Pagina 1 20-7-2017 Daar mag Seru Fortuna trots op zijn, want dat kan lang niet van iedere lagere school worden gezegd. Hulde aan het hoofd van de school, de heer Hayes Nicholls, en zijn staf is daarom op zijn plaats. Waarom wilde ik deze ervaring met u delen? Ons land maakt zeer moeilijke tijden door. Zoals uit de ontwerpbegroting 2006 kan worden opgemaakt, is onze financiële situatie nog steeds zorgwekkend. Hoewel er in het afgelopen jaar belangrijke vorderingen zijn gemaakt met de uitvoering van het urgentieprogramma, heeft de regering nog een zware taak voor zich. De referenda die op alle eilanden zijn gehouden over onze staatkundige toekomst hebben in grote lijnen duidelijk gemaakt wat onze bevolking wil. Maar in de eerste stappen naar de uitwerking van deze wens is ondubbelzinnig duidelijk geworden dat er binnen het Koninkrijk grote meningsverschil is over de wijze waarop aan deze wens vorm dient te worden gegeven. Als gouverneur heb ik het voorrecht een groot aantal medeburgers te mogen spreken, afkomstig uit alle lagen van de bevolking. Steeds valt mij daarbij op hoeveel positieve en creatieve energie op onze eilanden aanwezig is. Zo verzet ook de “I Can Foundation” op Sint Maarten zeer inspirerend werk voor onze kinderen die uit hulpbehoevende gezinnen komen. Het is een voorbeeld van wat het particuliere initiatief in ons land vermag. Vertrouwelijk Pagina 2 20-7-2017 Ik doe vandaag een beroep op u, als volksvertegenwoordigers, om u te laten inspireren door de energie en het enthousiasme waarmee door mensen van buiten de politiek aan de opbouw van ons land en de ontwikkeling van onze kinderen wordt gewerkt, zoals dat in Seru Fortuna en op zoveel andere plaatsen dagelijks gebeurt. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, De regering heeft in het urgentieprogramma aangegeven dat zij de armoede met daden wil gaan aanpakken. Het afgelopen jaar zijn inmiddels belangrijke stappen gezet: op alle eilanden van de Nederlandse Antillen zijn sociale projecten, woning- en wijkverbeteringsprogramma’s in uitvoering. Met name via de integrale wijkaanpak van Reda Sosial zijn er woningen verbeterd, krotten opgeruimd en nieuwe infrastructuur aangelegd. Inmiddels is de tweede fase van dit armoedeprogramma van start gegaan en zal nog dit komend jaar worden afgerond. Daarmee zal 10mln. gulden gemoeid zijn. Bovendien heeft Nederland vorige week nog eens 10mln. gulden éxtra toegezegd voor deze projecten voor investering in de wijken. Ook de NGO-platforms op alle eilanden maken goede voortgang met concrete projecten in de strijd tegen de armoede, die met steun van de Antilliaanse Medefinanciering Organisatie (AMFO) worden uitgevoerd. Vertrouwelijk Pagina 3 20-7-2017 Armoede kan op de korte termijn zeer effectief met deze sociale projecten worden bestreden. Om echter op de lange termijn tot een structureel terugdringen van armoede te komen, zullen wij flink moeten blijven investeren in het onderwijs. Daarom hecht de regering grote waarde aan de succesvolle afronding van de onderwijsvernieuwingen. Goed onderwijs is van doorslaggevend belang voor de ontwikkeling van onze samenleving. Alle kinderen en jongeren moeten de kans krijgen en de vaardigheden worden bijgebracht om op te groeien tot mondige, zelfstandige en verantwoordelijke leden van onze maatschappij. Het project van de Sociale Vormingsplicht is daarop gericht. In januari 2006 zal de Landsverordening Sociale Vormingsplicht van kracht worden. Jonge mensen met weinig vooruitzichten op een bevredigend bestaan, krijgen binnen de Sociale Vormingsplicht cursussen, trainingen en stages aangeboden die hen moet reactiveren en begeleiden naar opleiding en werk. Daarmee krijgen zij de kans om hun mogelijkheden en vaardigheden voor zichzelf - en voor de samenleving - te ontwikkelen en daarmee bouwstenen te leggen voor een betere toekomst. De regering voelt zich gesterkt door de ervaringen uit de proeffase die op Curaçao, Sint Maarten en Bonaire wordt uitgevoerd. De jonge deelnemers en de docenten zijn met een aanstekelijk enthousiasme begonnen aan trajecten die uiteraard nog kinderziektes kennen, maar die ook laten zien dat deze baanbrekende, maar uiteindelijk ook naar banen leidende aanpak, vruchten zal afwerpen. Vertrouwelijk Pagina 4 20-7-2017 Op basis van de ervaringen die nu worden opgedaan, zal de regering het definitieve traject zodanig vormgeven dat vanaf begin 2006 geleidelijk aan duizenden jongeren op alle eilanden van de Nederlandse Antillen onder de Sociale Vormingsplicht zullen gaan vallen. De ondersteuning van Nederland voor deze proeffase is van grote waarde. De regering vertrouwt er op dat die steun ook zal worden verleend aan de volgende, definitieve fase. De vormingsplicht is echter niet het enige programma om jongeren dat extra steuntje in de rug te geven. De regering zal in het komende jaar ook het programma ‘Communities that Care’ introduceren. Met dit programma zullen veel problemen van jongeren sneller kunnen worden gesignaleerd. Bovendien is er meer aandacht nodig voor kinderen tot en met 8 jaar, die in hun ontwikkeling achterblijven. Nog dit jaar zal de regering wetgeving aanbieden waarmee een kader wordt gecreëerd voor een betere begeleiding en professionele aandacht. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Een volk kan niet tot ontwikkeling komen zonder voldoende financiële middelen. De enige manier om aan deze middelen te komen, is via economische groei. Vertrouwelijk Pagina 5 20-7-2017 Gezien onze kleinschaligheid zijn wij voor die groei afhankelijk van de wereld om ons heen. Wij zullen ons dan ook moeten inzetten om zo goed mogelijk te profiteren van de veranderingen in het internationaal economische klimaat en onze economische structuren aan te passen aan de mondiale, sociaal-economische ontwikkelingen. Dat betekent zeker niet dat wij kunnen afwachten wat er op ons afkomt. Integendeel. De regering richt zich daarom op twee speerpunten: Ten eerste, het bevorderen van investeringen. Daarbij is herstel van vertrouwen belangrijk. De regering wil een betrouwbare en voorspelbare omgeving creëren voor alle economische actoren. Het maatschappelijk draagvlak voor de noodzakelijke hervormingen is gebaat bij een goede verstandhouding tussen de diverse maatschappelijke groeperingen. Het tweede speerpunt van het economische beleid is het nastreven van een zo optimaal en efficiënt mogelijke integratie in het wereldhandelssysteem. Een eerste vereiste om effectief in te kunnen spelen op deze ontwikkelingen is onze nakoming van de gemaakte afspraken binnen de Wereld Handels Organisatie, WTO. Voor de behartiging van onze belangen in en met het buitenland streeft de regering naar intensievere en strategische deelname aan regionale en internationale organisaties. De regering zal zich sterk maken voor het lidmaatschap van, dan wel strategische participatie in regionale en internationale organisaties als CARICOM en FTAA. Vertrouwelijk Pagina 6 20-7-2017 Meer dan nu het geval is, zal het verdragsinstrumentarium worden ingezet voor de bevordering van de economische ontwikkeling in het algemeen en voor de samenwerking op handelsgebied met de ons omringende landen in het bijzonder. Ook zullen bestaande relaties worden versterkt en zal er worden gezocht naar nieuwe partners, zowel in de eigen regio, als daarbuiten. Voor de bevordering van deze relaties zullen zowel het Antillenhuis als de buitenposten een belangrijke rol spelen. Het Antillenhuis zal prioriteit geven aan de ondersteuning van gespecialiseerde instanties die potentiële investeerders benaderen. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, De regering zal zich inspannen om in nauwe samenwerking met alle eilanden op het gebied van de luchtvaartverbindingen die randvoorwaarden te scheppen die nodig zijn om de economie - en in het bijzonder het toerisme - te bevorderen. De afgelopen jaren is hard gewerkt aan de totstandkoming van nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van de luchtvaart. In dit kader kan gewezen worden op de nieuwe Luchtvaartlandsverordening, het Landsbesluit Toezicht Luchtvaart- en andere uitvoeringsregelingen. Vertrouwelijk Pagina 7 20-7-2017 Door ontwikkelingen in de wereld om ons heen neemt de behoefte aan uniformiteit in de luchtvaartwetgeving toe. Harmonisatie van de wetgeving in de verschillende landen maakt samenwerking op de meerdere terreinen van de luchtvaart mogelijk. Ook het overheidstoezicht wordt hierdoor vereenvoudigd. Daarom heeft het realiseren van de aansluiting van onze nationale luchtvaartwetgeving op wat er in de regio en de rest van de wereld gebeurt, een hoge prioriteit. Om de kwaliteit van het overheidstoezicht op de luchtvaart te garanderen, is het van groot belang dat de kennis van het personeel op peil blijft. De regering wil dan ook in de komende periode veel aandacht besteden aan de noodzakelijke opleidingen voor dit personeel. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Het waarborgen van de veiligheid van de burger staat voorop. Daarom geeft de regering absolute voorrang aan de bestrijding van de criminaliteit. Op het gebied van de rechtshandhaving is een aantal belangrijke maatregelen doorgevoerd, zoals de kustbewaking, grenscontrole en bestrijding van de drugscriminaliteit. De regering is verheugd dat die aanpak zijn vruchten afwerpt: het aantal overvallen is afgenomen en die tendens lijkt zich door te zetten. Vertrouwelijk Pagina 8 20-7-2017 Enkele andere belangrijke actiepunten uit het justitieel beleidsprogramma, zoals de uitbreiding van de cellencapaciteit, zijn nog in uitvoering. Die actiepunten zullen de komende maanden worden afgrond. Ondertussen is het huis van bewaring op Bonaire klaar en wordt de Bon Futuro gevangenis verbouwd. In het kader van het Veiligheidsplan Nederlandse Antillen is een operationeel plan opgesteld dat moet leiden tot versterking van de justitiële keten. De regering wil de gelden die beschikbaar zijn gesteld voor dit Veiligheidsplan en het Programma Rechtshandhaving, zodanig inzetten dat de gehele justitiële keten zich zal ontwikkelen tot een efficiënt samenwerkingsverband van professionele organisaties met goed opgeleide mensen. Zo kan gemeld worden dat de samenwerking tussen de Marechaussee, het Recherche Samenwerkingsteam (RST) en het Korps Politie Curaçao succes begint op te leveren. Mede door deze samenwerking is het aantal aanhoudingen toegenomen; deze positieve tendens zal zich het komend jaar voortzetten. De regering is van oordeel dat naast een effectieve repressieve aanpak, ook meer aandacht nodig is voor preventie. Daarom zullen de meest betrokken departementen binnen de sectoren Onderwijs, Sociale Ontwikkeling en Justitie nauw gaan samenwerken aan een integrale aanpak om geweldsmisdrijven en criminaliteit te voorkomen. Vooral de jeugd zal met sport- en culturele activiteiten meer perspectief geboden worden. Met de eilandgebieden zal een preventieprogramma worden ontwikkeld, waarvan opvoedingscursussen deel gaan uitmaken. Vertrouwelijk Pagina 9 20-7-2017 De regering zal verder meer aandacht besteden aan het internationale veiligheidsvraagstuk. Dit betekent onder andere een verhoogde samenwerking tussen de departementen en onderlinge afstemming ten aanzien van onderwerpen als grensoverschrijdende criminaliteit, terrorismebestrijding, mensenhandel en mensensmokkel, alsook het monitoren van internationale ontwikkelingen ten aanzien van onder andere reis- en visumdocumenten. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Op 8 augustus zijn de documenten ondertekend die voor de komende vijf jaren de basis zullen vormen voor de financiële en technische samenwerking tussen de Nederlandse Antillen en de Europese Unie. De regering zal de ruim 21 mln. euro die beschikbaar zijn gesteld uit het 8ste en het 9de Europese Ontwikkelingsfonds vooral aanwenden voor armoedebestrijding en sociale ontwikkeling. In het bijzonder zal geïnvesteerd worden in het verbeteren van de woon- en leefomstandigheden in achterstandswijken op alle eilanden. Dit zal met de eilanden verder worden uitgewerkt. De ontwikkelingssamenwerking met Nederland blijft zich dit jaar richten op economische ontwikkeling, onderwijs en bestuurlijke ontwikkeling. De Stichting Ontwikkeling Nederlandse Antillen, de SONA, is het afgelopen jaar begonnen met haar werkzaamheden. Vertrouwelijk Pagina 10 20-7-2017 Het beheer, de toetsing en beoordeling, het toezicht op de voortgang, begeleiding en afhandeling zijn nu bij één instantie geconcentreerd. Daardoor is de samenwerking en de inzet van de middelen effectiever geworden. De uitvoeringsorganisatie USONA is nu al voor bijna 100 mln. gulden voor ontwikkelingsprojecten verplichtingen aangegaan; 51 mln. gulden daarvan is reeds uitgegeven. De regering zal de samenwerkingsrelatie met de Europese Unie, het United Nations Development Program en andere regionale organisaties zo goed mogelijk benutten. Vooral jeugdprogramma’s en projecten om het midden- en kleinbedrijf te stimuleren, zullen verder worden uitgevoerd. Deze initiatieven zullen vraag en aanbod van arbeid nader tot elkaar brengen. Daarnaast wil de regering extra aandacht besteden aan de kwaliteit van arbeid. De regering zal in het komende parlementaire jaar, op het gebied van arbeid en arbeidswetgeving, een aantal onderdelen van het Urgentieakkoord met voorrang uitvoeren. Gezien de aanhoudende discussies rond de ontslagwet wil de regering komen tot een tripartiete ontslagcommissie, die ontslag vooraf op rechtmatigheid toetst. Dat zal de flexibiliteit van de arbeidsmarkt bevorderen. Ook zal de regering, voor zover mogelijk, uitvoering geven aan de voorgenomen decentralisatie naar de eilandgebieden van de uitvoeringstaken van de Directie Arbeidszaken. Vertrouwelijk Pagina 11 20-7-2017 Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Het financiële beleid zal gericht blijven op het terugdringen van het overheidstekort en gelijktijdig op het verruimen van de budgettaire ruimte om het sociaal-economische beleid te versterken. Conform het advies van de Commissie Schuldenproblematiek is het noodzakelijk de algemene begrotingsnorm uit te breiden met een eenvoudig, eenduidig en transparant wettelijk verankerd geheel van begrotingsnormen voor het begrotingssaldo, de reële primaire uitgaven en de schuldquote. In 2004 is reeds een ontwerp landsverordening terzake voorbereid. Binnenkort zullen de Staten het betreffende ontwerp ontvangen. Het gaat om concrete regels, procedures en gedragsnormen voor het omgaan met afwijkingen ten opzichte van de begroting. Het is een geheel van richtlijnen dat de beheersing van de overheidsuitgaven beoogt. Doel daarvan is afwijkingen van de door de Staten vastgestelde begroting te voorkomen. De herziening van het belastingstelsel, waarmee in 2003 is begonnen, vordert gestaag. De regering verwacht dat dit herzieningsproces volgend jaar zal zijn afgerond. De jaarlijkse belastingontvangsten zullen structureel toenemen door het doorvoeren van specifieke maatregelen om de naleving van belastingverplichtingen te stimuleren. Vertrouwelijk Pagina 12 20-7-2017 Belangrijke stappen zijn gezet op de weg naar de organisatorische vormgeving van de decentralisatie van de belastingen en integratie met de ontvangers. Er is een juridisch kader voor de decentralisatie en integratie van de heffing en inning van de belastingen gereedgekomen. Ook heeft de regering aangegeven aan welke voorwaarden de decentralisatie moet voldoen. De Eilandsontvanger Curaçao zal het Landsontvangerskantoor op Curaçao gaan ondersteunen bij haar innings- en invorderingsactiviteiten. Deze verdergaande samenwerking moet leiden tot grotere doelmatigheid en tot verhoging van de inkomsten van de Landsontvanger. De Inspectie der Invoerrechten en Accijnzen is per 1 september 2005 definitief opgegaan in de Douane Nederlandse Antillen. De werkwijze van de nieuwe organisatie zal worden aangepast. Daarmee zal de effectiviteit van de controles worden vergroot en de last voor de economische bedrijvigheid worden geminimaliseerd. Op internationaal belastinggebied is door de Nederlandse Antillen een aantal verdragen voor het uitwisselen van inlichtingen geparafeerd. Dat is een eerste stap in de richting van het sluiten van een volledig verdrag om dubbele belasting te voorkomen. De regering betreurt het overigens dat de aanpassing van de voor de Nederlandse Antillen zeer belangrijke Belastingregeling voor het Koninkrijk, de BRK, zich nog steeds in de onderhandelingsfase bevindt. Vertrouwelijk Pagina 13 20-7-2017 Zij zal alles doen wat in haar vermogen ligt om deze langslepende zaak voor ons land en onze economie nog dit jaar tot een goed einde te brengen. Het saneren van de overheidsfinanciën vereist naast de genoemde inkomensverhogende maatregelen een gebalanceerd en coherent pakket aan uitgavenverlagende en economiebevorderende maatregelen. Economische bedrijvigheid zal worden gestimuleerd door een adequaat financieel kader. De toezichthoudende taak van de Centrale Bank voor de financiële sector is de afgelopen jaren aanzienlijk versterkt. Dit werd gerealiseerd door de inwerkingtreding van de Landsverordening toezicht trustwezen en de Landsverordening toezicht assurantiebemiddelingsbedrijf. Het komende jaar zal dat toezicht verder worden uitgebouwd om ons imago als solide internationaal financieel centrum te bevorderen. Tevens zal in 2006 een nieuw ontwerp van de Landsverordening ondernemingspensioenfondsen worden opgesteld om de landsverordening uit 1985 te vervangen. Vertrouwelijk Pagina 14 20-7-2017 Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, De crisis in het ziekenhuiswezen in de Nederlandse Antillen, veroorzaakt door de situatie binnen het Sint Elisabeth Hospitaal te Curaçao, baart de regering grote zorgen. Samen met het nieuwe ziekenhuisbestuur zal zij zoeken naar een adequate oplossing op zo kort mogelijke termijn, om een kwalitatief goede en veilige ziekenhuisvoorziening te kunnen blijven waarborgen. De regering zal niet alleen aandringen op een integrale wijziging van de bestuursstructuur, maar zal ook wijzen op de noodzaak van een integratie van de specialisten in het ziekenhuis en een drastische infrastructurele nieuw- of verbouw. De regering wil een halt toe roepen aan de almaar stijgende kosten van onze gezondheidszorg. Efficiencyverhoging en bezuinigingen zijn onontkoombaar als we ons zorgstelsel ook in de toekomst betaalbaar en toegankelijk willen houden. De regering ziet met belangstelling de voorstellen tegemoet van het Platform Zorgverzekeraars. Dit Platvorm onderzoekt maatregelen die de efficiency in de gezondheidszorg zullen bevorderen en het verlies door verspilling en fraude zullen tegen gaan. Van de drie belangrijke wetten die waren aangekondigd, zijn inmiddels de ontwerp-landsverordeningen inzake drinkwater en inzake Zorginstellingen bij de Staten aangeboden. Vertrouwelijk Pagina 15 20-7-2017 In de loop van dit jaar zal ook de ontwerplandsverordening Beroepsuitoefening in de Gezondheidszorg ter goedkeuring aan uw college worden aangeboden. Met deze nieuwe wet- en regelgeving zal door middel van gericht toezicht op instellingen van gezondheidszorg en individuele beroepsbeoefenaren, de kwaliteit en veiligheid van de volksgezondheid en de gezondheidszorg worden beschermd en verbeterd. Ook het samenwerkingsverband van de Antilliaanse Inspectie voor de Volksgezondheid met de Nederlandse Inspectie voor de Gezondheidszorg zal daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, De dienstverlening door de Meteorologische Dienst is van grote betekenis voor het waarborgen van de veiligheid tegen weersituaties die de samenleving kunnen ontwrichten en tegen slechtweersituaties in het algemeen. De betreurenswaardige situatie in New Orleans en omstreken, waar de humane en materiele schade nog niet te overzien is, laat dat pijnlijk duidelijk zien. Voortzetting van de hechte samenwerking met de National Hurricane Center, de National Weather Service van de Verenigde Staten en met de meeste nationale meteorologische diensten in onze regio, is hierbij van eminent belang. Vertrouwelijk Pagina 16 20-7-2017 Daarnaast zal met ondersteuning van het KNMI in Nederland worden gestreefd naar het opzetten van een seismologisch en vulkanologisch bewakingsysteem voor de Bovenwindse eilanden. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Voor onze samenleving is een gedegen informatievoorziening van groot belang. In het komende jaar zal de regering een begin maken met een nationaal informatieplan. Dat zal er toe moeten leiden dat alle relevante databestanden bij de Landsoverheid, de eilandsbesturen en andere instanties op een geïntegreerde wijze toegankelijk zijn voor de beleidsmakers en voor ondernemers en burgers. De regering heeft in de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in het creëren van een adequate ICT-infrastructuur om informatie-uitwisseling en kennisdeling binnen het ambtelijk apparaat te bevorderen. De resultaten van deze inspanning zijn concreet en zichtbaar. In 2006 zal de regering zich blijven inspannen om met behulp van moderne ICT-middelen haar dienstverlening te verbeteren. Moderne telecommunicatie mogelijkheden zullen een belangrijke rol spelen in het streven naar welzijn, economische groei en groter gelijkheid voor verschillende groepen in onze samenleving. Vertrouwelijk Pagina 17 20-7-2017 In het komende jaar zal de markt worden opengemaakt voor moderne technologieën zoals Voice-over-IP, hetgeen zal leiden tot een drastische verlaging van telefoontarieven. Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, De relatie tussen burger en politiek heeft blijvende aandacht nodig. “Good Governance” is daarbij het sleutelbegrip. Een goed, betrouwbaar en openbaar bestuur is bepalend voor het leef- en investeringsklimaat in ons land. Een goed bestuur betekent dat de overheid – het openbaar bestuur – ook daadwerkelijk openbaar is. De overheid moet zich kunnen verantwoorden naar de recht- en bewijszoekende burger en dient ook in haar eigen functioneren continuïteit en betrouwbaarheid aan de dag te leggen. Samen met de eilandgebieden werkt de regering aan de verbetering van ons openbaar bestuur. Transparantie en integriteit staan daarbij voorop. Zeker nu wij tijden van verandering tegemoet gaan, zijn dát de waarden waar we op moeten kunnen bouwen. Regeringsfunctionarissen en volksvertegenwoordigers moeten daarbij het lichtend voorbeeld zijn. Dat is niet eenvoudig in deze mondige wereld van belangen en deelbelangen. Toch is het juist uw taak om het algemeen belang van ons volk bij uw afwegingen en daden goed voor ogen te houden. Vertrouwelijk Pagina 18 20-7-2017 Meneer de Voorzitter, Leden van de Staten, Er resten ons nog slechts enkele maanden tot aan de verkiezingen voor de Staten, dus ook voor u betekent dat verandering. Desalniettemin moeten wij het beleid zoals dat door de regering voornemens is om uit te voeren, ondersteunen. Er staat ons land nog veel te wachten de komende maanden. Uw steun en vertrouwen zijn daarvoor onontbeerlijk. Ik wens u daarom veel wijsheid en sterkte toe. Vertrouwelijk Pagina 19 20-7-2017 Mister Chairman, Members of Parliament, Our nation is experiencing hard times. Our financial situation, as can be concluded from the draft budget of 2006, is still precarious. Although we made significant progress last year in the execution of the emergency program, the government is still facing an enormous job. The government has indicated in the emergency program that it wishes to tackle poverty by means of action. Meanwhile crucial steps were taken last year: social projects, home and neighborhood improvement programs are being executed on all the islands of the Netherlands Antilles. Poverty can be effectively eradicated on a short-term basis by means of these social projects. However, in order to structurally drive back poverty on a long-term basis, we will have to seriously invest in education. For this reason the government gives high priority to successfully finish off the innovations in education. Also, in January 2006 the Law on Compulsory Social Education will become effective. This Compulsory Education is not the only program to give our youngsters that additional support. In the coming year the government will also introduce a program called ‘Communities that Care’. This program will make sure to quickly detect the many problems young people are facing. Vertrouwelijk Pagina 20 20-7-2017 A community cannot develop without financial means. The only way to gain these means is through economic growth. The government targets two priority issues: first of all it promotes investments and secondly it strives to reach integration within the global trade system that is as optimal and efficient as possible. To stimulate the economy, and mainly tourism, the government will make every effort to create the necessary preconditions with regard to air links. One of the leading priorities is to guarantee the safety of every citizen. Therefore the government gives absolute priority to the fight against crime. As part of the Netherlands Antilles Safety plan, an operational plan has been formulated which should lead to the reinforcement of the judicial chain. Thus we can announce that the teamwork between the Military Police, the Criminal Investigation Team (RST) and the Curaçao Police Force is beginning to produce positive results. Furthermore the government will pay more attention to the international security issue. It will deal with topics such as: cross border crime, the fight against terrorism, human trafficking and frontier running, as well as the monitoring of international developments in relation to travel and visa documents, among other things. Vertrouwelijk Pagina 21 20-7-2017 The government, together with the new hospital board, will look for an adequate solution on a short-term basis, to keep guaranteeing a qualitatively fine and safe medical service. The government is very much interested in the proposals by the Platform of Health Insurance Companies for measures, which will stimulate efficiency in the health sector and discourage losses due to waste and fraud. The relationship between citizens and politics needs permanent attention. “Good Governance” is a key concept in this case. Good, reliable and public governance determines the social and investment climate in our nation. Mister Chairman, Members of Parliament, Our nation still has to face a lot in the coming months. Your support and trust are indispensable in this. I therefore wish you a lot of wisdom and strength. Vertrouwelijk Pagina 22 20-7-2017 Señor Presidente, Miembronan di Staten, Nos pais ta pasando den tempunan sumamente difísil. Manera por dedusí for di e presupuesto pa 2006, nos situashon finansiero ketu bai ta preokupante. Aunke a hasi progresonan importante durante e aña tras di lomba ku ehekushon di e programa di urgensia, ketu bai gobièrnu tin un tarea pisá su dilanti. Gobièrnu a trese dilanti den su programa di urgensia ku e ke bai kombatí pobresa ku echo. Entretantu a dal pasonan importante e aña ku a pasa: riba tur e islanan di Antia Hulandes tin proyektonan sosial, programanan di mehoransa di bibienda i di bario den ehekushon. Por kombatí pobresa na un manera mashá efektivo, riba término kòrtiku, ku e proyektonan sosial akí. Pa yega na un redukshon struktural di pobresa riba término largu, nos lo mester sigui invertí grandemente den enseñansa. P’esei gobièrnu ta duna gran balor na finalisashon eksitoso di e inovashonnan di enseñansa. Tambe, na yanüari 2006 ta drenta na vigor e Lei di Formashon Obligatorio Sosial. Formashon obligatorio sinembargo no ta e úniko programa pa duna hóbennan e sosten èkstra ku nan tin mester. Den e aña binidero Gobièrnu lo introdusí tambe e programa Communities that Care. Ku e programa akí por señalá hopi problema di hóbennan muchu mas lihé. Vertrouwelijk Pagina 23 20-7-2017 Un pueblo no por desaroyá sin sufisiente medio finansiero. E úniko manera pa yega na e medionan akí ta mediante kresementu ekonómiko. Gobièrnu ta dirigí su mes riba dos punto klave: na promé lugá, stimulá invershon; na di dos lugá, hasi esfuerso pa logra un integrashon mas optimal i efisiente posibel denter di e sistema komersial di mundu. Gobièrnu lo hasi esfuerso pa krea kondishonnan esensial riba tereno di konekshon di aviashon, ku ta nesesario pa stimulá ekonomia; partikularmente turismo. Garantisá siguridat di siudadano ta primordial. P’esei gobièrnu ta duna preferensia apsoluto na kombatimentu di kriminalidat. Den kuadro di e Plan di Siguridat di Antia Hulandes a formulá un plan ku mester kondusí na fortifikashon di e kadena hudisial. Por menshoná por ehèmpel ku e koperashon entre Mareshosé, e Tim di Koperashon di Reshèrshi (RST) i Kuerpo di Polis di Kòrsou a kuminsá duna resultado. Mas aleu gobièrnu lo pone atenshon èkstra na e problema di siguridat internashonal. Lo trata tópikonan manera kriminalidat ku ta traspasá frontera, kombatimentu di terorismo, komersio i kontrabanda di hende i kòntròl di desaroyonan internashonal enkuanto entre otro dokumentonan di biahe i di visa. Vertrouwelijk Pagina 24 20-7-2017 Gobièrnu huntu ku e maneho di hòspital nobo lo buska un solushon adekuá, riba un término mas kòrtiku posibel, pa por sigui garantisá un hòspital kualitativamente bon i sigur. Ansiosamente gobièrnu ta spera riba e proposishonnan di Plataforma di Kompania di Seguro di Kuido enkuanto medidanan ku lo stimulá efisiensia den kuido di salú i ku lo mester kombatí pèrdida komo konsekuensia di malgastamentu i froude. E relashon entre siudadano i polítika tin mester di atenshon kontinuo. Good Governance ta e konsepto klave. Un maneho bon, konfiabel i públiko ta determinante pa e klima di biba i e klima di invershon den nos pais. Señor Presidente, Miembronan di Staten, Tin hopi kos ku ta spera nos pais ainda pa e lunanan binidero. Boso sosten i konfiansa ta indispensabel pa esaki. P’esei mi ta deseá boso hopi sabiduria i forsa. Hiermee verklaar ik het nieuwe zittingsjaar van de Staten van de Nederlandse Antillen voor geopend. Vertrouwelijk Pagina 25 20-7-2017