Palliatieve zorgverlening en opzet in Nederland

Palliatieve zorgverlening en opzet in
Nederland
‘Ik kan je niet meer genezen, maar ik kan er wel voor zorgen dat je lijden zoveel mogelijk beperkt
wordt.’
Albi Popken
Verpleegkundig Specialist Palliatieve Zorg
Inhoud:
• Project Versterking Palliatieve Zorg in Suriname
• Historie: vrijwilligers en hospice
• Palliatieve zorg:
- in cijfers
- thuis
- hospice
- verpleeg- en verzorgingshuis, ziekenhuis
• Huidig palliatief beleid
• Netwerken en Consultatieteams
• Financiering van deze zorg.
Project palliatieve zorg
• Ondersteunend
• Niet bepalend
Historie
• 1984 - Pieter Sluis, huisarts te Nieuwkoop initiatief tot
oprichting Stichting Elisabeth Kübler-Ross Nederland.
Koepelorganisatie: de Nederlandse Hospice Beweging
(NHB).
• 1988- Eerste Bijna-thuis-Huis te Nieuwkoop.
• 2001- NHB wordt opgevolgd door de vereniging
Vrijwilligers Hospicezorg Nederland (VHN)
• 2005- Fusie VHN met Stichting Vrijwilligers Terminale Zorg .
Nu Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg. VPTZ
Enkele cijfers 2013
•
•
•
•
123 hospices in Nederland
143 verpleeg- en verzorgingshuizen
15 ziekenhuizen met een speciale
afdeling voor symptoomcontrole en
stabilisatie.
10 hospices speciaal voor kinderen
Bron: Adressenbestand Agora, 2013
Palliatieve zorg cijfers
Nederland
• Jaarlijks sterven in Nederland ongeveer
136.000 mensen
• Ongeveer 80% van die overlijdens komt voor
de arts niet onverwacht.
Bij ongeveer 108.500 mensen is het
aannemelijk dat enige vorm van palliatieve
zorg is gegeven voorafgaand aan het
overlijden.
•
Bron: Agora Zorg kiezen, 2014
Palliatieve zorg cijfers
•
•
•
•
Van hen overlijdt 53% thuis,
22% in het verpleeghuis en
25% in het ziekenhuis.
Overlijdens die plaats vinden in hospices worden door artsen
op verschillende manieren geregistreerd.
• Op dit moment heeft het CBS geen data over het aantal
overlijdens in hospices in Nederland
Bron: VPTZ Trendrapport 2014
• Kanker is de meest voorkomende doodsoorzaak in Nederland,
32% overlijdt aan deze ziekte.
• Aan hart- en vaatziekten overlijdt 29%.
Sterftecijfers Suriname
• In de rij van voornaamste doodsoorzaken in Suriname, is sterfte tgv
maligne neoplasma steeds op de 3e plaats sedert 2007, voorafgegaan
door hart- en vaatziekten op de eerste en externe doodsoorzaken op de
tweede plaats.
• Jaarlijks overlijden er volgens de statistieken in Suriname zo’n
280 mensen aan kanker.
Het aantal nieuwe gevallen van kanker per jaar in Suriname is niet bekend,
maar als we er vanuit mogen gaan dat Suriname niet wezenlijk verschilt
van de rest van de wereld, zal het zo rond de 1850 moeten liggen.
bron:
www.president.gov.sr/media/120183/wat_is_kanker
Palliatieve zorg thuis
•
Palliatieve zorg thuis:
• -familie en de huisarts.
-medewerkers van de thuiszorg
-de vrijwilligers terminale zorg.
• Deze vrijwillige ondersteuning kan net de
doorslag geven of iemand thuis kan blijven of
niet!
• Jaarlijks krijgen ongeveer 10.000 mensen en
hun naasten hulp van een vrijwilliger
palliatieve terminale zorg.
Als het thuis niet meer gaat……
Palliatieve zorgvoorzieningen
• Bijna- thuis- huizen/ Hospices
• Palliatieve zorg in een verzorgings - of
verpleeghuis
• Palliatieve zorg in een ziekenhuis
Thuis voelen’ is veel belangrijker dan ‘thuis zijn’, en
‘thuis’ blijkt een rekbaar begrip dat zich laat
deconstrueren in
een objectief, subjectief en spiritueel huis.
Hospice/ Bijna - thuis- Huis
• Een bijna – thuis - huis is ‘thuisverplaatste zorg’. De huisarts
van de opgenomen gast of bewoner houdt de medische
verantwoordelijkheid; Verpleegkundige hulp komt van de
(reguliere) thuiszorg.
• Hebben geen medisch of verpleegkundig personeel in dienst.
Er werken hoofdzakelijk vrijwilligers.
• De bewoners krijgen nadrukkelijk de ruimte een eigen accent
aan de kamer te geven.
• De standaard - inrichting bestaat doorgaans uit een bed, een
kast, een tafel en een stoel. Bewoners kunnen hier een klok,
een schilderij, een wandkleed of snuisterijen van zichzelf aan
toevoegen. Meestal zijn kleine huisdieren, zoals vogels,
honden en katten, toegestaan.
•
Zorg op maat!
• Geen vaste tijden voor opstaan, wassen of
eten.
• Geen vaste bezoekuren; vrij in en uit lopen
• Naasten kunnen betrokken blijven bij de zorg
• Logeermogelijkheden
Palliatieve zorg in het VerpleegVerzorgingshuis
• ‘90 Gespecialiseerde afdelingen in verpleeghuizen waar mensen in
hun laatste levensfase worden opgenomen.
• De afdelingen zijn over het algemeen klein: gemiddeld 4-6 bedden.
Iedere bewoner heeft een eigen kamer, met eigen spullen.
• De afdelingen zijn voornamelijk bedoeld voor mensen ‘van buiten
de instelling’:
• De zorg wordt verleend door het reguliere personeel van het
verpleeghuis, of door gespecialiseerde verpleegkundigen en
verzorgenden.
• Een verpleeghuisarts is doorgaans verantwoordelijk voor de
medische zorg in het verpleeghuis. De huisarts voor de zorg in het
verzorgingshuis
• Indien nodig, kunnen andere zorgverleners – geestelijk verzorgers,
diëtisten, fysiotherapeuten – worden ingeschakeld.
Palliatieve zorg in het ziekenhuis
• Het aantal ziekenhuizen met een aparte afdeling voor
palliatieve zorgverlening is beperkt.
• De `palliatieve unit` van het Daniel den Hoed Kliniek (Erasmus
Medisch Centrum) in Rotterdam is de meeste bekende. Er
worden hoofdzakelijk mensen vanuit het eigen ziekenhuis of
thuis opgenomen. De zorg wordt verleend door
gespecialiseerde verpleegkundigen en artsen. Er werken geen
vrijwilligers.
Huidig beleid
palliatieve zorg Nederland
• Kwaliteit en waardig sterven centraal. Behoeften
patiënt en naasten belangrijke rol, ook rouwzorg.
• Ondersteuning en aandacht voor lichamelijke,
psychische, sociale en spirituele aspecten.
• Patiënten zo veel mogelijk zelf de regie over de
laatste fase van hun leven.
• Palliatieve zorg zo dicht mogelijk bij de patiënt
organiseren.
• Onderdeel van reguliere zorgverlening.
• Extra aandacht mantelzorgers
Netwerken en consultatieteams
palliatieve zorg
• Een netwerk palliatieve zorg is een regionale samenwerking
op het gebied van palliatieve zorg. Elk netwerk geeft op een
eigen site informatie over palliatieve zorg in de eigen regio.
Alle netwerkregio's samen beheren zo de landelijke database
Zorg Kiezen.
Netwerken
in Nederland
• Er zijn 65 netwerken palliatieve
zorg in Nederland.
• In de zorg voor patiënten in de
palliatieve fase komt men nog wel
eens voor vragen of problemen te
staan. Men kan dan telefonisch
een expert op palliatieve zorg
benaderen van het
consultatieteam.
• Deze consulent denkt mee, men
blijft zelf verantwoordelijk voor
de zorg.
Financiering
• De Rijksoverheid geeft subsidies aan organisaties
voor vrijwillige palliatieve zorg en netwerken
palliatieve zorg. Dit is geregeld in de Regeling
palliatieve terminale zorg die geldt tot 1 januari
2017. Het Rijk evalueert de regeling om te bepalen of
en in welke vorm de regeling na 2017 wordt
voortgezet.
• Subsidieregeling Palliatieve Terminale zorg.
Financiering
• De Wet langdurige zorg is aangepast op het gebied van
palliatief terminale zorg (PTZ).
• Was AWBZ zorg – nu WLZ
• Bij palliatief terminale zorg heeft een arts verklaard dat
sprake is van een levensbedreigende ziekte en dat de
levensverwachting korter is dan drie maanden. Daarbij is
beoordeeld dat het onverantwoord is dat de cliënt zonder
toezicht alleen thuis is op momenten dat de (professionele)
zorgverlener er niet is. De cliënt krijgt geen (medische)
behandeling meer die gericht is op herstel of
levensverlenging. De zorg is vooral gericht op pijnbestrijding
en behoud van kwaliteit van leven.
Financiering zorg hospice/thuis
• Aanvraag door wijkverpleegkundige na
schriftelijke verklaring behandelend arts
• De beoordeling of en hoe de zorg doelmatig
en verantwoord thuis kan worden geleverd, is
aan het zorgkantoor.
• Eigen bijdrage van de bewoners.
Deze kan per dag variëren van een paar tot
enkele tientallen euro’s.
Via de mail binnen gekregen:
Mijn oom is in Suriname ongeneeslijk
ziek. Hij ligt in het ziekenhuis….
Daar moet hij weg omdat ze hem
niet meer kunnen helpen.
Hij heeft geen familieleden daar die
voor hem kunnen zorgen, hij ligt
alleen en krijgt natuurlijk geen
bezoek. Ik krijg nu echt tranen in
mijn ogen…………..