Darmstoma fotoboek

Stomazorg
fotoboek
Darmstoma
Welkom op de afdeling
aankomst op de verblijfsafdeling
2
Informatie over de ingreep
brochures
FOTOBOEK DARMSTOMA
3
Wat is een stoma
en hoe wordt
deze aangelegd?
4
Het maag-darmstelsel
slokdarm
lever
galblaas
maag
alvleesklier
dikke darm
dunne darm
anus
FOTOBOEK DARMSTOMA
5
Het darmstelsel
colon
(dikke darm)
colon transversum
dwarsliggend gedeelte
ileum
(dunne darm)
colon ascendens
opstijgend gedeelte
caecum
blinde darm
colon descendens
dalend gedeelte
appendix
rectum
endeldarm
6
colon sigmoideum
s-vormig gedeelte
anus
Mogelijke locaties voor een darmstoma
colostoma: meestal links
rechts
links
ileostoma: meestal rechts
rechts
links
FOTOBOEK DARMSTOMA
7
Wat is een stoma?
Uitmonding van darm op buikwand
Stoelgang wordt opgevangen in een zakje
8
Wat is een stoma?
Colostoma: stoma van de dikke darm
Gebonden stoelgang
Ileostoma: stoma van de dunne darm
Vloeibare tot halfvaste stoelgang
FOTOBOEK DARMSTOMA
9
Vorming ‘eindstandige’ stoma
darm
opening
buikwand
Het uiteinde van de darm wordt door
de buikwand naar buiten gebracht.
stoma
hechtingsdraad
Het darmgedeelte wordt nu naar buiten
gevouwen en vastgehecht aan de huid.
De stoma wordt zo gevormd.
10
Uitzicht ‘eindstandige’ stoma
FOTOBOEK DARMSTOMA
11
Vorming ‘dubbelloopse’ stoma
1
2
darm
huid
3
A
B
1 Het darmgedeelte wordt als een ‘lus’ door de buikwand
gehaald.
2 Er wordt zijdelings een insnijding in het darmgedeelte gemaakt. Vervolgens wordt het darmslijmvlies naar buiten
gevouwen en vastgehecht op de huid.
3 Er ontstaat een dubbelloopse stoma met twee openingen:
A Eén opening geeft ontlasting.
B De andere opening produceert slijm.
12
Uitzicht ‘dubbelloopse’ stoma
FOTOBOEK DARMSTOMA
13
Plaatsbepaling stoma
Eén dag of enkele weken vóór de ingreep door de stomaverpleegkundige in samenspraak met de chirurg
Rekening houdend met:
Kledij
Verschillende houdingen
Voorkeur patiënt
Lichaamsplooien
…
Niet altijd mogelijk,
vb. in geval van dringende ingreep
14
Gewenning stomamateriaal
Definitieve plaats wordt gemarkeerd (met Chinese inkt).
Stomamateriaal wordt na de plaatsbepaling aangebracht.
Dragen van stomamateriaal voor de ingreep wordt aangeraden.
U raakt hierdoor vertrouwd met de gebruikelijke stomamaterialen.
FOTOBOEK DARMSTOMA
15
Welke
verzorgingsmaterialen
bestaan er?
16
Kennismaking stomamateriaal
stomabox op de verpleegafdeling
FOTOBOEK DARMSTOMA
17
Kennismaking stomamateriaal
afvalzakje
Cavilon® spray
stomaplaat
tissues
gebogen
schaartje
meetkaart
18
wasmateriaal
+ eventueel neutrale zeep
stomazakje
Stomamateriaal
Opvangsysteem:
Onderscheid tussen één- en tweedelige systemen
tweedelig opvangsysteem
stomaplaat
stomazakje
eendelig opvangsysteem
stomaplaat en zakje vormen een geheel
FOTOBOEK DARMSTOMA
19
Stomamateriaal
open stomazakje
gesloten stomazakje
20
Stomamateriaal
Stomaplaten:
convexe en platte stomaplaten
convexe stomaplaten
platte stomaplaten
FOTOBOEK DARMSTOMA
21
Stomamateriaal
Er zijn diverse stomaproducten beschikbaar
22
Stomazorg
aan bed ...
FOTOBOEK DARMSTOMA
23
Verzorging door verpleging op de afdeling
1
2
4
5
5
6
24
Verzorging door verpleging op de afdeling
7
8
9
10
FOTOBOEK DARMSTOMA
25
Geleidelijk
wordt u mee
betrokken
in de
verzorging...
26
Betrokkenheid
Kijken naar de stoma
FOTOBOEK DARMSTOMA
27
Betrokkenheid
Ledigen van het stomazakje in WC
28
Betrokkenheid
Ledigen van het stomazakje in maatbeker
FOTOBOEK DARMSTOMA
29
Betrokkenheid
Verzorging voor de spiegel
30
Betrokkenheid
Verzorging met hulp van partner of naaste
FOTOBOEK DARMSTOMA
31
Zelfzorg
Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Stap 7
32
materiaal verzamelen
verwijderen stomamateriaal
reinigen stoma
stoma inspecteren
maat bepalen en plaat uitknippen
stomamateriaal aanbrengen
Controleren of materiaal goed ter plaatse blijft
Zelfzorg
Stap 1
materiaal verzamelen
beschermdoekje plaatsen
klaarleggen
stomamateriaal
gebruik kledingclips
FOTOBOEK DARMSTOMA
33
Zelfzorg
Stap 2
verwijderen stomamateriaal
Stomaplaat voorzichtig verwijderen
Stomaplaat verwijderen van boven naar onder
34
Zelfzorg
Stap 3
reinigen stoma
Stoelgang verwijderen
Gebruik van water (en zeep)
Reinigen van huid
Nadrogen van huid
FOTOBOEK DARMSTOMA
35
Zelfzorg
Stap 4
stoma inspecteren
Inspecteren met behulp van handspiegeltje
voor onderkant stoma
Aanbrengen beschermfilm
36
Zelfzorg
Stap 5
maat bepalen en plaat uitknippen
Gebruiken van maatkaartje
Maat tekenen op stomaplaat
Stomaplaat uitknippen
op maat
Opwarmen van de stomaplaat
FOTOBOEK DARMSTOMA
37
Zelfzorg
Stap 6
stomamateriaal aanbregen
verwijderen Beschermlaag
Stomaplaat aanbrengen
van onder naar boven
Aandrukken
van binnen naar buiten
Aanbrengen van stomazakje
38
Zelfzorg
Stap 7
Controleren of materiaal goed ter plaatse blijft
Lichtjes naar beneden trekken
van stomazakje
FOTOBOEK DARMSTOMA
39
Welke voedingsadviezen kan ik
in acht nemen
na mijn ingreep?
40
Voedingsadviezen
Algemene voedingsadviezen:
Tracht zo vlug mogelijk uw normaal voedingspatroon te hernemen.
Probeer voedsel te eten waarvan u weet dat het zo weinig mogelijk hinder kan opleveren.
Probeer voldoende te drinken (minstens 1,5l water per dag).
Voor patiënten met een ileostoma: denk aan voldoende
zoutinname!
(Vb. gerookt vlees, zoutkoekjes, Vichy®/Appolinaris® water, …).
FOTOBOEK DARMSTOMA
41
Voedingsadviezen
42
Voedingsadviezen
Geur toename door:
asperges, gebakken champignons,
bonen, broccoli, kolen, eieren,
vette vis, look, ajuin, pepers,
sterk gekruide gerechten,
vit. B tabletten
Diarree door:
rauw fruit, zware bieren,
pruimen, sterke kruiden,
vetrijke en te vezelrijke
maaltijden,
fel gesuikerde
voedingsmiddelen
(softijs)
Geur afname door:
tomatensap, botermelk,
sinaasappelsap, aardbeiensap,
peterselie
Diarree minderen door:
droge voeding: toast, beschuit
en koek, bananen, witte rijst,
yoghurt, bosbessensap,
appelsap, geraspte appel,
rijstwater, wortelen, indikkingsmiddelen toevoegen aan soep
(vb. tapioca), suikerhoudende
producten te mijden
FOTOBOEK DARMSTOMA
43
Voedingsadviezen
Vermijd verstopping bij ileostoma:
Asperges, maïs, selder, rauwkost, ongepelde tomaten, vijgen, gedroogde
vruchten, zaden, druiven, champignons, erwten, witte bonen, ananas,
citrusvruchten, noten, kokosnoot, …
Voedsel dat verstoppende werking kan tegengaan:
Geschild fruit, gestoofde groenten en fruit (vb. appelmoes),
warme dranken (koffie, thee), water, vers (geperst) fruit (vb. sinaasappelsap), ontpitte vruchten, …
Gasvorming door:
Alcohol en koolzuurhoudende dranken, melk, bonen, soja, koolsoorten,
champignons, erwten, komkommer, noten, ajuin, radijzen, scherpe kruiden,
nieuwe aardappelen, kauwgom, ...
Verkleuring stoelgang door:
Asperges, (rode) biet, ijzerpreparaten of vitaminen (medicatie), tomatensaus, spinazie, aardbeien, bosbessensap,…
44
Voedingsadviezen
Tips:
Goed kauwen (voorkomt verstopping).
Fruit schillen, pitten verwijderen.
Voldoende drinken tijdens het eten.
Voldoende lichaamsbeweging (stimuleert de darmwerking).
Probeer zo weinig mogelijk lucht te happen tijdens het eten (geeft gasvorming).
FOTOBOEK DARMSTOMA
45
Dagelijks leven
met mijn stoma …
46
Dagelijks leven met een stoma
Lichaamshygiëne
FOTOBOEK DARMSTOMA
47
Dagelijks leven met een stoma
Kledij
Zorg ervoor dat de kleding de stoma opening niet afsluit.
Broek/rok boven of onder stoma dragen.
Draag iets lossere kledij.
48
Dagelijks leven met een stoma
Relatie met partner
Verandering lichaam en zelfbeeld met stoma.
Tijd gunnen om verandering te accepteren.
Begrip, communicatie, warmte, gedachten delen en gevoelens uiten zijn zéér belangrijk.
Stoma hoeft GEEN belemmering te zijn voor seksleven.
Mensen met stoma kunnen relaties hebben en kinderen krijgen.
FOTOBOEK DARMSTOMA
49
Dagelijks leven met een stoma
Vrije tijd
Sporten is geen probleem,
uitzondering gevechtssporten en gewichtheffen.
Dragen van steungordel kan bij zwaardere inspanning.
Een nauwsluitend broekje onder zwemkledij
kan om eventueel het zakje te beschermen.
Zwemmen: filter afplakken.
50
Dagelijks leven met een stoma
Reizen
Neem voldoende materiaal, eventueel eigen water mee voor verzorging en stoelgangremmende medicatie.
Vliegreis: met doktersattest 5kg extra.
Verzorgingsmateriaal opsplitsen in bagage en handbagage.
FOTOBOEK DARMSTOMA
51
Dagelijks leven met een stoma
Colonirrigatie: een optie…
Geschikt voor patiënten met een ‘eindstandige’ colostoma.
Verfijnt verzorgingsgedrag en geeft meer controle op verzorging-
gebeuren.
Uitscheiding van stoelgang blijft enige tijd uit na een darmspoeling.
Meer uitleg bij stomaverpleegkundige.
52
Hoe verkrijg ik mijn verzorgingsmateriaal?
Materiaalverstrekkers:
De stomaverpleegkundige zorgt voor uw materiaalvoorschrift en
aanvullende documenten en neemt contact op met de materiaalverstrekker.
Zo beschikt u tijdig over de nodige materialen voor uw verzorging.
Een dotatie voor geldt voor 3 maanden.
FOTOBOEK DARMSTOMA
53
Terugbetaling stomamaterialen
Ileostoma:
Kosten: NEEN
Terugbetaling: JA
eendelig systeem
90 open stomazakjes met sluitsysteem
tweedeling systeem
90 open stomazakjes met sluitsysteem
45 stomaplaten (vlak/convexsysteem)
toebehoren
Beschermpasta
(120 g/ 3 maanden)
Beschermpoeder
(55g/ 6 maanden)
Convexringen
(15 stuks/ 3 maanden)
Bevestingsgordel
(1 stuk/ 6 maanden)
Beschermfilm
54
(1 flacon Cavilon/ 3 maanden)
Terugbetaling stomamaterialen
Colostoma:
eendelig systeem
Open systeem:
90 open stomazakjes met sluitsysteem
Gesloten systeem: 180 kleefzakjes
tweedeling systeem
Open systeem:
90 open stomazakjes met sluitsysteem
+ 45 stomaplaten
Gesloten systeem:
toebehoren
35 stomaplaten + 180 zakjes
Beschermpasta
(120 g/ 3 maanden)
Beschermpoeder
(55g/ 6 maanden)
Convexringen
(15 stuks/ 3 maanden)
Bevestingsgordel
(1 stuk/ 6 maanden)
Beschermfilm
(1 flacon Cavilon/ 3 maanden)
Colonirrigatie:
1 irrigatieset (6 mndn), 30 afvoerzakjes(3 mndn), 180 mini-caps (3 mndn)
FOTOBOEK DARMSTOMA
55
Ontslag
Inhoud ontslagdossier
Bij ontslag krijgt de patiënt een kartonnen mapje mee (het Jessa ontslagdossier) met daarin het stomaontslag-dossier, een voorschift voor de thuisverpleging, een afspraak voor nacontrole bij de stomaverpleegkundige
en een afspraak bij de chirurg.
Ontslagdossier
56
Ontslagpakket
Inhoud ontslagpakket
Stomaplaat en stomazakjes
(open/gesloten)
Schaartje
(met of zonder gebogen punt)
Beschermdoekjes
Neutrale zeep
Wegwerpzakdoekjes
Beschermfilm
Wegwerpzakjes
Paskaartje
Zo nodig: steungordeltje,
pasta (strip)
FOTOBOEK DARMSTOMA
57
U kiest zelf uw
thuisverpleegkundige
of wij helpen u bij uw keuze.
Vóór ontslag kan de
stomazorg gedemonstreerd
worden aan uw naaste
en/of thuisverpleegkundige.
58
Stomaraadpleging
Wie?
Ingrid Hermans en Guy Bylois
Waar?
Campus Virga Jesse: 1ste verdieping: wachtzaal 111
Campus Salvator : Gelijkvloers (rode pijl), raadpleging abdominale heelkunde
Waar?
Campus Virga Jesse: 011 30 90 44
Campus Salvator : 011 28 97 07
Centrale afsprakenbalie : 011 30 98 90
E-mail: [email protected]
Ingrid hermans
guy Bylois
FOTOBOEK DARMSTOMA
59
Stomaconsultatie na ontslag
Elke dag van 9u tot 17u
1ste consultatie: +/- 14 dagen na ontslag
2de consultatie: +/- 7 weken na ontslag
3de consultatie: +/- 12 weken na ontslag
4de consultatie: bij problemen of op vraag van de patiënt
Wat te doen bij een stomaraadpleging
Ontslagdossier meebrengen
Geen verzorging door thuisverpleging
Plaat en zakje meebrengen
Inschrijven (opname) voor stomaconsultatie
60
Lotgenotencontact
Stoma Ilco vzw – afdeling Hasselt
Zelfhulpgroep van, voor en door stomadragers.
Informatie over het dagelijks leven met een stoma
en recente ontwikkelingen binnen de stomawereld.
Alle medewerkers zijn lotgenoten en vrijwilligers
die u willen helpen.
Verantwoordelijke: Maggy Vandersmissen,
tel: 0477 99 15 29
Website: www.stoma-ilco.be
maggy vandersmissen
FOTOBOEK DARMSTOMA
61
U staat er niet alleen voor...
Stomaraadpleging
materiaal
verstrekker
Ziekenhuis
Stomaverpleegkundige
62
lotgenotencontact
patiEnt
arts
thuiszorg
FOTOBOEK DARMSTOMA
63
vzw Jessa Ziekenhuis
Salvatorstraat 20
3500 Hasselt
Contactgegevens:
consultatie campus Salvator:
011 28 97 07
consultatie campus Virga Jesse: 011 30 90 44
of afsprakenbalie:
011 30 98 90
11142
[email protected]
www.jessazh.be