Nieuwe zorgorganisaties

Nieuwe zorgorganisaties
ZEGGENSCHAP CLIËNT EN PROFESSIONAL;
EEN ANDERE GOVERNANCE
PIETER VOS
VOORJAARSCONGRES VMZ,
15 APRIL 2016
Introductie Pieter Vos
 Organisatiepsycholoog
 Perspectief vanmorgen: LOC en NVTZ
 Verder actief in: Wehelpen, Leven Met Kanker,
onderwijs, zorgfondsen, zorgvernieuwing
 Ik kijk met dubbelfocus:


1. Besturing vanuit perspectief cliënt en professional
2. Noodzaak en empirie nieuwe organisatievormen
Aanpak presentatie
 Positionering in het programma:
 van medezeggenschap naar zeggenschap en eigendom
 besturing vanuit het perspectief van de werkvloer/SDM, incl.
intern toezicht en MVO
 na het ontzorgen: ont-organiseren d.m.v. SDM
Graag interactief; laatste kwartier discussie?
Opbouw presentatie
 Trends in de zorg: het kader
 SDM
 Zeggenschap
 Besturing en governance
 Nieuwe zorgorganisaties
 SDM en
zeggenschap/besturing/organisatievernieuwing
 Conclusies/Stellingen
Trends in de zorg: het kader
 Andere zorgvragen en zorgvragers. Gezondheid en




zeggenschap. Wederkerigheid en participatie
Andere zorgarbeid: de nieuwe medewerker. Lossere
verhoudingen. Onbetaalde zorgarbeid
De nieuwe spreekkamer: SDM. De nieuwe
professional
‘Decluttering the Organization’; het gevecht tegen
complexiteit en kosten; nee, tenzij…
Burgerinitiatieven, coöperatieve verenigingen
Waarom zijn deze trends relevant?
 Sociale media en internet: sterkere informatiepositie
en keuzemogelijkheden cliënt
 Medische technologie (mobile/e
health/patiëntvolgend)
 Terugtredende overheid
 Financiering en bekostiging (vastgoed)
 Interactie van deze vier dwingt disruptie af
 ‘De ontwrichtende burger’ komt er aan
Rondje langs de vier kernbegrippen
 SDM
 Zeggenschap
 Besturing
 De zorgorganisatie
1. Shared Decision Making
 SDM is de ‘nieuwe spreekkamer: professional als




coach en zelfmanagement
SDM is kiezen en delen: kostenbeheersing in de
spreekkamer (integraal onderdeel
zorg/behandelplan)
SDM is Personalized Medicine aangestuurd door
moderne diagnostiek
SDM: cliënt medeverantwoordelijk voor
zorgresultaat en gezondheid. Gedrag!
SDM: de nieuwe solidariteit
2. Zeggenschap
 Van medezeggenschap naar zeggenschap
 Van aanbod- naar vraagsturing: cliëntvolgende
bekostiging/financiering. En: sturen op resultaat
 Zeggenschap: greep op je leven als chronisch zieke:
dus keuzemogelijkheden en een sterke
informatiepositie (transparantie)
 Zeggenschap kan zijn eigendom; andere
rechtspersoonlijkheden, bv. coöperatie
3. Besturing van zorginstellingen
 Besturing: brede opvatting van corporate governance
 Alles wat nodig is voor de realisatie van de
doelstelling van de instelling (waarde-creatie)
 Dus: (aan)sturen, besturen, managen
verantwoorden, intern toezicht,
stakeholdermanagement
 Van verticaal naar horizontaal
 Besturing: eigenaarschap en stakeholders. Van wie is
de stichting? Wie is belanghebbend?
4. De zorgorganisatie
 Organisatie/instelling of regionaal netwerk of keten?
Stand alone?
 Digitalisering van zorgtransacties (matching
vraag/aanbod)
 De nieuwe medewerker: ‘hybride’, ZZP’er; transitie
van betaalde naar onbetaalde zorgarbeid
 Zelfsturende teams en zelfbeslissende professional
m.b.v. smart systems en feedback; autonomie
spreekkamer (SDM)
De vier kernbegrippen tezamen
 SDM:
 Is een essentiële voorwaarde voor zeggenschap en
kan medezeggenschap grotendeels vervangen
 Levert de basisinformatie voor sturing en besturing
 Kan de organisatorische complexiteit verminderen
en traditionele zorgorganisaties deels overbodig
maken
SDM: de sleutel tot zelfregie van de zorgvrager!!
 ‘Zelfregie”: co-bestuurder en toezichthouder,
coproducent en zorgpartner, mede-eigenaar en
financier
 Maar hoe dan ook: eigen
resultaatverantwoordelijkheid zorgvrager, óók voor
de materiële kant van der zaak
 En alleen als SDM een adequate vorm en een formele
plaats in de besluitvorming heeft (dus incl. resultaatafspraken, keuzes, gedeelde verantwoordelijkheid)
Conclusies/Stellingen
 Gegeneraliseerde en geanonimiseerde uitkomsten SDM:
basis voor de besturing (incl. kwaliteitssysteem);
decentralisatie
 Dat wil zeggen ook voor de RvT en voor de CR in overleg
met RvB (een ander intern toezicht)
 Dus: borging van ‘besturing vanuit cliëntperspectief’,
vertaald als: werkvloer- en kwaliteitperspectief
 Dat perspectief sterker aanwezig in RvT
 CR ombouwen tot stem zorgvraag/behoefte
 Bestuur en management: nee, tenzij (‘decluttering”).
Bewijslast!