vangeslotennaarduaalo mroepbestel

VAN
GESLOTEN
NAAR
DUAAL
OMROEPBESTEL
In de periode van de verzuiling (direct ná WO I tot midden jaren 60) blijft het
Nederlandse omroepbestel gesloten, dat wil zeggen: geen andere publieke
omroepen worden toegelaten door de overheid. KRO, NCRV, VPRO, VARA en
AVRO zenden in deze periode uit op radio en televisie.
Radiozendschip Veronica zorgt eindjaren 60 voor problemen. Op deze afgedankte
tanker buiten de territoriale wateren van Nederland wordt populaire muziek
uitgezonden. Op de radiootjes van de Nederlandse jeugd is de muziek goed te
ontvangen. Iedereen is blij behalve de overheid.
Veronica geniet ongekende populariteit en gaat door met uitzenden. De NL’se
overheid staat machteloos. Halverwege de jaren 70 wordt aan deze situatie een
einde gemaakt: nieuwe publieke omroepen worden door de overheid toegestaan.
Veronica, de TROS en de EO maken hiervan gebruik: ze treden toe tot het open
omroepbestel.
Radio Televisie Luxembourg (RTL) doet beginjaren 90 hetzelfde als Veronica in de
jaren 60, namelijk programma’s uitzenden voor de Nederlandse markt maar niet
vanaf NL’se bodem. Men is zodoende dus geen illegaal zendstation !
Het verschil met Veronica is dat RTL een commerciële zender is, met andere
woorden: men wil met reclame geld verdienen met de uitzendingen.
Vanaf 1994 wordt RTL als eerste commerciële zender toegelaten tot het
Nederlandse omroepbestel. Daarmee verandert het bestel van een open (publiek)
bestel naar een zogenaamd duaal omroepbestel; publieke én commerciële
omroepen/zenders vormen samen het stelsel.
DUAAL
OMROEPBESTEL
IN
NL
Nederland heeft een duaal omroepstelsel, net als Groot-Brittannië bijvoorbeeld. De
Duitsers en Belgen kiezen voor een publiek stelsel terwijl de Amerikanen uitsluitend
commerciële zenders kennen.
I. Commerciële omroepen en commerciële zenders vallen samen: RTL4 is een
commerciële omroep die uitzendt op de commerciële zender RTL4. Dit rijtje kan
aangevuld worden met de volgende (Nederlandse) commerciële omroepen:
RTL5, RTL7, RTL8, NET5, SBS6, Veronica (!), TMF.
Kenmerken:
-
op winst gerichte commerciële bedrijven
-
via populaire televisieprogramma’s worden hoge kijkcijfers gehaald waardoor
reclame-inkomsten stijgen
II. Publieke omroepen zenden uit op de publieke zenders Nederland 1, Nederland 2
en Nederland 3. De Nederlandse publieke (leden-)omroepen op dit moment zijn:
KRO, VPRO, NCRV, EO, VARA, AVRO, TROS, BNN, MAX (en sinds september
2011) WNL en Powned .
Kenmerken:
-
geen commerciële bedrijven maar stichtingen zonder winstoogmerk
-
kijkcijfers zijn belangrijk maar geen doel op zich
-
inkomstenbronnen zijn I. de betalende leden, II. overheidssubsidies (van
ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) en 3. het zogenaamde
S.T.E.R.-potje