TNF-alpha blokkerende medicijnen

Reumatologie
Patiënteninformatie
De behandeling van reumatische aandoeningen met
TNF-alphablokkerende medicijnen
U ontvangt deze informatie, omdat uw reumatoloog u TNF-alphablokkerende medicijnen heeft
voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om deze medicijnen goed
te gebruiken, is het belangrijk dat u er een aantal dingen over weet. Lees daarom behalve deze
informatie ook de bijsluiter van het voorgeschreven medicijn goed door.
Het effect van TNF-alphablokkerende medicijnen
Met medicijnen is de oorzaak van reumatische aandoeningen niet weg te nemen. Wel zijn er
medicijnen die deze aandoeningen rustiger kunnen maken. Dit noemen we de reuma bestrijdende
medicijnen. Na enige tijd kunnen hierdoor klachten van pijn, stijfheid en zwelling van de gewrichten
afnemen.
TNF-alphablokkerende medicijnen zijn reuma bestrijdende medicijnen die een eiwit (TNF-alpha)
wegvangen dat een belangrijke rol speelt bij ontstoken gewrichten. Er zijn vijf soorten van deze
medicijnen: etanercept (Enbrel), adalimumab (Humira), certolizumabpegol (certolizumab),
golimumab (Simponi) en infliximab (Remicade). Deze medicijnen beginnen binnen enkele dagen tot
weken na inname te werken. Als u pijnstillers gebruikt, kunt u deze blijven gebruiken. Als TNFalphablokkerende medicijnen een gunstig effect hebben dan kunt u deze jarenlang blijven
gebruiken. Helaas is er niet bij iedereen een gunstig effect. Als deze medicijnen bij u niet werken of
als u te veel last heeft van de bijwerkingen, kan de reumatoloog besluiten het gebruik stop te
zetten.
Het gebruik samen met andere geneesmiddelen
Over het algemeen kunt u TNF-alphablokkerende medicijnen in combinatie met bijna alle
geneesmiddelen gebruiken. Vertel uw huisarts, tandarts, specialist en de trombosedienst altijd
welke geneesmiddelen u gebruikt.
De wijze van toediening
Etanercept dient u een of twee keer per week toe met een injectie met een kant-en-klare
injectiespuit of met een prikpen. Voor mensen met een allergie voor het oplosmiddel van de voor
gevulde variant is er ook een poedervorm, die u kunt oplossen in water. Adalimumab dient u
eenmaal per twee weken met een injectie onder uw huid toe. Deze injectie krijgt u klaar voor
gebruik of als prikpen geleverd. Certolizumab is een kant-en-klare spuit. De eerste drie keer
gebruikt u twee spuiten tegelijk met een tussenpoos van twee weken, daarna gebruikt u elke twee
weken een spuit. Golimumab moet u een keer in de maand met een prikpen toegediend krijgen.
Pagina 1/4
Voor de injecties geldt dat u - na instructie - uzelf spuit of dat u het iemand anders laat doen die
een instructie krijgt om u de injectie te geven. Dit kan bijvoorbeeld een familielid, iemand van de
thuiszorg of iemand via de ondersteuning van de fabrikant zijn.
Infliximab krijgt u per infuus op de dagbehandeling van ons ziekenhuis toegediend. In de eerste zes
weken krijgt u drie infusen met infliximab. Daarna krijgt u infliximab meestal eenmaal per acht
weken toegediend.
Let op
Voordat u start met en tijdens het gebruik van anti-TNF moet de arts letten op eventueel
verminderde pompwerking van uw hart, aanwezige of latente infecties, de aanwezigheid van MS of
een andere demyeliniserende ziekte.
Mogelijke bijwerkingen
In de bijsluiter van de apotheek staan alle bijwerkingen van TNF-alphablokkerende medicijnen
vermeld die ooit zijn voorgekomen.
De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

Overgevoeligheidsreacties
Bij de onderhuidse injecties kunt huidreacties (roodheid, zwelling of pijn) op de plaats van
toediening krijgen. Bij het gebruik van infliximab zijn reacties tijdens of na het infuus mogelijk:
rillingen, koorts, jeuk, huiduitslag, hoofdpijn, duizeligheid, kortademigheid en pijn op de borst.

Infecties

TNF-alphablokkerende medicijnen verminderen uw afweer tegen infecties. Stopt u met de
toediening bij het optreden van (ernstige) infecties. Dit is ook de reden waarom wij voor
aanvang met de therapie onderzoeken of u in contact bent geweest met tuberculose. U krijgt
een mantouxtest en wij maken een longfoto. Ook testen wij u op hepatitis.
Minder voorkomende bijwerkingen zijn:

klachten als hoofdpijn, misselijkheid, buikpijn, huiduitslag, hoesten;

stoornissen in de bloedaanmaak, leverfunctiestoornissen en zenuwaandoeningen.
Neem direct contact op met uw reumatoloog of huisarts bij:

hoge koorts en/of koude rillingen;

het optreden van een infectie.
Overleg met de arts
Bij malaise, koorts hoger dan 38 graden Celsius, griep, aanhoudende hoest, keelpijn,
blaasontsteking, huidinfectie enzovoorts, moet u eerst met uw arts overleggen of u de injectie of het
Pagina 2/4
infuus mag (laten) toedienen. Als u last heeft van bijwerkingen kunt u stoppen met het gebruik van
deze medicijnen. Noteer dan wel op welke dag u bent gestopt en waarom. Neem ook contact op
met uw reumatoloog.
Controle van uw bloed
U laat bloedcontroles doen in overleg met uw reumatoloog. De frequentie is mede afhankelijk van
de andere medicijnen die u eventueel gebruikt.
Het effect op de vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding
De TNF-alphablokkerende medicijnen hebben zeer waarschijnlijk geen ongunstige invloed op de
vruchtbaarheid van mannen en vrouwen. Er is nog weinig bekend over de invloed op een
zwangerschap. Gebruikt u tijdens de innameperiode van deze medicijnen een betrouwbaar
anticonceptiemiddel. Het is belangrijk uw reumatoloog te informeren als u een zwangerschap
overweegt of al zwanger bent. Bespreek met uw arts welke risico’s er zijn bij het wel of niet
doorgaan met deze medicatie. De TNF-alphablokkerende medicijnen mag u niet gebruiken bij het
geven van borstvoeding.
Aanvullende informatie
Etanercept, adalimumab, certolizumab en golimumab moet u bewaren bij een temperatuur tussen 2
en 8 graden Celsius (koelkast). Vries de middelen niet in.
Nadat de etanerceptoplossing is aangemaakt, moet u deze zo snel mogelijk (laten) toedienen
(binnen zes uur als u het middel in de koelkast heeft bewaard).
Bewaar geneesmiddelen altijd zo dat kinderen er niet bij kunnen.
Reizen en vaccinaties
Bezoek aan tropische landen of gebieden waar veel besmettelijke ziekten voorkomen, brengt
risico’s met zich mee. Vaccinaties met een levend vaccin zijn niet toegestaan bij gebruik van antiTNF-middelen.
Overleg met uw arts om u door te verwijzen naar een spreekuur voor reizigersadvisering (GGD of
Travel Clinic). Daar zijn ze bekend met mensen met verschillende soorten afweerstoornissen. Wij
adviseren een griepvaccinatie. Neem als u op reis gaat een medicijnpaspoort mee. Dit kan u bij uw
apotheek krijgen. Wanneer u spuiten meeneemt op reis moet u een medische verklaring bij u
dragen. Of een landelijke apotheek de medicatie levert of u dat u uw medicatie met een infuus in
ons ziekenhuis krijgt, staat niet automatisch op het medicijnpaspoort van de apotheek.
De medicatie bewaren
Ook bij reizen is het belangrijk de bewaartemperatuur van uw medicatie (gekoeld, niet bevriezen) in
acht te nemen. De fabrikanten hebben elk hun eigen zorgservice. In elk geval leveren zij allemaal
Pagina 3/4
een koeltasje met koelelementen waarin u de medicijnen gekoeld kunt vervoeren. Neem medicatie
altijd in uw handbagage mee.
Gebruik bij operaties
Er is nog beperkte ervaring met het blijven gebruiken van TNF-alphablokkerende medicijnen tijdens
operaties. Afhankelijk van de ingreep en van de biological (biologische reumaremmers) die u
gebruikt, geeft de reumatoloog advies of en hoelang u hiermee moet stoppen. Het is belangrijk
andere behandelaars (chirurgen, anesthesisten) te wijzen op de anti-TNF-alphamedicatie die u
gebruikt en op het belang van overleg hierover met uw reumatoloog.
Tandheelkundige behandelingen
Bij tandartsbehandelingen waarbij een onderliggende infectie aan de orde is of waarbij bloedige
ingrepen plaatsvinden (zoals extracties) kunt u in overleg met uw reumatoloog het advies krijgen de
behandeling met een biological te onderbreken. Het vervangen of plaatsen van vullingen is geen
indicatie om het gebruik te onderbreken. Ook krijgt u in sommige gevallen, maar zeker bij
endoprothesen, het advies aanvullende antibioticaprofylaxe te gebruiken drie dagen rond een
tandheelkundige ingreep.
Heeft u vragen?
Als u nog vragen heeft, neem dan gerust contact op met de polikliniek reumatologie: (015) 260 31
56. Meer informatie vindt u ook op onze website www.reinierdegraaf.nl.
Versie: augustus 2015
Pagina 4/4