Burgemeester en Wethouders B&W.nr. 10.1208, d.d. 23-11- 2010 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Brief aan de raad betreffende Plan van Aanpak beheer en onderhoud vastgoed BESLUITEN Behoudens advies van de commissie 1. Een plan van aanpak op te stellen waarin wordt nagegaan welk vastgoed wij in bezit hebben, hoe het beheer van dit vastgoed is geregeld en wat de status is van het onderhoud van het vastgoed. 2. De kosten voor het uitvoeren van het plan van aanpak per object ten laste te brengen van de onderhoudsvoorziening van het object. 3. Na uitvoering van het plan van aanpak het beheer en onderhoud een beslissing te nemen welk vastgoed gecentraliseerd kan worden naar de afdeling VAG en de bestuurlijke verantwoordelijkheid neer te leggen bij één portefeuillehouder, te weten portefeuillehouder Ruimtelijke ordening, Binnenstad en Publiekszaken. Uitgangspunt is om zoveel mogelijk het eigendom en het beheer in handen te leggen van VAG. 4. Tot aan de komende centralisatie van het beheer en onderhoud vastgoed de ambtelijke verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van elk pand te laten te laten bij de afdeling die daar op dit moment al verantwoordelijk voor is. 5. Tot aan de komende centralisatie van het beheer en onderhoud vastgoed de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van elk pand te laten afhangen van de functie van het vastgoed. 6. De bestuurlijke verantwoordelijkheid van dit plan van aanpak met betrekking tot het beheer en onderhoud gemeentelijke vastgoed te beleggen bij de portefeuillehouder Ruimtelijke ordening, Binnenstad en Publiekszaken 7. Bijgaande brief aan de raad vast te stellen, waarin de raad wordt geïnformeerd over het plan van aanpak met betrekking tot de inventarisatie van het achterstallig beheer en onderhoud van het gemeentelijk vastgoed Samenvatting De raad wordt met een brief geïnformeerd over het plan van aanpak voor de inventarisatie van de staat van beheer en onderhoud van gemeentelijke vastgoedportefeuille. De uitvoering van het plan van aanpak zal duidelijk moeten maken wat het achterstallig onderhoud is van de vastgoedobjecten uit de vastgoedportefeuille die in gebruik zijn als maatschappelijk vastgoed. Datum Kenmerk Pagina 23 november 2010 Gemeente Leiden Div-2010-17974 2/7 De verwachting is dat dit inzicht een somber beeld zal zijn, en dat er in de toekomst een aanzienlijk bedrag nodig zal zijn, om de vastgoedportefeuille qua beheer en onderhoud op orde te brengen. Dan wel door het onderhoudsniveau te verlagen, vastgoed af te stoten of kostendekkend te exploiteren. Datum Kenmerk Pagina 23 november 2010 Gemeente Leiden Div-2010-17974 3/7 Retouradres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden Aan de leden van de raad Datum 23 november 2010 Ons kenmerk Div-2010-17974 Onderwerp Plan van aanpak beheer en onderhoud vastgoed Gemeente Leiden Bezoekadres Stadhuis Stadhuisplein 1 Postadres Postbus 9100 2300 PC Leiden Telefoon 071-5165165 E-Mail [email protected] Website www.leiden.nl/gemeente Contactpersoon J. van Strien Doorkiesnummer 5854 Geachte leden van de raad, Hierbij informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot het beheer en onderhoud van Gemeentelijk Vastgoed. Zoals toegezegd bij de behandeling van de jaarrekening 2009. Het gemeentelijk vastgoed heeft betrekking op een vastgoedportefeuille van ca. 355 gebouwen. Naast het vastgoed heeft Gemeente Leiden ca. 200 gronden in portefeuille. De afdeling Vastgoedontwikkeling en Grondzaken beheert uit de vastgoedportefeuille117 objecten welke gelabeld zijn als maatschappelijk vastgoed. Deze worden geëxploiteerd op basis van huurcontracten met een grote diversiteit aan huurders zoals culturele- ,zorg-, en sociale instellingen, kunstenaars en overige. Daarnaast heeft de afdeling ruim 200 ontwikkelingsobjecten in bezit die, naar gelang het tijdelijke gebruik, ook technisch worden ondersteund op het gebied van klachtenonderhoud. Voor een deel van de 117 objecten maatschappelijk vastgoed zijn in de periode 1998- 2002 meerjaren onderhoudsplannen opgesteld. Ondanks dat in het recente verleden mogelijk de suggestie is gewekt dat deze zijn geactualiseerd, hebben we moeten vaststellen dat deze informatie zwaar verouderd is en geen enkele relatie heeft met de begroting en de feitelijke kosten die worden gemaakt. Tot op heden vindt onderhoud hoofdzakelijk plaats op basis van de door de bouwkundigen geformuleerde prioriteiten, verwoord in een jaarplan. Recent is een start gemaakt met een plan van aanpak voor het actualiseren van de meerjaren onderhoudsplannen. De verwachte doorlooptijd bedraagt 2 jaar. De uitvoering zal via een aanbestedingprocedure in de markt worden gezet. Het huidige Meerjaren Onderhoudsplan voor vastgoed voldoet in geen enkel opzicht aan de hieraan te stellen eisen met betrekking tot betrouwbaarheid en actualiteit. Datum Kenmerk Pagina 23 november 2010 Gemeente Leiden Div-2010-17974 4/7 De basisinformatie voor het Meerjaren onderhoudsplan is grotendeels te gedateerd – ouder dan 10 jaar – om nog langer bruikbaar te zijn. De zeer beperkte relatie tussen de hierop gebaseerde gebouwbudgetten en daadwerkelijke bestedingen onderschrijven deze bevinding. Geconstateerd moet worden dat beheer en onderhoud van vastgoed grotendeels een ad-hoc karakter kent en er jaarlijks op urgentie wordt gepland. In algemene zin kan worden gesteld dat het beschikbare onderhoudsbudget naar eer en geweten zinvol wordt besteed, maar tegelijkertijd de onderbouwing ontbreekt om dit te staven. Het ( financiële-) risico van onbeheersbare degradatie van het bezit is hierbij groot. Datum Kenmerk Pagina 23 november 2010 Gemeente Leiden Div-2010-17974 5/7 Ter illustratie van mogelijke omissies tussen budget en noodzakelijke middelen om het Gemeentelijke Vastgoed in een aanvaarbare onderhoudstatus te houden biedt de volgende vuistregel enig houvast: 1 % van de WOZ- waarde, per jaar, als reservering voor momentaan en toekomstig onderhoud. Dit is exclusief eventuele kosten voor het corrigeren van achterstallig onderhoud. Ervaring leert dat door de aard en staat van het vastgoedbezit dit percentage veel hoger kan liggen. Schattingen lopen hierbij uiteen van 2 tot 5 %. Het betreft hier slecht een indicatie op basis van landelijke gemiddelden. Uiteindelijk zal gedetailleerd onderzoek moeten uitwijzen in hoeverre dit ook op het specifieke bezit van de Gemeente Leiden van toepassing is. Concreet betekent dit dat voor ons dat wij rekening dienen te houden met 3,45 miljoen euro onderhoudskosten per jaar onder de voorwaarden dat panden goed zijn onderhouden en er geen achterstallig onderhoud is. Aan deze voorwaarden wordt niet voldaan, en we moeten dan ook constateren dat er sprake is van onvoldoende budget. Er is jaarlijks een onderhoudsbudget beschikbaar van circa 3,2 miljoen euro. Uit de oude dienstenstructuur zijn er op dit moment de volgende, vastgoedgerelateerde voorzieningen met peildatum 31.12.2009 achterhaald. Voorziening groot onderhoud gebouwen Voorziening groot onderhoud archief Voorziening groot onderhoud schouwburg Voorziening groot onderhoud lakenhal Voorziening groot onderhoud de valk Voorziening onderhoud accommodaties Voorziening onderhoud gebouwen BrW Onderhoudsvoorziening DZB 5.031.836 366.539 112.697 282.743 33.377 4.846.782 610.026 605.761 Voor het Archief, Schouwburg, Lakenhal en de Valk zijn er bijzondere afspraken zijn gemaakt waardoor deze min of meer autonoom zijn met betrekking tot beheer en onderhoud. Ditzelfde geldt ook voor onderwijs- en sportgebouwen. In de financiële bijlage is een overzicht opgenomen van gebudgetteerde en werkelijke onderhoudskosten over de periode 2007-2010. Feitelijk betreffen deze onderhoudskosten, meer dan de term suggereert, voor een belangrijk deel de exploitatiekosten die gedekt moeten worden. Zo blijkt uit historische gegevens dat er o.a. regelmatig kosten zijn geboekt die als investering moeten worden gezien, worden er energiekosten uit betaald die niet ( kunnen) worden doorbelast en worden ook belastingen ( WOZ) en Heemraadschap ten laste gebracht van het onderhoudsbudget. Daarnaast is de vraag of in alle verhuurrelaties de BTW goed is geregeld, dit wordt op dit moment verder uitgezocht. Actualisatie meerjaren onderhoudsplannen; Uitvoeringsplan Daarnaast is relevant of het huidige vastgoedinformatiesysteem (Planon), en meer specifiek de module MJO, naar huidige maatstaven nog geschikt is om deze informatie te verwerken en te beheren. Datum Kenmerk Pagina 23 november 2010 Gemeente Leiden Div-2010-17974 6/7 Min of meer tegelijkertijd is de vraag gesteld of dat er een systematiek beschikbaar is die het mogelijk maakt om te anticiperen op de uiteindelijke - financiële -uitkomst van de te actualiseren meerjaren onderhoudsplannen. In een aantal sessies met de meest ervaren bouwkundigen van de afdeling Vastgoed en Grondzaken is een steekproef gedefinieerd, waarvan de onderzoeksresultaten representatief worden verondersteld voor het totale bezit. Dit betreft 25 objecten. De werkzaamheden zijn /worden opgedragen aan twee externe bureaus en de resultaten worden rond de jaarwisseling verwacht. In de prioriteitstelling van te evalueren objecten zal naast de 25 objecten uit de steekproef, voorts voorrang worden verleend aan ambtelijke huisvesting zodat, zo spoedig mogelijk, een overzicht kan worden geboden voor het totaal aan ambtelijke huisvesting. Op deze wijze kan inzichtelijk worden gemaakt wat de te verwachte consequenties met betrekking tot onderhoudsbudgetten en exploitatiebegroting – globaal- voor het totale bezit zullen zijn. De gekozen opzet is geënt op het zo spoedig mogelijk beschikbaar krijgen van relevante, betrouwbare informatie voor het invoeren van planmatig onderhoud en inzicht te krijgen in de financiële consequenties op middellange termijn. Aansluitend zal de actualisatie van de overige meerjaren onderhoudsplannen in 2011 worden uitgevoerd. Wij voorzien de volgende planning Oktober- december 2010: Meerjaren onderhoudsplannen steekproef ( 25 objecten) Prioritering overige objecten en voorbereiden opdracht December 2010: Evaluatie onderzoeksresultaten Evaluatie Planon,nieuwe versie Januari 2011: Prognose financiële consequenties, geëxtrapoleerd naar totale bezit. Opdracht(en) ten behoeve actualisatie meerjarenplannen overige objecten ( +/- 125) Februari- december 2011 Uitvoering actualisatie Voor het opstellen van geactualiseerde meerjaren onderhoudsplannen, implementatie in Planon, opleiding en begeleiding zijn de kosten begroot op € 3500,= per object. Voorgesteld wordt om deze kosten ten laste van de onderhoudsvoorziening behorende bij object te brengen. Met de steekproef van 25 panden zal in 2011 duidelijk worden hoe omvangrijk de (financiële) achterstand op het gebied van beheer en onderhoud van het vastgoed zal zijn. Tevens zullen wij u oplossingen voorleggen om het (financiële) probleem van het achterstallig onderhoud op te lossen. Hier op vooruitlopend hebben wij inmiddels de volgende besluiten genomen: Behoudens advies van de commissie Datum Kenmerk Pagina 23 november 2010 Gemeente Leiden Div-2010-17974 7/7 8. Een plan van aanpak op te stellen waarin wordt nagegaan welk vastgoed wij in bezit hebben, hoe het beheer van dit vastgoed is geregeld en wat de status is van het onderhoud van het vastgoed. 9. De kosten voor het uitvoeren van het plan van aanpak per object ten laste te brengen van de onderhoudsvoorziening van het object. 10. Na uitvoering van het plan van aanpak het beheer en onderhoud een beslissing te nemen welk vastgoed gecentraliseerd kan worden naar de afdeling VAG en de bestuurlijke verantwoordelijkheid neer te leggen bij één portefeuillehouder, te weten portefeuillehouder Ruimtelijke ordening, Binnenstad en Publiekszaken. Uitgangspunt is om zoveel mogelijk het eigendom en het beheer in handen te leggen van VAG. 11. Tot aan de komende centralisatie van het beheer en onderhoud vastgoed de ambtelijke verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van elk pand te laten te laten bij de afdeling die daar op dit moment al verantwoordelijk voor is. 12. Tot aan de komende centralisatie van het beheer en onderhoud vastgoed de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van elk pand te laten afhangen van de functie van het vastgoed. 13. De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de totstandkoming van dit plan van aanpak met betrekking tot het beheer en onderhoud gemeentelijke vastgoed te beleggen bij de portefeuillehouder Ruimtelijke ordening, Binnenstad en Publiekszaken 14. Bijgaande brief aan de raad vast te stellen, waarin de raad wordt geïnformeerd over het plan van aanpak met betrekking tot de inventarisatie van het achterstallig beheer en onderhoud van het gemeentelijk vastgoed Met de uitvoering van het plan van aanpak hopen wij in 2011 zicht te krijgen op het achterstallig onderhoud van onze vastgoedportefeuille. Van 117 objecten die op dit moment maatschappelijk in gebruik zijn, is dan specifiek in beeld welke status van onderhoud deze panden hebben, wat het achterstallig onderhoud van deze panden is en hoe het vastgoedbeheer is geregeld. De verwachting is dat dit inzicht een somber beeld zal zijn, en dat wij in de toekomst een aanzienlijk bedrag nodig zullen hebben, om onze vastgoedportefeuille qua beheer en onderhoud op orde te brengen. Dan wel door het onderhoudsniveau te verlagen, vastgoed af te stoten of kostendekkend te exploiteren. Aan het einde van dit project zullen wij een overzicht maken van alle objecten, panden en gronden, waarbij wordt ingezoomd op het beheer en onderhoud van 117 maatschappelijke objecten. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Leiden, de Secretaris, de Burgemeester,