RETENTIERECHT Retentierecht is wettelijk geregeld in Boek 3 en

RETENTIERECHT
Retentierecht is wettelijk geregeld in Boek 3 en Boek 8 van het Burgerlijk Wetboek.
Daarnaast heeft de AVC 2002 een regeling, die retentierecht uitbreidt naar oude
vorderingen! Het retentierecht is een van de sterkste dwangmiddelen die de
vervoerder tot zijn beschikking heeft om betaling van openstaande facturen af te
dwingen. Een ander dwangmiddel is pandrecht.
WAT IS RETENTIERECHT?
In art.3:290 BW wordt retentierecht beschreven als de bevoegdheid die in de bij de
wet aangegeven gevallen aan een schuldeiser toekomt, om de nakoming van een
verplichting tot afgifte van een zaak aan zijn schuldenaar op te schorten totdat de
vordering wordt voldaan. Degene, die het retentierecht uitoefent heet ‘retentor’.
Bijvoorbeeld de vervoerder is schuldeiser van de afzender, omdat de afzender nog
moet betalen. De vervoerder is verplicht om de lading af te geven aan de
geadresseerde. Met het retentierecht kan de vervoerder het afgeven van de lading
opschorten, totdat zijn openstaande facturen zijn betaald.
Door gebruik te maken van het retentierecht kan de vervoerder de lading onder zich
houden, en daardoor druk uitoefenen op de debiteur.
Stel nu, dat de debiteur ook andere crediteuren heeft – niet denkbeeldig, want vaak
is wanbetaling of te late betaling een signaal van een naderend faillissement! Het
retentierecht kan ingeroepen worden tegen andere crediteuren, die beslag willen
leggen op de lading. Ook in geval van faillissement van de debiteur mag de
vervoerder zijn retentie blijven volhouden. Bovendien mag de vervoerder zich met
voorrang boven de andere crediteuren op de lading verhalen.
Het retentierecht mag worden ingeroepen tegen derden, die een recht op de lading
hebben verkregen, nadat de vordering was ontstaan en de zaak in de macht van de
vervoerder was gekomen. Bijvoorbeeld: een vervoerder houdt de lading vast, terwijl
de lading aan een ander wordt verkocht. De koper kan niet aan de lading komen!
Het retentierecht kan ook tegen derden met een ouder recht gelden, als de debiteur
bevoegd was de overeenkomst aan te gaan en de retentor geen reden had om aan
de bevoegdheid van de debiteur te twijfelen. Bijvoorbeeld: de bank heeft stil
pandrecht op alle zaken van de verlader. De verlader geeft de vervoerder opdracht
tot vervoer. Dit gebeurt in de normale bedrijfsvoering van de verlader. De vervoerder
kan niet weten van het stille pandrecht en hoeft niet te weten, dat de bank het krediet
heeft opgezegd. Dus de vervoerder gaat er te goeder trouw van uit, dat de verlader
de opdracht mocht geven. Daarom kan deze vervoerder het retentierecht volhouden
tegenover de pandhoudende bank.
Tenslotte nog dit: het retentierecht is een dwangmiddel. De retentor heeft geen recht
van parate executie. Voor verhaal op de lading moet de vervoerder nog een
executoriale titel bij de rechter halen om vervolgens (formeel) executoriaal beslag
(onder zichzelf) op de lading te leggen.
BOEK 8 BW EN RETENTIERECHT VOOR DE VERVOERDER
Speciaal voor de vervoerder kent boek 8 BW enkele bepalingen inzake retentierecht.
Dit is regelend recht, dat betekent dat de wet geldt als contractspartijen zelf onderling
niets geregeld hebben. Of omgekeerd: contractspartijen mogen afwijken van de
wettelijke bepalingen, bijvoorbeeld door het van toepassing verklaren van de AVC
2002.
Het retentierecht in boek 8 BW is beperkter dan het algemene retentierecht. Voor de
vervoerder is het retentierecht beperkt tot de goederen die hij in verband met de
vervoerovereenkomst onder zich heeft. De vervoerder kan het retentierecht niet
inroepen voor eerdere nog onbetaalde transporten. Met name jegens een
geadresseerde die met eerdere transporten niet van doen heeft gehad, zou
uitoefening van het retentierecht onbillijk zijn. De uitoefening van het retentierecht
dient de toets van redelijkheid en billijkheid te kunnen doorstaan. Indien de
vervoerder reden tot twijfel had over de bevoegdheid van de afzender om de lading
aan de vervoerder ter beschikking te stellen, kan hij het retentierecht niet gebruiken.
AVC EN RETENTIERECHT
Zoals hierboven uitgelegd is het retentierecht van de vervoerder regelend recht. Dat
betekent dat contractspartijen mogen afwijken van de wet. Omdat de wet een vrij
beperkt recht geeft aan de vervoerder, voeren de meeste vervoerders algemene
voorwaarden (AVC 2002) waarin een ruimere werking aan het retentierecht wordt
gegeven. Met name kan het retentierecht dan ook worden ingeroepen voor oude
vorderingen.
Samengevat:
Retentierecht volgens AVC 2002:
• Geldt ook voor oude vorderingen.
• Geldt niet tegen derden met een ouder recht (bijvoorbeeld: de koper van de
goederen).
• Geldt wel tegen derden, als de opdrachtgever nog eigenaar was op het moment dat
de vervoerder het retentierecht inroept.
• Geldt ook tegen geadresseerde voor de huidige én voor oude vorderingen, mits
vorderingen voortkwamen uit vervoersopdrachten naar dezelfde geadresseerde.
Wettelijk retentierecht:
• Geldt niet voor oude vorderingen.
• Geldt ook tegen derden met een ouder recht (bijvoorbeeld: de koper van de
goederen).
• Als er contractueel retentierecht is, dan is wettelijk retentierecht niet geldig.
Nog even een klein woord over pandrecht. Vaak worden retentierecht en pandrecht
met elkaar verward. Retentierecht ontstaat automatisch door goederen in beheer te
krijgen: de vervoerder neemt de goederen voor vervoer in ontvangst en kan
automatisch op deze goederen retentierecht uitoefenen.
PANDRECHT
Pandrecht moet van te voren afgesproken worden. Enkel de eigenaar van de
goederen kan pandrecht aan de vervoerder geven. Kortom, er zijn strenge
voorwaarden om tot een geldig pandrecht te komen, terwijl retentierecht vrijwel
vanzelf ontstaat. Pandrecht is dan ook sterker dan retentierecht jegens derden.
In de algemene voorwaarden voor opslag resp. distributievervoer zijn eveneens
retentierechten opgenomen, die de bewaarnemer retentierecht geven jegens
bewaargever voor oude en toekomstige vorderingen. Ook kan de bewaarnemer
retentierecht inroepen tegen ieder, die afgifte verlangt, tenzij hij reden had te twijfelen
aan de bevoegdheid van de bewaargever of de goederen te laten opslaan.