Lees deze column

DERDE (voorlopig laatste) CULTUREEL CAFÉ
Jan van Ossenbruggen
Op vrijdag 25 maart j.l vond in Theaterbrasserie het Park het derde en
voorlopig laatste Cultureel Café plaats.
Opvallend was de belangstelling van het aantal Raadsleden. Maar ja, het
was ook het slotstuk van een goed initiatief van Schouwburg het Park en de
Gemeente Hoorn, waar men het gezicht toch even wilde laten zien.
Ook nu waren de organisatoren er in geslaagd een aantal boeiende sprekers
uit te nodigen. Als eerste betrad Piet Verhoeven, voormalig afdelingshoofd
Monumentenzorg en Archeologie bij de Gemeente Alkmaar, het podium.
Verhoeven vroeg zich af wat we onder cultureel erfgoed verstaan.
Moet iedere kerk een monument worden en moet elk archiefstuk worden
bewaard? Wat is de waarde van ons cultureel erfgoed? Verder vroeg hij zich
af, op welke wijze cultuurhistorie en ruimtelijke ordening verkend kunnen
worden en hoe we meer te weten kunnen komen over cultuurhistorie van
de stad of een wijk. Een interessant gegeven, maar beslist geen eenvoudig
onderwerp voor de toehoorders. Vooral niet wanneer we beseffen, dat
cultuurhistorische kennis te onderscheiden is in verschillende “soorten”
kennis rond cultuurhistorie.
Zo kennen we het onzichtbare geheugen (archeologie), gemetselde
geheugen (historische stedenbouw/architectuur), landschappelijk geheugen
(landschap/ historische geografie) en cultuurhistorische kennis van
bewoners (culturele geheugen/verhalen en geschiedenis van een streek).
Duidelijk is echter, dat bij ruimtelijke ordening een integrale afweging moet
plaatsvinden van alle belangen, die effect hebben op de kwaliteit van de
ruimte. Een van die belangen is de cultuurhistorie. Cultuurhistorie is dan
ook uitgangspunt en inspiratie voor ruimtelijke ontwikkelingen. Maar
behoud en herstel komen niet tot stand als er niet constant achteraan
wordt gegaan. Helaas moeten we constateren dat ook in Hoorn door gebrek
aan kennis, visie en passie veel erfgoed nodeloos is verdwenen. Jammer
dat er geen gebruik werd gemaakt van film- of videobeelden. Het verband
tussen ruimtelijke ordening en cultuurhistorie zou hierdoor meer
inzichtelijker zijn geweest.
Hierna hielden Christine Ravenhorst en Ingrid Docter, beiden geen
onbekenden in Hoorn, een enthousiaste voordracht over de wijze, waarop
cultuurdragers met het heden en verleden verbonden kunnen worden.
Ravenhorst koppelde, gebruikmakend van verschillende locaties, waaronder
begraafplaatsen, traditie en vernieuwing aan elkaar, waardoor het
historisch proces een gerichte inhoud kreeg en bij de deelnemers aan het
project een groot gemeenschapsgevoel opriep. Docter betrok het steeds
veranderende landschap, oude en nieuwe buurtverhalen, film en muziek bij
de relatie van kunst met het heden en verleden. De vertoonde film en
videobeelden verduidelijkten hun bedoelingen en lieten zien, dat bij deze
aanpak sprake is van boeiende “Community Art”. Als klap op de vuurpijl
lanceerden zij het idee te komen tot een meerjarig Festivalproject, waarin
professionals, amateurs, buurtbewoners en culturele instellingen d.m.v.
theater het heden en verleden met elkaar confronteren.
“Waar heb ik dit meer gehoord?” dacht ik. Is dit wel een nieuw gegeven?”
Het antwoord is nee. Als voorzitter van de sectie “Kunst en Cultuur van
Hoorn 650” werd ik geconfronteerd met “Op Roet” van theatergroep “Het
Gezelschap.” Eén van grootste en kostbaarste culturele manifestaties van
de feestelijkheden rond Hoorn 650. Het moet gezegd, het was een succes,
maar organisatorisch een klus van formaat. Daarom sta ik sceptisch
tegenover het voorgestelde plan.
Het is niet moeilijk een plan te lanceren, het wordt pas moeilijk, wanneer er
georganiseerd en gecoördineerd moet worden. Dit vergt niet alleen veel
tijd, maar ook veel geld en dat is in een tijd van bezuinigingen niet of
nauwelijks haalbaar. Ik moet er niet aan denken, dat we evenals de
beeldend kunstenaar Anthony Murell enthousiast aan een project beginnen,
maar na korte tijd tot de ontdekking komen dat het idee onze
mogelijkheden te boven gaat. Met hun ervaring moeten beide dames in
staat zijn een realistischer plan te bedenken, waarin veranderingen worden
geaccepteerd, het oude wordt losgelaten en een nieuwe cultuur ontstaat.
De directeur van Schouwburg Het Park en de Gemeente Hoorn verdienen
waardering dat zij de drie Culturele Café’s hebben willen organiseren.
Het heeft zeker bijgedragen aan een levendige discussie over de wijze,
waarop kunst en cultuur zich in de Gemeente Hoorn kunnen ontwikkelen.
Maar hoe nu verder….?