PowerPoint-presentatie

Ontwikkeling van een gezinsdiagnostisch instrument binnen de
psychomotorische therapie
Mirjam Langstraat – de Graaf
Yulius voor Geestelijke Gezondheidszorg
Onder begeleiding van dr. Claudia Emck
Mastersymposium PMT
16 oktober 2015
Aanleiding
•Diagnostiek binnen Yulius:
•Fluitenkruid; klinische afdeling voor kinderen (7-12)
•Steeds vaker gezinsPMT als interventie binnen de diagnostiek
•Binnen de organisatie gestandaardiseerde methode
•Waardevol, maar nog niet evidence based
Aanleiding
•Diagnostiek in de literatuur:
• Binnen diagnostiek van een kind is ook het systeem van belang om mee
te nemen, zoals Tak e.a. (2008)¹:
- De aspecten van het functioneren van kind en omgeving die niet problematisch zijn
of positieve aanknopingspunten bieden voor hulpverlening (protectieve factoren).
- Het functioneren van het gezin, zowel wat betreft de onderlinge relaties als binnen
de maatschappij
- De aanwezigheid van symptomen en syndromen bij de diverse gezinsleden.
•Ondanks relevantie, wordt er nog maar weinig (gestructureerd) gekeken naar
het ouderfunctioneren in relatie tot de problematiek van het kind. (Van der Maas,
2010)²
¹ Tak. J.A., Veerman, J.W. & de Wit J. (2008). Theoretische achtergronden van klinische diagnostiek. In:
Kievit, Th., Tak, J.A. & Bosch, J.D. Handboek Psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen. (pag.
13-52) Zevende, herziene druk. Utrecht: de Tijdstroom.
² Maas, J.J., van der (2010). Diagnostiek van ouderfunctioneren. Een functioneel-contextueel perspectief.
Amsterdam: VU Uitgeverij.
Onderzoeksvragen
• Welke items zijn relevant om op te nemen in een psychomotorisch
gezinsdiagnostisch instrument?
• Welke arrangementen dienen er in het instrument te worden opgenomen,
om de geselecteerde items naar voren te laten komen?
Onderzoeksopzet (1)
Literatuuronderzoek
• Doel: bepalen van een definitie van gezinsfunctioneren en komen tot een
geoperationaliseerde itemlijst die de verschillende aspecten van
gezinsfunctioneren omvat.
• Methode: literatuurstudie naar relevante literatuur over gezinsfunctioneren
en gedrags- of andere psychiatrische problematiek bij kinderen.
Onderzoeksopzet (2)
Expertpanel 1:
• Doel: Bepalen van relevante items
• Methode: Delphi methode met 2 rondes
• Items worden gescoord op relevantie d.m.v. 4 puntschaal
• Inclusie van item bij positieve beoordeling door minstens 75% van de
deelnemers
• Item ter discussie in tweede ronde bij positieve of negatieve score door
minder dan 75% van de deelnemers
Onderzoeksopzet (3)
Expertpanel 2:
• Doel: Bepalen van arrangementen
• Methode: focusgroep met 2 bijeenkomsten
• Aan de hand van de door expertpanel 1 samengestelde itemlijst en
relevante artikelen over systemische PMT door middel van discussie
komen tot relevante arrangementen
• Video opname van discussie
Resultaten literatuuronderzoek
• Definitie gezinsfunctioneren (Ploeg en Scholte, 2008)³
“Het begrip gezinsfunctioneren verwijst naar omstandigheden in de gezinsen opvoedingssituatie die de gedrags- en emotionele ontwikkeling van
kinderen en jongeren kunnen begunstigen dan wel bedreigen.”
• 14 artikelen en 5 (hoofdstukken uit) boeken
• 217 items geoperationaliseerd ter score door expertpanel 1
• Verdeling in domeinen volgens Verheij & Aptroot (2006)⁴
³Ploeg, J.D., van der & Scholte, E.M. (2008). Handleiding Vragenlijst Gezinsfunctioneren (GVL). Houten:
Bohn Stafleu Van Loghum.
⁴Verheij, F. & Aptroot, E. (2006). Het diagnostisch interview met het gezin. In: Verhulst, F.C. & Verheij, F.
(2006). Kinder- en jeugdpsychiatrie: onderzoek en diagnostiek. (pag 125-145) Assen: Koninklijke van
Gorcum.
Resultaten expertpanel 1
• Expertpanel samenstelling: Ronde 1
PMT
15
Ronde 2
14
Systeemtherapeut 9
8
Overig
2
1
Totaal
19
16
• Itemlijst 217 items
• 52 items ter discussie in de tweede ronde
• 177 item geïncludeerd
• Definitieve lijst door samenvoeging: 94 items
• Verdeeld over 4 domeinen
• Opvallend: Geen items in domein B-3 Sibling subsysteem
Resultaten expertpanel 2
Focusgroep samenstelling
• 2 x 4 psychomotorisch therapeuten
• Minder (werk)ervaring met gezinnen
• Meer verschillende werkvelden
Sessie
Duur
Gericht op
Vragenlijst / gesprek
Nog te bepalen
Verkrijgen van voorinformatie
Sessie 1 in de zaal
60 minuten
Thema Samenwerken
Sessie 2 in de zaal
60 minuten
Thema individuele wensen,
grenzen en tegenspel
Nagesprek / evaluatie Nog te bepalen
Nabespreken van bevindingen en
indicatie
Resultaten expertpanel 2
Sessie
Arrangementen
Zaalsessie 1 -Brug bouwen
-Brug aanpassen
-Ballon hooghouden met badmintonrackets
Zaalsessie 2 -Kwartetroof
-Eigen plek
-Vrije activiteit
• Discussie over aanwezigheid en rolverdeling van de systeemtherapeut en
psychomotorisch therapeut
Discussie
Sterke kanten
Beperkingen
-Theoretisch goed
onderbouwde itemlijst
-Relatief korte reactietijd
expertpanel 1
-Gevarieerde groep experts
-Kleine focusgroepen
-Concrete start ontwikkelen
instrument
-Onderzoeksvraag was niet
scherp genoeg geformuleerd
Conclusie en aanbevelingen
• Mooie opzet voor een psychomotorisch gezinsdiagnostisch instrument met
een itemlijst en globale afnameprocedure.
• Ontwikkeling /uitbreiding van evidence based en geprotocolleerd werken
binnen psychomotorische diagnostiek
Conclusie en aanbevelingen
• Aanbevelingen vervolgonderzoek:
• Verder specificeren van de itemlijst (met speciale aandacht voor
domein sibling subsysteem)
• Rolverdeling therapeuten
• Invulling vragenlijst / gesprek en nagesprek
• Wijze van scoren en of rapporteren bepalen
• Bepalen van indicatiegebieden
• Doelgroep specificatie
Bedankt voor uw aandacht
Vragen? [email protected]