Wetgevende macht Stelt wetten vast - regering

Politieke besluitvorming
Regering: Koning & ministers = dagelijks bestuur
Kabinet: Ministers & staatssecretarissen
Parlement: 1e & 2e kamer: staten generaal
1.1 Het begrip politiek
Niemand weet wat politiek precies is, zelfs binnen de politicologie (wetenschap die politiek
onderzoekt) niet. Enkele betekenissen:
● Beleid = maatregelen van de ministers waarmee zij een bepaald probleem oplossen
● Staatsinrichting = regels waarin is vastgelegd hoe een land bestuurd wordt
● Handelwijze = strategie om iets te voorkomen of vertragen
● Sluw, behendig = iemand die niet rechtstreeks antwoord geeft, politiek antwoord
In deze samenvatting is de betekenis van politiek = een proces van omzetting van verlangens,
wensen en eisen vanuit de samenleving in bindende besluiten Terwijl het proces van politieke
besluitvorming. Het proces is pas geëindigd als het probleem is opgelost.
Politieke besluitvorming is gericht op het oplossen van maatschappelijke problemen zoals
verdelingsvraagstukken of problemen als het gaat om openbare orde.
Politiek probleem = een situatie die een grote groep mensen ongewenst vindt, die ontstaan is
door maatschappelijke ontwikkelingen, die te maken heeft met tegengestelde belangen en die
de mensen door overheidsingrijpen veranderd willen zien.
Politieke agenda = problemen die de aandacht krijgen van burgers, de media heeft hier veel
invloed op.
Overheidsbeleid = genomen besluiten van en de getroffen maatregelen door de overheid
1.2 De overheid
Mensen hebben verschillende meningen en belangen bij onderwerpen.
Normaal gesproken buigt de politiek zich over kwesties die voor de meeste mensen van belang
zijn, het gaat om collectieve belangen.
Collectieve goederen zijn goederen die van algemeen belang geacht worden, die moeilijk via
de markt kunnen worden aangeboden, maar die in principe voor iedereen beschikbaar zijn,
zoals wegen scholen en parken.
→ Voor iedereen toegankelijk
→ Zorgt de overheid voor
Collectieve diensten = leger, organiseren verkiezingen
Sommige collectieve diensten en belangen worden tegenwoordig particulier geregeld zoals het
openbaar vervoer en telefonieverkeer. Het sociale contract houdt in dat je belasting betaalt,
wat de overheid onder andere uitgeeft aan de collectieve goederen en diensten.
Kerntaken Nederlandse overheid
- Garanderen openbare orde en veiligheid
- Garanderen van de mensenrechten
- Onderhouden van goede buitenlandse betrekkingen
- Het scheppen van werkgelegenheid, sociale zekerheid, goede arbeidsomstandigheden,
infrastructuur en een goed economisch klimaat.
- Het zorgen voor welzijn, onderwijs, volksgezondheid en kunst
1.3 Politiek en macht
Sinds 1588 kunnen we spreken van een Nederlandse staat: er is een bevolking waarover
geregeerd wordt, het grondgebied is internationaal erkend, de overheid heeft het
geweldsmonopolie, de overheid heeft soevereine macht (hoogste macht).
We spreken van gezag als de mensen de macht van de overheid accepteren en verwachten
dat de belasting goed besteed wordt.
Bij een dictatuur is de macht in hadden van één persoon, er is geen politieke macht.
Bij een democratie worden de leiders gekozen en is er wel politieke macht.
2.1 Nederland als democratische rechtsstaat
In 1848 werd de macht van de koning beperkt. Sinds 1919 is Nederland een democratie want
toen mochten vrouwen ook stemmen. Het is een moeilijk proces om democratie te krijgen de
meeste westerse landen is het nu welk gelukt.
Rechtstaat = een staat waarin de rechten en plichten van zowel de inwoners als van de
overheid zijn vastgelegd, zodat burgers beschermd worden tegen machtsmisbruik door de
overheid.
Zonder rechtsstaat is er geen democratie. Maar nog steeds kan artikel 1 niet geschrapt worden.
Nederland is een democratische rechtsstaat = een staat waarin de macht door of namens het
volk wordt uitgeoefend binnen de grenzen van de grondwet, zodat individuele grondrechten
worden beschermd.
- Sprake van een grondwettelijke scheiding van de politieke macht
- Grondrechten worden geëerbiedigd.
- Het bestuur van het land is gebaseerd op het legaliteitsbeginsel.
In de achttiende eeuw is door Montesquieu trias politica bedacht, drie machten die elkaar
controleren.
Uitvoerende macht Goedgekeurde wetten worden uitgevoerd - ministers en ambtenaren
Rechterlijke macht Worden wetten nageleefd? - rechters
Wetgevende macht Stelt wetten vast - regering & parlement
In Nederland hebben ministers zowel uitgevende als wetgevende macht.
Klassieke grondrechten = vrijheid en gelijkheid van burgers garanderen
Sociale grondrechten = voldoende werkgelegenheid, sociale zekerheid
Deze grondrechten en recht van informatie zijn belangrijk voor democratie. Gebruikmakend van
politieke en vrijheidsrechten kan iedere Nederlander zijn eisen en wensen kenbaar maken,
de burger kan het politieke systeem beïnvloeden.
Alle wetten worden goed opgeschreven, dit noemen we het legaliteitsbeginsel. Er is geen
enkele bestuurlijke bevoegdheid zonder juridische grondslag. Een Tweede Kamerlid heeft
stemrecht omdat dit in de grondwet staat.
2.2 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel
In de grondwet staat wie de koning mag opvolgen. Constitutie is een ander woord voor
grondwet. Nederland is dus een constitutionele monarchie, maar de koning moet ook enkele
niet-constitutionele taken zoals:
- Overleggen minister president over kabinetsbeleid
- Ons land vertegenwoordigen bij staatsbezoeken
- Ontvangen buitenlandse staatshoofden
Het staatshoofd (Willem Alexander) is onschendbaar, de minister is verantwoordelijk voor zijn
daden en neemt dus altijd de kleur aan van de coalitie, geen politieke uiting.
Nederland is een parlementaire democratie: Wij kiezen volksvertegenwoordigers.
Bij een parlementaire democratie word het volk vertegenwoordigd, de burgers zijn gelijk,
ministers zijn verantwoordelijk, de macht van de overheid wordt beperkt, in het parlement is
geen dictatuur van de meerderheid: zij houden rekening met de minderheden en er zijn twee
kamers. In een directe democratie zit je zelf in de kamer en beslis je echt mee.
Recht op betoging
Kiesrecht
Petitierecht
De vrijheid van godsdienst en levensovertuiging
De vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van vereniging
Je mag protesteren
Je mag stemmen
Je mag eenpetitie (handtekening) starten
Je mag geloven wat je wil
Je mag je mening uiten
Zelf club beginnen
3.1 Het Nederlandse kiesstelsel
Nederland kreeg voor het eerst kiesrecht in 1798, dit werd afgeschaft maar in 1917 kreeg
iedereen algemeen kiesrecht, dit stond ook in de grondwet. Vrouwen mochten stemmen vanaf
1922.
Vanaf 18 jaar heb je in Nederland kiesrecht, actief kiesrecht betekent dat je het recht hebt om
te kiezen, als je passief kiesrecht hebt, heb je het recht om gekozen te worden.
In Nederland zijn er vrije en geheime verkiezingen. Nederland heeft een evenredige
vertegenwoordiging = alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over het beschikbare
aantal zetels. Men gaat uit van een kiesdeler = de hoeveelheid stemmen die je nodig hebt voor
een zetel. Het debat wordt hierdoor onoverzichtelijk en het is moeilijk om een regering te
vormen. Sommige landen hebben daarom een kiesdrempel, je moet als partij minimaal een
aantal % van de stemmen hebben.
Engeland en de Verenigde Staten hanteren een discriten- of meerderheidsstelsel, het land
wordt verdeeld in gebieden. De kandidaat die in een gebied de meeste stemmen haalt gaat
door naar de volksvertegenwoordiging.
Voordelen districtenstelsel
Nadelen districtenstelsel
Sterke verbinding kiezer en gekozene
Totaal meeste stemmen → minder zetels
Meer duidelijkheid voor kiezers
Fractiediscipline = afspraak om bij
wetsvoorstellen hetzelfde te stemmen als
de andere partijleden.
3.2 Parlementair en presidentieel stelsel
Onze vorm van democratie noemen we indirecte democratie → representatiedemocratie
Burgers kiezen vertegenwoordigers, dit geeft een representatief beeld van Nederland, maar
het kan ook zorgen voor problemen als partijen niet doen wat ze beloven, door slechte
communicatie tussen kiezers en partij. Sommige kiezers hebben meer inspraak door naar
vergaderingen te gaan. Sommige mensen stemmen ook op een protestpartij (PVV)
3.3 De verkiezingen en formatie
Bijna alle politieke partijen hebben een verkiezingsprogramma, hierin staan de belangrijkste
plannen van een partij.
Voor de verkiezingen zijn er verschillende debatten om zwevende kiezers over te halen, er zijn
meer zwevende kiezers door ontzuiling en drukte in het politieke midden (veel partijen).
Na de verkiezingen wordt een kabinet gemaakt, er moet een meerderheid komen, daarom word
er bijna altijd een coalitie gevormd, wat veel tijd kost. Er moest een compromis worden
gemaakt: de verkiezingsbelofte wordt afgezwakt.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
De nieuwe tweede kamer wordt geïnstalleerd
De tweede kamer benoemt een informateur (maakt coalitie)
De informateurs onderhandelt met de coalitiepartners
De coalitieafspraken worden opgeschreven in een regeerakkoord
Tweede Kamerfracties van de coalitiepartijen onderschrijven het regeerakkoord.
De Tweede Kamer benoemt een formateur (meestal minister president, stelt
kabinet samen)
7. De formateur zoekt geschikte bewindslieden (leden regering)
8. De koning benoemt bewindslieden nadat zij trouw beloofd of gezworen hebben.
9. Het kabinet wordt gepresenteerd aan het publiek.
10. De minister-president leest de regeringsverklaring voor
De val van een kabinet
Iedere vier jaar wordt er een nieuwe Tweede Kamer gekozen, er komt dan een nieuwe regering.
De vier jaar kan ook eerder afgelopen zijn als de minister ontslag aanvraagt of het hele kabinet
(kabinetscrisis) er wordt dan een nieuw kabinet geformeerd of er komen nieuwe verkiezingen,
tot die tijd blijft het kabinet nog aan de macht.
4.1 Regering
Drie bestuurslagen:
1. Rijksoverheid - landelijk niveau
2. Lagere overheid - provinciaal niveau
3. Lagere overheid - gemeentelijk niveau
Ministers hebben drie hoofdtaken
1. Voorbereiding van overheidsbeleid: op Prinsjesdag wordt tijdens de troonrede, de
miljoenennota bekend gemaakt, elke minister vertelt hier hun complete voornemens.
Tijdens de algemene beschouwing reageert de tweede kamer op de plannen van het
kabinet (na Prinsjesdag).
2. Wetgeving: ministers hebben drie rechten/bevoegdheden. Ze mogen wetten voorstellen
en het ondertekenen van wetten (contraseign)
3. Uitvoering overheidsbeleid: het uitvoeren van wetten, maatregelen nemen en het
nemen van besluiten.
4.2 Parlement
De Tweede Kamer heeft 150 leden en heeft twee hoofdtaken
1. (Mede) wetgeving: om deze taak te vervullen hebben zij een paar rechten: stemrecht,
recht van amendement, recht van initiatief en het budgetrecht.
2. Controle: de Tweede Kamer controleert ministers nauwkeurig en heeft daarom het
vragenrecht, het recht van interpellatie, het recht van motie en het recht van enquête.
De Eerste Kamer (senaat) telt 75 leden, deze taken zijn beperkter zij doen de laatste controle.
In Nederland ligt de besluitvorming bij het politieke primaat. De Tweede Kamer telt dus meer
mee. De Eerste Kamer controleert of het wetsvoorstel overeenkomt met de grondwet.
Daarnaast hebben zij ook informele taken: lobbyen met ministers (hen overhalen), overleggen
ambtenaren en pressiegroepen en het gebruiken van massamedia.
4.3 Provincie en gemeente
Nederland is een gedecentraliseerde eenheidsstaat = één bestuur/gezag, deel van macht
aan provincies/gemeente.
Subsidiariteitsbeginsel = decentraal wat kan, centraal wat moet. Zo veel mogelijk taken
moeten gemeentes/provincies uitvoeren omdat zij de omgeving beter kennen.
De provincie
De provincie richt zich op ruimtelijke ordening en milieu, zij stellen een structuurvisie op,
waarin staat welke activiteiten in een gebied passen. Zij letten op water0gas, en
elektriciteitsbedrijven en geven subsidie aan bibliotheken en buurtcentra.
Ook zijn er provinciale staten, ook zij vormen een coalitie: gedupeerde staten. De voorzitter
noem je de commissaris van de koning.
De gemeente
De gemeente staat het dichts bij de burger. Zij zorgen voor hulpdiensten, afvaldiensten, wegen,
geboortes, huwelijken etc. Bestemmingsplannen = plan provincie, uitvoering gemeente
Ook heeft de gemeente beleidstaken = onderwijshuisvesting, voorziening voor gehandicapten.
De gemeente is in handen van college van burgemeester en wethouders.
5.1 Ambtenaren en adviesorganen
De minister krijgt veel hulp van ambtenaren: zo wordt er uitgezocht of een nieuwe wet niet botst
met een al bestaande wet. Er zijn ministeries die toezicht houden: gaat het nog goed met de
economie en banken? Beleidsvoorbereidende ambtenaren hebben veel macht, ze staan erg
dicht bij de minister omdat zij verstand hebben, na vier jaar, als er een nieuwe minister is geven
zij vaak veel informatie.
Ambtenaren hebben een belangrijke rol hoeveel macht zijn, dit noemen we
overheidsbureaucratie. Aan het hoofd van elk ministerie staat een secretaris-generaal.
Ambtenaren mogen geen politieke voorkeuren hebben. Soms ontbreekt de coördinatie en
eenheid van beleid omdat een ministerie alleen vanuit zijn standpunt bekijkt (drugs).
Ministers kunnen advies vragen aan organisaties met kennis, dat noem je adviesorganen.
Worden meestal benoemd door de regering.
Raad van state
Controleert alle wetsvoorstellen
Sociaaleconomische raad
Adviseert op sociaal en economisch gebied
Wetenschappelijke Raad
Kijken naar ontwikkelingen op lange termijn
voor het Regeringsbeleid
Overige adviesorganen
Onderwijsraad, gezondheidsraad
Planbureaus
Centraal planbureau = onderzoekt koopkracht
Sociaal en cultureel planbureau = gezondheidszorg
5.2 Pressiegroepen en politieke partijen
Je kunt zelf actief zijn in de politiek, er zijn verschillende vormen.
Electorale participatie
inzetten verkiezingscampagne, poster op raam
Niet-electorale participatie individueel actievoeren, maak een artikel
Burgerinitiatief
burgers zetten iets op politieke agenda, ondertekend 40K
Actief lid
lid worden politieke partij
Belangen- en actiegroepen zijn groepen die zich inzetten voor een maatschappelijke kwestie.
Pressiegroepen hebben één doel. Zij proberen wel invloed te hebben op de politiek.
Groter organisaties (green peace, ANWB) zijn erg goed georganiseerd. Of een groep succes
heeft hangt af van geld en de sociaaleconomische situatie in de politiek, ook is het handig om
met één voorstel te komen = eendrachtig.
5.3 Massamedia
Sinds de jaren 60 is de rol van de media erg veranderd: de media heeft veel invloed om ons
stemgedrag. De politieke functies van de media (zowel democratisch als dictatuur, bij een
democratie is er pluriformiteit van de massamedia (nieuwsplatforms zijn anders) en
persvrijheid):
- Informatiefunctie: informatie over politieke gebeurtenissen
- Spreekbuisfunctie: standpunten verspreiden van belangengroepen en partijen
- Onderzoeksfunctie: dieper graven in maatschappelijke problemen
- Controle- of waakhondfunctie: komt de politiek de beloftes na?
- Commentaar- en opiniefunctie: bevorderen discussies (nieuwsuur)
Politici en de media
Vroeger waren journalisten heel beleefd, tegenwoordig zijn zij brutaler geworden. Dat komt
omdat er meer concurrentie is: er moet spannende politiek zijn wat zorgt voor kijkcijfers.
Daarom hebben veel politieke leden mediatraining, een eigen persconferentie en hebben de
meeste partijen een spindoctor, die zorgt dat die politieke partij in het nieuws komt.
Communicatieoorlog tussen media en politiek = de politiek pept alles een beetje op om het
interessant te houden. Media hebben meer invloed op debatten in de politiek.
6.1 Het systeemmodel
David Easton bedrijft politieke besluitvorming in 3 fases. Politiek systeem = een stelsel
waarbinnen verlangens en eisen van individuen worden omgezet in bindende beslissingen en
maatregelen.
Het begint met een probleem waar de media, burgers of deskundige mee komen, dit zijn
poortwachters, de mensen die iets op de politieke agenda zetten. Voordat het daar komt
staat eerst een probleem op de publieke agenda: mensen praten over de ernst van het
probleem.
Na de inputfase komt de omzettingsfase, de Tweede Kamer bespreekt het probleem. De fase
kan je in subfases delen: agendavorming, beleidsvoorbereiding en beleidsbepaling.
Voordat een probleem in de politieke agenda komt zijn er een paar voorwaarden waar het
probleem aan moet voldoen: veel betrokken burgers, ernst van het probleem,
oplosbaarheid en de erkenning door poortwachters. Vervolgens onderzoekt de minister wat
de oorzaak van het probleem is en welke oplossingen mogelijk zijn, vervolgens worden er
wetsvoorstellen gemaakt. Als er een concrete maatregel is volgt er een debat waarna er
gestemd word, vooral de oppositiepartijen zullen kritiek leveren.
Na ongeveer een jaar wordt gekeken of de maatregelen effect hebben gehad: dit noem je de
terugkoppelingsfase/feedbackfase ook nu zullen oppositiepartijen vragen stellen.
6.2 Barriéremodel
Bij het barriéremodel kun je politieke besluitvorming ook analyseren alleen is dit model meer
gericht op hoe een oplossing word gezocht.
1. Herkennen en erkennen van een probleem: het probleem moet spelen in de
samenleving, anders word dit niet als een politiek probleem (h)erkend
2. Vergelijken en afwegen van de behoeften: vind de politiek het belangrijk om dit
probleem te behandelen: rechtse en linkse partijen vinden andere problemen belangrijk.
Als de agenda is bepaald komt de volgende fase:
3. Fase van besluitvorming: ministers formuleren wetsvoorstellen. belangengroepen
proberen politici en ambtenaren te beïnvloeden.
4. Uitvoering van regels en wetten: de wetgeving moet duidelijk en zorgvuldig
geformuleerd worden. De wet moet voor iedereen duidelijk zijn anders word de wet te
vaak overtreden. Het leidt tot een reparatiewetgeving.
6.3 Omgevingsfactoren
We onderscheiden nationale omgevingsfactoren met internationale omgevingsfactoren. Bij
politieke afwegingen moet je altijd kijken naar verschillende factoren.
Nationale omgevingsfactoren
- Economische factoren: als het goed gaat met de economie kan de overheid meer
doen.
- Culturele factoren: de dominante normen en waarden kan de overheid niet afnemen
(poldermodel) (man & vrouw gelijk)
- Demografische factoren: Nederland vergrijst en ontgroent: hier moet rekening mee
worden gehouden
- Geografische factoren: de ligging aan zee, gas in Groningen: kost/krijgt geld
- Technologische mogelijkheden: Oplossingen worden begrens door technologische
mogelijkheden: fraude digitaal? Gevaar privacy?
- Sociale omstandigheden: Sociaaleconomisch of etnische groepen? Kan de regering
makkelijk besluiten nemen?
Internationale omgevingsfactoren
Nederland is afhankelijk van internationale afspraken
- Internationale organisaties: NAVO, EU = allemaal afspraken
- Internationale verdragen = Vluchtelingenverdrag
- Internationale ontwikkelingen = globalisering
7.1 De Europese Unie
De Europese Unie ontstond in 1992 met het Verdrag van Maastricht, er zijn nu 28 landen lid,
de EU is begonnen met 12 landen. Er zijn verschillende onderdelen binnen de EU.
Raad van ministers
28 vakministers die een wetsvoorstel moeten goedkeuren
De Europese Commissie Dagelijks bestuur - 28 commissarissen die wetsvoorstellen
mogen doen.
De Europese Raad
Mark Rutte’s bepalen knelpunten, consensus =
overeenstemming. ER is het hier meestal mee eens.
Europees Parlement
751 leden, medewetgeving en controle, motie van afkeuring
Het Europees Hof van justitie heeft de rechterlijke macht en controleren of het EU-recht goed
wordt geïnterpreteerd en toegepast.
Het doel van de EU is vrede, veiligheid welvaart en stabiliteit en dat word via drie wegen
gerealiseerd
Economisch beleid: één Europese markt, besluiten worden met de meerderheid besloten.
Buitenlands en justitieel beleid: immigratiebeleid, politie krijgt opsporingsbevoegdheden. Op
basis van buitenlandse en justitiële samenwerking is er intergouvernementele samenwerking:
iedereen moet het er mee eens zijn.
Monetair beleid: samenwerking op gebied qua geld: er is eenzelfde munteenheid en een
Europese Centrale Bank. Als een land in problemen komt helpen landen elkaar.
8.1 Politieke partijen
Om partijen te onderscheiden gebruiken we verschillende begrippen.
Progressief
Conservatief
Vooruitstrevend
Behoudend, soevereine kracht
Links
Rechts
Midden
Polarisatie
Actieve overheid
Passieve overheid
Niet te actief, niet te passief
Verschil link & rechts
Confessioneel
Gebaseerd op geloof
Niet-confessioneel Niet gebaseerd op geloof
Ontideologisering verdwijnen ideologie als leidraad voor het leven - door de ontzuiling
stemmen mensen anders, vroeger stemde je als bankier altijd op de VVD.
Ideologisch
Pragmatisch
Populistische
Uit ideologische traditie: als arbeider stemde je op PvdA, door de
ontzuiling is er ontideologisering.
Geen vaste uitgangspunten, passen zich aan per onderwerp (D66)
Stem van het volk, PVV, manier van debatteren
8.2 Ideologische stromingen
Politieke stromingen = bepaalde ideeën en de groep mensen die zich hierbij aansluit.
Liberalisme wil vooral dat mensen zich ontplooien en dat mensen dezelfde rechten hebben
maar niet gelijk zijn, sommige mensen verdienen meer dan andere. Ze zijn voorstander van een
vrije markt economie en vinden dat de bevolking de hoogste macht heeft. Ook vinden zij dat elk
persoon zijn eigen kwaliteiten moet benutten (rationalistisch individualisme)
Socialisten willen dat iedereen gelijk is en dat er dus zo min mogelijk inkomensverschillen zijn.
Ze zijn groot voorstander van de verzorgingsstaat.
Confessionalisten zijn christelijke partijen die vinden dat we de aarde goed moeten
behandelen en dat de overheid ingrijpt als het nodig is. Ze benadrukken het zorgen voor elkaar.
Fascisme
Grote rol voor de leider, corporatief stelsel
Nationaalsocialisme Rechts-extremisme
Ecologisme
Milieu heel belangrijk
Feminisme
Totale gelijkwaardigheid
9.1 Knelpunten in de politiek
- Geen gekozen minister-president: mensen stemmen niet op de minister-president.
- Dictatuur van het regeerakkoord: door de coalitie en het regeerakkoord is er weinig
diepgang bij wetsvoorstellen.
- Ongelijk toegang: Merendeel politiek is hoogopgeleid, niet iedereen word
vertegenwoordigd. Ook gebruiken ze veel jargon (vaktaal).
- Afnemende invloed parlement: de regering kan soms moeilijk dingen controleren
omdat er weinig specialisten zijn op bepaalde gebieden, vooral bij kleine partijen.
- Minder autonomie: door internationalisering en supranationale samenwerking
(samenwerking met andere landen) heeft Nederland veel minder inspraak gekregen.
9.2 Politieke participatie
Soms is het opkomstpercentage van verkiezingen erg laag omdat het lekker/slecht weer was.
Het parlement is dan niet representatief en dat dreigt zijn legitimiteit te verliezen: de wetten
die worden gemaakt.
Sommige mensen hebben een politiek passieve houding, ze snappen niet veel van de politiek
en je denkt dat ze in Den Haag maar wat doen. Je kunt ook een politiek actieve houding
hebben, je komt dan op voor je eigen belangen. Hogeropgeleide mannen uiten vaker hun
politieke betrokkenheid.
Electorale participatie
Niet- electorale participatie
stemmen, deelnemen verkiezingscampagne
actievoeren, mengen in debat, actief lidmaatschap
pressiegroep
9.3 Politieke vernieuwing
Om het volk betrokken te krijgen bij de politiek zijn er ideeën om de eerste kamer, kamer van
reflectie, af te schaffen en om een kiesdrempel in te voeren. Dit betekent dat je bijvoorbeeld
minimaal 5% van de stemmen moet krijgen om in de kamer te komen. Dit zorgt voor een
georganiseerder debat. Sommige mensen vinden dat we een meerderheid- of districtenstelsel
moeten krijgen voor een sterkere band tussen kiezer en gekozene. Meer referendums zodat
mensen meer inspraak hebben op bepaalde onderwerpen.