Cies Gysen
advertisement
De broodnodige lokale investeringen Over ESR en BBC Quieta non movere of SBI? 15 november 2016 Cies Gysen Steven Michiels Advocaat-vennoot GD&A 1 Uitgangspunt 40-50% overheidsinvesteringen door lokale besturen Schuld lokale besturen slechts ca. 56% totale Belgische overheidsschuld Aandeel investeringen lokale besturen > 10% uitgaven i.t.t. >1 % voor federale overheid Lokale besturen veroorzaken licht te kort -0,1% bbp dus niet oorzaak van exploitatie Investeringen lokale besturen vallen terug ◦ Oorzaken? ◦ Invloed van begrotingsnormen, ESR en BBC? ◦ Remediëring? 2 Stabiliteits- en groeipact Budgettaire integratie door ◦ Invoering euro ◦ Schuldencrisis eurozone 2010 Stabiliteits- en groeipact 1997 ◦ Financieringsbehoefte (tekort) < 3% bbp ◦ Overheidsschuld < 60% bbp 2012: Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur binnen de Economische en Monetaire Unie ◦ Structureel tekort niet boven 0,5% bbp “gulden regel” 3 Vertaling naar Belgische instellingen Europa kijkt enkel naar geconsolideerd resultaat Samenwerkingsakkoord en lokale besturen ◦ Lidstaten kunnen interne stabiliteitspacten sluiten ◦ Samenwerkingsakkoord 13 december 2013: lokale besturen formeel bij inspanningen betrokken ◦ Macro-budgettair streefdoel voor alle lokale besturen samen Individueel gelden opgelegde budgettaire voorschriften bv. BBCregels Gewesten verantwoordelijk ◦ Cyclische evolutie lokale investeringen In functie van verkiezingen ◦ “Anti-zwartepieten” Identificatie doorgeschoven lasten federale overheid Art. 4, §1, tweede lid samenwerkingsakkoord 4 ESR 2010: Europees referentiekader overheidsfinanciën Europees systeem nationale rekeningen = boekhoudnormen ◦ Bevat rechtspraak Eurostat Gevolg lokale besturen: uitbreiding consolidatiekring ESR 2010 heeft nadelige gevolgen voor investeringscapaciteit ◦ Markttest ◦ Herkwalificaties van marktsector naar niet-marktsector ◦ Verslechtering financieringssaldo en overheidsschuld ◦ Geen onderscheid tussen exploitatie-uitgaven en investeringen ◦ Strikt jaarlijkse benadering Geen rekening met economische levensduur ◦ Geen vermogensvisie (gevormde activa worden niet meegerekend) ◦ Verborgen schuld als gevolg van onderinvesteringen wordt nergens uitgedrukt 5 Gevolgen voor lokale besturen Historisch: begroting in evenwicht ◦ Gewone en buitengewone dienst Macro-budgettaire doelstellingen leiden tot strengere evenwichtsregels ◦ In Wallonië en Brussel: evenwicht eigen dienstjaar ◦ In Vlaanderen BBC: jaarlijks én op termijn ◦ Geen onderscheid tussen financieringssaldo gekoppeld aan exploitatie en investeringen Nieuwe verplichtingen financiële rapportering ◦ Driemaandelijks ◦ Info voorwaardelijke verbintenissen (bv. waarborgen) ◦ Oplijsten PPS’en 6 Financiële normen: BBC BBC: beleids- en beheerscyclus: koppelen van doelstellingen aan budgetten Budgettaire evenwichten voor gemeenten: ◦ Toestandsevenwicht: resultaat op kasbasis elk jaar > 0 ◦ Structureel evenwicht: autofinancieringsmarge in 2019 en 2015 > 0 Voor OCMW som > 0 Niet voor AGB’s 7 Positief resultaat op kasbasis (1) Toestandsevenwicht: som van Exploitatie en investeringen samen bekeken ◦ ◦ ◦ ◦ Saldo exploitatieuitgaven en –ontvangsten Saldo investeringsuitgaven en –ontvangsten Aflossing van leningen en nieuwe leningen Gecumuleerd resultaat vorig boekjaar ◦ Volstaan spaarboek en nieuwe leningen om werking en investeringen te betalen? Relatief eenvoudig aan te voldoen Logische norm: indien niet voldaan -> “failliet” ◦ Nieuwe lening aangaan ◦ Activa verkopen 8 Positief resultaat op kasbasis (1) Exploitatie Investeringen Andere ◦ Uitgaven: -1.000 ◦ Ontvangsten: +980 ◦ Saldo: -20 ◦ Uitgaven: -150 ◦ Ontvangsten (bv verkoop activa of nieuwe lening): +20 ◦ Saldo: -130 ◦ Aflossingen: -20 ◦ Nieuwe leningen: +120 ◦ Saldo: +100 Budgettair resultaat eigen dienstjaar: -20-130+100= -50 Budgettair resultaat voorgaand dienstjaar (startkas van het dienstjaar): 500 Resultaat op kasbasis: 450 -> OK 9 Structureel evenwicht (2) Voorheen: vrij summier aantonen dat beslissingen vandaag niet leiden tot ontsporingen morgen ◦ Rekening houden met opgebouwde reserves ◦ Rekening houden met onderbenutting kredieten Nu: autofinancieringsmarge ◦ Saldo exploitatie-uitgaven en –ontvangsten ◦ - aflossingen en intresten ◦ > 0 in 2019 en 2025 Enkel exploitatie bekeken: welke marge voor nieuwe investeringen en/of nieuwe leninglasten? Reserves uit het verleden (uit exploitatieoverschotten) moeilijk aan te wenden voor toekomstige exploitatietekorten 10 Structureel evenwicht (2) Exploitatie Investeringen Leningen Autofinancieringsmarge: -20-20= -40 –> NIET OK vanaf 2019 ◦ Uitgaven: -1.000 ◦ Ontvangsten: +980 ◦ Saldo: -20 ◦ Uitgaven: -150 ◦ Ontvangsten: +20 ◦ Saldo: -130 ◦ Aflossingen: -20 ◦ Nieuwe leningen: +120 ◦ Saldo: 100 11 Structureel evenwicht (2): reactie? Uitgaven laten dalen ◦ Personeelsbestand afbouwen ◦ Dienstverlening stoppen ◦ … Ontvangsten laten stijgen ◦ Belastingverhogingen ◦ Tariefverhogingen voor dienstverlening ◦ … Leninglasten laten dalen ◦ Geen of minder investeringen ◦ Verkoop activa ◦ … 12 Beïnvloeding normen Bulletleningen ◦ Geen kapitaalaflossingen binnen MJP ◦ Enkel lage intrestlasten ◦ Beroep doen op leningscapaciteit volgende legislatuur Beleidsbrief 24/10/2016 Binnenlands Bestuur en Stedenbeleid 2016-2017 ◦ Sluit achterpoortjes ◦ Toezichthoudende overheid moet ingrijpen bij fictief en onrealistisch evenwicht 13 Beleidsbrief 24/10/2016 Binnenlands Bestuur en Stedenbeleid 2016-2017 Regels financieel evenwicht verdiepen en verbreden ◦ ontwijkingsmechanismen tegen gaan ◦ bestaande evenwichtsverplichtingen uitbreiden naar de verzelfstandigde entiteiten of op een geconsolideerd niveau vast te stellen Financieel evenwicht wordt geconsolideerd uitgedrukt ◦ Voor gemeente inclusief OCMW en AGB’s ◦ Informatief ◦ Financieel evenwicht nog niet van toepassing op AGB’s 14 Beleidsbrief 24/10/2016 Binnenlands Bestuur en Stedenbeleid 2016-2017 Toestandsevenwicht en structureel evenwicht aangevuld met indicator die abstractie maakt van gekozen financieringswijze ◦ Financieel evenwicht fictief? ◦ “gecorrigeerde autofinancieringsmarge” ◦ Hoe groot is AFM wanneer wordt rekening gehouden met aflossing lening (over 20 jaar)? Realiteitsbeginsel: verplichting tot optreden door toezichthoudende overheid in geval van fictief evenwicht Besluit: tegengaan misbruiken, maar weinig perspectieven voor aanmoediging nieuwe investeringen 15 Stilzitten of Slim Blijven Investeren? Nood lokale overheidsinvesteringen en bewaking overheidsfinanciën geen paradox: goed overwogen keuzes kunnen beide versterken ◦ ◦ ◦ ◦ Besparing werkingskosten Duurzaamheid Financiële houdbaarheid … Groeiende bewustwording ◦ Europese Commissie Juncker: Investment Plan for Europe, investeringsclausule (strenge voorwaarden) ◦ Nationale Bank van België: perscommuniqué 22/09/2016 stimulering overheidsinvesteringen On ne peut pas avoir à la fois le beurre et l'argent du beurre ◦ Én hoog investeringsniveau ◦ Én alle risico’s bij overheid ◦ Én lage overheidsschuld 16 Zoektocht naar ESR-neutrale oplossingen ESR-neutraal vermits investeringsrisico niet bij overheid ◦ Operationele leasing ◦ Concessieovereenkomsten ◦ Bepaalde PPS-vormen Bouwrisico Beschikbaarheidsrisico Vraagrisico Wanneer moet lokaal bestuur activeren? ◦ Niet activeren betekent ook geen schuld uitdrukken Investering door entiteit buiten consolidatiekring overheid ◦ Investeringen door deze entiteiten bezwaren overheidsschuld niet ◦ 1) autonomie?, 2) publieke controle? en 3) marktgebonden? Kwantitatief criterium: verkoop > 50% productiekost? (markttest) Kwalitatief criterium: verkoop aan overheid < 50% of 50% in concurrentie? 17 Inspiratie: Case zorgsector Exploitatietekort WZC en investeringslast voor rekening OCMW’s Samenwerking met private sector via privaatrechtelijk zorgbedrijf of concessie ◦ Tekort en financiering investering niet meer bij overheid ◦ Risico (deels) bij private sector 18 Inspiratie: Cases sport Exploitatietekort zwembaden en investeringslast voor rekening gemeenten Samenwerking met private sector via DBFMO ◦ Tekort en financiering investering niet meer bij overheid ◦ Gemeente dekt jaarlijks structureel tekort ◦ Risico (deels) bij private sector Kunstgrasvelden 19 Opportuniteiten/uitdagingen? DBFM voor infrastructuur/wegenbouw verder veralgemenen? ◦ Mini / micro DBFM ◦ Full DBFM Bundeling inkomstenstromen openbaar domein? Overname risico impliceert mee nadenken over opportuniteit en businesscase overheidsinvestering? ◦ Parkeergelden, reclame-inkomsten, saneringsvergoeding, vergoeding tijdelijk gebruik,… ◦ Zinvol? Onderhoudsvriendelijk?...? Ruimte voor crowdfunding? ◦ Cfr. voorgesteld alternatief voor Eandis Kaderdecreet Gemeentewegen? Decreet Lokaal Bestuur? 20 21 Kantoor Mechelen Antwerpsesteenweg 16-18 B-2800 MECHELEN T +32 15 40 49 40 F +32 15 276 276 E [email protected] W www.gdena-advocaten.be Kantoor Lokeren Vanaf december 2016 Stationsplein 10 9160 LOKEREN Kantoor Westerlo 4WINGS - Nijverheidsstraat 13 B-2260 WESTERLO T +32 14 57 46 52 F +32 15 276 276 E [email protected] W www.gdena-advocaten.be Niets uit deze presentatie mag door middel van elektronische of andere middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Steven Michiels.
