PowerPoint-presentatie

Wat is diversiteit
eigenlijk?
Koen Jaspaert
Centrum voor Taal en Onderwijs
Uitgangspunt
Mens als intentioneel wezen:
We willen vanalles, in interactie met de wereld
 We kijken naar de wereld
 We worden gesocialiseerd in de wereld
 We bouwen op basis van onze perceptie en socialisatie een beeld van
die wereld op
 We slaan dat beeld op in ons hoofd
 En we doen vervolgens alsof dat beeld van de wereld de wereld
voorstelt zoals hij echt is
We weten alles al, dus tijd voor actie.
Neem het van een echte geleerde aan
Als ik een uur had om de wereld te redden, ik zou 55
minuten besteden aan de analyse van het probleem, en
vijf minuten aan de uitwerking van de oplossing
(A. Einstein)
Onderdelen van dat beeld
• De wereld, inclusief de anderen
• Ik
• De relatie van ik met de wereld
• Beeld van mezelf moeilijk te bepalen
iedereen ander wereldbeeld
Samenwerkende intentionele wezens
• Coordinatieproblemen
o
o
o
o
o
Ondanks verschil in wereldbeeld
Overeenkomsten en verschillen
Uitgaan van wederzijds vertrouwen
Veilige omgeving
Groepsaffiliatie
• Elke ontmoeting divers
o
Superdivers?
Wat te doen bij problemen: bottom up of
top down?
• Problemen aan de basis aangepakt, of bedenken we een
structuur van waaruit we het probleem aanpakken?
o Vertrouwen we de andere
o Rekenen we ons tot dezelfde groep
• Onze autistische maatschappij
o
o
o
Structurele oplossingen voor alles en nog wat
Structuur wordt waarde op zichzelf
Structuren in een veranderende maatschappij
Voorbeeld 1
Hoofddoek als teken van integratie
• Collectivistische versus individualistische cultuur
• Hoofddoek als teken van individueel verzet
Voorbeeld 2: taal
• Een dubbel talig wereldbeeld: structure en agency
o
Taal is een systeem van woorden en regels dat in mijn boekenkast
resideert
• Taal is uniform
• Taal is een extern systeem, een sociaal steriel cultureel goed
• Talige boodschappen worden geconstrueerd op basis van
(geautomatiseerde) bewuste kennis
• Taal wordt expliciet overgebracht
o
Taal groeit als onkruid op interactie
•
•
•
•
Taal is intrinsiek variabel
Taalgebruik is gesitueerd
Taal ontsnapt aan bewuste controle
Taal wordt impliciet geleerd
De oorlog der wereldbeelden
• Beide wereldbeelden komen voor
o
o
Als mensen taal gebruiken → agency werelbeeld
Als mensen nadenken over taal → structuur
wereldbeeld
(behalve bij kunstenaars)
Taal in Een mens is genoeg
Maar er is ook de taal, het fijne Vlaams van
een dorpsgemeenschap, dat een plezier om
te lezen is.
Haar proza is geraffineerd
en stijlvast en dat blijkt
geen sinecure, aangezien
de auteur ook het
authentieke Vlaamse
karakter van de taal wil
behouden. Snippers
In prachtig Vlaams,
tussentaal en dialect
uitgebeend proza dringt
verlenen haar roman een
Beerten steeds dieper door in unieke kleur en bewijzen
het gevoelsleven van haar
eens te meer het juiste
personages.
register om een keur aan
emoties te verbeelden.
Er is niets mis met dat 'ZuidNederlandse' idioom, maar
de ervaring leert dat het voor
veel 'Noord-Nederlandse'
lezers een obstakel kan zijn.
Ge kan er goesting voor
krijgen, maar ook
verschieten van kolère.
De oorlog der wereldbeelden
• Beide wereldbeelden komen voor
Als mensen taal gebruiken → agency werelbeeld
o Als mensen nadenken over taal → structuur
wereldbeeld
(behalve bij kunstenaars)
• Belangrijk: relatie tussen beide
in ons wereldbeeld: agency concept is afgeleid van
structuur concept
door sukkelaars van gebruikers
o
De oorlog der wereldbeelden
• Beide wereldbeelden komen voor
Als mensen taal gebruiken → agency werelbeeld
o Als mensen nadenken over taal → structuur
wereldbeeld
(behalve bij kunstenaars)
• Belangrijk: relatie tussen beide
in ons wereldbeeld: agency concept is afgeleid van
structuur concept
door sukkelaars van gebruikers
of andersom?
o
Ook taalkundigen doen mee
• Structuralisten ↔ functionalisten
• Structuralisten:
→
variatie
gebruik
• Functionalisten:
variatie
→
unifomiteite
gebruik
uniformiteit
De liefdeshistorie tussen onderwijs en
expliciet leren
De liefdeshistorie tussen onderwijs en
expliciet leren
• Expliciet leren belangrijk
o
o
o
o
Bij eerste kennismaking met een taal
Voor sommige aspecten van taal (spelling, aspecten
waar men tijd heeft)
Zoals Latijn leren
Taalverwerving van kinderen met autisme
De liefdeshistorie tussen onderwijs en
expliciet leren
• Voor conversatievaardigheid, oplossen van
coordinatieproblemen, veel minder aangewezen
o Frans/Engels aan eind basisschool
o Taal over generaties
o Reviewstudie kleuteronderwijs
o NT2 volwassenen
Impliciet leren, zoals het verwerven van andere
vaardigheden
Taal verwerven is als leren fietsen
•
•
•
•
Dingen doen die je nog niet kunt
Veilige omgeving
Groepsaffiliatie
Respect van belangrijke mensen in de groep
Oei, ze kennen geen Nederlands
Wordt niet opgelost tussen leraar en leerling, er wordt een structuur
bedacht die alle problemen uit de wereld gaat helpen (speciale
programma's, eindtermen, leerplannen, materiaal, taalbeleid)
• Alle andere talen bannen
o Gebrek aan vertrouwen
o Kennisverwerving met de handen op de rug gebonden
• Standaardtaal
o Is vaak niet de taal van conversatie in de groep
• Tests, screening
o Onveilige omgeving
• Remediering
o Afgezonderd in de groep
Het kan erg simpel zijn
•
Vertrouwen in de leerwil van elke leerling
Op zoek naar het toekomstige zelfbeeld
Pas als die leerwil gefrustreerd wordt, keert de leerling zich tegen leren en
zij die hem ertoe aanzetten
•
De leerling zet alles in om tot leren te komen
Geen handen op de rug gebonden
•
De leraar ondersteunt het leerproces op elke mogelijke wijze
Faciliterend beleid
•
De leraar zorgt voor een veilige omgeving
Hoge verwachtingen
Voorzichtig met toetsen
•
De leraar is toegangspoort tot de dominante groep, niet de poortwachter
Wat ik niet beweer
• Weg met het expliciete kennisonderwijs
• Weg met structuren
Wat ik wel beweer
• Met stip op 1:
BETROKKENHEID VAN LERAAR BIJ WEL EN WEE VAN
ELKE LEERLING
• Diversiteit speelt daarbij een ondergeschikte rol
• Structuren moeten leraren faciliteren om meer en beter
aandacht aan de leerling te schenken. Als ze dat niet
(meer) doen, moeten ze veranderen
• Een gefrustreerde leerling komt niet tot leren
Tot slot, weer een echte geleerde
Er is nog nooit een probleem opgelost vanuit het bewustzijn
waarin het ontstaan is
(vrij naar A. Einstein)