Implicaties voor begeleiding

Blok 2: Implicaties van huidige visie
schoolrijpheid voor begeleiding
IMPLICATIES (1)
UITGANGSPUNT
“Ontwikkeling = gevolg van (interactie tussen) rijping en
omgeving”  term ‘schoolrijpheid’??
IMPLICATIES
School
 Kleuters actief stimuleren in
de verschillende
ontwikkelingsdomeinen
 Op de omgeving heb je
greep! Verantwoordelijkheid
van de school: doel van
signaleren is handelen!
CLB
Breng niet enkel het kind
in kaart, maar ook het
(geïntensiveerde)
schoolse en thuisaanbod
(match!)
IMPLICATIES (2)
UITGANGSPUNT
“Ontwikkeling als dynamisch gegeven”
IMPLICATIES
Kleuterleidster
Screening start in de
eerste kleuterklas en
gebeurt regelmatig
ZOCO en CLB
 Vroegtijdige screening en ev.
diagnostiek in functie van
beïnvloeding van de ontwikkeling,
en niet zozeer i.f.v. doorstroming
 Eind 3e kl.: ‘kolo-fiche’?
IMPLICATIES (3)
UITGANGSPUNT
“Schoolrijpheid = multidimensioneel concept (cognitief,
emotioneel, sociaal)”
IMPLICATIES
Kleuterleidster
ZOCO en CLB
Plaats van werkblaadjes taal Een pen- en papiertest
en rekenen in de 3e
volstaat niet
kleuterklas?
IMPLICATIES (4)
UITGANGSPUNT
“Cognitief: specifieke leervoorwaarden voor taal en
rekenen”
IMPLICATIES
Kleuterleidster
Gericht (spelend) bezig zijn
met fonologisch bewustzijn
en getalbegrip
ZOCO en CLB
Inhoud van de pen- en
papiertest! (grootste
predictieve waarde én te
trainen)
IMPLICATIES (5)
UITGANGSPUNT
“sociale vaardigheden: leergerelateerd en interpersoonlijk”
IMPLICATIES
Kleuterleidster
 Gebruik van methodieken
om hier doelgericht rond te
werken
 Belang van gericht en
systematisch observeren
ZOCO en CLB
Zet deze domeinen ook op
de kaart! (diagnostiek én
handelen)
VALKUILEN
• ‘Popularisering’ van kindstoornissen → sommige
leerkrachten denken sterk in termen van labels; hoe ga je
hier mee om?
• Frequente en systematische screening kan selectie nog
verhogen?
• Meenemen van omgevingskenmerken (thuismilieu) kan
selectieve onderwijsvertraging nog versterken? (lage
SES, allochtonen)
• Infiltratie van het curriculum lager onderwijs in het
kleuteronderwijs?
• Leerstofjaarklassensysteem en beperkte zorg in het
gewoon basisonderwijs belemmeren een ‘ware’
toepassing van het begrip schoolrijpheid?
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Inbedding in preventief beleid
• Vroege signalering  voldoende tijd voor
diagnostiek en gerichte interventies
4%
8%
4%
23%
1e kleuterklas
2e kleuterklas
3e kleuterklas
1e leerjaar
Geen antwoord
61%
HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK
INTAKEFASE
STRATEGIEFASE
ONDERZOEKSFASE
INDICERINGSFASE
Systematisch
Transactioneel referentiekader
Positieve factoren
ADVIES- EN
INTERVENTIEFASE
Samenwerking ouders, kind,
school
Gericht op advisering
9
HANDELINGSGERICHTE DIAGNOSTIEK
INTAKEFASE
STRATEGIEFASE
ONDERZOEKSFASE
INDICERINGSFASE
Onderkennend
Verklarend
Indicerend
ADVIES- EN
INTERVENTIEFASE
10
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Ouders betrekken als partners van bij aanvang van
proces
~ bevraging: “moeilijke = ouders willen meestal hun
kind het 1e leerjaar laten proberen, nemen
dubbelen of naar buitengewoon onderwijs niet
aan, ondervinden druk van omgeving (kennen
kleuterwerking onvoldoende)”
• Open kaart spelen
• Ouders nemen beslissing; rol begeleider = ondersteunen
van besluitvormingsproces  geïnformeerde beslissing
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Kijk breed: kind, maar ook omgeving en
wisselwerking
• Verschillende domeinen van functioneren (ook
positieve)
40
37
35
30
25
20
13
15
11
10
7
3
5
1
1
F
G
3
0
A
B
C
D
E
Factoren
H
A = Algemene ontwikkeling,
algemeen functioneren (50%)
B = Sociaal-emotioneel
welbevinden (17%)
C = Werkhouding, taakspanning
(14%)
D = Motoriek (9%)
E = Visie ouders (opvoeding),
gezinssituatie (4%)
F = Klasfactoren (1%)
G = Aanwezigheid op school
(1%)
H = Geen antwoord (4%)
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Verschillende methoden/informanten
– Gesprek, observatie, vragenlijsten, tests, …
– Bevraging: “Moeilijke = weinig instrumenten om
objectief na te gaan (vaker kwalitatieve
beoordelingen) + wat heeft voorspellende waarde?”
 Zie blok 3
• Verschillende momenten => procesdiagnostiek
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Bevraging: “Moeilijke = inschatting verdere
evolutie is niet makkelijk/volop in ontwikkeling”
• Individuele voorspellingen = zeer moeilijk; geen
zekerheden
• Wel:
– Huidige functioneren, na verhoogde zorg
– Risico’s; pro’s en contra’s
– Evolutie hangt niet alleen af van kind, maar ook van
lagere school/leerkracht waar het bij terecht komt
(draagkracht, differentiatie)
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Indicatiestelling:
– ‘default optie’: optimale voorbereiding eerste leerjaar
– overwegingen bij schoolloopbaanbeslissingen: wat in de
weegschaal leggen? Indicaties en contra-indicaties
Buitengewoon onderwijs
Overzitten 3de kleuterklas
Overgaan naar 1ste leerjaar (ev. in andere school)
Individuele diagnostische en
begeleidingstrajecten
• Indicatiestelling:
– ‘default optie’: optimale voorbereiding eerste leerjaar
– overwegingen bij schoolloopbaanbeslissingen: wat in de weegschaal
leggen?
BEVRAGING
Buitengewoon onderwijs
• indicatie: zeer gering leervermogen of hardnekkige en ernstige uitval specifieke
leervoorwaarden die gespecialiseerde aanpak vraagt
Overzitten 3de kleuterklas of overgaan naar 1ste leerjaar (ev. in andere
school)
• indicatie: ontwikkelingsgebonden tekorten in ‘leergerelateerd gedrag’ of ernstig
contextgebonden tekort aan ‘leerervaring’
• ook dan: gerichte aanpak en opvolging belangrijk
• zorg/draagkracht van lagere school?  ook in besluitvormingsproces betrekken