Serruys Bernard Motivatie • uit interesse voor de – – – – – pathologie oorzaken gevolgen behandelingen … • zelf tracht ik weinig vet op te nemen, wel op een gezonde manier • => interesse was daarom gewekt Door de hel van anorexia • schrijfster: Martine De Vries • Doel: boodschap voor anorexia-patiënten om ze op deze manier te steunen • boek is geschreven op basis van fragmenten uit haar dagboek (dagboek betekende veel gedurende de genezing) Korte inhoud • 17-jarig meisje met een eetprobleem • enige tijd later => een eetstoornis • Oorzaak stoornis: – een TE grote wilskracht om te vermageren – vorige diëten duurden niet lang => dit versterkte haar doorzettingsvermogen • ze wil genezen maar het is heel moeilijk • een zware tweestrijd zijzelf <=> haar gemeen stemmetje • geneest dankzij sterke wil & goede steun Getroffen momenten • ongelooflijk aangrijpend • aangrijpende momenten: – de gelijkwaardige aanwezigheid van tegengestelde gevoelens en wensen. bv.: ze beseft dat wat ze doet ongezond & verkeerd is, maar ze blijft doorgaan. Ze vraagt om hulp maar stoot iedereen af. Ze voelt zich eenzaam ondanks alle liefde en steun. – haar ongelooflijke wilskracht, waarvoor ik veel respect heb. Ik vind haar heel rijp voor haar leeftijd. Ze analyseert en ontleedt bepaalde situaties. – de liefde, begrip en geduld van haar ouders. Daar zijn geen woorden voor. Ik hoop ook later over zo’n dosis moed, begrip en geduld te beschikken. Anorexia: inleiding • meisjes zijn gevoeliger • 20 keer zoveel meisjes dan jongens met Anorexia Nervosa 4.76% jongens 95.24 % meisjes (bron: http://www.anbn.be) Anorexia Nervosa • Letterlijk: gebrek aan eetlust => foute vertaling beter: magerzucht of lijnziekte • men heeft een onweerstaanbare drang om af te vallen • een ongelooflijke eetlust => wordt verdrongen • eetstoornis (≠ eetprobbleem) • BMI < 18.5 BMI • Body Mass Index • Doel: eenvoudig hulpmiddel om te zien of iemand te dik of te mager is in verhouding tot zijn lichaamslengte • Formule: BMI= gewicht in kg (lengte in m)^2 • Evaluatie – – – – – < 18.5 18.5 – 24.9 25 – 29.9 30 – 40 > 40 laag gewicht of ondergewicht normaal gewicht overgewicht ernstige obesitas morbide obesitas Toegepast op boek – Gewicht = 54 kg – Lengte = 1,80 m – BMI = 16,6667 => ondergewicht Legende: Normaal gewicht Overgewicht Ernstige obesitas Morbide obesitas BMI • hulpmiddel • 1 beperking nl. 1.90 m lengte 1.90 m 100 kg gewicht 100 kg 27.7 BMI 27.7 overgewicht – vetpercentage is verschillend => ander beeld tussen personen met een hoge spiermassa (sporters) & een verminderde spiermassa (bejaarden) Soorten • zuiver vasten (vasterse type) – – – – – ijzersterke & volgehouden discipline in eetgedrag extreem veel sporten dieet geen eetbuien braken en/of laxeren niet • gemengde type (boulimische type) – eten van calorierijke voeding – nadien uitbraken of gebruik van laxeermiddelen – opslaan van voedsel in de slaapkamer • toegepast op boek – bevat elementen uit beide types dus combinatie (3de soort) – zoals dieet, sporten, sterke discipline, eten uitbraken (bevat vooral elementen van het zuivere type) Kenmerken • obsessie omtrent – – – – eten gewicht lichaamsomvang ingenomen calorieën • vast ritueel – afwijking => paniek • zelfbeeld – voelen zich dik – als gewicht ↓ dan ↑ angst om bij te komen Kenmerken • inspanningen – overmatige lichamelijke activiteit => serieuze wilskracht nodig • ontkenning van ziekte – t.o.v. anderen – t.o.v. zichzelf – herkennen wel anorexia-patiënten • toegepast op boek Martine bezat alle deze kenmerken!!! => gestoord lichaamsbeeld Oorzaken • precieze oorzaak niet gekend • wel een combinatie van factoren – biologische factoren – sociaal-culturele factoren – psychologische factoren Biologische oorzaken • erfelijke aanleg Sociaal-culturele oorzaken • welvaartsziekte door fotomodellen & filmsterren • feministische opvattingen magere vrouwen zouden succesvoller zijn dik zijn synoniem voor dom, passief & mislukken Psychologische oorzaken • gewichtsfobie • angst kind-zijn verliezen door krijgen van rondere vormen => zo gaat men de confrontatie met vrouw worden uit te weg • verkeerd zelfbeeld – zelfontwikkeld – ontwikkelt door opmerkingen • belastende levenservaringen – verwaarlozing – emotioneel misbruik • gezinsfactoren – gespannen sfeer – alcoholische ouders Oorzaken Toegepast op boek – geen erfelijke aanleg – sociaal-culturele oorzaken – psychologische oorzaken (heel negatief zelfbeeld) Gevolgen/symptomen • lange termijn => levensbedreigend • gevolgen voor de totaliteit – – – – lichamelijke gevolgen psychische gevolgen sociale gevolgen gevolgen voor het gedrag Lichamelijke gevolgen • gewichtsafname t.g.v. – spierslapte – verlies spiermassa • oedeem t.g.v. – vochtophoping door gebrek aan albumine (eiwitstof) – nierbeschadiging • amenorroe (bij langdurig uitblijven => onvruchtbaarheid) • obstipatie • dehydratie • anemie (bloedarmoede) • hartproblemen door kaliumtekort • lanugobeharing • … Lichamelije gevolgen Psychische gevolgen • • • • • labiele stemming => wisselvallig humeur weinig zelfvertrouwen gestoord lichaamsbeeld perfectionisme angst voor volwassenheid t.g.v. de optredende lichamelijke veranderingen Sociale gevolgen • persoonlijkheidsveranderingen Gevolg: sociale stoornissen • gevolgen – – – – – – – – trekken geen grenzen gaan kritiek uit de weg kennen hun rechten en waarden niet ontlopen sociale contacten wantrouwt de omgeving isolatie liegen en misleiden van de omgeving moeilijk kind dus ouders vinden kind onuitstaanbaar Gevolgen van het gedrag • calorie-obsessie 24 uren per dag bezig zijn met denken aan eten, gewicht & calorieën • liegen en omgeving misleiden • hyperactiviteit – overdreven sporten – overdreven veel studeren Gevolgen/symptomen Toegepast op boek Al deze symtomen waren waarneembaar in het boek; – sociale gevolgen • Martine meed alle sociale contacten. • Liegen en de omgeving misleiden. – gevolgen voor het gedrag • Martine sportte ongelooflijk veel. • Martine studeerde overmatig. – psychische gevolgen • Haar stemming was heel labiel. • Martine had een volledig verkeerd zelfbeeld. – lichamelijke gevolgen • Ze had last van obstipatie. • Martine had haar menstruaties niet meer. Behandeling • zware, vermoeide lange weg => door de tweestrijd => haar verstand <=> haar stemmetje • gekozen therapie afh. van – – – – aard van de problematiek de leeftijd de sociale situatie voorkeur van de behandelaar Behandelingen • therapie – – – – individueel in groep vanuit het gezin combinatie • geneesmiddelen – – – – vitaminen & mineralen (zink, kalium) stofwisseling te versnellen (Cisapride) eetlustopwekkers (Cyproheptadine) antidepressiva (Amitryptiline) => voor depressie t.g.v. de ondervoeding – antipsychotica (Pimozide) => effect op attitude Behandelingen – opname gespecialiseerde afdeling in psychiatrisch ziekenhuis – behandeling is niet noodzakelijk indien • de persoon zijn/haar wilskracht groot genoeg is • sterk doorzettingsvermogen • steun van de omgeving toegepast op boek – geen gespecialiseerde behandelingen zoals therapie, geneesmiddelen – enkel wilskracht van die persoon • eerst wilskracht om te vermageren • dan wilskracht om weer normaal te leven & op deze manier het stemmetje te verbannen – steun van omgeving – schrijven van gedichten, in dagboek Overige Literatuur Bronvermelding • • • • • • • • DE VRIES, M., Door de hel van anorexia. Deventer, Ankh-Hermes, blz. 5-95. ISBN 90 202 0726 1 VANDERLINDEN, J., Anorexia Nervosa overwinnen, een gids voor patiënt, gezin en hulpverlener. Tielt, Lannoo NV, blz. 7-218 ISBN 90 209 3980 7 Jochems, AAF., Joosten, F.W.M.G., Coëlho zakwoordenboek der geneeskunde. 26ste uitgave, Arnhem, Elsevier, 2000, blz. 1-930. TOWNSEND, M.C., Verpleegkundige diagnostiek in de psychiatrie, een handleiding voor het maken van een verpleegplan. Maarssen, Elsevier, blz. 7074. ISBN 90 352 1707 1 DENAUW, E., LYNN, B., Eindwerk Anorexia Nervosa & Boulimia Nervosa. Niet gepubliceerde cursus, Zaventem, Koninklijk Atheneum, 2000. GEZONHEID EN PREVENTIE, Obesitas, bereken uw BMI nu!. Brussel, gzondheid en preventie. http://www.anbn.be/ http://www.anorexia-nervosa.com