PWS opening Van Melle 19 feb 2014

Beste dames en heren, ouders, leerlingen 5v en uiteraard: 6V!: welkom!
Bijzonder welkom voor Frans Jansen, filo-docent, met wie ik veel maar te weinig gesproken
heb over het PWS.
Heel hartelijk welkom op deze avond van de presentaties van de PWS-en. Het is de derde
keer dat wij deze avond organiseren en: ik ben er nog altijd trots op.
Zoals ik ook vorig jaar zei: het is een beetje de apotheose van een jaar hard werken (paar
weken): Apotheose was in oud-Griekse tijden: "de verheffing van de mens tot god".?. In het
Nederlandse taalgebruik wordt dit woord ook wel gebruikt om te verwijzen naar een
"schitterend slottoneel van een uitvoering of voorstelling" (Van Dale).
Het presenteren van het PWS is een slotstuk van een leerproces, dat volgens ons niet mag
ontbreken, zeker niet op onze school, die als grondslag heeft gekozen voor het predicaat:
“ontwikkelingsgericht onderwijs”, met als belangrijke waarden in de missie: ontdekken,
ontplooien en ontwikkelen.
Eén van de doelen van dit soort “onderwijs” is het ontwikkelen van een “onderzoeksattitude”.
Hier hoort bij: het ontwikkelen van academische vaardigheden, het ontplooien van een
kritische en integere houding tav onderzoek en wetenschap, en het samen ontdekken van de
“schoonheid” van een vak, een onderwerp, een onderzoeksvraag. Zoals ik eerder schreef:
het PWS kan het beste uit een leerling EN het beste uit een docent halen.
Maar, dit alles gaat niet vanzelf. We weten allemaal dat het onderwijs in Nederland onder
druk staat. Veel scholen, directies, docenten en leerlingen ervaren een hoge werkdruk met
soms te weinig ruimte voor ontwikkeling, te weinig aandacht voor ontplooiing en te weinig tijd
voor het ontdekken. De politiek kiest voor kernvakken, hogere exameneisen, onderwijstijd en
verscherpt toezicht. Als school maak je keuzes voor het type leerling dat zich in jouw huis
bevindt. Als leerling maak je keuzes: ook met het PWS. Dat is op zich ook een leerproces.
Wat ik tegenwoordig wel lees, is dat “de omgeving” steeds meer waarde gaat hechten aan
het doen, verslaan en presenteren van onderzoek. Ook als eventueel selectiemiddel in
toegang of voortgang tot of in bv een studie. Het is dan ook jammer dat vanuit de overheid
weinig extra middelen beschikbaar zijn om juist die “onderzoeksattitude- en vaardigheden” bij
onze leerlingen nog beter te kunnen ontwikkelen. Denken in kostenplaatjes in plaats van
kwaliteitsposters.
Ik heb voor de communicatie over het PWS gekozen voor het “plaatje” en de “poster” van De
School van Athene (van Rafaël, renaissance). De schildering toont een filosofenschool of
agora waar beroemde Griekse filosofen en geleerden, zoals Aristoteles, Plato en Socrates,
in groepjes staan te praten.
Gevaarlijk: 2 filosofen in ons midden!
Voor de schildering arrangeerde Rafaël een ideale samenkomst van denkers die filosofische
debatten voeren, onderwijzen, praten, nadenken, met verdiepte expressies van mentale
concentratie. ?!
In het midden staan Plato (links) en Aristoteles, converserend met elkaar. Een enkel gebaar
symboliseert de kern van hun filosofie: Plato wijst naar boven, Aristoteles strekt zijn arm voor
hem, met zijn handpalm naar de aarde gericht. Plato symboliseert de speculatieve filosofie
PWS opening Van Melle 19 feb 2014 1 doordat hij naar boven wijst, naar het spirituele, het bovennatuurlijke. Aristoteles wijst juist
naar de aarde, als bron voor alle wetenschappelijk kennis. Ook de boeken die ze in handen
hebben verwijzen hiernaar. Plato heeft de Timaeus in zijn hand, waarin hij zijn gedachten
over de oorsprong en de schepper van de kosmos uiteenzet (“de theorie van het alles”),
terwijl Aristoteles de Ethica Nicomachea in de hand houdt, dat over het juiste gedrag van
mensen gaat (‘’het vinden van geluk”). Ideeën en feiten, filosoferen en doen: dat past goed
bij goed onderwijs.
Ik ben dan ook trots op jullie, begeleidend docenten en op jullie, leerlingen, dat het toch weer
gelukt is, vanavond! Van eutectic solvents en polygamie, het glazen plafond voor vrouwen en
3D-printen, de financiële crisis en toezicht en schuldvraag, van duurzaamheid naar
AD(H)D…..om maar enkele voorbeelden te noemen.
Wat zouden we ze vanavond niet graag allemaal zien en horen! Maar omdat dat nu eenmaal
niet gaat hebben we ook hier keuzes moeten maken. Het is een heel strak georganiseerd
programma, dat we ook strak zullen moeten uitvoeren. Ik wens u allemaal heel veel plezier
en de leerlingen van 6V heel veel succes!
Met dank aan mevrouw Hendriks die altijd met mij meedenkt en Paul en Andre, die altijd
weer meehelpen.
We gaan beginnen.
1: Zeno van Citium of Zeno van Elea? – 2: Epicurus – 3: Federico II Gonzaga graaf van Mantua ? – 4: Boëthius of Anaximander of Empedocles? – 5: Averroes – 6: Pythagoras – 7: Alcibiades of Alexander de Grote? – 8: Antisthenes of Xenophon? – 9: Hypatia of de jonge Francesco Maria della Rovere? – 10: Aeschines of Xenophon? – 11: Parmenides? – 12: Socrates – 13: Heraclitus (geschilderd als Michelangelo) – 14: Plato met de Timaeus (geschilderd als Leonardo da Vinci) – 15: Aristoteles die de Ethica Nicomachea vasthoudt – 16: Diogenes van Sinope – 17: Plotinus? – 18: Euclides of Archimedes met studenten (geschilderd als Donato Bramante)? – 19: Strabo of Zoroaster? – 20: Claudius Ptolemaeus – R: Raphael als Apelles – 21: Il Sodoma als Protogenes PWS opening Van Melle 19 feb 2014 2