Algemene InformaƟĞŬƌant Lytje Pole Bezoekersinformatie 1 Nationaal Park Schiermonnikoog Bezoekerscentrum Schiermonnikoog Aan de voet van de witte voormalige vuurtoren en watertoren staat het Bezoekerscentrum van Schiermonnikoog. In vroegere tijden was dit gebouw de elektriciteitscentrale van het eiland. Het centrum verzorgt op verschillende manieren voorlichting en educatie over het Nationaal Park Schiermonnikoog. Ook worden er in het bezoekerscentrum verschillende exposities gehouden. Het bezoekercentrum bevindt zich aan de noordkant van het dorp. Via de wegwijzers is het gemakkelijk te vinden. Kijk voor meer informatie op onze website. Openingstijden 2 en 3 januari: 10.00 – 12.00 uur en 13.30 – 17.00 uur. 4 januari t/m 13 februari: woensdag en zaterdag 10.00 – 12.00 uur en 13.30 – 17.00 uur; zondag 10.00 – 14.00 uur. 14 februari t/m 31 maart: maandag t/m zaterdag 10.00 – 12.00 uur en 13.30 – 17.00 uur; zondag 10.00 – 14.00 uur. Groepsbezoek buiten de normale openingstijden is op afspraak mogelijk. Het gehele Bezoekerscentrum is toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Toegang Euro 1,- per persoon Gratis voor: - inwoners van Schiermonnikoog - leden Natuurmonumenten - kinderen t/m 12 jaar Bezoekerscentrum Schiermonnikoog Torenstreek 20, Postbus 32 9166 ZP Schiermonnikoog 0519-531641 \\ [email protected] www.np-schiermonnikoog.nl | twitter: @NPschier_oog Colofon: Uitgave Nationaal Park Schiermonnikoog Teksten Marijke Barhorst, Esther Hagen, Erik Jansen en Mia Michels Fotografie Cynthia Borras, Thijs de Boer en Bart Sikkema Concept en ontwerp Buro.Baum // burobaum.nl Nationaal Park Schiermonnikoog Winter 2015 VETTE vogeldag Luisterwandeling Zeezand Op vrijdag 2 januari organiseren Natuurmonumenten en het Bezoekerscentrum weer de altijd succesvolle Vette Vogeldag! Op deze dag gaan we het de vogels naar hun zin maken: we bakken vogelcupcakes, rijgen pindasnoeren en timmeren zelf een pindakaaspothouder in elkaar, zodat er nog meer gevederde vrienden bijkomen. Zeezand is een luisterwandeltocht speciaal voor het eiland gemaakt door Magda Augusteijn, die hier opgroeide, en partner Prosper de Roos, beiden internationaal onderscheiden documentairemakers. Zeezand is een nieuw project op het gebied van geluidskunst, vertelkunst en oral history. Meedoen? Geef je dan op bij het Bezoekerscentrum! Prijs: € 10,- per persoon (leden van Natuurmonumenten betalen op vertoon van hun pas € 7,-). Aanvang: tussen 9.30 en 11.00 uur. Duur: circa 1,5 uur. Winterganzen Ze horen echt bij Schiermonnikoog in de winter: de rotganzen en brandganzen. In deze tijd van het jaar zit de Bancks Polder er helemaal vol mee. Brandganzen kun je goed herkennen aan hun zwarte hals en witte gezicht. Rotganzen zijn helemaal donkergrijs gekleurd. De ganzen komen in het najaar in groten getale vanuit Siberië naar Schiermonnikoog. In totaal zijn er elk jaar meer dan tienduizend winterganzen op het eiland! Het zijn echte grazers, ze eten gras en kwelderplanten. Half mei vertrekken ze weer naar hun broedgebieden in het hoge noorden. Als het streng gaat vriezen verdwijnen alle winterganzen opeens. Dan trekken ze met de vorstgrens mee nog wat verder naar het zuiden. Tijdens een wandeling van 7 kilometer over de westkant van Schiermonnikoog, hoor je van alles over het eiland: de geschiedenis van het verdronken dorp Westerburen, de oorsmeerstokjes, schoenen en fietswielen die bij de juiste wind op het strand aanspoelen en nog veel meer. En dat dus begeleid door geluiden, grotendeels ter plekke opgenomen, en muziek van Zeno van den Broek. De wandeling voert door vier verschillende zones van het eiland: het dorp, het weiland, het wad en de duinen. Wandelend over de dijk kan de wandelaar bijvoorbeeld luisteren naar een interview met een boer die in de storm van 1962 de doorbraak van diezelfde dijk heeft meegemaakt. Zo maakt de wandelaar kennis met de relatie die de eilanders met de natuur hebben; de natuur als vijand maar ook als vriend. Een belangrijk thema in de cultuurhistorie van het eiland. Zo is de deelnemer in het dorp zelf via de koptelefoon getuige van het eilander Pinksterfeest ‘Kallemooi’. De wandeling is verkrijgbaar bij het bezoekerscentrum. Prijs: € 8,-, incl. huur mp3-speler en koptelefoon Schaatsen in de duinen In de duinen kun je als het vriest op verschillende plekken schaatsen. In veel duinvalleien staat ’s winters een laagje water. Het ijs is vaak al na een paar dagen vorst dik genoeg om er op te schaatsen. Mooie plekken zijn het Kapenglop (langs de Badweg) en het Mossenkapenglop (langs het Scheepstrapad). Als de vorst aanhoudt gaat de ijsbaan (net ten noorden van het dorp) open. Deze is verlicht, zodat je ook ’s avonds kunt schaatsen. In koude winters bevriest ook de Westerplas. Hier kun je uitgebreid schaatsen tussen de rietkragen en met prachtig uitzicht op de vuurtoren. Slordig maaien Natuurmonumenten maait jaarlijks een groot aantal duinvalleien. Verschillende soorten zeldzame bloemen profiteren hiervan. In de winter zijn deze bloemen natuurlijk niet te zien. De valleien vallen op als kale open grasvelden, vaak met ondergelopen of drassige stukken. Soms zie je in de vallei een plek met hoge planten. Het is net alsof de maaiers een hoekje Betoverende sterrenhemels vergeten zijn. Voor veel insecten is dit ‘slordige maaien’ echter van levensbelang. Waar parnassia’s en orchideeën baat hebben bij een zo kort mogelijke grasmat, overwinteren kevers, spinnen en rupsen graag in hoge verdorde planten. Ze zitten hier beschut als het flink vriest en droog als de vallei vol water loopt. Activiteiten in het Nationaal Park Op Schiermonnikoog wordt het ’s avonds nog écht donker, en dat levert adembenemende sterrenhemels op. Het bezoekerscentrum organiseert deze winter daarom regelmatig op zaterdagavond een sterrenexcursie. Richt de blik eens omhoog en luister naar verhalen over sterrenbeelden, het Melkwegstelsel en andere fascinerende hemelverschijnselen! Actuele data kun je op onze website vinden of navragen bij het bezoekerscentrum. Smaakdoosje Bij het Bezoekerscentrum van het Nationaal Park Schiermonnikoog kunt u terecht voor een keur aan excursies in de natuur van Schiermonnikoog. Het programma varieert per week. Hieronder een greep uit het aanbod. Het zal weinig bezoekers ontgaan zijn dat 2014 voor het Nationaal Park Schiermonnikoog een jubileumjaar was. Een feestjaar dat volop in het teken van ‘smaak’ stond. Om het verjaardagsfeest helemaal smaakvol af te sluiten brengt het Nationaal Park Schiermonnikoog het ‘Smaakdoosje’ uit. Kijk voor het actuele weekprogramma op de affiches in het dorp, op de website www.np-schiermonnikoog.nl, bel ons (0519-531641) of kom langs in het bezoekerscentrum. Vogelexcursie: de rijke vogelbevolking van Schiermonnikoog (ca. 2 uur) Regelmatig in januari, februari en maart Vette Vogeldag: help de vogels de winter door! (ca. 1,5 uur) 2 januari, starten tussen 9.30 uur en 11.00 uur Fietstocht met verhalen: geschiedenis, natuur en mooie plekken (ca. 2 uur) Regelmatig in januari, februari en maart Huifkartocht: met één of twee pk over het eiland (ca. 2 uur) Vanaf de voorjaarsvakantie (afhankelijk van de weersomstandigheden). Sterren kijken: de sterrenhemel op de donkerste plek van Nederland (ca. 2 uur) Regelmatig in januari, februari en maart Balgexpres: zeehonden zien en schelpen zoeken (ca. 2 uur) Regelmatig vanaf maart (afhankelijk van de weersomstandigheden). Jutterstocht: op stap met een strandjutter (ca. 2 uur) Regelmatig in januari, februari en maart Berkentrekken: help de boswachter in de duinen (ca 3 uur) 31 januari, 28 februari en 21 maart Het Smaakdoosje is een bundeling kaarten met op de voorkant prachtig beeld van fotografe Ilja Zonneveld. De kaarten bieden verhalen en recepten uit het eilander Nationaal Park van de échte kenners: de achttien gastheren van het Nationaal Park Schiermonnikoog. Velen van hen geven een smaakvol recept uit eigen keuken met veelal lokale producten cadeau, anderen belichten smaak op geheel eigen wijze… En uiteraard heeft ook de boswachter een aantal smakelijke tips. Benieuwd naar de zelfgemaakte pesto van de Berkenplas, de kokkels van strandpaviljoen de Marlijn, het suikerbroodijs van de Tox Bar? Of de mooiste vangst van de Schiermonnikoger Vishandel? En niet te vergeten de eetbare planten die Harthoorns Huifkartochten onderweg tegenkomt? Het Smaakdoosje krijgt een routekaart bijgevoegd waarop alle bijzondere landschappen van het eiland en hun gastheren getoond worden. Eet smakelijk! Voorproefje Op de feestelijke dag voor relaties van het Nationaal Park, op 11 september jongstleden, is een voorproefje op het Smaakdoosje uitgereikt. Deze teaser licht het bijzondere Wad&Design festival uit.