Wat is werkdruk? Werkdruk is een lastig begrip. Over het algemeen

Wat is werkdruk?
Werkdruk is een lastig begrip. Over het algemeen gebruiken mensen het om aan te geven dat
ze vinden dat het (te) druk is op het werk. Wanneer de werkdruk te hoog wordt, hangt af van
veel verschillende factoren van het werk en hoe individuele werknemers die beleven.
Werkdruk kan iets zeggen over de hoeveelheid werk die een medewerker binnen een bepaalde tijd moet
doen. Of over de hoeveelheid werk in verhouding tot het aantal mensen dat het moet uitvoeren. Het kan
ook iets zeggen over een medewerker zelf en hoe goed hij kan omgaan met drukte. Over de inhoud van
de functie of taken of over de manier van leidinggeven. En het kan het iets zeggen over het bedrijf, de
organisatie waarbinnen mensen werken en de manier waarop processen in het bedrijf verlopen.
Voor alle helderheid: we spreken van werkdruk als het gaat over de beleefde druk in de werksituatie, en
van werkstress als die druk leidt tot een lichamelijke of psychische reactie.
De weegschaal
Werkdruk is te vergelijken met een ouderwetse weegschaal. Aan de ene kant staat de werkbelasting, aan
de andere de belastbaarheid van de medewerker. Als die ongeveer gelijk zijn, is de weegschaal in
evenwicht. In de beleving van de medewerker valt de werkdruk dan mee. Als de werkdruk groter wordt
dan de belastbaarheid, ervaart de werknemer meer werkdruk. Dit kan komen doordat het druk is op het
werk of doordat de medewerker minder belastbaar is, bijvoorbeeld door zijn thuissituatie. Als de
weegschaal maar korte tijd uit balans is, vormt dit vaak niet meteen een probleem. Meestal beginnen
problemen pas als het evenwicht langere tijd verstoord is. Dan krijgt de werknemer minder plezier in zijn
werk en raakt vermoeid en gestrest, waardoor de kwaliteit van zijn werk en de productiviteit dalen.
Uiteindelijk kan hij overspannen of ziek worden en moeten verzuimen.
Beleving van werkdruk
Werkdruk draait niet alleen om de ‘harde’ gegevens, dus de feitelijke hoeveelheid werk ten opzichte van
het aantal werknemers. Ook de ‘zachte’ kant is belangrijk: hoe mensen hun werk en werkdruk beleven.
Dat kan sterk verschillen per medewerker. Sommige medewerkers werken lekker door als er wat druk op
de ketel staat, anderen raken juist van hun stuk. Dat hangt ook van de persoonlijke situatie af. Ook een
succesvolle aanpak van werkdruk moet dus rekening houden met de ‘zachte’ kant. Tijdelijk meer mensen
inhuren is niet genoeg. Medewerkers goed informeren over het werk en laten meedenken over de
werkplanning kan veel verschil maken.
Goede aanpak is maatwerk
Algemene maatregelen en oplossingen om werkdruk terug te dringen, werken vaak niet of maar even. Er
zijn grote verschillen tussen bedrijven waardoor algemene maatregelen zelden helemaal bij een bedrijf
passen. Bovendien geven algemene maatregelen medewerkers meestal niet het gevoel dat er in de
praktijk iets verandert. Als de maatregel ‘meer personeel’ of ‘betere communicatie’ wordt ingevoerd, is
het maar de vraag of de werknemer daar veel van merkt. Het zal dus weinig invloed hebben op de
beleving van de werkdruk. Concrete en praktische maatregelen voor bepaalde knelpunten werken beter.
Het moet duidelijk zijn wie precies wat gaat doen om een specifiek probleem op te lossen. Aanpak van
werkdruk moet dus maatwerk zijn: per bedrijf of zelfs per afdeling of functie.
Werkbeleving is besmettelijk
Werkbeleving is niet alleen heel persoonlijk, het is ook besmettelijk, zowel in positieve als in negatieve
zin. Als medewerkers plezier in hun werk uitstralen, beleven hun collega’s hun eigen werk daardoor vaak
ook positiever. Een negatieve houding zorgt ook dat collega’s hun werk negatiever beoordelen. Daarom
is het belangrijk om niet alleen aandacht te hebben voor de knelpunten binnen het bedrijf, maar ook
voor wat er goed gaat. De positieve punten benadrukken geeft energie en helpt het gevoel van hoge
werkdruk te beperken.