Welke verlichting Alvorens de ruwbouw aan te

Welke verlichting
Alvorens de ruwbouw aan te vatten, dient u best een idee te hebben van de verlichting. Als je samen
met ons je elektriciteitsplan hebt ingetekend, dan zullen we je ook het nodige licht advies geven.
Hieronder helpen we je met het nemen van de juiste beslissingen mbt je verlichting. We geven je ook
wat meer achtergrond mee die je kan gebruiken bij een bezoek aan de verlichtingsspecialist.
1) Waar op letten bij het opstellen van een verlichtingsplan? (tekst van interieurdesigners.be)
Om een wel gebalanceerde interieur verlichting te bekomen is het belangrijk een combinatie te
maken tussen de verschillende soorten verlichting: directe, indirecte en diffuse verlichting
Directe verlichting
Wilt u de aandacht vestigen op een eyecatcher of makkelijk een boek kunnen lezen zonder uw ogen
te vermoeien? Dan kunt u het best gebruikmaken van direct licht. Bij deze verlichting wordt de
lichtbron afgeschermd door een kap met een reflector. Deze reflector bundelt de lichtstraal
waardoor het licht niet over de hele ruimte wordt verspreid. De meest gekende en gebruikte directe
verlichting is spotverlichting of leeslampen met hallogeen lampen.
Kenmerken directe verlichting
• de lamp verlicht alleen waar nodig.
• details zijn goed zichtbaar.
• benadrukt details.
• maakt ruimtes intiem.
• Verdoezelt oneffenheden niet.
• Makkelijk richtbaar
Plaatsing van directe verlichting
• boven de eettafel
• op het bureau (werkplek)
• boven uw aanrechtblad
• als leeslamp
• als spot(s) voor schilderijverlichting.
• benadrukken bepaalde details van de woning
Indirecte verlichting
Wilt u uw woonkamer groter laten lijken? Koop dan lampen die indirect licht
verspreiden. Deze lampen weerkaatsen het licht van de lichtbron via de muur of het plafond. Dit
Welke verlichting
Welke verlichting
geeft een ruimtelijk effect. Indirecte verlichting wordt meestaal centraal in de ruimte geplaatst en
functioneert meestal als algemene verlichting of de basis verlichting. De lampen zitten meestal
vervat in armaturen die gaan van klassieke stijl tot design armaturen.
Kenmerken indirecte verlichting
• de hele ruimte wordt verlicht.
• Bijna geen schaduwvorming = geen oneffenheden
• details zijn minder goed zichtbaar.
• Ongewenste aandacht op wand en plafond.
• Vergroot het interieur.
• Kan flatterend werken.
Plaatsing van indirecte verlichting
• Vloer verlichting
• Plafond verlichting
• wand verlichting / wandlamp
• Ingebouwde verlichting
• opgebouwde verlichting
Diffuse verlichting
Diffuus licht is de sfeermaker bij de interieur inrichting. Diffuus licht wordt in alle
richtingen verspreid. Een diffusor van bijvoorbeeld melkglas of een lampenkap egaliseert en filtert
het licht. Behalve dat ze een intieme, gezellige sfeer creëren, zijn lampen met diffuus licht vaak
decoratief dankzij hun armaturen. Ook wanneer de verlichting uitstaat kan de armatuur zorgen voor
een bepaalde sfeer of dienen als eyecatcher in uw interieur. Dit kunnen spots zijn die dichtbij de
wand staan of decoratieve wandverlichting ( Zowel uplighters als downlighters)
Kenmerken diffuse verlichting
• Mooie lichtspreiding.
• Meer diffusie = minder schaduw en oneffenheden
• details zijn minder goed zichtbaar.
• Trekt de aandacht
Plaatsing van diffuse verlichting
• Decoratieve wandlampen
• Decoratieve plafondlampen
• Schemerlampen op ooghoote
Verschillende lichtbronnen combineren - Lichtplan opmaken
Om de sfeer van je interieur inrichting te optimaliseren gebruik je best een combinatie van diffuus,
direct en indirecte verlichting. Dit kan je doen aan de hand van een verlichtingsplan. Je begint eerst
met de indirecte of algemene verlichting aan te duiden op het grondplan. Vervolgens kijk je hoe de
ruimte verlicht wordt en waar bijkomende verlichting nodig is. Eens de algemene verlichting goed zit
kan je beginnen met indirecte verlichting te plaatsen om bepaalde objecten in de kijker te zetten.
Tenslotte kan je enkele diffuse verlichtingselementen plaatsen bij de zithoek om een knusse sfeer te
verkrijgen. Werken met dimmers is ook steeds een aanrader. Zo kan je van directe verlichting
makkelijk diffuse verlichting maken en omgekeerd.
2) Armaturen: inbouw of opbouw?
Als je verlichtings armaturen kiest in opbouw dien je geen specifieke voorbereidingen te treffen
tijdens de ruwbouw fase. Je hebt enkel voeding (een kabel) nodig die uit de plafond of muur komt en
de armatuur van elektriciteit zal voorzien.
Heb je armaturen die je wenst in te bouwen in je plafond of muur, dan kan je mits een goede
voorbereiding sneller werken. Zie hiervoor onze fiche over inbouwen van armaturen.
3) Werk ik op 12V of op 24V?
Makkelijkst is te werken met armaturen die werken op 230V. Als je wil werken met 12V dien je
rekening te houden met transfo’s.
Als je met gewikkelde (klassieke) transfo’s werkt dien je rekening te houden met dikkere bekabeling
omdat je meer stroom (ampères) door de kabel stuurt. Vermogen (Watt) = spanning (Volt) X
stroom(Ampères). Bij een 12Volt moet je dus meer stroom door de kabel sturen om hetzelfde
vermogen (Watt) te verkrijgen als bij 230Volt. Hieronder vind je een tabel met de relatie tussen de
afstand van lamp naar transfo, het vermogen en hoe dik de kabel moet zijn (welke sectie)
AFSTAND TUSSEN LAMPEN EN TRANSFO IN METER
sectie (vb 5-10 dwz de spotlamp mag max. 10m van de transfo staan)
W(Watt)
0-5
5-10
10-15
15-20
20
0,25mm²
0,5mm²
0,75mm²
1mm²
30
0,5mm²
0,75mm²
1,5mm²
1,5mm²
40
0,5mm²
1,5mm²
1,5mm²
2,5mm²
50
0,75mm²
1,5mm²
2,5mm²
2,5mm²
60
0,75mm²
1,5mm²
2,5mm²
4mm²
70
1,5mm²
2,5mm²
2,5mm²
4mm²
80
1,5mm²
2,5mm²
4mm²
4mm²
90
1,5mm²
2,5mm²
4mm²
6mm²
100
1,5mm²
4mm²
4mm²
6mm²
In de praktijk kan je te grote kabelsecties vermijden door van elke lamp rechtstreeks naar de transfo
te lopen. Op die manier verklein je namelijk het vermogen. Denk er ook aan dat je per lichtkring (een
reeks van lampen die je samen schakelt) een aparte transfo nodig hebt.
Als je met elektronische transfo’s werkt moet je met bovenstaande tabel geen rekening houden
omdat je elektronische transfo’s vlak bij de armatuur plaatst. Wel heb je voldoende afkoeling nodig
omdat deze transformatoren anders na verloop van tijd defect gaan. Als je geen vals plafond hebt en
je de transfo’s moet inbouwen in je welfsels kan dit een probleem zijn na verloop van tijd.
Wat is het voordeel van 12V tov 230V bij het gebruik van halogeen lampen?
De 220V halogeenlampjes zijn vooral in particuliere toepassingen een uitstekende oplossing:
 eenvoudige installatie: geen transfo’s of specifiek bekabeling nodig
 warmer, “gezelliger” licht dan 12 volt halogeen



met een gewone “gloeilampdimmer” te dimmen
installatie is goedkoop, lamp is wat duurder
levensduur lamp ongeveer 2500 uur
12V Koudlicht halogeen:
 friswit licht
 geeft relatief iets meer licht (lumen/watt verhouding is gunstiger)
 lampje is goedkoop
 installatie is duurder
 levensduur van de lamp is 3000-5000 uur (al naar gelang kwaliteit lamp)
 heeft een speciale, duurdere dimmer nodig
 grote keus in wattages, bundelhoeken en kleuren lichtbronnen.
In de praktijk komt het er op neer, dat daar waar investeringskosten en installatiegemak het
belangrijkste zijn en het lampje maar een paar uur per dag brandt de 220V de beste keus zijn. Daar
waar het onderhoud en energiegebruik belangrijk zijn, of de armaturen op moeilijk bereikbare
plaatsen zitten zijn de 12V halogeen een betere oplossing is. Gewoonlijk geldt in woonhuizen het
eerste, en in bedrijfsgebouwen het tweede.
4) Welke type lamp gebruik ik voor welke toepassing
Gloeilampen
Gloeilampen zijn dan wel spotgoedkoop, ze verspillen echter heel wat elektriciteit. Slechts 10% van
de verbruikte stroom wordt omgezet in licht, de overige 90% gaat verloren in de vorm van warmte.
* Bovendien gaat een gloeilamp niet erg lang mee : gemiddeld slechts 1 jaar. Tegenwoordig hebben
de gloeilampen een rendement van ongeveer 14 lumen/Watt.
Gloeilampen geven warm licht en geven de kleuren perfect weer.
Fluorescentie- of TL-lampen
Fluorescentielampen (TL-lampen) zijn een stuk zuiniger maar nemen wel meer plaats in. Doordat
deze lampen leverbaar zijn in diverse kleuren en kleurweergaven worden ze veelvuldig gebruikt voor
algemene verlichting. Een fluorescentielamp is een van de meest efficiënte bronnen van wit licht,
met rendementen tot 100 lumen/Watt.
Let bij aankoop de op de kleurweergave index (max is 100). Hoe hoger de index, hoe beter de lamp
de kleuren weer geven.
Spaarlampen
Spaarlampen verbruiken vier tot vijf keer minder energie dan een gloeilamp. Een spaarlamp van 12
Watt geeft net zoveel licht als een gloeilamp van 60 Watt. Bovendien gaan spaarlampen 6 maal
langer mee dan gloeilampen.
De nieuwste generatie spaarlampen is kleiner en zelfs verkrijgbaar in peervorm zodat zij makkelijk in
kroonluchters kunnen worden gebruikt. Ook het comfort is sterk verbeterd: de nieuwe, elektronische
spaarlampen starten op zonder te knipperen en geven een veel warmer licht.
Halogeenlampen
Halogeenlampen zijn iets zuiniger dan gloeilampen, maar verbruiken meer dan spaarlampen. In
moderne interieurs leggen kleine halogeenspotjes accenten. De nieuwste generatie halogeenlampen
geven meer licht dankzij een speciale coating. Zij geven 30% meer licht dan gangbare
halogeenlampen en gaan ook langer mee: gemiddeld 5000 tegenover 3000 branduren.
Led-verlichting
Led's zijn heel kleine lampjes die bijzonder zuinig zijn en zeer lang mee gaan. Waar we ze tot voor
kort enkel zagen opduiken in de vorm van kleine, gekleurde lampjes in elektronische apparatuur
zoals computers en hifiketens, is de technologie nu rijp genoeg voor toepassing in designverlichting
of tuinverlichting.
Gebruik spots waarvoor ze dienen, om accenten te creëren! Durf dergelijke accenten te gebruiken
om de mooiste zaken in uw interieur extra in de verf te zetten.
Gebruik spaarlampen als u de lamp lange tijd kunt laten branden! Deze lampen zijn ideaal om te
zorgen voor een basisverlichting, bijvoorbeeld in een lampevoet.
Gebruik LED's als oriëntatie of om sfeer te creëren. Ook kleurtoepassingen zijn te realiseren met
LED's.