Samenwerking met de mondhygiënist

Onderzoek Tandheelkundige Praktijkvoering 2014
Samenwerking met de mondhygiënist
KNMT
Onderzoek & Informatievoorziening
Nieuwegein
december 2014
Inleiding
In het voorjaar van 2014 is vanuit het onderzoeksproject Peilstations van de KNMT een steekproef
van tandartsen bevraagd over hun werksituatie. Zie het kader op laatste pagina voor meer
informatie over de uitvoering van dit periodieke onderzoek Tandheelkundige Praktijkvoering (OTP).
Via het OTP wordt door de jaren heen onder meer zicht gehouden op de samenwerking door
tandartsen met mondhygiënisten. Hiervoor wordt gevraagd of tandartsen patiënten naar
mondhygiënisten verwijzen, binnen of buiten de eigen praktijk en om hoeveel patiënten het dan
gaat. In deze schets wordt verslag gedaan van de uitkomsten met betrekking tot de
samenwerkingscontacten met mondhygiënisten.
Mondhygiënist in de praktijk
Ruim vier van de tien (42%) tandartsen hebben een of meer mondhygiënisten in hun (samenwerkings)praktijk. Gemiddeld gaat het om 1,8 mondhygiënisten, die (tezamen) per week gemiddeld
31,2 uren werkzaam zijn. Figuur 1 laat zien dat het wat dit betreft wel verschil maakt in welke soort
praktijk tandartsen actief zijn. Bijna zes van de tien (58%) tandartsen zijn actief in een ‘solopraktijk’
(praktijktype I), waarin zij de enige bevoegde tandarts zijn. Van deze groep heeft 25% een
mondhygiënist in de praktijk. Alle overige tandartsen, die actief zijn in een praktijk waarin ook
tandartsmedewerkers en/of andere tandarts-praktijkhouders werkzaam zijn (praktijktypen II, III of
IV), hebben in veel meer gevallen (respectievelijk 66%, 49% en 88%) mondhygiënisten in het
tandheelkundig team. Gemiddeld genomen, heeft 65% van deze samenwerkende tandartsen een of
meer mondhygiënisten in de praktijk.
Figuur 1
Al of geen mondhygiënist(en) in de praktijk, naar praktijktype van tandartsen in 2014 (n = 426)
100%
90%
25%
80%
49%
70%
66%
60%
88%
50%
40%
75%
30%
51%
20%
34%
10%
12%
0%
praktijktype I
praktijktype II
geen mondhygiënist in de praktijk
Praktijktype I
Praktijktype II
Praktijktype III
Praktijktype IV
praktijktype III
praktijktype IV
wel mondhygiënist(en) in de praktijk
praktijken met één tandarts-praktijkhouder (58%)
praktijken met één tandarts-praktijkhouder en één of meer tandartsmedewerkers (29%)
praktijken met twee of meer tandarts-praktijkhouders (8%)
praktijken met twee of meer tandarts-praktijkhouder en één of meer tandartsmedewerkers (5%)
Verwijzing naar mondhygiënisten
Hoewel gemiddeld genomen 42% van de tandartsen een mondhygiënist in de praktijk heeft,
verwijzen veel meer (90%) tandartsen (wel eens) patiënten naar deze zorgverlener. Het gaat daarbij
dus niet alleen om verwijzing naar een mondhygiënist in de eigen praktijk maar voor een belangrijk
deel (ook) om verwijzing naar mondhygiënisten daarbuiten. Figuur 2 laat dit zien voor de groep
verwijzende tandartsen. Van hen verwijst 50% naar een mondhygiënist in de eigen praktijk, al of niet
in combinatie met verwijzing naar een mondhygiënist elders (13%). Verder gaan van 38% patiënten
uitsluitend naar vrijgevestigde mondhygiënisten en verwijst 12% naar vrijgevestigden en/of naar
mondhygiënisten in de praktijk van collega’s.
Soort verwijzing
Bij die samenwerking met de mondhygiënist gaat het verder globaal genomen om ‘doorlopende
verwijzingen’ en om ‘incidentele verwijzingen’. In het eerste geval wordt in samenspraak met de
patiënt een deel van de zorg, bijvoorbeeld tandsteen verwijderen, met enige regelmaat door de
mondhygiënist gedaan. In het tweede geval gaat de patiënt naar de mondhygiënist vanwege een
specifiek mondgezondheidsprobleem . Zoals figuur 3 laat zien, gaat het bij de meeste (65%)
verwijzende tandartsen zowel om regelmatige als om incidentele verwijzing van patiënten naar de
mondhygiënist. Verder verwijst 29% uitsluitend regelmatig en doet 6% dat alleen incidenteel.
Figuur 2
Verwijzen door tandartsen naar mondhygiënisten …. (n = 403)
12%
37%
38%
13%
alleen in eigen praktijk
in eigen praktijk én vrijgevestigd en/of in praktijk collega
alleen vrijgevestigd
vrijgevestigd en/of in praktijk collega
Figuur 3
Soort verwijzing door tandartsen naar mondhygiënisten (n = 345)
29%
6%
regelmatig én incidenteel
65%
alleen incidenteel
alleen regelmatig
Aantal verwezen patiënten
Bij tandartsen die patiënten met regelmaat verwijzen naar de mondhygiënist betreft dat volgens
hun opgave gemiddeld 393 patiënten uit hun praktijk. Dit komt neer op 15% van hun ‘vaste’
patiëntenbestand. Tandartsen die (ook) incidenteel verwijzen, doen dat met minder patiënten:
gemiddeld gaat het om 7% van het aantal patiënten dat wekelijks de praktijk bezoekt. Absoluut
gezien zijn dit gemiddeld 10 patiënten.
Onderzoek Tandheelkundige Praktijkvoering 2014
Binnen het KNMT-project Peilstations wordt via het onderzoek Tandheelkundige Praktijkvoering (OTP)
sinds 1995 periodiek geïnventariseerd op welke wijzen tandartsen in Nederland hun beroep uitoefenen.
Bij de zesentwintigste editie van het OTP in 2014 is er voor gekozen de focus niet alleen te richten op
tandartsen met een eigen praktijk, maar ook op tandartsen zonder een eigen praktijk. Dit doet meer
recht aan de toenemende differentiatie in praktijkvormen, waarbinnen veel van laatstgenoemde
tandartsen actief zijn. Denk bijvoorbeeld aan de opkomst van zogenaamde tandheelkundige ketens,
waarvan ook niet-tandartsen (mede)eigenaar kunnen zijn.
Voor deelname aan dit onderzoek is in maart 2014 een steekproef van 1.358 tandartsen benaderd.
Uiteindelijk hebben 592 van hen hieraan gevolg gegeven, door het beantwoorden van vragenlijst (op
papier of elektronisch). Dit komt neer op een 'overall-respons' van 44%. In aantallen betrof het 466
praktijkhouders, 121 niet-praktijkhouders en 4 tandartsen die op beide wijzen werkzaam zijn.
In deze onderzoeksgroep lijken oudere tandartsen (met name de 55- tot en met 64-jarigen) wat
oververtegenwoordigd. Dit heeft enige invloed op de resultaten, in de zin dat deze tandartsen naar
verhouding vaker in wat kleinere praktijken actief zijn. Verder zijn de leden van de KNMT enigszins
oververtegenwoordigd. Dit alles uitgaande van de totale populatie tandartsen van 64 jaar en jonger
met een bekend woon- en/of werkadres in Nederland.
Voor nadere informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Joost den Boer
([email protected]) of Brigitte van Dam ([email protected]) van de afdeling Onderzoek &
Informatievoorziening van de KNMT.