Herkennen van ziektebeelden
advertisement
Herkennen van ziekte beelden Hersenvliesontsteking Wat stel je vast bij hersenvliesontsteking? Bij pasgeborenen en hele jonge kinderen: Het kind kan suf en afwezig zijn, soms is er onrust Vaak: hoge koorts, hoofdpijn en mogelijke 'nekkramp' of nekstijfheid Soms: sprake van overgevoeligheid voor licht (fotofobie) Soms: weigeren van voeding, prikkelbaar en geagiteerd zijn Soms: ’luierpijn’ hebben (bij het optillen van de beentjes om de luier te verschonen als het kind plat op de rug ligt) Soms kleine huidbloedingen als een teken van een bloedvergiftiging (sepis) Bij kinderen ouder dan twee jaar: Vaak: sufheid, hoge koorts, hoofdpijn Soms kleine huidbloedingen als een teken van een bloedvergiftiging (sepis) Soms 'nekkramp' of nekstijfheid, waarbij het kind de kin niet meer op de borst kan leggen Wat doe je bij hersenvliesontsteking? Bij elke twijfel: direct de huisarts bellen! Hersenvliesontsteking Hartinfarct Hartinfarct Wat stel je vast bij een hartinfarct? Het slachtoffer klaagt over een drukkende pijn op de borst(kas) De pijn kan uitstralen naar andere delen van het bovenlichaam (zoals de schouder, arm, nek rug onderkaak of maagstreek) Vaak gaat de pijn samen met kortademigheid, zweten, duizeligheid of een flauwte Soms met misselijkheid en/of braakneigingen De pijn wordt in rust niet minder Wat doe je bij een hartinfarct? Bel of laat 1-1-2 bellen Laat het slachtoffer rusten en geen inspanningen meer doen Breng het slachtoffer in een comfortabele houding (bijvoorbeeld zittend of halfzittend) Vraag, om het bewustzijn te controleren, regelmatig aan het slachtoffer hoe het met hem of haar gaat Leg het slachtoffer in de stabiele zijligging als hij of zij het bewustzijn verliest Start met reanimeren als het slachtoffer niet meer normaal ademt Hersenschudding licht / zwaar Symptomen De symptomen van een epilepsieaanval kunnen zijn: onwillekeurige lichamelijke bewegingen en een daling (ook verlies) van het bewustzijn. Voorafgaand kan de patiënt via de zintuigen vreemde gewaarwordingen krijgen, zoals het zien van lichtflitsen of het ruiken van geuren - dit heet een aura. Een epilepsieaanval valt niet altijd op, soms is iemand alleen maar even 'afwezig' (dit heet een absence). Ruwweg heeft eenderde van de patiënten minder dan één aanval per jaar, eenderde heeft één aanval per maand en eenderde meer dan één aanval per maand. Epilepsie absence Plukgedrag Grote aanval Epilepsie Wat stel je vast bij epilepsie? Een arm, been of het hoofd maakt plotseling oncontroleerbare schudbewegingen Slachtoffer verliest opeens bewustzijn en spant ongewild zijn spieren aan Epilepsie absence Plukgedrag Grote aanval Wat doe je bij epilepsie? Vraag altijd aan mogelijke aanwezige familie of kennissen of het slachtoffer bekend is met epilepsie en hoe de aanvallen verlopen. Indien dit het geval is, is het doorgaans niet nodig om professionele hulp in te schakelen Voorkom dat het slachtoffer zich bezeert Stop niets in de mond van het slachtoffer Zorg dat slachtoffer rustig bij kan komen na de aanval Leg eventueel een nat washandje op het voorhoofd Leg het slachtoffer in de stabiele zijligging als hij na de aanval nog bewusteloos is Bel of laat 1-1-2 bellen als het slachtoffer in de aanval blijft of bewusteloos blijft Symptomen De symptomen van een epilepsieaanval kunnen zijn: onwillekeurige lichamelijke bewegingen en een daling (ook verlies) van het bewustzijn. Voorafgaand kan de patiënt via de zintuigen vreemde gewaarwordingen krijgen, zoals het zien van lichtflitsen of het ruiken van geuren - dit heet een aura. Een epilepsieaanval valt niet altijd op, soms is iemand alleen maar even 'afwezig' (dit heet een absence). Ruwweg heeft eenderde van de patiënten minder dan één aanval per jaar, eenderde heeft één aanval per maand Suikerziekte Hyper Hypo Diabetes Mellitus (Suikerziekte) Wat stel je vast bij suikerziekte? Diabetes mellitus is een stofwisselingsziekte. De bloedsuikerspiegel is dan te hoog (hyperglykemie) of juist te laag (hypoglykemie). Het is haast onmogelijk om bij een onbekend slachtoffer een hypo of hyper vast te stellen. Bij familie of kennissen is dat vaak wel bekend. Duizeligheid, hoofdpijn, troebel of dubbelzicht Bleke huid Beven, tinteling in de lippen of zweten Plotselinge honger Hartkloppingen Wat doe je bij suikerziekte? Tia Wanneer een diabeet een aanval voelt aankomen, moet hij zelf maatregelen nemen Laat het slachtoffer het bloedsuikergehalte meten als dat mogelijk is Geef het slachtoffer met een hypo snelwerkende suikers (bijvoorbeeld frisdrank) Laat het slachtoffer met een hyper zelf de medicatie innemen Geef geen eten en drinken bij verminderd bewustzijn Bij bewustzijnsverlies: leg het slachtoffer op zijn zij (stabiele zijligging) en bel of laat 1-1-2 bellen hersenbloeding Symptomen De symptomen van een TIA treden plotseling en onverwacht op. Op één dag kunnen meerdere TIA's optreden. Een TIA duurt meestal enkele minuten, maar kan ook enkele uren duren. Als de klachten niet verdwijnen, is er sprake van een beroerte. De symptomen van een TIA kunnen zijn: Verlammingen in het gezicht, zoals een scheef getrokken mond. Blindheid van één of beide ogen, of dubbel zien. Wartaal uitspreken, niet uit de woorden komen, taal niet begrijpen of onduidelijk spreken (als het ware dronken). Een spierverlamming aan één lichaamszijde, zoals een arm of een been niet meer kunnen optillen. Tintelingen, gevoelsverlies aan één lichaamszijde. Verstoorde coördinatie, evenwichtsverlies, draaiduizeligheid. De symptomen kunnen heel verschillend zijn, maar treden wel gelijktijdig op. Welke zich precies voordoen, is afhankelijk van de plaats in de hersenen waar de bloeddoorstroming tijdelijk geblokkeerd wordt. De symptomen van een TIA zijn vaak een vreemde gewaarwording; iemand kan er behoorlijk van schrikken. TIA en andere aandoeningen Er zijn vele andere aandoeningen die (gedeeltelijk) dezelfde symptomen geven als bij een TIA. Dat bemoeilijkt de diagnose van een TIA. Een voorbeeld is plotselinge blindheid: dat kan ook op een oogaandoening wijzen. Andere (hersen)aandoeningen met soortgelijke symptomen zijn vooral migraine en epilepsie, maar ook hyperventilatie of een sterke schommeling in de bloedsuikerspiegel. Een TIA kan ook optreden wanneer het bloed te weinig zuurstof bevat, zoals bij bloedarmoede of koolmonoxidevergiftiging, of bij een gedaalde bloeddruk door hartritmestoornissen of een hartinfarct. Beroerte Wat stel je vast bij een beroerte? Gezicht, arm of been is slap of gevoelloos Verwardheid of moeite met spreken Niet goed zien, lopen of evenwicht houden Acute hevige hoofdpijn Wat doe je bij een beroerte? Doe de FAST-test als controle Direct 1-1-2 (laten) bellen Stel het slachtoffer gerust Voorkom inspanning, laat het slachtoffer zitten Controleer regelmatig bewustzijn en ademhaling Noteer zo mogelijk duur van de klachten FAST-test (Face-Arm-Speech-Time) Om de symptomen van een beroerte snel te kunnen herkennen kun je de FAST-test gebruiken: Face (Gezicht). Vraag het slachtoffer zijn tanden te laten zien. Let op of de mond scheef staat en een mondhoek naar beneden hangt. Arm. Vraag het slachtoffer om beide armen tegelijkertijd horizontaal naar voren te strekken en de binnenzijde van de handen naar boven te draaien. Let op of een arm wegzakt of rondzwalkt. Spraak. Luister of er veranderingen zijn in het spreken (onduidelijk spreken of niet meer uit de woorden kunnen komen). Tijd. Handel snel, vraag eventueel wanneer de klachten / verschijnselen zijn begonnen. Koolmonoxide vergiftiging 1 en 2 synose Bij verbranding komt meestal ook koolmonoxide vrij. Als dit gas in aanzienlijke hoeveelheden wordt ingeademd, neemt het in de bloedstroom de plaats in van zuurstof en vermindert het zo de toevoer van zuurstof naar de cellen in het lichaam. Typische verschijnselen van koolmonoxidevergiftiging zijn hoofdpijn, misselijkheid, braken en verwardheid. Wanneer de hoeveelheid koolmonoxide in het bloed erg hoog wordt, kunnen toevallen optreden en kan het slachtoffer overlijden. Eén van de karakteristieke verschijnselen van koolmonoxidevergiftiging is een kersenrode kleur van gezicht en lippen. Symptomen Druk boven het voorhoofd en lichte hoofdpijn, die toeneemt en hevig wordt Daarbij komen kloppende pijn in de slapen, oorsuizen, duizeligheid, gevoel van zwakte, misselijkheid en braken. Toenemende pols- en ademhalingsfrequentie. Lichtrode gezichtskleur Flauwvallen en bewusteloosheid Overgang in diepe bewusteloosheid met aanvallen van kramp Verminderde hartfunctie, er ontstaat stilstand van de bloedsomloop De primaire effecten lijken op die van griep, met dit verschil dat er geen sprake is van temperatuursverhoging (koorts). De eerste symptomen zijn al merkbaar wanneer 3% van het zuurstof door koolmonoxide is vervangen.
