Werkplan 2016 Welzaam Vleuten - De Meern Inhoudsopgave Inleiding blz 3. Waarop zijn onze keuzes gebaseerd blz 4. Centrale thema’s blz 6. Thema 1. Gemeenschap als afspiegeling van de buurt. De Civil Society 1.1. Sociaal beheer en sociaal makelen in buurtaccommodaties 1.2. Laagdrempelige buurtactiviteiten 1.3. Financiële ondersteuning van bewonersinitiatieven blz blz blz blz Thema 2. Digitale wijk- en buurtnetwerken blz 9. Thema 3. Persoonlijke ontwikkeling en participatie blz 10. Thema 4. Veiligheid en leefbaarheid 4.1. Veiligheid en leefbaarheid 4.2. Meedoen op straat 4.3. De Vreedzame Wijk blz blz blz blz Thema 5. Versterken netwerken rondom kwetsbare bewoners 5.1. Ontmoeten en participatie 5.2. Versterken Eigen Kracht blz 14. blz 14. blz 16. Ontwikkeling Sociaal Makelaarschap en werkorganisatie van Welzaam blz 18. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 2 6. 6. 7. 7. 12. 12. 12. 12. Inleiding In 2015 heeft Welzaam haar strategisch beleid bepaald. Hiermee wordt richting gegeven aan ons werk als sociaal makel organisatie. Dit is leidend voor onze inzet in 2016. Tevens bepaalt ons strategisch beleid de richting waarin onze organisatie zich verder zal ontwikkelen. Wij denken in onze strategie ook antwoorden te geven op de vragen en aanbevelingen van de gemeente die in de tussenevaluatie sociaal makelen (2015) aan de orde zijn gekomen. In deze inleiding geven wij u onze missie, visie en positionering mee, zodat onze inzet voor 2016 zich beter laat lezen. In de bijlage van dit werkplan is het Strategisch Beleidsplan opgenomen Onze missie: Welzaam Vleuten - De Meern is een sterke buurtverbinder en staat voor “goed leven” en “ meedoen naar vermogen” voor iedereen in het werkgebied. Wij maken “kleine kringen groter” en versterken daarmee de civil society. Onze visie: Welzaam stimuleert de duurzame ontwikkeling van de sociale samenhang in de wijk. Dit doen we door mensen, ideeën en organisaties met elkaar in contact te brengen waardoor verbindingen ontstaan die van belang zijn voor individuele- en groepen bewoners. Wij zijn hierin een onafhankelijk partij. Wij doen dit voor bewoners van alle leeftijden en achtergronden vanuit de overtuiging dat voor “ goed leven en samenleven” ieder iets kan bijdragen. En vanuit de ervaring dat de kwetsbaarheid en de kracht van bewoners hand in hand kunnen gaan. Welzaam gaat uit van de vraag, het perspectief en de regie van bewoners. Wij ondersteunen de zoektocht naar participatie, zingevende ontmoeting en activiteiten en zetten in op wederkerigheid in relaties. Onze positionering: Wij onderscheiden ons van andere organisaties door de breedte van onze inzet en door onze, relatief, onafhankelijke positie. Welzaam zet de kanteling richting participatie door vanuit de zorg- en hulpverlening, zowel ten aanzien van individuele participatie en -ontwikkeling van bewoners als van de ontwikkeling van collectieve arrangementen. Ons werk heeft echter ook kenmerken van opbouwwerk. Wij werken mee aan het versterken van de sociale infrastructuur in de openbare ruimte, in zorg en welzijn, in kunst/cultuur, sport en andere domeinen. Welzaam zet ook in op preventie, o.a. op het gebied van sociale veiligheid en burgerschap. Samen met bewoners, de gemeente en vele belanghebbende partijen hopen wij in 2016 de participatie en de sociale samenhang in Vleuten De Meern verder te versterken en te onderhouden. Dat doen wij in het vertrouwen dat wij meehelpen om “kleine kringen groter te maken”. Nardie Eijsberg Directeur-bestuurder Welzaam Werkplan 2016 Stichting Welzaam 3 Waarop zijn onze keuzes gebaseerd? Voordat wij u voorleggen wat onze inzet zal zijn in 2016 willen wij uitleggen hoe wij hiertoe zijn gekomen. Wij hebben er voor gekozen om continuïteit te geven aan de ingezette ontwikkelingen en onze inzet voor 2016 wederom te ordenen aan de hand van de vijf eerder bepaalde thema’s. - Gemeenschappen als afspiegeling van de buurt (de Civil Society) - Digitale wijk- en buurtnetwerken - Persoonlijke ontwikkeling en participatie - Veiligheid en leefbaarheid - Versterken netwerken rondom kwetsbare bewoners Deze thema’s zijn gekozen omdat zij wijkbreed relevant zijn. In een wijk waarin de afzonderlijke buurten divers zijn is het natuurlijk wel belangrijk om onze inzet ook specifiek op deze buurten te richten. De gemeenschap in de buurt ziet er immers in de oude dorpskernen van Vleuten en De Meern anders uit dan die in bijvoorbeeld De Balije, Vleuterweide of Veldhuizen. De thema’s worden dan ook, waar relevant, per buurt anders uitgewerkt en concreet gemaakt, niet in de laatste plaats doordat de buurtbewoners hierin de rol van “eigenaar” hebben. In de eerste helft van 2016 zullen wij, met informatie vanuit de gemeente, wijkbewoners en wijkpartners per buurt een diepere analyse maken van wat er speelt in de buurten; wat er goed gaat en wat er niet goed gaat, zodat wij onze inzet nog scherper kunnen definiëren en wij maximaal bij kunnen dragen aan de gewenste maatschappelijke effecten. In ons werk is sprake van verschillende onderliggende urgenties: ● In onze steeds sneller veranderende samenleving ervaren met name bewoners met enige (tijdelijke) kwetsbaarheid de complexiteit waarin zij leven en waarin zij soms moeten overleven. Dit vraagt oog voor de toenemende groep bewoners die op de één of andere manier steun nodig hebben om zelfredzaam te zijn en regie te houden over hun eigen leven. ● De invoering van de WMO vraagt van ons om een andere aanpak waarin het stimuleren van participatie van (kwetsbare) buurtbewoners en de ontwikkeling van de “participatiesamenleving” centraal staan. Bewoners worden niet meer ondersteund “binnen” instellingen en organisaties, maar zijn nu “gewone” bewoners van Vleuten De Meern. Hiermee komen zij binnen het gezichtsveld van Welzaam. ● We stemmen ons werk ook af op de te verwachte s ociaal demografische ontwikkelingen in Vleuten De Meern. Zo stijgt het aantal inwoners in de wijk nog steeds. Het percentage jeugd/jongeren ligt hoger dan het stedelijk gemiddelde. Ook de vergrijzing is in de oude dorpskernen hoger dan gemiddeld voor Utrecht. De instroom van bewoners met een niet-westerse culturele achtergrond stijgt. In de vinex-buurten vestigden zich afgelopen jaren (woon)voorzieningen voor bewoners met een vorm van beperking of kwetsbaarheid. Ook deze bewoners zijn “gewone” wijkbewoners. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 4 ● ● ● Vanuit onze aanwezigheid in de wijk en in de afzonderlijke buurten ontwikkelen wij zicht op wat er leeft en wat zich in de actualiteit voordoet. We pakken signalen op en sluiten aan bij bewonersinitiatieven en initiatieven van samenwerkingspartners en de gemeente. Onze keuzes worden ook bepaald door kansen die zich voordoen , good practices elders en stimuleringsbudgetten/fondsen die soms beschikbaar zijn. In die zin is ons werk niet altijd planbaar, maar liften ook wij mee op innovatie die door anderen in gang wordt gezet en een zinvolle bijdrage kunnen leveren. De thema’s sluiten aan op het gemeentelijk beleid , dat ook zelf in ontwikkeling is, alsmede bij het Wijkactieplan Vleuten de Meern . Zij vormen de kaders waarbinnen we onze keuzes maken. In het werkplan dat voor u ligt vertalen we de thema’s naar de praktische uitvoering van het buurtverbinden . Welzaam werkt in 2016 verder aan het versterken van de sociale infrastructuur , ook in organisatorische zin, omdat wij ervan overtuigd zijn dat hiermee de duurzame netwerken en contacten tussen bewoners gebaat zijn. De verdere ontwikkeling en versterking samen met vele partners van (digitale) buurtcentra, speeltuinen van de buurt, het 1-loket “voor-en-door” bewoners, de huiskamers van de wijk, Samen in Vleuten De Meern, Wijkconnect zijn hiervan voorbeelden. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 5 Centrale thema's 2016 Thema 1. Gemeenschappen als afspiegeling van de buurt. De Civil Society Samenleven begint bij het “je thuis voelen in de buurt waar je leeft”. Het hebben en onderhouden van sociale contacten is van essentieel belang hierin. Immers het hebben van persoonlijke netwerken maakt dat mensen erbij horen en van belang zijn. Het geeft toegang tot ontplooiing, zingeving, hulp, middelen en de vervulling van andere behoeften. Het gemeenschapsgevoel ligt vaak dichtbij huis. Bewoners geven aan dat zij de binding met de buurt vooral ervaren in de directe omgeving van hun huis. Wij dagen bewoners uit om zelf buurtactiviteiten te “produceren”. Hierin gaan we op zoek naar win-win situaties. Wij brengen de principes in van de Vreedzame wijk (methode) en bewaken in ons werk dat iedereen welkom is en mee kan doen. Diversiteit, oog voor culturele achtergronden, uitgaan van eigen kracht en talent, en preventief werken zijn hierin onze waarden. 1.1. Sociaal beheer en sociaal makelen in buurtaccommodaties Ontmoetingsplekken zijn betekenisvol in het ontmoeten en samen uitvoeren van activiteiten. Het gaat hier niet alleen om buurthuizen, seniorenflats, MFA’s, buurtspeeltuinen e.a. Maar ook de Cultuurcampus als Informatiecentrum van de wijk. We begeleiden en ondersteunen bewoners om beheer en programmering in buurtaccommodaties zoveel als mogelijk in eigen hand te nemen en zoeken met hen, en met partners, naar een haalbare en goede organisatiestructuur hiervoor. Het samenwerken vanuit de driehoekformule Gebruikers, Welzaam, gemeente/UVO vormt ook in 2016 de basis voor het optimaal uitvoeren van sociaal beheer en sociaal makelaarschap in de buurtcentra en speeltuinen. Het is belangrijk om hierin maatwerk t e leveren zodat bewoners ook naar eigen inzicht sturing kunnen geven. Wij sluiten aan bij de beleidsontwikkelingen van de gemeente in deze en bij de uitkomsten van diverse onderzoeken naar de toekomst van buurtaccommodaties. De sociaal beheerders en sociaal makelaars in en om de verschillende accommodaties zijn in 2016 onverminderd nodig. Buurtkamers De Pijler en De Schakel worden in 2016 verder ontwikkeld als “ buurtkamer” voor senioren/ouderen en andere kwetsbare bewoners. Met buurtkamer bedoelen wij de georganiseerde, laagdrempelige inloop- en activiteitenfunctie voor verschillende groepen (zeer) kwetsbare bewoners. Welzaam heeft gekozen voor het begrip Buurtkamers voordat werd aangesloten bij het stedelijk samenwerkingsverband “Huiskamers in de Stad”. Zie verder onder Thema 5: netwerken rondom kwetsbare bewoners. De Schakel Binnen de driehoek samenwerking is overeengekomen De Schakel van ‘C pand’ terug te schalen naar ‘B Pand’. Op advies van De Schakelraad en Welzaam heeft de gemeente in 2015 ingestemd met de inzet van sociaal beheer voor de duur van 2 jaar. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 6 De Pijler In de Pijler is in 2015 een programmaraad tot stand gekomen. In 2016 zal in diezelfde driehoekssamenwerking de programmaraad zich verder ontwikkelen. De programmaraad betrokken bij het initiatief voor een Buurtkamer/Huiskamer in De Pijler. De Weide Wereld De samenwerking met bewoners, organisaties en ZZP-ers in en om de Weide Wereld wordt gecontinueerd en zal nog meer vorm krijgen als het gaat om afstemming met elkaar en met de gemeente. Diverse initiatieven zullen in 2016 op onze ondersteuning kunnen rekenen. Welzaam zal in 2016 meer uren sociaal beheer en sociaal makelen inzetten om de functie van buurtcentrum in de Weide Wereld te versterken . Cultuurcampus In de Cultuurcampus werken de verschillende partners samen om de centrumfunctie Vleuterweide te versterken. We gaan verder met het ontwikkelen van een informatiebalie PLUS. De informatiebalie PlUS is een wijkbrede informatievoorziening die voor en door bewoners/vrijwilligers wordt gerund. Dit onder andere door de digitale monitor die bijdraagt om de zichtbaarheid van stedelijke organisaties/projecten te vergroten. We maken afspraken met organisaties als: Vrijwilligerscentrale Utrecht, U Centraal, Je kunt meer, Harten voor Sport, JoU, WijkConnect, Samen voor de Stad, Mira Media, buurtteams, Present en anderen. Welzaam sluit aan bij de ontwikkelingen inzake de mogelijke realisatie van een Cultuurhuis. Buurtspeeltuinen De Balije en De Albatros zijn plekken waar de pedagogisch sociaal makelaars een belangrijke rol vervullen naar kinderen en hun opvoeders. Naast bewoners kunnen ook(passende) organisaties hun activiteiten hier uitvoeren. In overleg met de gemeente worden afspraken gemaakt over mede-beheer en programmering. Wij participeren in het onderzoek dat de gemeente doet naar de toekomst van de speeltuinen en naar mogelijke vormen van beheer hiervan. Onze ambitie is om ook het sociaal ondernemen een plek te geven in de buurtspeeltuinen. Overige buurtaccommodaties We onderhouden actief contact met zelfstandige buurtaccommodaties als De Roef en De Schalm. Maar ook de ontmoetingsplekken binnen de voorzieningen van De Rijnhoven, Lister, Abrona zijn bij ons in beeld als het gaat om ontmoeting en participatie van bewoners. Waar mogelijk werken wij samen. Daar waar ons advies en onze ondersteuning behulpzaam zijn geven wij die. 1.2 . Laagdrempelige buurtactiviteiten Ontmoeting, participatie en het ontwikkelen van activiteiten voor en door bewoners in de eigen woonomgeving wordt voor alle doelgroepen/bewoners gestimuleerd en ondersteund. Welzaam werkt vanuit het principe dat bewoners zelf regie kunnen en moeten nemen over Werkplan 2016 Stichting Welzaam 7 hetgeen zij van belang vinden. We organiseren daar waar dit relevant is bijeenkomsten met de methode Bruisende Buurt op verschillende plekken in de wijk. (Bruispunt is: presentatie van bestaande initiatieven, vraag en aanbod bij elkaar brengen).De buurtaccommodaties zullen zich tevens ontwikkelen tot digitale buurtcentra . Hiervoor is in 2015 een forse aanzet gegeven in de samenwerking tussen Mira Media en andere partners, Welzaam en de gemeente. Zie verder pag. 9. 1.3. Ondersteuning van bewonersinitiatieven in verwerven van financiering Bewoners(groepen) kunnen een beroep doen op financiële ondersteuning vanuit het Initiatievenfonds van de gemeente voor nieuwe initiatieven en activiteiten. Welzaam biedt ondersteuning bij het aanvragen hiervan, alsook m.b.t. het verwerven van fondsen en sponsorgelden. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 8 Thema 2. Digitale wijk- en buurtnetwerken In het huidige digitale tijdperk met ontwikkelingen die elkaar snel opvolgen raken mensen achterop. De groep die achterblijft bij deze ontwikkelingen kan niet op eigen kracht bij blijven en ontwikkelt hierdoor meervoudige problemen, zowel op persoonlijk als op maatschappelijk gebied. De sociale kaart is erg in ontwikkeling; organisaties en regelgeving wijzigen snel. Daardoor wordt het voor een aantal bewoners lastig om de weg te vinden in de eigen wijk. Vaak ontbreken ook persoonlijke aanspreekpunten van stedelijk werkende organisaties in de eigen wijk. Formulieren van instanties kunnen in toenemende mate alleen digitaal worden ingevuld. Laaggeletterdheid kan bovendien mede een factor zijn in de onmacht die mensen hebben om “mee te doen”. Er is echter ook een grote groep bewoners (waaronder veel jongeren) die sterk zijn in digitale vaardigheden. De koppeling van deze bewoners aan elkaar vormt onze uitdaging. Buurtcentra als digitale bruisplekken De Buurtcentra worden verder ontwikkeld tot digitale bruisplekken. Hierin speciale aandacht voor ouderen/senioren . Het principe voor en door bewoners/vrijwilligers wordt ook hierin gehuldigd. Aanbod voor en door bewoners met ondersteuning van deskundigen. Laaggeletterdheid en digitale vaardigheden Wij continueren de samenwerking met onze alliantiepartners Mira Media en Taal doet Meer en met andere organisaties als de Bibliotheek. Wij sluiten aan bij de ervaringen vanuit het programma Leven en Leren. WijkConnect voor Vleuten De Meern . Deze digitale sociale kaart, digitale sociaal makelaar èn digitale marktplaats in de wijk zal zich in 2016 verder ontwikkelen. Bewoners en vrijwilligers spelen inmiddels een belangrijke rol om Wijkconnect te beheren en anderen te ondersteunen hiervan gebruik te maken. De huidige Informatiebalie in de Cultuurcampus, die door bewoners/vrijwilligers wordt bemenst, wil deze “ digitale kloof” verkleinen door bewoners ook te ondersteunen met verwerven en toepassen van noodzakelijke digitale vaardigheden. We werken hierin samen met de bibliotheek, Wijkconnect en Mira-media. Het digitaal sociaal makelen door sociaal makelaars en sociaal beheerders van Welzaam zal nog verder worden versterkt. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 9 Thema 3. Persoonlijke ontwikkeling en participatie Onze inzet op het terrein van persoonlijke ontwikkeling, vrijwilligerswerk en ondernemen blijft als een rode draad door ons werk lopen. We ondersteunen individuele bewoners naar vrijwillige inzet en (arbeids)participatie. We stimuleren bewoners (met een uitkering), om vrijwillig actief te worden in de wijk, hun persoonlijke, computer- en taalvaardigheden te ontwikkelen, betaald werk te vinden of een eigen bedrijfje te starten. Hierbij werken we intensief samen met een grote diversiteit aan maatschappelijke partners en ondernemers waaronder U-Centraal, de Buurtteams en de Vrijwilligerscentrale. Signalen halen wij onder andere op via onze aanwezigheid in de buurten en de accommodaties, via samenwerkingspartners, de informatiebalie, de telefoondienst, vrijwilligers van de diensten aan huis en de georganiseerde netwerken. We helpen mensen in de wijk de weg te vinden naar passend aanbod , hetzij op wijkniveau, hetzij op stedelijk niveau. Dit doen we rechtstreeks op verzoek van bewoners zelf, maar ook in nauw contact met de Buurtteams , huisartsen en andere professionals . We kijken naar mogelijkheden voor vrijwillige inzet van (kwetsbare)bewoners in buurthuizen en buurtspeeltuinen ten behoeve van persoonlijke ontwikkeling en groei. Wij signaleren en verwijzen door -en leiden toe- naar andere organisaties. We ondersteunen groepen bewoners met een diversiteit aan (culturele) achtergronden, die elkaar willen ontmoeten en hun talenten willen ontwikkelen. Te denken valt aan onze ondersteuning van het bewonersinitiatief Colors Connect , waarin een kerngroep van bewoners met uiteenlopende culturele achtergrond, de ontmoeting onderling in de wijk wil organiseren. Cliënten van de buurtteams w orden naar ons doorverwezen. In onderlinge afstemming met de bewoner en/of casemanager gaan we op zoek naar passende activiteiten en plekken om mee te doen in de samenleving en de persoonlijke ontwikkeling te stimuleren. Hierbij is het belangrijk dat vooraf de randvoorwaarden worden onderzocht waaronder een cliënt vrijwilligerswerk kan doen of mee kan doen aan een activiteit. Bijvoorbeeld als er sprake is van NAH heeft een bewoner een rustige omgeving nodig. Sociaal makelaars van Welzaam hebben, via vaste contactpersonen, afstemming met de medewerkers van de beide buurtteams sociaal en met buurtteam Jeugd. De vrijwilligersdiensten van Welzaam en de centrale telefoondienst en informatiebalie (voor en door bewoners) zijn verbonden met de buurtteams. Op managementniveau vindt ook regelmatig afstemming plaats. Vragen rondom privacy, wat te doen als bewoners een “ niet pluis gevoel” hebben over een medebewoner, bespreken we met elkaar. Waar mogelijk komen we tot heldere afspraken over hoe de toeleiding en begeleiding vorm krijgt. De reikwijdte van de Buurtteams “ achter de voordeur” lijkt echter vooralsnog beperkt. Met de Buurtteams, het NIZU en andere partijen werken we in 2016 aan een pilot m.b.t. het versterken van buurtnetwerken “ voor de door” bewoners. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 10 Ook met Julius Gezondheidscentra hebben wij in het kader van de Gezonde Wijk afspraken over het actief bemiddelen van bewoners naar Welzaam t.b.v. participatie in de wijk. We ontwikkelen vormen van “ welzijn op recept”. Wij faciliteren in 2015 wederom 5 a 6 taallesgroepen die in buurtcentra door vrijwilligers worden georganiseerd. Dit doen we in samenwerking met Taal doet meer. Wij leiden gezamenlijk cursisten toe en werven geschikte vrijwilligers. Taal doet meer ondersteunt de vrijwilligers met workshops en lesprogramma's. Op basis van signalen worden nieuwe lesgroepen opgezet. In 2016 zal een Taalgroep voor hoger opgeleiden worden gestart. In 2016 werken we gezamenlijk aan de thema’s Taal en Gezondheid en Taal en Digitaal. We ondersteunen bewoners(initiatieven) in het Sociaal Ondernemen . Dit deden we afgelopen jaar met inzet van de expertise van SodaProducties. In 2016 zullen enkele medewerkers van Welzaam een “ train de trainer” traject gevolgd hebben. Hiermee hebben wij zelf de expertise in huis om bewonersinitiatieven methodisch te ondersteunen in deze. Participatie van jongeren 12+ We stimuleren de talentontwikkeling en participatie van jongeren, zodat zij zich kunnen ontplooien en op hun eigen wijze van betekenis kunnen zijn voor elkaar en voor de buurt. Dit doen we in samenwerking met Stichting JoU, Harten voor Sport, het Buurtteam Jeugd & Gezin, het onderwijs en vele andere partijen. De samenwerking met stichting MOVE zal in 2016 worden vormgegeven in 3 projecten waarin studenten samen met jongeren/kinderen bijdragen aan een (nog) betere buurt. De studenten fungeren hierin als rolmodel en mentor. Jeugd en jongeren houden zich niet aan grenzen van de wijk, maar zoeken hun plezier en ontspanning en ontwikeling in het grotere gebied Leidsche Rijn/Vleuten De Meern. We continueren de samenwerking met Doenja. We zullen jongeren waar mogelijk begeleiden naar activiteiten, zinvolle Maatschappelijke Stages, vrijwilligerswerk, werkervaringsplaatsen en zo mogelijk betaald werk. Zie ook Thema 4.2. Meedoen op Straat. Gewoon opvoeden Bij gebrek aan organisaties voor regulier jongerenwerk in Utrecht, hebben de SMO’s , waaronder Welzaam, inmiddels de rol gekregen van de gemeente om ook kinderen die jonger zijn dan 12 jaar te stimuleren in het meedoen aan zinvolle activiteiten en te begeleiden in vreedzaam gedrag. De vraag vanuit de kinderopvangoprganisaties is gesteld om dit nog uit te breiden naar 0-4 jarigen. Welzaam zal deze vragen vertalen naar haalbare doelen en naar zinvolle samenwerking met anderen. Welzaam biedt jaarlijks aan meerdere stagiaires leerplekken aan binnen de eigen organisatie, zodat zij zich kunnen ontwikkelen en bekwamen in hun vak. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 11 Thema 4. Veiligheid en leefbaarheid Vleuten De Meern moet een veilige wijk zijn en blijven, waar het prettig wonen is. Hiertoe is het onder andere nodig dat in het publieke domein de verschillende bevolkingsgroepen goed met elkaar samenleven. Zowel in de wijkanalyse als door de Wijkraad wordt geconstateerd dat de druk op de openbare ruimte en de gemeenschappelijke voorzieningen groeiend is waardoor de onderlinge omgang soms onder druk kan komen te staan. Een leefbare sociale omgeving en (sociale) veiligheid zijn randvoorwaarden om de participatiesamenleving vorm te geven. We richten ons hierbij op het verbinden van bewoners van alle leeftijden aan elkaar. 4.1 Present-overleg In het present-overleg delen we signalen en halen deze ook op met kernpartners uit de wijk. Kernpartners zijn buurtteams, wijkagenten, woningbouwverenigingen Groenwest en Portaal, Wijkservicecentrum Vleuten De Meern en Stichting JoU. Structureel present-overleg vindt plaats in Veldhuizen/De Balije en Vleuterweide. In de oude dorpskernen doen we dat op afroep. Kernpartners komen op locatie (buurtcentra, buurtspeeltuinen, WSC) bijeen, maar gaan ook de straat op als het ‘druk’ is. In zo’n wijkschouw is er extra aandacht voor ‘hotspots’. Het present-overleg is naast uitwisselen van signalen ook een manier om de aanpak af te stemmen, bijvoorbeeld in een situatie van voetbaloverlast die gevolgd wordt door buurt-onenigheid, waarbij zowel politie, het WSC, woningbouwverenigingen als Welzaam betrokken zijn. 4.2 Meedoen op straat en Streetsport Met flexibele inzet spelen we in op signalen uit de wijk o.a. vanuit het present-overleg. Zo kunnen signalen en hotspots vragen om de inzet van professionals. Samenwerkingspartners zijn Stichting JoU (verwijzen, toeleiden doelgroep), en Harten voor Sport. I.s.m. Harten voor Sport kunnen sportactiviteiten aangeboden worden op een “hotspot”. De sociaal makelaar zet in op contacten met - en het betrekken van - ouders en andere buurtbewoners, zodat ook hier het “voor en door” de buurt gaat gelden. Het succes van Meedoen op straat heeft ertoe geleid dat i.s.m. genoemde partijen Streetsport wordt opgezet waarbij op meerdere plakken in de wijk speelse ontmoeting mogelijk is. Doelen: bevorderen van Veiligheid en Vreedzame omgang, sportstimulering, begeleiding van kwetsbare jongeren naar zinvolle bezigheden als vrijwilligerswerk, scholing, stages en werk. 4.3 De Vreedzame Wijk De Vreedzame Wijk heeft tot doel steeds meer bewoners en organisaties een vreedzame taal en -omgang met elkaar te laten delen. De gemeente streeft ernaar dit stadsbreed verder te ontwikkelen. Ook omdat zij hierin een tool zien om preventief te werken aan een veilige omgang met elkaar. Welzaam coördineert -en neemt deel aan- de Stuurgroep Vreedzaam in Vleuten De Meern bestaande uit reeds Vreedzame wijkpartners en het Wijkservicecentrum Vleuten De Meern. De stuurgroep bestaat uit: wijkservicecentrum, Welzaam, Spelenderwijs, stichting Werkplan 2016 Stichting Welzaam 12 JoU, JGZ, en buurtteams Vleuten en de Meern. Voor 2016 is door de stuurgroep een plan van aanpak opgesteld. Aan de hand van een thema dat speelt in de wijk zullen ook zgn. “ platformbijeenkomsten” worden georganiseerd met de betreffende partijen. Veel partners die met kinderen en jeugd werken uit de wijk Vleuterweide zijn reeds vreedzaam. Vanaf 2016 wordt dit uitgebreid naar andere wijken van Vleuten de Meern. Vreedzame Training Sociaal makelaars trainen diverse wijkactoren in de methodiek Vreedzaam . Dat kunnen ook vrijwilligers en bewonersgroepen zijn die periodiek buurtactiviteiten organiseren. We spreken in dit geval van publiekstrainingen. Er zijn getrainde jongeren, Mediatoren, in de wijk. Zij kunnen worden ingezet waar dat nodig is. De mediatoren worden gemonitord en begeleid door stichting JoU. Baliemedewerkers in de Cultuurcampus zijn in het najaar van 2015 vreedzaam getraind zodat zij bij kunnen dragen aan vreedzaam samenleven vanuit de Cultuurcampus naar bewoners, jong en oud. Het team Welzaam is zelf in 2015 getraind in de methode Vreedzaam. De (pedagogisch) sociaal makelaar ondersteunt naar behoefte vreedzame kinderraden van vreedzame (brede)scholen en BSO ’s, zowel in proces als in uitvoering. Hoewel hiervoor geen geoormerkte middelen meer ter beschikking worden gesteld, is de behoefte in VDM hieraan nog steeds aanwezig. In de uitvoering legt de sociaal makelaar verbindingen met bewoners, organisaties en bedrijven in de buurt zodat kinderen hun plannen ook echt (zelf) kunnen uitvoeren. Welzaam is aangesloten op het Actieplan Utrecht zijn wij Samen. De vreedzame ontwikkeling is een van de pijlers van dit actieplan om een meer inclusieve samenleving te ontwikkelen. Welzaam participeert in het zgn Bondgenotenoverleg in de wijk. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 13 Thema 5. Versterken netwerken rondom kwetsbare bewoners Als gevolg van de drie transities in het sociale domein (Jeugdzorg, AWBZ, WMO) komen steeds meer bewoners (en organisaties) in beeld die “de buurt” nodig hebben om de netwerken en contacten te versterken van bewoners die voorheen konden terugvallen op professionele ondersteuning en hulp. Welzaam stimuleert de verbinding tussen bewoners onderling. Uitgangspunt is dat toegewerkt wordt naar het versterken van netwerken waarin bewoners op elkaar betrokken zijn in “wederkerigheid”. Wij dagen de sterke bewoners uit om hun talenten en betrokkenheid in te zetten voor de wijk en hierin vriendschappelijke relaties aan te gaan met de meer “ kwetsbare” bewoners, zodat ook deze met hun eigen talenten en mogelijkheden deel kunnen nemen aan de samenleving. Wij nemen deel aan -en zijn soms initiatiefnemer van- samenwerkingsverbanden en projectontwikkeling om er voor te zorgen dat enerzijds de toeleiding van kwetsbare bewoners plaatsvindt, anderzijds dat de kennis en kunde van vrijwilligers voldoende wordt ondersteund door (zorg)professionals. We werken buurtgericht en stedelijk in “maatwerk” samen met vele organisaties. 5.1 Ontmoeten en participatie Buurtkamers Buurtaccommodaties als plekken voor inloop, ontmoeting en activiteiten winnen aan belang nu nieuwe groepen bewoners aangewezen zijn op de buurt en er een appel wordt gedaan op hun eigen inzet. Naast de uitbreiding van de Buurtkamer in Vleuten (De Schakel) zullen nieuwe buurtkamers worden ontwikkeld in samenwerking tussen De Rijnhoven en Welzaam. Voor De Pijler i s Welzaam trekker. D e Coninckshof wordt door De Rijnhoven ontwikkeld. Echter ook andere accommodaties en samenwerkingspartners kunnen in beeld komen en mogelijk aansluiten bij deze ontwikkeling. Welzaam is in 2015 aangesloten, evenals De Rijnhoven, bij het stedelijk samenwerkingsverband dat de ontwikkeling van Huiskamers in de Stad aanjaagt en faciliteert. Samen eten In het in 2014 gestarte Ciao Café vinden mensen met een licht verstandelijke beperking “verbinding en ontmoeting” in de wijk. Vanaf 2016 is het streven dat het eigenaarschap van organisaties met kwetsbare bewoners die deelnemen aan Ciao café wordt vergroot en dat zij meedenken in een beheersgroep. Eind 2015 is afgesproken dat Lister de groep vrijwilligers (voorlopig) zal ondersteunen. Brazzerie Abrona zal ook in 2016 4 x per jaar een sociale eettafel organiseren i.s.m. Welzaam en een vrijwilligersgroep uit Vleuterweide en Veldhuizen. De Brazzerie van Abrona is hierin initiatiefnemer. Het Eetcafé de Pijler draait inmiddels volledig op de vrijwillige inzet van buurtbewoners. Waar nodig worden zij ondersteund. Zij krijgen gemeentelijke subsidie voor praktische Werkplan 2016 Stichting Welzaam 14 zaken (eigen maaltijd, aankleding,) om het eetcafé ook in 2016 uit te kunnen voeren. Dit initiatief zal betrokken worden bij de ontwikkeling van de Buurtkamer in de Pijler. Samenwerking en netwerkontwikkeling rondom bewoners Wij werken intensief en systematisch samen met de buurtteams Vleuten en De Meern. Welzaam participeert in ontwikkelingen en in vele netwerken. Waar nodig en wenselijk neemt Welzaam ook in 2016 initiatief voor het organiseren van netwerkbijeenkomsten rondom thema’s die spelen in de wijk. Samen in Vleuten De Meern Welzaam zal in 2016 ook aansluiten bij de stedelijke ontwikkeling Samen in de Stad en het samenwerkingsverband hiervoor onder leiding van AxionContinu. Hiermee wordt het netwerk, de ondersteuning en de participatie van/voor ouderen versterkt. Welzaam ontvangt hiervoor, via AxionContinu, een gemeentelijk subsidie om Samen in Vleuten De Meern te coördineren. 1-loket voor en door bewoners/vrijwilligers Welzaam ontwikkelt het 1-loket - voor en door bewoners- waarover voor de 2e helft van 2015 afspraken zijn gemaakt met de gemeente, verder door. Dit doen we in samenhang met de bestaande diensten informele zorg van Welzaam waarin bewoners en vrijwilligers vraagbaak en wegwijzer zijn op het gebied van participatie, ondersteuning en activiteiten. Maar ook in samenhang met de ontwikkeling van Samen in de Stad en met netwerkpartners als Buurtteams, Netwerk Informele Zorg Utrecht, 1e-lijns gezondheidszorg en anderen. Diensten (informele Zorg) Welzaam Het betreft: Vervoersdienst, de Algemene Hulpdienst, de Boodschappen Hulpdienst, Administratie Thuis, de Klussendienst en Hulp aan dementerende ouderen . Hiervan maken met name kwetsbare (zelfstandige wonende) ouderen gebruik. Deze diensten zorgen er niet alleen voor dat kwetsbare bewoners geholpen worden, maar ook dat bewoners/vrijwilligers bijdragen aan het voorkomen van eenzaamheid en ontreddering van medebewoners. In 2015 is een verkenning gestart naar de positionering van de informele diensten van Welzaam. In de loop van 2016 zal de ontwikkelingsrichting duidelijk worden. Werktafel van 10 (werktitel) Vanuit het netwerk in de wijk is een initiatief gestart om meer werk, meer participatie te genereren met en voor “bijzondere” bewoners. De ontwikkeling van W erktafel 10 in de wijk Vleuten - De Meern is een netwerk, waarbij buurt, bewoner, bedrijf samen komen voor het creëren van activiteiten, daginvulling (arbeid, vrijwilligerswerk, dagbesteding) en talentontwikkeling van mensen met een kwetsbaarheid. De doelgroep is zeer divers; mensen met een licht verstandelijke-, verstandelijke-, een lichamelijke- een psychische beperking, met een niet aangeboren hersenletsel. De rol van Welzaam hierin is op het moment van opstelling van dit werkplan nog niet uitgekristalliseerd. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 15 5.2 Versterken Eigen Kracht Niet altijd kunnen bewoners direct meedoen en/of zich vrijwillig inzetten in hun wijk, terwijl zij dit wel graag willen. Soms is er meer nodig. Wij begeleiden mensen om treden te stijgen op de participatieladder: “van isolement naar sociale contacten buitenshuis” ; ”van isolement naar vormgeving en deelname aan georganiseerde activiteiten (cursus, vereniging)” ; “van isolement naar vrijwillige inzet”. We doen dit door individuele bewoners toe te leiden naar participatie en ontmoeting en door meer collectieve arrangementen samen met hen op te zetten. Social Return Er zijn bewoners die vanuit een uitkeringssituatie ( wahjong, ww, wao e.a.) een tegenprestatie willen en/of moeten leveren in de vorm van het doen van vrijwilligerswerk en daarmee de eigen kracht en mogelijkheden vergroten. Welzaam ondersteunt en begeleid deze bewoners naar vrijwillige inzet in buurtcentra, buurtspeeltuinen, naar de Informatiebalie op de Cultuurcampus, de telefoondienst en onze diensten informele zorg en op andere plekken in de wijk. Wij werken nauw samen met o.a. Wij3.0 (voorheen stichting Gids) en vele organisaties in ons werkgebied die een begeleidende rol hebben naar kwetsbare bewoners zoals Abrona, ‘s Heerenloo, Lister, De Wilg e.a. Op jaarbasis matchen wij om en nabij de 50 bewoners in het kader van Social Return. Het project Voor Elkaar wordt gecontinueerd en, indien mogelijk, in 2016 verzelfstandigd. Voor het project worden vrijwilligers getraind en begeleid om bewoners van 60 jaar en ouder te ondersteunen bij het vinden van vriendschappelijke contacten in de buurt èn bij het vinden of zelf realiseren van voor henzelf en ook voor anderen zinvolle kleinschalige ontmoetingen. Kwetsbare allochtone vrouwen. Er wonen allochtone vrouwen in Vleuten De Meern die in een overwegend sociaal-economische achterstandspositie verkeren en een zeer geïsoleerd leven leiden. Veel van deze vrouwen zijn laag opgeleid. Als vrouwen participeren gaat het, in het algemeen, ook beter met de gezinnen, zowel economisch als ten aanzien van zaken m.b.t. opvoeding. Wij zullen deze vrouwen stimuleren om meer mee te doen in de samenleving . Dit doen we samen met vrijwilligsters/rolmodellen en met partners, waaronder de Buurtteams, Al Amal, zelforganisaties in de wijk als de vrouwengroep Salaam, U Centraal e.a. Tijdens georganiseerde bijeenkomsten zullen verschillende onderwerpen uit het dagelijks leven aan bod komen, zoals onderwijs, sociale zekerheid, opvoeding en gezondheid. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 16 Kwetsbare jongeren We signaleren, verwijzen en leiden toe ; naar Harten voor Sport en naar locaties als het gaat om bijvoorbeeld “ frisfeesten” . We verwijzen en leiden kwetsbare jongeren ook toe naar jongerenwerk zoals het Huiskamerproject maar ook naar de wekelijkse meiden -en jongensclubs club van Stichting JoU ( i.s.m. buurtspeeltuinen). Soms wordt het aandeel van meiden in het “prettig met elkaar samenleven” nog onderschat. Meiden worden in samenwerking met Stichting JoU actief bereikt en betrokken bij het “meedoen” in de wijk. Seksuele- en Genderidentiteit in Vleuten De Meern Welzaam zal in 2016 op wijkniveau de focus richten op de doelen van het gemeentebeleid m.b.t. lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender inwoners. Het gaat hierbij om het bespreekbaar maken van seksuele- en gender diversiteit, het creëren van veiligheid voor LHBT’s en het bestrijden van discriminatie en geweld. Welzaam wil mede uitwerking geven aan de Utrechtse Regenboogagenda . Wij zoeken hiertoe samenwerking met organisaties en bewoners die de belangen van de doelgroep behartigen en/of een actieve rol willen spelen op wijkniveau. Een zgn Gay Straight Alliance ( GSA) , van bewoners en organisaties zou een goed middel kunnen zijn om een wijkagenda te maken op dit thema. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 17 Hoofdstuk 6 Ontwikkeling Sociaal Makelaarschap en werkorganisatie van Welzaam Werkorganisatie Welzaam is een kleine professionele organisatie. Bij de start van 2016 heeft Welzaam 10-11 fte beschikbaar (in dienst). Vele vrijwilligers werken echter met ons mee en zijn hiermee ook mede-eigenaar van ons werk in de wijk. Aanvullend werken wij met stagiaires (Welzaam is erkend leerwerkbedrijf) en bieden wij aankomend professionals de gelegenheid zich in hun vak te bekwamen. Waar wij bepaalde deskundigheid tekort komen maken wij, indien mogelijk, gebruik van de expertise en inzet van professionals die in het kader van maatschappelijke betrokken ondernemen een rol willen spelen, of doen wij een beroep op een MATS (maatschappelijke Trainee) via SodaProducties Kwaliteit De buurtverbinders van Welzaam hebben afgelopen 2 jaar de slag van “welzijn nieuwe stijl” aardig te pakken gekregen. Training en scholing, maar vooral de praktijk van het werk droegen hieraan bij. In 2016 wordt verder gewerkt aan verdieping in- en kwaliteit van- het sociaal makelaarschap . Dit doen we niet alleen maar samen met anderen. Intervisie en scholing/training Welzaam werkt in 2016 met vormen van intervisie om de reflectie op het werk en de vragen en kansen in het werk met elkaar te delen en zo stappen verder te komen. Een docent/trainer van de HU biedt professionele ondersteuning hierbij. Scholing en training op zowel individueel als teamniveau wordt ook in 2016 ter hand genomen. De inzet is gericht op talentontwikkeling van de professional, kwaliteit, ruimte en verantwoordelijkheid voor de professional en het functioneren als team. Het ons als team verder bekwamen in sociaal ondernemerschap en het projectmatig werken staan geagendeerd. Bedrijfsvoering Welzaam is er in geslaagd een gezonde bedrijfsvoering te ontwikkelen, ondanks de bezuinigingen waarmee wij in 2016 worden geconfronteerd. Tenzij wij opnieuw geconfronteerd zouden worden met bezuinigingen, zijn er garanties voor de continuïteit van de projecten en het op peil houden van de huidige formatie tot eind van de aanbestedingsperiode. (looptijd aanbesteding tot eind 2017) Op knelpunten die zich zouden kunnen voordoen in de bedrijfsvoering na 2017 worden reeds nu geanticipeerd. Deze zullen ook onderwerp van gesprek zijn met onze belangrijkste financier, de gemeente. We continueren onze inspanningen om, naast de reguliere subsidie, andere gelden binnen te halen. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 18 Good Governace Welzaam onderschrijft de code voor Good Governance en heeft deze op alle onderdelen afgelopen 2 jaar uitgewerkt. De 3-koppige Raad van Toezicht is een betrokken en deskundige toezichthouder. Kwaliteitslabel Welzaam heeft een kwaliteitscertificering voor ISO 9001 . In 2016 zal de MO-groep voor de welzijnsbranche een eigen kwaliteitslabel hebben ontwikkeld. Welzaam zal deze ontwikkeling volgen en onderzoeken of vanaf 2017 overgestapt wordt naar dit nieuwe kwaliteitslabel. Duurzaamheid Welzaam ontwikkelt zich stap voor stap tot een organisatie die duurzaam is. Zo bankieren wij bij de Triodosbank en de ASN bank, vervangen wij oude smartphones door Fairphones, werken wij zoveel mogelijk digitaal, serveren wij geen vleesbeleg tijdens werklunches en stimuleren wij het flexibel werken. In 2016 zullen we ons inkoopbeleid verder verduurzamen . Met name voor de verkoop in de 3 barren die Welzaam exploiteert zal dit ook een cultuuromslag betekenen voor sommigen van onze klanten. Vrijwilligersbeleid Welzaam maakt onderscheid tussen de inzet van vrijwilligers die onder onze eindverantwoordelijkheid meewerken aan de uitvoering van onze werkzaamheden en bewoners die “ vrijwillige inzet” doen in buurtinitiatieven. Voor de “ eigen vrijwilligers” heeft Welzaam vrijwilligersbeleid geformuleerd. Hierin is sprake van een wederkerige relatie. Wij “ vragen” niet alleen maar bieden ook faciliteiten aan vrijwilligers zoals training en scholing, zodat ook zij gestimuleerd worden in hun persoonlijke ontwikkeling. Voor de categorie bewoners die zich “ vrijwillig inzet” hebben wij de rol van ondersteuner en buurtverbinder. De gemeente en de Vrijwilligerscentrale Utrecht (VCU) en eventueel anderen bieden voor deze bewoners bepaalde faciliteiten waaronder het Initiatievenfonds, scholing, training e.a. Alliantiepartners Ook in 2016 werken we samen met andere organisaties en leren hiervan. Met onze alliantiepartners, Mira Media, SodaProducties en Taal doet Meer sluiten wij jaarlijks een overeenkomst. Samen bepalen we welke maatschappelijke meerwaarde wij voor de wijk kunnen realiseren. Ook andere samenwerkingspartners zijn in 2016 beeld, zoals stichting Move met trajecten gericht op participatie van de jeugd en met Al Amal, gericht op participatie van bewoners met een niet-westerse achtergrond. Horizontale verantwoording In het onderzoeksnetwerk OSDU w aarin Welzaam participeert staat het thema horizontale verantwoording centraal. Er zijn eind 2015 besluiten genomen over de wijze waarop de SMO’s, in maatwerk, verantwoording zullen afleggen over hun werk aan alle stakeholders, vooral richting bewoners. Het afleggen van verantwoording aan- en het Werkplan 2016 Stichting Welzaam 19 gesprek met- onze stakeholders stellen ons in staat om te leren en, waar nodig, onze inzet te verbeteren. Vindbaarheid, naamsbekendheid en zichtbaarheid Welzaam heeft in haar strategisch beleid opgenomen dat ze nog beter vindbaar wil zijn voor bewoners. Hiertoe werken wij aan onze naamsbekendheid en zichtbaarheid. Wij kiezen ervoor om ons komend jaar o.a. wat intensiever bekend te maken in de wijkkrantjes middels advertorials . Hierin kleine verhaaltjes (story-telling) over wat onze rol en betekenis concreet kan zijn. Onze naamsbekendheid, zichtbaarheid en vindbaarheid strekt zich uit tot buiten de grenzen van de wijk. Welzaam zal in 2016 ook weer nadrukkelijk meedoen in de voorhoede van de stedelijke ontwikkelingen. De ingezette relatie met de politiek zal worden verdiept. Ook zullen wij samenwerken met partners in de “ regio” van het oude Vleuten en De Meern. Welzaam heeft formatie vrijgemaakt om een medewerker PR/Communicatie/Marketing aan te trekken. Conferentie In het voorjaar van 2016 is een conferentie gepland over het sociaal makelaarschap in Utrecht. De ontwikkeling van de SMO’s en de opbrengsten tot nu toe staan op de agenda. Evenals de vraag hoe dit (relatief nieuwe) vak zich verder zou moeten ontwikkelen. De conferentie wordt vormgegeven samen met de 5 SMO’s, de HU en de gemeente. Werkplan 2016 Stichting Welzaam 20