BrEinvriEnDElijk LEREN

Breinvriendelijk
leren
Ben je ooit te oud om te leren? Het cliché wil dat dat niet het geval is. En, zoals vaak
met clichés, klopt het. Dankzij de wetenschap weten we dat ons brein prima in staat
blijft om nieuwe informatie en ervaringen te verwerken. Goed nieuws voor talenten leiderschapsontwikkeling.
De afgelopen jaren hebben hersenwetenschappers veel ontdekt over hoe de mens
leer t. Niet alleen als kind, maar ook daarna. In tegenstelling tot wat we eerder hebben
gedacht, blijkt ons brein niet ‘klaar’ als het op 25-jarige leeftijd is volgroeid. Door
ervaringen, gedachten en emoties veranderen onze hersenen ook daarna voor tdurend
door. We leren een leven lang. Dit biedt geweldige perspectieven voor het vak talenten leiderschapsontwikkeling.
Leren bestaat uit het vormen van nieuwe verbindingen tussen neuronen: de zenuwcellen
in ons brein die informatie verwerken en doorgeven. Hierbij gaat het zowel om het
opnemen van kennis, het verbeteren van vaardigheden als het veranderen van opvat­
tingen. Bij talent- en leiderschapsontwikkeling is het zaak deze processen zo goed
mogelijk te stimuleren.
Een gedegen ontwikkelprogramma stelt dan ook ‘breinvriendelijk’ leren centraal om
neurale verbindingen zo optimaal mogelijk aan te leggen en te verstevigen. Zo zorg je
dat nieuwe vaardigheden, kennis en competenties beter beklijven. Zes bewezen tech­
nieken helpen daarbij1:
Herhaling
Elke keer dat neuronen zich met elkaar verbinden, wordt hun gevoeligheid om dezelfde
verbinding aan te gaan vergroot. Er ontstaat zo een netwerk dat door herhaling steeds
steviger wordt. Herhalen van leerstof en gebruiken van het geleerde in de eerste zes
weken is cruciaal om nieuwe informatie, opvattingen en gedrag voor de lange termijn
veilig te stellen en te integreren in bestaande kennis en vaardigheden.
Inzet van zintuigen
De hersenen slaan zintuiglijke informatie, zoals auditieve en visuele informatie, in
diverse delen van het brein op. Door nieuwe informatie via verschillende zintuigen
aan te bieden, worden neurale netwerken uitgebreid. Een uitgebreid neuraal netwerk
betekent meer ingangen naar de opgeslagen kennis en ervaring.
1
W.S. Terr y, Learning and Memor y, Basic principles, Processes, and Procedures.
Breinvriendelijk leren
01
Het creatieve brein
Ons brein vindt het prettig om op eigen wijze informatie te ordenen en betekenisvolle
patronen te ontdekken. Door zelf te puzzelen komt dopamine vrij, een stof die vooral
vrijkomt bij positieve ervaringen. Deze neurotransmitter versterkt bestaande neurale
verbindingen Stevigere netwerken maken de geleerde stof beter beschikbaar.
Emoties versterken
Menselijke emoties versterken neurale patronen doordat er meer neurotransmitters
worden geproduceerd. Zeer sterke emoties etsen herinneringen als het ware in het
geheugen. Wanneer dopamine wordt aangemaakt, zullen neurale netwerken steviger
en sneller worden.
Voortbouwen
Hoe meer je weet wat je weet, des te beter je kunt leren. Het is belangrijk om voor­
kennis te activeren zodat nieuwe kennis en ervaringen er aan kunnen ‘vastknopen’.
Zo ontstaan uitgebreidere netwerken waardoor kennis beter beschikbaar is.
Aandacht
Ons brein maakt een selectie uit de gigantische hoeveelheid informatie die het dagelijks
krijgt aangeboden. Je kunt de hersenen helpen door leerstof te laten aansluiten op
de dagelijkse praktijk. De juiste context bevorder t de aandacht voor de stof. Nieuw
geleerde kennis en vaardigheden worden na afloop van een training beter verwerkt.
Motivatie om te veranderen
Het brein kun je zien als een spier die door oefening sterker wordt2. Mensen kunnen
de eigenschappen van hun denkvermogen veranderen. Dit inzicht is belangrijk voor de
motivatie van deelnemers aan een ontwikkelprogramma. Want waarom zou je aan een
dergelijk programma deelnemen als je er vanuit gaat dat er niets te veranderen is?
Denken dat je kunt veranderen, schept de ruimte om aan jezelf te gaan werken.
Denken dat anderen kunnen veranderen, helpt managers om tijd en moeite in hun
coachrol te steken.
Onderzoek van de gerenommeerde psychologe Carol Dweck3 toont aan dat de op­
vattingen die mensen hebben over veranderbaarheid een belangrijke rol spelen bij hoe
goed mensen functioneren 4. Sommige mensen geloven dat eigenschappen als intelligentie vaststaand zijn – fixed mindset. Anderen geloven in groei; ze weten dat ze zelfs hun
meest basale kwaliteiten kunnen ontwikkelen door inspanning te leveren – growth
mindset. Deelnemers aan ontwikkelprogramma’s die begrijpen dat ze wel degelijk
zichzelf kunnen veranderen, zijn meer gemotiveerd en zullen zich meer inzetten.
2
3
4
J. Scott Armstrong, Journal of Experiential Learning and Simulation, 1, 5-12 (1979).
Zie ook whitepaper 2 Ontwikkelen vraagt een goed klimaat.
Carol Dweck, Self-theories, their role in motivation, personality and development.
Breinvriendelijk leren
02
Het brein als bron van duurzame ontwikkeling
Door wetenschappelijke uitgangspunten centraal te stellen bij het ont­
werpen en uitvoeren van onze ontwikkelprogramma’s faciliteert ORMIT
een optimale ontwikkeling van haar deelnemers. Geen aangeleerd trucje
dus, maar duurzame verandering van gedrag.
In onze ontwikkelprogramma’s maken we deelnemers en hun leiding­
gevenden bewust van hun potentieel om te veranderen. We staan stil
bij persoonlijke opvattingen over leren en veranderen en het effect
daarvan op ons functioneren en leervermogen.
ORMIT betrekt bewust leidinggevenden. Uit onderzoek blijkt dat hun
opvattingen over het lerend vermogen van mensen impact hebben op
de effectiviteit van zijn of haar coaching. In een workshop maken we
managers bewust van hun aandeel in het succesvol ontwikkelen van
hun medewerkers.
Door stil te staan bij de werking van het brein, veranderbaarheid van
mensen en ieders impliciete opvattingen daarover, creëren we wat Carol
Dweck een growth mindset noemt bij deelnemers en hun managers.
We vergroten de motivatie om beter te worden. Deelnemers krijgen
daardoor meer plezier in hun persoonlijke ontwikkeling en grotere
bereidheid om buiten de eigen comfortzone te treden.
Meer informatie vindt u op www.ormit.nl
of neem contact met ons op via 030 - 298 43 00.
Breinvriendelijk leren
03