uitnodiging voor de lezing van prof. dr. k. brunia

UITNODIGING
VOOR DE LEZING VAN
PROF. DR. K. BRUNIA
–HERSENEN EN GEDRAG, VERLEDEN EN HEDEN–
WOENSDAG 20 MEI 2015
20.00 UUR
Prof. dr. C.H.M. Brunia (Weert 1932), emeritus-hoogleraar fysiologische
psychologie, was gedurende zijn loopbaan verbonden aan de universiteiten van
Utrecht en Tilburg. Daarnaast werkte hij ruim dertig jaar als zenuwarts in de Hans
Berger Kliniek te Breda. Kees Brunia geeft colleges aan het Hoger Onderwijs Voor
Ouderen (HOVO) in Rotterdam, Utrecht en Tilburg. Zijn boek ‘HET BREIN van
farao tot fMRI’ vult een leemte in de kennis van de hersenwetenschap. Met dit
‘hoofdwerk’ bundelt de schrijver een levenslange studie van het menselijk brein,
het menselijk gedrag en het menselijk bewegen.
Kees Brunia neemt u mee op ontdekkingsreis
Onze reis begint rond 1862 als een Amerikaan een oude papyrusrol koopt op de
markt in Luxor in Egypte. Met dat document in handen gaan we terug in de tijd
en beginnen we onze Odyssee in het land van de farao’s. De papyrusrol blijkt een
cursus traumatologie te bevatten, die een paar duizend jaar eerder geschreven
is door een arts van een farao voor zijn collega’s. Voor het eerst in de
geschiedenis wordt een verband gelegd tussen hersenbeschadigingen en
stoornissen in de motoriek. Daarna belanden we op het eiland Kos in
Griekenland, waar de beroemde arts Hippocrates zijn jonge collega’s duidelijk
maakt dat epilepsie niet wijst op een bezetenheid door boze geesten, maar op
een hersenafwijking. Anderhalve eeuw na het begin van onze jaartelling is
Galenus in Rome bezig om secties te verrichten, op honden, varkens en apen. Hij
is de eerste die met het mes probeert de structuur van het lichaam te ontrafelen
en dus ook van het zenuwstelsel. Tijdens het snijden vertelt hij allerlei
wetenswaardigheden, die door omstanders worden opgeschreven en die de
basis vormen – naast zijn eigen geschriften - van wat we nu weten over de kennis
van toen. Na zijn dood blijft het meer dan een millennium stil. Galenus is zo
belangrijk geworden, dat je hem alleen maar kunt citeren. Niemand snijdt meer,
anatomie wordt niet meer bestudeerd tot Vesalius in Brussel het vak nieuw leven
inblaast. Dan zijn we in de 16e eeuw beland. Hij maakt de eerste anatomische
atlas en dat werk wordt de standaard voor de generaties na hem. Een eeuw later
ontdekt Harvey in Engeland de bloedsomloop waarmee ook de functionele
analyse van ons lichaam begint. Dan duurt het niet lang meer of ook de hersenen
worden aan een nader onderzoek onderworpen. Dat gebeurd in Oxford.
Intussen heeft Descartes zijn toevlucht gezocht in Holland. Hij denkt veel na over
de mens, maar snijdt ook in een koeienkop, die hij van een slager in de
Kalverstraat heeft gekregen. Voor hem is er sprake van materie en geest, van de
res extensa en de res cogitans. Hoe die met elkaar communiceren is het grote
probleem, ook voor ons, want die ziel, die psyche, hoort niet tot de materiële
wereld, maar hij bestaat wel, ook al is hij sterfelijk. Mijn gedachten, verdriet,
geluk en herinneringen zijn de ongrijpbare aspecten van mijn IK, die je niet ziet
als je een schedel openmaakt. Swaab zegt dat de hersenen gedachten
produceren zoals de nieren urine. Met de nodige kennis van fysica en chemie
kan ik de urineproductie snappen, maar er zijn geen geleerden die begrijpen hoe
iets onstoffelijks uit de materie van ons brein kan ontstaan. Ik geloof graag dat
onze psyche uit ons brein voorkomt – wat dat betreft ben ik materialist – maar
begrijpen is wat anders.
Dit en nog veel meer is te lezen in het boek dat u hieronder vindt afgebeeld.

Het STUDIUM GENERALE van het Stedelijk Gymnasium Breda is een podium voor wetenschap,
kunst en cultuur. Regelmatig worden er in dit kader lezingen, workshops e.d. georganiseerd.
De lezingen vinden plaats in de Perfetti-Van Melle collegezaal en worden bezocht door
geïnteresseerde leerlingen, docenten, ouders en overige belangstellenden.
Mocht u belangstelling hebben deze lezing bij te wonen, dan kunt u zich hiervoor aanmelden
via de website http://gymnasiumbreda.mwp.nl/. Dan naar Activiteiten – Studium Generale.
Voor meer informatie: [email protected].
Deze lezing wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van